گیاهان دارویی و ادویه ها

روش های خشک کردن اندام های گیاهان داروئی

روش های خشک کردن اندام های گیاهان داروئی

از نظر منبع تأمین حرارت، خشک ­کردن گیاهان دارویی و معطر با استفاده از گرمای خورشید و یا منابع مصنوعی تولید حرارت صورت می­گیرد. عملیات خشک و ذخیره کردن مواد دارویی باید برنامه ­ریزی شده و اقتصادی باشد.

خشک ­کردن مصنوعی گیاهان داروئی:

استفاده از حرارت ایجاد شده به وسیله کوره، اجاق و دیگر منابع حرارتی این امکان را فراهم می ­آورد که صرف­نظر از شرایط آب و هوایی، خشک کردن به طور شبانه روزی انجام گیرد و سرعت انجام کار نیز سریع­تر باشد. در کشورهای اروپایی با توجه به سطح گسترده زیر کشت گیاهان دارویی و معطر و هم­چنین شرایط آب و هوایی، استفاده از روش خشک­ کردن مصنوعی ضروری و متداول است. در نتیجه، انواع دستگاه­های خشک ­کن گیاهی در این کشورها طراحی و ساخته شده است.

در کشور ما زراعت و تولید گیاهان دارویی و معطر گسترش چندانی پیدا نکرده، و در بیش­تر نقاط کشور نیز رطوبت نسبی هوا کم است، بنابراین نیاز مبرم به استفاده از خشک ­کن­های اختصاصی هنوز احساس نمی­شود. بنابراین، در شرایط فعلی در صورت لزوم از روش­های نیمه صنعتی و تمام صنعتی موجود در کشور برای خشک­ کردن محصولاتی مانند تنباکو و توتون، ماکارونی، سبزیجات، می­توان بهره برد. گل­ها و میوه­ ها بهتر است در سایه داخل اتاق و به کمک وزش باد ملایم خشک شوند. در مناطق مرطوب و بارانی (شمال کشور) خشک­ کردن با گرما، برای گیاهانی که دارای قند و نشاسته ­اند، مطلوب­تر است.

برای مطالعه مقاله فرآوری گیاهان داروئی کلیک کنید.

خشک ­کردن مصنوعی گیاهان داروئی

خشک ­کردن مصنوعی گیاهان داروئی

خشک ­کردن طبیعی گیاهان داروئی:

خشک­ کردن اندام­های گیاهی در این روش با استفاده از انرژی خورشید (تا تغییر رنگ به قهوه­ ای) و جریان باد طبیعی صورت می­گیرد. البته، درجه حرارت خشک ­کردن گیاهان قابل کنترل نبوده، امکان آلودگی میکربی، افزوده شدن گرد و غبار و فضولات پرندگان و جوندگان به آن­ها وجود دارد. یادآور می­شود، مساحت به نسبت زیادی برای خشک کردن محصول جمع­ آوری شده لازم است، حشرات نیز فرصت بیش­تری برای حمله به محصول را دارند. جریان هوایی که برای تهویه محل­های خشک ­کن استفاده می­شود به دلیل این­که متکی به گرمای خورشید هستند دارای نوسان­های حرارتی و رطوبتی خواهند بود.

با وجود برخی مشکلات، صرفه­ جویی در مصرف انرژی، عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته و کاهش آلودگی­های صنعتی از مزایای خشک ­کردن به روش طبیعی است. افزون بر این، استفاده از انرژی خورشید و باد از اصول کشاورزی پایدار است. در این روش، گیاهان بهتر است در سایه خشک شوند، اما در مناطق شمالی کشور به واسطه رطوبت نسبی زیاد و بارندگی­های پیش ­بینی نشده، خشک کردن گیاهان در آفتاب توصیه نمی­شود.

بنابر مشاهدات نگارندگان گل­های گاوزبان شمال در اصفهان طی ۳-۲ روز در سایه به طور کامل خشک می­شوند و رنگ بسیار مناسب و بازارپسندی خوبی نیز خواهند داشت. در حالی که در مناطق شمالی خشک­ کردن این گیاه حداقل یک هفته به طول خواهد انجامید و رنگ گل­های خشک شده، ممکن است تیره­ تر شود. بر اساس پژوهش­های انجام شده در کشورهای اروپایی، گیاهان اسانس­دار اگر در سایه خشک نشوند، ترکیبات آن­ها تا ۳۰ درصد کاهش می­یابد، در حالی که در گیاهانی مانند بلادون و گل انگشتانه خشک­ کردن در آفتاب مواد مؤثر را نسبت به خشک ­کردن در سایه افزایش می­دهد.

طی پژوهشی در منطقه کاشان، گلبرگ­های گل محمدی با دو روش سنتی صنعتی خشکانیده شدند. در روش سنتی گل­ها به روش طبیعی و در سایه و در روش صنعتی با استفاده از خشک­ کن­های فلوئیدی در دماهای ۳۰ و 4۵ درجه سانتی گراد خشک شدند. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، گلبرگ­های خشک­شده به روش سنتی اسانس بیش­تری نسبت به گلبرگ­های خشک­شده به روش صنعتی داشتند، درحالی که رنگ گلبرگ­های خشک­شده به روش صنعتی کیفیت و بازارپسندی بیش­تری داشت.

برای مطالعه مقاله زمان جمع آوری و برداشت گیاهان دارویی کلیک کنید.

خشک کردن گیاهان داروئی در تبت به روش طبیعی

خشک کردن گیاهان داروئی در تبت به روش طبیعی

موارد قابل توجه برای خشک­ کردن گیاهان دارویی و معطر عبارتند از:

  1. جمع ­آوری گیاهان در شرایط مرطوب (در اثر بارندگی و شبنم)، و یا در ساعات بسیار گرم روز توصیه نمی­شود.
  2. پیش از انجام خشک­ کردن، اندام­های موردنظر باید از بقیه قسمت­های گیاه جدا شوند. جداکردن قسمت­های ناخواسته پس از خشک­ کردن به خرد شدن و کاهش کیفیت محصول منجر می­شود. مگر این­که فقط با خشکاندن کل گیاه، قسمت مورد نظر قابل جداشدن باشند (بذر زیره سبز).
  3. پیش از خشک ­کردن محصول باید زواید مختلف مانند قسمت­های آفت­زده، بقایای دیگر گیاهان، سنگ، گل، چوب و مواد مانند آن از محصول جدا شوند.
  4. محصول جمع­ آوری با برداشت شده را نباید شست و شو کرد، مگر برای جداکردن گل و لای ریشه ­ها و اندام زیرزمینی که فقط باید از آب استفاده کرد.
  5. کلیه وسایل جمع ­آوری، برش، حمل و نقل، نرده­ ها و محل پهن کردن گیاهان باید تمیز باشد.
  6. محل خشک کردن نباید نزدیک کارخانه­ های تولیدکننده بخارات، اسانس­ها و گرد و غبار سمی باشد.
  7. برای تسهیل عمل خشک­ کردن اندام­های قطور و گوشتی گیاهان ما ریزوم، غده، ریشه و میوه ­ها، این اندام­ها باید از زوایای مختلف برش داده شده و به قطعات کوچک­تر تقسیم شوند.
  8. گیاهان باید در سطوح تمیز و به صورت لایه­ های کم ارتفاع گسترده و پهن شده و به هیچ وجه نباید روی هم انباشته و یا فشرده شوند.
  9. گیاهان سبک وزن مانند بابونه، زیره سبز و غیره چنان­چه در حین خشک­ کردن در معرض وزش باد قرار گیرند، ممکن است به راحتی جابه­ جا شده و تلفات آن­ها زیاد شود.
  10. زیر و رو کردن محصول برای تسریع در عمل خشک شدن توصیه نمی­شود. بهتر است برای سهولت جریان هوا، گیاهان را روی تورهای سیمی، نرده ­ها و دیگر سطوح مشبک که با سطح زمین فاصله دارند، خشک کرد.
  11. خشک ­کردن گیاهان به صورت دسته ­های آویزان درمورد گیاهانی که کل اندام آن­ها مورد استفاده قرار می­گیرد، توصیه می­شود.
  12. در روش صنعتی که حرارت قابل کنترل است، نباید گیاهان را بیش از حد خشک کرد، زیرا نخست ممکن است این عمل به ماهیت شیمیایی مواد آن­ها خسارت وارد کند، دوم، هزینه­ بر بوده و سوم، گیاهانی که بیش از حد لازم، خشک شوند، دوباره مقداری رطوبت جذب کرده و با رطوبت محیط به تعادل می­رسند.
  13. گاهی به علت فرآوری­های ویژه (جوشاندن ریزوم­های زردچوبه)، رطوبت بسیار زیاد است. بنابراین توجه به تهویه و حرارت برای خشک­ کردن این اندام­ها ضرورت بیش­تری دارد.
  14. استفاده از ورقه­ های روزنامه یا دیگر کاغذهای چاپ­دار به عنوان بستر و مکان خشکاندن، خطر آلودگی با فلزات سنگین را به همراه دارد.
  15. گیاهان خشک شده چنان­چه در معرض رطوبت محیط قرار گیرند تا حدی رطوبت جذب می­کنند و اگر این رطوبت از مواد بودار جذب شود بر بو و طعم گیاه خشک­ شده تأثیر خواهد گذاشت. بوی رنگ و جلا نیز در مکان­های نوساز، جذب گیاهان خشک شده می­شود.
  16. استفاده از اشعه­ های ماکروویو، هم­چنین پرتوهای مرئی منعکس­ شده از سطوح، به علت تأثیرات سوء احتمالی بر مواد مؤثر گیاهان دارویی و معطر، برای خشک ­کردن این گیاهان توصیه نمی­شود.

برای خرید گیاهان دارویی مرغوب می تونید از این لینک استفاده نمایید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید محصولات عطاری اینترنتی با شماره 09358504040 تماس بگیرید.

هومن انگورانی

درباره هومن انگورانی

سلام! من هومن انگورانی هستم و از اینکه با شما در این فضای دیجیتال ارتباط برقرار کنم، خوشحالم. به عنوان یک نویسنده و علاقه‌مند به موضوعات مختلف، نوشته هایم را به اشتراک می‌گذارم. به نظر من نوشتن یک ارتباط قوی و شگفت‌انگیز است. علاقه مند به یادگیری عمیق هستم و دوستم دارم هر انچه را که آموختم تا حدی که میتوانم به دیگران انتقال دهم.

مقاله های مرتبط

3 دیدگاه درباره مقاله “روش های خشک کردن اندام های گیاهان داروئی

  1. Avatar Hhh گفت:

    با عرض احترام خشک کردن در جلوی نور مستقیم خورشید توصیه نمیشه بهتره گیاه رو در منطقه ای که خنک هست پهن کرده تا با هوا خنک و گرمای نسبی خشک بشه تا نه قارچ بگیره نه سیاه بشن

  2. Avatar ربابه شفیعی گفت:

    سلام گیاه دم اسبی را در شمال چطور باید خشک کرد؟ در زمینهای ما این گیاه به صورت خودرو اخیرا خیلی زیاد شده .ایا همه ان قابل استفاده هست؟

    1. Avatar حمیدرضا انگورانی گفت:

      گیاه دم اسبی را باید بچینید و برعکس روی طناب و یا نخ آوریزان کنید تا خشک شود البته در شمال به علت رطوبت بالا زمان زیادی میبرد تا خشک شود و شمن اینکه باید حواستان باشد تا قارچ هم نزند در حین خشک کردن
      اگر گیاهان دم اسبی که پیدا میکنید از نظر ساقه و ریشه قارچ نداشته باشند بله قابل استفاده است

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *