گیاهان

کلروز و نکروز چیست

ویروس‌ها

در باغ یا باغچه خود احتمالا با زردی درختانتان روبرو شده باشید و به دنبال دلایل علمی آن بگردید، تا راه حل مناسبی را برای مقابله با این مشکل بیابید. زرد شدن گیاهان را نکروز یا کلروز می نامند. کلروز و نکروز دو مقوله کاملا جدا هستند که در این مقاله با هر کدام از آنها آشنا خواهیم شد، تا بتوانیم روش های درمانی مناسب را برای از بین بردن زردی درختانمان انتخاب کنیم.

کلروز (Chlorosis):

به از دست دادن کلروفیل و کاهش شدید سبزینگی در اندام سبز گیاهان بخصوص در برگ ها کلروز گفته می شود. در کلروز عمدتا رگبرگ گیاهان سبز رنگ هستند و سایر قسمت های گیاه به جهت عدم فتوسنتز، به رنگ زرد متمایل می شوند. کلروز یک بیماری نیست، بلکه کمبود عناصری مثل آهن و منیزیم و سایر عناصر موثر در فتوسنتز موجب زردی گیاه می شود. در صورتی که کمبود این مواد غذایی تامین نشود موجب از دست رفتن گیاه می شود. کلروز بیشتر در کشت های دائمی در باغات که عناصر موجود در خاک کاهش می یابد، مشاهده می شود.

کلروز و نکروز

کلروز و نکروز

نکروز (Necrosis):

به قهوه ای رنگ شدن و از بین رفتن سلول ها در اثر عوامل مختلف و بیماریها در اندام های سبز گیاهان بخصوص برگ ها نکروز گفته می شود. نکروز در اثر عوامل زیر به وجود می آید:

  • بیماری ها
  • استفاده از سم ها و کودهای با دوز بالا در محلول پاشی ها (اور دوز)
  • تغییرات هورمونی و برهم خوردن تعادل هورمونی در گیاهان در اثر کمبود برخی از عناصر تاثیر گذار در تعادل هورمونی مثل پتاس

حال که با تفاوت کلروز و نکروز آشنا شدیم، به بررسی علل ایجاد آنها خواهیم پرداخت.

مراحل پیشرفت کلروز در درختان

مراحل پیشرفت کلروز در درختان

علل بروز مشکل کلروز:

اساسی ترین عامل بروز کلروز و از دست دادن سبزینگی در گیاهان کمبود عناصر آهن و پتاسیم است. اما مسئله مهم تر این است که آهن چهارمین عنصر فراوان در خاک های زراعی است. پس چه اتفاقاتی موجب می شود تا قابلیت آهن برای جذب ریشه از بین برود؟

همه عناصر موجود در خاک برای ریشه قابل جذب نیستند و به دلایل شرایط محیطی اطراف ریشه و خود ریشه، قابلیت جذب آهن به مرور کاهش می یابد. در سال های اول کشت، درختان کمبود آهن خود را بروز نمی دهند. ولی با گذشت زمان در باغاتی مثل درختان سیب که ماندگاری درختان بیشتر (چند دهه) می باشد، کمبود آهن یا همان کلروز به وفور مشاهده می شود.

علل اساسی مشکل کلروز در درختان:

در ادامه مقاله به بررسی علت های اساسی که باعث مشکل کلروز در درختان می شود می پردازیم.

کمبود آهن قابل جذب در اطراف ریشه:

همانطور که گفته شد، تمامی عناصر آهن موجود در اطراف ریشه قابلیت جذب ندارند و در کاشت های باغی چند ساله به مرور آهن های قابل جذب برای درخت در اطراف ریشه کمتر شده و یا بعضا به صفر می رسد. آهن های باقی مانده در خاک هم قابلیت جذب شدن توسط ریشه را ندارند. از همین رو در باغ های جوان مشکل کمبود آهن کمتر به چشم می خورد مگر اینکه واقعا خاک به شدت دچار فقر آهن باشد.

بر هم خوردن شرایط محیطی خاک و افزایش pH و EC اطراف ریشه:

برای جذب آهن باید خاک اطراف ریشه از لحاظ pH و EC در شرایط مطلوبی باشد.

pH مناسب خاک اطراف ریشه در باغات باید بین ۶٫۵ الی ۶٫۸ باشد.

EC مناسب خاک اطراف ریشه در باغات باید 2000 میکرو زیمنس باشد.

دلایل برهم خوردن تعادل pH و EC خاک:

  • افزایش pH و EC آب های مصرفی در سالهای اخیر
  • افزایش دمای محیط (افزایش سطح تبخیر)
  • استفاده نامناسب و غیر اصولی از کود های دامی ، مرغی و یا شیمیایی

با نگاهی دقیق تر می توان به این نتیجه رسید که مهم ترین عامل ایجاد کلروز در درختان افزایش pH و EC خاک اطراف ریشه است که با رفع این مشکل بخش اعظم کمبود آهن (کلروز) بر طرف می شود.

