به طور قطع عملیات کمپوست سازی ریشه در دوران باستانی دارد، فلسطینیها، یونانیها و رومیها پسماندهای ارگانیک را مستقیما و یا به صورت کمپوست شده مورد استفاده قرار میداده اند. یکی از اولین مدارک نشان دهندی استفاده از کودهای حیوانی در کشاورزی در مجموعه ای از لوحه های گلی مربوط به امپراطوری آکاد در ۲۱۵۰ تا ۲۳۵۰ سال قبل از میلاد مسیح یافت شده است.
پسماندهای حیوانی و انسانی به عنوان کود:
تمدنهای اولیه جنوب آمریکا، چین، ژاپن و هند که به شدت به کشاورزی مشغول بوده اند از پسماندهای حیوانی و انسانی به عنوان کود بهره میجستند. تلمود – مجموعه قوانین شرعی و عرفی یهود – به استفاده از کودهای حیوانی برای مرطوبسازی و غنی کردن خاک اشاره میکند و هم چنین به استفاده خام این کود هشدار میدهد و تأکید بر پوسیدن آنها قبل از استفاده دارد.
کمپوست در گذشته به اندازه ای رایج بوده است که حتی شکسپیر در جایی از زبان هملت به مادرش میگوید: «نزد خدا به گناه اعتراف کنید، از آنچه گذشت پشیمان شوید و در آینده از آن دوری جویید، در پای گیاه هرز کمپوست نباشید که رشیدتر گردد.»
اولین روسای جمهور آمریکا از جمله جورج واشنگتن، توماس جفرسون و جیمز مدیسون همگی طرفدار و مدافع استفاده از کود حیوانی و کمپوست بودهاند و اولین تحقیقات در این زمینه در دهه ۱۸۸۰ میلادی در آمریکا صورت گرفت. ایده کمپوستسازی به شیوهای علمی در مقیاس بزرگ را به سر آلبرت هاوارد و فعالیتهایش در انستیتو صنعت گیاه در هند مرکزی در بین سالهای ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۱ میلادی نسبت میدهند؛ در ابتدا این فرآیند غیرهوازی بوده است و بعدها با ایجاد تغییراتی به فرآیندی هوازی تبدیل میشود.
پایه فکری این کار بر استفاده از پسماندهای حیوانی و سبزیجات و فضولات اساسی، مخلوط کردن آنها با مواد قلیایی به منظور خنثیسازی قدرت اسیدی و در آخر مدیریت آنها با اضافه کردن آب و هوادهی به وسیله زیر و رو کردن، استوار بوده است. اولین کارخانه کمپوستسازی اروپا در سال ۱۹۳۲ میلادی در هلند تاسیس شده است.
متعاقب با جنگ جهانی دوم کمپوستسازی در اروپا افزایش یافت، در حالی که عملا هیچ عملیات کمپوستسازی در آن زمان در کشور آمریکا انجام نمیپذیرفت. در هلند در کارخانه بزرگ کمپوستسازی در شهرهای میرلو و ویجستر ساخته شد که تخمین زده شده است که یک سوم از زباله های هلند را به کمپوست تبدیل میکرده اند.
اما در ایران، نخستین کارخانه کمپوستسازی در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی در اصفهان به بهره برداری رسید و پس از آن در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی در شرق اصفهان در منطقه «گردنه زیل » مشغول به کار شد. شهر مشهد نیز در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی اقدام به بهره برداری از کارخانه کمپوست خود نمود که در حال حاضر با ظرفیت پذیرش ۵۰۰ تن زباله مشغول به کار است. سپس در سال ۱۳۷۷ هجری شمسی با مشارکت شهرداری کرمانشاه، شرکت بازیافت مواد و تولید کود آلی به صورت سهامی خاص با ظرفیتی در حدود ۴۵۰ تن در روز تاسیس گردید.
در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی نیز کارخانه کمپوست شهر کرج با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز به بهرهبرداری رسید. سابقه تاسیس اولین کارخانه در تهران به سال ۱۳۴۸ هجری شمسی با ظرفیت اسمی ۵۰۰ تن زباله در روز در منطقه صالحآباد میرسد که به علت مجاورت با بافت مسکونی در سال ۱۳۷۹ هجری شمسی در یافت زباله در آن متوقف گردید.
در اواخر سال ۱۳۷۲ هجری شمسی مطالعات اولیه جهت احداث مجتمع کارخانجات کمپوست در منطقه کهریزک تهران انجام پذیرفت، این مجتمع با دارا بودن ۱۴ خط پردازش پسماند توانایی پردازش حدود ۷۵۰۰ تن زباله در روز را دارا است.