کمبود آهن قابل جذب در اطراف ریشه

کمبود آهن قابل جذب در اطراف ریشه

مراحل پیشرفت کلروز در درختان:

  1. کاهش میزان سبزینگی در برگ های قدیمی
  2. کاهش میزان سبزینگی در برگ های جوانتر
  3. ظهور لکه های زرد رنگ و شروع خشکی برگ ها
  4. خشک شدن بخش هایی از شاخه های جانبی
  5. خشک شدن کامل شاخه های جانبی
  6. خشک شدن شاخه های اصلی
  7. از بین رفتن درخت

دلیل اهمیت مبارزه با بیماری کلروز:

هر چند که قبلا هم اشاره شد کلروز یک بیماری نیست بلکه یک کمبود مواد غذایی است. اما این کمبود از اهمیت بسیاری برخوردار است و در صورت رفع نشدن موجب مرگ درختان و خاک می شود.

دلیل اینکه در برخی منابع از کلروز به عنوان بیماری یاد می شود به دلیل اهمیت مبارزه با شرایط محیطی و جبران کمبود هاست، زیرا عدم تامین کمبود ها نه تنها موجب مرگ درخت و از بین رفتن آن می شود بلکه موجب از بین رفتن خاک می شود و هر گیاه دیگری جای این درخت کاشته شود به جهت کمبود آهن دوباره از بین خواهد رفت.

نکروز:

زمانی که چندین سلول از بافت های سبز رنگ گیاه در اثر عوامل قهوه ای رنگ شده و از بین می روند نکروز نامیده می شود. نکروز عمدتا از حاشیه برگ ها شروع می شود.

کمبود مواد مغذی

کمبود مواد مغذی

عوامل دیگر ایجاد نکروز در گیاهان:

در ادامه به 5 مورد دیگر از دلایل ایجاد نکروز در گیاهان می پردازیم.

1. برهم خوردن تعادل هورمونی در اثر کمبود پتاسیم:

مهم ترین عامل در ایجاد نکروز کمبود پتاسیم است. پتاسیم ماده فعال کننده 90 درصد از هورون های گیاهی است. در صورت کمبود پتاسیم آنزیم ها غیر فعال می شوند غیر فعال شدن 90 درصد از هورمون های گیاهی موجب از بین رفتن سلول ها شده و بافت گیاهی از بین رفته و رنگ آن قهوه ای می شود.

2. کمبود مواد مغذی:

در صورت عدم وجود برخی عناصر در خاک مثل پتاسیم، فسفر، نیتروژن، بور، نیکل و آهن امکان وقوع نکروز وجود دارد. pH نامناسب خاک اطراف گیاه یا استفاده نادرست از کودها موجب کمبود مواد و عناصر مفید در خاک می شود.

3. ویروس‌ها:

ویروس ها از گیاهان بعنوان میزبان استفاده می کنند و برای تولید مثل و رشد خود به سلول های گیاهی نیازمندند. زمانی که ویروس ها ازسلول ها استفاده می کنند موجب از بین رفتن سلول ها می شوند و در نتیجه گیاه قهوه ای رنگ شده و دچار نکروز می شود.

4. مشکلات ناشی از باکتری‌ها و قارچ‌ها:

باکتری ها و قارچ ها با تاثیر بر روی برگ ها، موجب عفونتهای باکتریایی یا قارچی در گیاه شده و موجب لکه های خاکستری، سفید، قرمز، قهوه ای یا زرد بر روی برگها می شوند که در صورت عدم درمان موجب نکروز می گردد.

5. نماتد ها:

برخی از نماتد ها موجب آلودگی بافتی گیاه شده و موجب نکروز گیاه می شوند.

برای خرید ملزومات باغبانی می توانید از این لینک استفاده نمایید.
هومن انگورانی

درباره هومن انگورانی

سلام! من هومن انگورانی هستم و از اینکه با شما در این فضای دیجیتال ارتباط برقرار کنم، خوشحالم. به عنوان یک نویسنده و علاقه‌مند به موضوعات مختلف، نوشته هایم را به اشتراک می‌گذارم. به نظر من نوشتن یک ارتباط قوی و شگفت‌انگیز است. علاقه مند به یادگیری عمیق هستم و دوستم دارم هر انچه را که آموختم تا حدی که میتوانم به دیگران انتقال دهم.

مقاله های مرتبط

یک دیدگاه درباره مقاله “کلروز و نکروز چیست

  1. Avatar محبوب ربانی شیرآباد گفت:

    باسلامو احترام ، تشکر از مطالب ارزنده شما از بابت کلروز و نکروز..

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *