اگر می خواهید که یک مرد یا زن همه چیز دان و آگاه باشید و طبیعت و محیط زندگی خود را به خوبی بشناسید، باید اطلاعات کافی درباره ی گیاهان داشته باشید و یک گیاه شناس آگاه شوید.
می دانم، می دانم، خواندن کتاب های متعدد و تحقیق درباره هر گیاه، به اندازه پرتاب کردن یک سنگ یا آتش زدن یک پارچه، ساده و راحت و همچنین مفرح نیست. اما پس از مطالعه درباره ی آنها، متوجه این حقیقت جالب می شویم که چقدر گیاهان و درخت ها برای ما ارزشمندند و دیگر، هرگز نخواهیم توانست که به این موجودات حیرت انگیزی که در اطراف ما هستند، توجهی نکنیم. برخی از انواع گیاهان مفید (با عمر طولانی) که در اطرافمان به چشم می خورند، درختان هستند و وظیفه ما به عنوان انسان‌هایی که حیاتشان به درخت ها وابسته است، این است که ویژگی ها، شایستگی ها و همچنین مشکلات مربوط به هر گونه از آنها را بشناسیم و یاد بگیریم.
مسلماً، درختان همه در ابتدا بسیار شبیه به هم هستند، اما هنگامی که به ویژگی ها و تفاوت های ظریف آنها توجه کنید، می تواند همانند یک کارآگاهی که سرنخ های موجود را به راحتی آب خوردن پیدا می کند، شما نیز شناسایی نمایید. از قدیم الایام، درخت‌ها وجود داشته اند و موجب دلگرمی و بهبود حال اجداد و نیاکان ما می شدند. امروزه نیز همان درخت ها، در میان ما حضور دارند تا به ما کمک کنند. از تهیه نخ و دارو گرفته تا غذا و آب آشامیدنی، بسیاری از گونه ها در هر چهار فصل، چیزی برای ارائه و کمک کردن به ما انسان ها، خواهند داشت. این پانزده نوع درخت محبوب و رایج و مفید (و چند نوع گیاه چوبی خاص) را در این مقاله ذکر کرده ایم، تا آشناها را شناسایی کرده و ویژگی های هرکدام را بیاموزید.
1- درخت توت:
توت های شیرین و رسیده، میوه های فوق عالعاده خوشمزه و محبوبی هستند (مطمئنا همه ی شما در اوایل تابستان، متوجه این توت هایی که روی زمین پاشیده شده اند، شده اید). اما آیا می دانید که درخت توت، علاوه بر تولید میوه توت، فواید دیگری هم دارد؟
ویژگی ها:
درختان توت، درختانی با اندازه متوسط هستند و ارتفاع آنها به 12-15 متر می رسد. در صورت عدم وجود توت های سیاه روی شاخه ها، روش دیگر شناسایی این درخت ها، برگهایی ساده با لبه هایی دندانه دار و گوشه هایی با الگوی نامنظم و ناسور است (بعضی از برگ ها دارای “بریدگی های گرد” هستند – بعضی از آنها اینگونه نیستند). این درختان برگریز شاخه هایی متناوب دارند و بافت بیشتر برگ ها نیز ریش ریش و کرکی مانند است.
مناطق یافت شده:
این گونه، بومی (Morus rubra) بوده و از ماساچوست تا فلوریدا و از غرب، تا کانزاس و نبراسکا یافت می شود. گونه های غیر بومی این گیاه (مانند توت سیاه و توت سفید)، در ۴۸ ایالت پایین تر ایالت متحده یافت می شود.
موارد استفاده:
پوست داخلی این درخت را از شاخه ها و انشعابات آن جدا کرده و یک طناب بسیار محکم از آن تهیه می کنند. از این الیاف همچنین برای تهیه فیتیله فندک استفاده کرده و از چوب آن نیز می توان هیزم هایی با کیفیت متوسط تهیه کرد.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
توت های رسیده را می توان هم به صورت خام، هم پخته و هم خشک شده مصرف کرد. یک فنجان توت خام ۸ اونسی حاوی ۶۰ کیلوکالری انرژی و مقداری پتاسیم است و مقدار ویتامین C مورد نیاز یک روز را در اختیار افراد می گذارد.
مشکلات / خطرات:
توت نارس سمی است و ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع، استفراغ و توهم شود. قبل از مصرف این میوه‌ها، باید صبر کنید تا به طور کامل رسیده و شیرین شوند.
درخت توت
2- درخت راش:
جدای از نقش اصلی و مهم این درخت در تهیه آبجو Budweiser، چوب درخت راش ماده ای حیاتی و مهم برای کسانی است که خوش شانس هستند و در محدوده کنار جنگل زندگی می کنند.
ویژگی ها:
درخت راش (Fagus grandifolia) یک نوع درخت سخت و برگریز است و ارتفاع آن به طور معمول، به 18 تا 24 متر می رسد. در لبه های برگهای ساده و متناوب آنها، دندانه های بسیار کوچکی وجود دارد. یکی از ویژگی های برجسته برای شناسایی این درخت، بافت پوست آن است. راش، پوستی به رنگ خاکستری روشن دارد که بدون توجه به سن و قطر درخت، بسیار صاف است.
مناطق یافت شده:
این گونه در یوتا، تگزاس و نیمه شرقی آمریکای شمالی یافت می شود.
موارد استفاده:
چوب درخت راش سفت و سخت است و به صورت تراشه های بلندی، برش داده می شود. چوب این درخت برای تهیه هیزم و کوره بسیار مناسب است. در طول فصل زمستان، برگ های مرده این گیاه اغلب روی شاخه ها آویزان می شوند که مواد کاغذی خشکی را برای تهیه فیتیله فندک، در اختیار انسان می گذارند.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
میوه درخت راش، یک منبع غذایی طبیعی با ارزش و خوشمزه است، اما باید آنها را سریع برداشت کنید، تا توسط سنجاب ها خورده نشوند. در گذشته قبایل بومی آمریکا، مانند Potawatomi، دانه های بو داده این درخت را به صورت آرد می کوبیدند. در بسیاری از فرهنگ های دیگر از این میوه های روغنی و شیرین در تهیه غذاهای خود استفاده می کردند. برای شناسایی این درخت ها، به دنبال درختانی با پوست صاف در جنگل های شرقی بگردید و همچنین به دنبال میوه های کوچک و سه ضلعی ای باشید که در اوایل ماه اکتبر، از یک پوسته خاردار بیرون ریخته اند. هر اونس از این مغزها، ۱۰ گرم کربوهیدرات، ۲ گرم پروتئین و ۱۶۴ کالری دارد.
درخت راش
3- درخت افرا:
از این درخت، تنها در تهیه شربت ذرت برای صبحانه با طعم مصنوعی استفاده نمی شود. اوه نه! افرا خیلی فراتر از یک درخت معمولی است.
ویژگی ها:
از گونه های کوچک بوته ای گرفته تا درخت های بلند تا 45 متر، افرا (the genus Acer) معمولاً با برگ ها و شاخه‌های وارونه و متناقض اش شناخته می شود. برگهای این گیاه دارای ترکیبی از دندانه های بزرگ و کوچک، با رگه هایی به شکل برگ نخل است. متوجه شکل برگ ها نشُدید؟ پرچم کشور کانادا را نگاه کنید. عکس آن روی پرچم است.
مناطق یافت شده:
درخت افرا، در سراسر نیمکره شمالی یافت می شود، اگرچه بیشترین تنوع گونه های آن، در قاره آسیا واقع شده است.
موارد استفاده:
چوب افرا هیزم خوبی تهیه می کند که می توان آن را به صورت خرد شده آتش زد و در تهیه غذاهای دودی، استفاده کرد. چوب خشک مرده اکثر گونه های افرا را می توان برای ساخت کیت های آتش نشانی استفاده کرد، و یا با آن، یک کمان قابل قبول برای تیراندازی ساخت.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
بسیاری از گونه های این درخت، بذرهایی خوراکی تولید می کنند که در داخل “هلی کوپترهای” کوچکی، قرار گرفته و می چرخند و روی زمین می افتند. دانه های لوبیا شکل این درخت را از داخل پوشش کاغذی خود جدا کرده و آنها را همانطور که لوبیای واقعی را می پزید، بجوشانید. برای تهیه شیره افرا، در اواخر زمستان می توان از دانه های اکثر گونه های افراها استفاده کرد، آنها را جوشاند و به صورت یک شربت شیرین درآورد.
درخت افرا
4- درخت سرو:
انواع مختلف گونه های سرو و شکل ظاهری آنها باهم متفاوت است، اما همه این درختان مفید، تقریباً ویژگی های یکسانی دارند. این درختان آتش دوست، به راحتی آتش گرفته و به همین دلیل، بسیار سودمند اند.
ویژگی ها:
در میان گونه های مختلف این درخت، میوه درخت کاج وجود ندارد (این درختان و درختچه های همیشه سبز، توت‌های کوچک آبی رنگی تولید می کنند) و همچنین از برگ های سوزنی شکل کاج ها خبری نیست. شاخ و برگ همیشه سبز درختان سرو، پوسته پوسته و منشعب است. اندازه این درخت ها بر اساس گونه خاص آنها متفاوت است، اما اکثر سروها، یا به شکل “درخت کریسمس” اند، یا به صورت بوته هایی کوچک رشد می کنند. بیشتر درختانی که می توانیم آنها را سرو بنامیم، در واقع ارس هستند و دو نوع شاخ و برگ متفاوت دارند. برگ های جوان این گیاه، به شکل سوزن هایی تیز و کوتاه اند و برگ های بالغ آن، به شکل شاخه های کوچک و مسطح اند که روی هم می افتند، و به شکل سوزن هستند.
مناطق یافت شده:
چندین نوع مختلف از این درخت وجود دارد که “سرو” نامیده می شوند، و در سرتاسر جهان، می توان آنها را یافت. درخت “سرو قرمز” (Juniperus virginiana) از تگزاس تا داکوتای جنوبی و از شرق تا سواحل اقیانوس اطلس یافت میشود.
موارد استفاده:
از ریشه و پوست بسیاری از گونه های “سرو” می توان در تهیه سبد و طناب استفاده کرد. پوست الیافی این درخت را می توان بافت و با آن فیتیله فندک، لباس و پتو درست کرد. اکثر گونه های سرو، در داخل چوب خود، ماده صمغ قابل اشتعالی دارند که به سرعت آتش گرفته و لذا از آن به طور معمول، در تهیه مواد آتش زا استفاده می شود.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
از توت های رسیده برخی از گونه های این درخت می توان به عنوان ادویه استفاده کرد.
مشکلات / خطرات:
توت بسیاری از انواع سروها کمی سمی است، و باید با احتیاط مصرف شوند. دانه های سفت و بزرگ این گیاه، پوسته هایی آبی رنگ دارند.
درخت سرو
5- درخت زبان گنجشک/ون:
این درخت زیبا دوام نسبتاْ کمی دارد، زیرا عموماً توسط نوعی سوسک سوراخ کننده مهاجم که به درخت های بالغ حمله ور می شود، از بین می برد. این درخت با این سوسک ها، جاذب پرنده دودو است.
ترجمه زیر عکس: شاخه های این درخت (همانند شاخه های درخت افرا)، وارونه و معکوس است. دارای برگهایی مرکب است و به برگ های درخت گردوی امریکایی، شباهت زیادی دارد. Hans / Pixabay
ویژگی ها:
بیش از پنجاه گونه درخت زبان گنجشک در سراسر جهان وجود دارد و بیشتر آنها بلند و قائم اند و چوب و الوار بی نظیری، برای کارهایی خاص، تولید می کنند. شاخه های این درخت (همانند شاخه های درخت افرا)، وارونه و معکوس است. دارای برگ هایی مرکب است و به برگ های درخت گردوی امریکایی، شباهت زیادی دارد. بذرها داخل نوارهای کوچک کاغذی، شبیه غلافهایی کوچک، قرار گرفته اند.
مناطق یافت شده:
درخت زبان گنجشک (the genus Fraxinus)، در سراسر اروپا، آسیا و آمریکای شمالی یافت می شود.
موارد استفاده:
درخت زبان گنجشک، چوبی سخت، متراکم و زبر، و در عین حال الاستیک دارد. این ویژگی، باعث می شود تا یک گزینه عالی برای تهیه هیزم، مبلمان، کمان تیراندازی چوب بیس بال، و بسیاری از اشیا دیگر باشد.
مشکلات / خطرات:
سوسک سبز زمردی، عامل نابودی این درخت باشکوه است، بنابراین بهتر است قبل از آسیب دیدن و از بین رفتن آن، از این درخت لذت برده و با آن آشنا شوید.
درخت زبان گنجشک
6- درخت چنار:
این درخت چند رنگ، یک گزینه عالی برای تهیه هیزم، شیره قابل نوشیدن، شربت شیرین و حتی اقلام چوبی متنوعی مانند کاسه و کمان است.
ویژگی ها:
برگ های بزرگ این گیاه که بسیار شبیه به افرا است، اغلب ناظران را گیج می کند، اما اگر با دقت به آنها نگاه کنید، خواهید دید که برگ ها و شاخه های این گیاه، متناوب و متبادل است (در حالی که برگ ها و شاخه های درخت افرا وارونه و معکوس می‌باشد). پوست عجیب و غریب درخت چنار، عامل اصلی دیگری برای شناسایی این درخت است: به کمک پوست لکه دار این درخت، می توان آن را از سایر درخت ها تشخیص داد. همانطور که قسمت های مختلفی از پوست این درخت، به صورت نامنظم پوسته پوسته شده و وَرآمده اند، لکه هایی به رنگ سبز، سفید، خاکستری و برنز از خود، بر روی تنه بر جای می گذارند.
چنارها می توانند تا اندازه های بسیار بزرگی رشد کنند و ارتفاع یک درخت کامل و بالغ اغلب از ۱۰۰ فوت و قطر قاعده آن از ۶ فوت بیشتر است. درخت های چنار غول پیکری به قطر ۱۳ فوت نیز در چند وقت اخیر ثبت شده اند و گزارش شده که نمونه های قدیمی دیگری نیز بوده اند که قطر آنها از این مقدار نیز بزرگتر بوده است. در سال ۱۷۴۴، یک مهاجر از ایالت ویرجینیا به نام جوزف همپتون، یک سال از زندگی خود را در داخل یک پوسته ی توخالی چنار، همراه با دو پسر خود، زندگی کرد.
مناطق یافت شده:
چنار آمریکایی (Platanus occidentalis) در شرق ایالات متحده یافت می شود، در حالی که گونه های دیگر چنار ها، بومی ایالات غربی هستند.
موارد استفاده:
باوجود اینکه خرد کردن چوب این درخت دشوار است، اما هیزم بسیار خوبی می سازد. همچنین برای کارهای چوبی بسیار مناسب است؛ خصوصاً در ساخت قطعاتی که ایجاد منحنی در آنها یک مشکل به حساب می آید (مانند کاسه های چوبی). به کمک چوب این درخت می توان کمان های تیراندازی بی نظیری ساخت و آتش زنه ها، تخته ها، کمان ها و بلوک های نگهدارنده دستی، از دیگر وسایلی است که با چوب چنار می سازند.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
در روزهای گرم اواسط زمستان، می توانید با ضربه زدن به تنه ی این درخت همانند درخت افرا، شیره ی آن را برای گرفتن آب آشامیدنی، و تهیه یک شربت شیرین با جوشاندن آن، به دست آورید.
درخت چنار
7- درخت اقاقیای مشکی:
این درخت فوق العاده سخت و مقاوم در برابر پوسیدگی، شاخه هایی خاردار و خوشه هایی با گل های زیبای معطر دارد. از چوب این درخت برای تهیه کمان هایی شگفت انگیز، و برخی غذاهای خوشمزه استفاده می شود.
ویژگی ها:
درخت اقاقیای مشکی (Robinia pseudoacacia) یک “گونه پیشگام” خاردار است و غالباً اولین درختی که بعد از آفت زدگی یک مزرعه، در منطقه جنگلی رشد می کند. برای تشخیص اقاقیای مشکی، به دنبال درختی با برگ های مرکب و خارهای دوتایی باشید. گلهای کرم رنگ و زیبای این گیاه، در اواخر بهار، از شاخه های آن به صورت خوشه هایی بزرگ به شکل انگور، آویزان می شوند.
مناطق یافت شده:
این درخت اغلب در اواسط اقیانوس اطلس و چند ایالت مرکزی در ایالات متحده یافت می شود؛ اما با این حال، این درخت در حال حاضر، در سراسر جهان کشت شده و در ایالات غربی (و همچنین آفریقا و استرالیا) یک گونه وارداتی محسوب می شود.
موارد استفاده:
چوب این درخت بسیار متراکم، سخت و بسیار مقاوم در برابر پوسیدگی است و رشد و شکوفایی آن معمولاً دهه ها به طول می انجامد. به کمک این چوب می توان کمان هایی استثنایی ساخت. چوب مرده یا درحال خشک شدن درخت اقاقیای مشکی، میزبان قارچ هایی بنام cracked cap polypore هستند. پودر هسته ی کاراملی رنگ این قارچ چوبی، یک طعم دهنده بی نظیر برای غذاهاست.
مصارف خوراکی / دارویی:
گل های معطر و شیرین عطر درخت اقاقیای مشکی را می توان به شکل خمیر درآورده و تفت داد، و یا با شکر و مخمر مخلوط کرد تا یک شربت خانگی بی نظیر، حاصل شود.
مشکلات / خطرات:
درخت اقاقیای مشکی هیزم خوبی ایجاد می کند، اما نباید ماده غذایی مورد نظر را مستقیماً روی آتش آن قرار داد. همچنین نباید از بافت های رشته ای مانند چوب آن، برای تهیه فیتیله های فندک استفاده کرد، زیرا کمی سمی هستند.
درخت اقاقیای مشکی
8- درخت شیطان:
ممکن است نتوانید میوه ی عجیب و غریب این درخت را در جنگل های معتدل آمریکای شمالی پیدا کنید، اما جالب است بدانید که زادگاه این درخت، همانجاست. pawpaw یک میوه بومی عجیب و غریب، با عطر و طعمی بی نظیر است.
ویژگی ها:
درخت شیطان (Asimina triloba)، درختی برگریز از خانواده سیب های کاستارد (Annonaceae) است. Pawpaw، برگ هایی ساده، بزرگ و متناوب دارد که این میوه، همانند یک موز چاق و گوشتالو است که طول آن به 5 تا 15 سانتی متر و عرض آن به 3 تا 8 سانتی متر می رسد و پر از دانه هایی قهوه ای رنگ و بزرگ است.
مناطق یافت شده:
این درخت در جنگل ها و دشت های جنوب، شرق و میانه غرب ایالات متحده و جنوب انتاریو یافت می شود.
موارد استفاده:
چوب درخت شیطان بسیار نرم و سبک است. این ویژگی، باعث می شود که به سرعت بسوزد و لذا برای تهیه هیزم بسیار مناسب است، اما علاوه بر این، برای ساخت مواد آتش زنه نیز بسیار کاربردی است. بافت های رشته ای مانند این درخت، باعث ایجاد انعطاف پذیری بسیار خوبی در چوب آن می شود.
مصارف خوراکی / دارویی:
هر فنجان از این میوه های گرمسیری، ۸۰ کالری انرژی دارد و دارای مقدار زیادی ویتامین C و پتاسیم است. عطر و طعم شیرین و عجیب و غریب این میوه، کمی شبیه به یک موز یا انبه است. برای یافتن و تشخیص این درخت، در ماه اوت به نزدیک رودخانه ها بروید. میوه های آن را زمانی که معطر و نرم هستند، قبل از اینکه بپوسند و رنگشان تیره شود، برداشت نمایید. این میوه ها بهتر است که به صورت خام خورده شوند، گرچه می توان آن ها را برای تهیه دسر، پخت، و یا خشک کرد.
درخت شیطان
9- درخت صنوبر شرقی/ چوب پنبه:
به کمک چوب این درخت، می توان به روشهای مختلفی، آتش افروخت.
ویژگی ها:
غالباً تشخیص این نوع درخت و تمیز آن از دیگر درختان، کمی دشوار است و به مهارت نیاز دارد. درخت صنوبر شرقی (از تیره Populus) جزو گیاهان چوبی برگریز از خانواده بیدها (Salicaceae) است. برای شناسایی این نوع درخت، به دنبال برگ های مثلثی یا دایره ای شکل با یک ساقه برگ بلند باشید. تمامیِ گونه های این درخت، شاخه هایی متناوب و بذرهایی پنبه ای دارند. این گروه از گیاهان، تنوع ژنتیکی گسترده ای دارند؛ ارتفاع برخی از گونه ها ۵۰ فوت است، در حالی که ارتفاع برخی دیگر به ۱۵۰ فوت می رسد.
مناطق یافت شده:
گونه های بومی این درخت را می توان در سراسر آمریکای شمالی و قاره آسیا یافت.
موارد استفاده:
چوب نرم این درخت برای ساخت تجهیزات آتش زنه ها، بسیار عالی است و دانه پنبه ای مانند آن، برای ساخت فیتیله های فندک عالی است. هیزم تولید شده از چوب این درخت فوق العاده است و سریع می سوزد، و همچنین برای تولید انواع کاسه ها و قاشق های چوبی، به راحتی تراشیده می شود و پوست جوشانده شده این درخت، از مدت ها پیش، به عنوان یک منبع تانیک اسید برای برنزه شدن چرم بوده و استفاده می شده است.
کاربردهای خوراکی / دارویی:
پوست بسیاری از گونه های صنوبر، به ویژه صنوبر سفید (Populus alba) همانند درخت بید، حاوی سالیسیلات است. آسپرین از این ماده ساخته می شود.
مشکلات / خطرات:
میزان سالیسیلات موجود از گونه ای به گونه دیگر (حتی از درختی به درخت دیگر) متفاوت است، لذا قبل از استفاده از چوب پنبه های این درخت به منظور التهاب درد، باید به این مسئله توجه کرد.
درخت صنوبر شرقی
10- درخت بید:
بیدها گیاهانی هستند که از درختان بسیار بزرگ، تا بوته هایی کوچک را شامل می شوند؛ اما ویژگی های آنها تقریبا یکسان است و اطلاعات موجود در این مقاله، برای آشنایی با خانواده آنها، کافی و مفید خواهد بود.
ویژگی ها:
تیره Salix شامل بیش از ۴۰۰ گونه درخت برگریز و درختچه ای، با شاخه های متناوب است که بیشتر آنها دارای برگ هایی ساده و باریک، با لبه های دندانه دار هستند.
مناطق یافت شده:
بیدها معمولاً در خاک های مرطوب مناطق سرد و معتدل نیمکره شمالی یافت می شوند.
موارد استفاده:
اکثر شاخ و برگ های درخت بید، انعطاف پذیر هستند و از آنها می‌توان سبدهای بسیار خوبی ساخت. علاوه بر این، با چوب این درخت می توان آتش زنه ها و تخته های بسیار باکیفیتی تهیه کرد.
مصارف خوراکی / دارویی:
برای تهیه دارو از بید، باید به سراغ درختی بروید که به راحتی قابل تشخیص باشد. بید مجنون، درختی متداول و آشنا در سراسر آمریکای شمالی است. اگرچه بومی این منطقه نیست، اما در هر منطقه ی مرطوبی، شکوفا می شود و به کمک شاخ و برگ های افسرده و افتاده اش، به راحتی قابل شناسایی است. قرن‌ها است که از برگ ها و پوست این درخت به عنوان دارو استفاده می شود. اگر هیچ گونه ماده دارویی و پزشکی دیگری در دسترس نبود، یک مشت برگ سبز را در یک فنجان آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید، تا جمع شده و یک ماده دارویی حاصل شود. یک پارچه تمیز را در این دم کرده خیس کنید و آن را مستقیماً روی جوش ها، آبسه ها، دمل ها بزرگ و زخم ها بمالید. خیساندن پوست های خراشیده شده این درخت و چند ترکه ی کوچک از آن به مدت ۱۰ دقیقه داخل یک فنجان آب داغ، یک نوشیدنی ضد اسهال با مزه تلخی به شما خواهد داد. هر ۲ ساعت، چند جرعه از این نوشیدنی بنوشید و تا زمانی که علائم شما فروکش کند، ادامه دهید. پوست چندین گونه دیگر از خانواده بیدها، از جمله بید سیاه، حداقل از ۴۰۰ سال قبل از میلاد، مصرف دارویی داشته و مورد استفاده قرار می گرفته است. پوست بید سیاه حاوی سالیسین است، که یک ماده اصلی در ساخت آسپرین بوده و برای درمان التهاب و درد کاربرد دارد. در گذشته، مردم پوست تراشیده شده ی درخت بید را برای تسکین درد و تب می جویدند.
درخت بید
11- درخت گردوی آمریکایی/حشیره/ هریکوری:
آیا شما گردوی امریکای مرکزی را دوست دارید؟ پس حتما این نوع گردو را نیز دوست خواهید داشت. گردوی امریکای مرکزی، یک گونه جنوبی از گردوهای آمریکایی بوده که طعم و مزه ی آن، شباهت زیادی به گردوهای امریکایی دیگر دارد.
ویژگی ها:
این درختان، چوب سخت برگریز هستند و در آمریکای شمالی و آسیا یافت می شوند. برگ های این درخت مرکب و متناوب بوده و گردوها پوسته ای “دولایه” دارند؛ لایه اول پوستی غلاف مانند است که ترک خورده و لایه زیرین خود را نمایان می‌سازد. تنها اطمینان حاصل کنید که buckeye (گیاهی شبیه شاه بلوط هندی) را با این گردو اشتباه نگیرید: هر دو این مغزها پوسته ای “دولایه” دارند، اما buckeye برای انسان سمی است. علاوه بر این، گردوی آمریکایی دارای یک پوسته داخلی چند محفظه ای (مانند یک گردو معمولی) است، اما buckeye یک مغز صلب با سطح صاف (مانند بادام) دارد.
مناطق یافت شده:
درخت گردوی آمریکایی در آسیا، ایالات متحده، مکزیک و کانادا یافت می شود.
موارد استفاده:
به کمک چوب درخت گردوی آمریکایی، کمان های بسیار خوبی می توان ساخت. علاوه بر این، هیزم حاصل از این چوب ها، برای مدت طولانی ای می سوزد و برای دودی کردن گوشت و پنیر، بسیار مناسب است. اگر شما به یک چوب سخت و محکم برای ساخت ابزارهای چوبی و دستگیره چاقو نیاز داشتید، چوب این درخت گزینه ای عالی است.
مصارف خوراکی / دارویی:
گردوهای آمریکایی، از پُر کالری ترین مواد غذایی طبیعی محسوب می شوند. یک اونس مغز گردوی آمریکایی، ۱۹۳ کالری دارد که بیشتر آن از چربی تامین می شود. طعم اکثر این مغزها، همانند طعم گردوی امریکای مرکزی است. این مغزهای شیرین و چرب، یکی از پرخاصیت ترین مواد غذایی خام در دنیا محسوب می شود.
مشکلات / خطرات:
چند گونه از درخت های گردوی آمریکایی وجود دارند که مغز آنها بسیار تلخ است. این مغزها، برای خوردن مضر نیستند، اما به قدری ناخوشایند هستند که هیچ کس مزه ی آنها را تحمل نخواهد کرد.
درخت گردوی آمریکایی
12- درخت توس / غان / فان/ غوشه:
درخت توس، یک نوع درخت محبوب و دوست داشتنی است و پوستی منحصر به فرد دارد که از آن استفاده های گوناگونی می شود، نظیر تهیه چای و نوعی دارو. اوه بله! و جالب است بدانید که پوست برخی از انواع آن ها، حتی در صورت خیس شدن نیز می سوزند.
ویژگی ها:
پوست صاف این درخت که به صورت نوارهایی باریک و کاغذی مانند کنده می شوند، یک ویژگی بارز و مشخص برای شناسایی این درخت هستند. رنگ پوست این درخت، از خاکستری ذغالی تیره تا سفید روشن متفاوت است و لبه برگ های ساده آن، دندانه های کوچکی دارند. از فاصله یک مایلی، می توانید به راحتی یک دسته از درختان توس سفید کاغذی را مشاهده کرده و تشخیص دهید.
مناطق یافت شده:
درخت توس کاغذی (Paper birch) در نیمه شمالی آمریکای شمالی یافت می شود، و درخت توس شیرین (sweet birch) در شمال شرقی ایالات متحده وجود دارد. بسیاری از گونه های دیگر توس ها نیز در نیمه شمالی نیمکره شمالی یافت می شوند.
موارد استفاده:
پوسته بیرونی کاغذی مانند این درخت (مخصوصاً درخت توس کاغذی) به سرعت و به راحتی آتش می گیرد، حتی اگر خیس شده باشد؛ همچنین یک گزینه بسیار مناسب برای تهیه هیزم است. قرن ها از پوست درخت توس کاغذی برای ساخت ظروف مختلف و حتی قایق استفاده می شده است.
مصارف خوراکی / دارویی:
شاخه های درخت توس شیرین (Betula lenta) را می شکنند و با آن یک چای فوق العاده خوش طعم درست می کنند. پوست درخت توس، به ویژه پوست درخت توس شیرین حاوی سالیسیلات بوده و ضد درد است. پوست این نوع درخت بهتر است از قسمت شاخه ها تراشیده شود و در دوزهای توصیه شده، می توان با خیال راحت آن ها را تراشید و در بلند مدت، استفاده کرد.
در صورت بروز هرگونه مشکل یا حساسیت، مصرف آن را متوقف کنید. دوز پیشنهادی سالیسین ۶ تا ۱۲۰ میلی گرم در روز است. چای پوست توس شیرین نیز با افزودن ۴/۱-۲/۱ قاشق چایخوری پوست شاخه خراشیده شده به یک فنجان آب داغ و جوشاندن به مدت ۱۰ دقیقه حاصل می شود. این چای را می توان تا پنج بار در روز مصرف کرد. علاوه بر این، در فصل بهار می توان از شیره ی این درخت، برای نوشیدن آب و شربت نیز استفاده کرد.
مشکلات / خطرات:
مصرف دوزهای بالاتر از حد توصیه شده از چای توس می تواند باعث ناراحتی معده، حالت تهوع یا وزوز گوش (زنگ زدن در گوش) شود.
درخت توس
13- درخت گردوی سیاه:
این درختان جالب توجه، در تهیه غذا، دارو و رنگ کاربرد فراوان داشته و از چوب آنها نیز استفاده های بی شماری می شود. وقتی که شاخه های این درخت پوشیده از گردو شوند، شناسایی این درخت، بسیار آسان خواهد بود.
ویژگی ها:
گردوی سیاه، درختی بسیار بلند با چوبی سخت و برگ ریز، همراه با گردوهایی گرد، و یا دوک مانند است. گردوی سیاه (Juglans nigra) وقتی تازه باشد، شبیه به یک توپ تنیس سبز رنگ است، اما پوسته ی ضخیم و گرد آن اگر روی زمین بیوفتد، در فصل پاییز از سبز به قهوه ای بسیار تیره تبدیل می شود. برگهای گردو، مرکب و متناوب هستند.
مناطق یافت شده:
درختان گردوی سیاه در نیمه شرقی ۴۸ ایالت پایین تر ایالت متحده یافت می شوند.
موارد استفاده:
از چوب های سخت و غنی این درخت، قرن هاست که برای ساخت دسته های چاقو و اسلحه استفاده می شده است. پوسته ی سبز و سیاه رنگ گردوهای این درخت را می توان جوشاند و برای تهیه رنگ پارچه استفاده کرد. اگر پوسته ها هنوز سبز مانده باشند، یک سطل رنگ قهوه ای مایل به زرد تولید خواهند کرد و اگر پوسته ها سیاه شده باشند، رنگ تولیدی آنها قهوه‌ای تیره خواهد بود.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
هر اونس مغز گردوی خوشمزه این درخت، حاوی ۱۷۳ کالری است که مقدار کمی پروتئین، منیزیم، فسفر، مس و منگنز دارد. یک قاشق غذاخوری از پوسته ی سبز رنگ و خشک شده ی این گردوها را در یک فنجان آب گرم بجوشانید، تا یک چای فوق العاده بد مزه و در عین حال دفع کننده انگل، حاصل شود. در طول روز، یک فنجان از این چای میل کنید و این کار را به مدت هفت روز تکرار کنید. پوسته های سبز و تازه ی گردوهای این درخت را می توان به مدت ۶ هفته خشک و در الکل خیس کرد تا جایگزینی عالی برای تنتور ید، به عنوان یک ضد عفونی کننده ی بریدگی ها و زخم های کوچک، ایجاد شود.
مشکلات / خطرات:
چوب گردوی سیاه به خوبی نمی سوزد، و نمی توان از آن آتش زنه، یا تخته های چوبی مناسبی ایجاد کرد.
درخت گردوی سیاه
14- درخت کاج:
این درخت همه کاره و پر سود در تهیه غذا، سوخت، چسب و سایر موارد کاربرد فراوانی دارد. این گیاه همیشه سبز، شما را با انبوه محصولات تولیدی و پُر فایده خود، شگفت زده خواهد کرد.
ویژگی ها:
کاج ها به راحتی قابل تشخیص اند: برگ های سوزنی شکل آنها در اکثر مناطق جهان به صورت خوشه ای از ۲ تا ۵ عدد در کنار هم رشد می کند و داستان های جالبی پشت مخروط های کاج، نهفته است.
مناطق یافت شده:
درختان کاج را می توان در سراسر جهان یافت، و انواع مختلفی از آنها در سراسر نیمکره شمالی موجود هستند.
موارد استفاده:
با استوار شدن درخت و رشد ریشه ها، چوب کاج به “چوب پُر و چاق” تبدیل می شود. چوب این درخت با رایحه سقز بسیار گرانبها است؛ زیرا به راحتی آتش می گیرد و بسیار خوب می سوزد (حتی در هوای مرطوب). شیره ی درخت کاج را در ظرفی با پودر زغال مخلوط کرده و می جوشانند تا یک چسب ضد آب حاصل شود.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
پوست داخلی خشک شده ی درخت کاج را می توان پس از “پوست اندازی” تنه ها و شاخه ها خورد. پوست کاج را می توان پس از خرد شدن، پودر کرده و با آن خمیری برای تهیه نان یا سایر غذاهای خمیری، درست کرد. هر پوند از این خمیر، بیش از ۵۰۰ کالری دارد. میوه های کاج را نیز می توان خورد. این میوه ها چرب و نرم هستند و از مخروط های بزرگتر انتخاب می شوند. از این میوه ها می توان به صورت خام یا پخته شده در غذا، لذت برد. صد گرم میوه کاج، تقریباً ۶۴۰ کالری دارد و ۱۰ درصد نیاز روزانه شما به پتاسیم را تامین می کند. اما از قسمت های دیگر کاج نیز می توان استفاده کرد: یک قاشق از برگ های سوزنی کاج را می توانید به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه در یک لیوان آب داغ بجوشانید تا یک چای خاص حاصل شود، که یک منبع بزرگ ویتامین C می باشد (یک لیوان چای، پنج برابر نیاز روزانه شما را به ویتامین C را تامین می کند).
مشکلات / خطرات:
چای برگ های سوزنی کاج ممکن است برای نوزادان تازه متولد شده مضر باشد، بنابراین مادران باردار باید از نوشیدن این چای، به ویژه در سه ماهه اول دوران بارداری خود، صرف نظر کنند.
درخت کاج
15- درخت بلوط:
اگر در نزدیکی درختان بلوط گیر کرده و نمی توانید خود را آزاد کنید، تقریباً همه آنچه که برای زنده ماندن نیاز دارید را به کمک این درخت ها خواهید داشت. به کمک درختان بلوط، شما آتش، غذا، دارو، سرپناه و چیزهای دیگری را نیز خواهید داشت.
ویژگی ها:
تقریباً ۶۰۰ گونه مختلف از درخت “بلوط” در سراسر جهان وجود دارد. گونه های مختلفی از درختان برگریز و همیشه سبز که در آب و هوای خنک تا عرض های گرمسیری گرمتر یافت می شوند، در این خانواده قرار می گیرند. بلوط دارای برگ هایی ساده و متناوب در اندازه ها و اشکال بسیار متنوع است. آمریکای شمالی بیشترین تعداد گونه بلوط ها را داراست و بعد از آن مکزیک، ۱۶۰ گونه ی متنوع را در خود جای داده است. میوه درخت بلوط، مغزی است که بلوط نامیده می شود و به شکل یک فنجان است.
مناطق یافت شده:
گونه های مختلفی از درختان بلوط در سراسر نیمکره شمالی یافت می شوند.
موارد استفاده:
پوست داخلی این درخت را می جوشانند تا مایعی به رنگ چای تیره ایجاد شود؛ این مایع، همانند دارویی است که به برنزه شدن سنتی پوست کمک می کند. چوب این درخت هیزم هایی عالی و تیرهایی قوی و مقاوم برای ساخت پناهگاه ایجاد می کند.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
یک اونس مغز بلوط حاوی کمی بیش از ۱۰۰ کالری است که بسیاری از اجدادیان ما قبل از شروع دوره کشاورزی، از آن ها به عنوان غذای اصلی خود استفاده می کردند. اسید تلخ موجود در آنها با خرد شدن و خیساندن مداوم آنها در آب گرم، هر بار به مدت یک ساعت، به راحتی از بین می رود و از طعم تلخ آن دیگر خبری نخواهد بود. فقط اطمینان حاصل کنید که بلوط های خود را به موقع از آب خارج می کنید. این بلوط ها می توانند به صورت موضعی برای کاهش التهاب، التیام بثورات و تسکین سایر بیماری های پوستی استفاده شوند.
مشکلات / خطرات:
خوردن بذرهایی از درخت بلوط که حاوی مقادیر بیش از حد اسید تاننیک هستند، می تواند حالت تهوع و ناراحتی گوارشی ایجاد کند. سعی نکنید از چوب درخت بلوط برای آتش زنه ها و تخته های آتش نشانی استفاده کنید، زیرا این چوب بسیار متراکم بوده و دمای اشتعال آن نیز بسیار بالا است.
گیاهان چوبی:
این گیاهان نه تنها بسیار سودمندند، بلکه برای اهداف پزشکی نیز کاربرد فراوانی دارند. برخی از گونه های این گیاهان نیز هستند که باید حتما بتواند آنها را شناسایی کنید تا هنگام قدم زدن در جنگل، از آنها فاصله بگیرید.
درخت بلوط
انگور وحشی:
این انگورهای متداول و آشنا (Vitis spp.)، کاربردهای فراوانی دارند.
ویژگی ها:
انگور وحشی جزو گیاهان چوبی به حساب می آید و برگریز است که به لطف بومی های منطقه در آن زمان و کشت سراسری آنها، امروزه در سراسر جهان یافت می شود. انگور دارای برگ هایی ساده و متناوب است و دندانه های زیادی دارد. بیش از ۲۰ گونه متفاوت انگور وحشی در شرق می سی سی پی یافت می شود که در زمان های مختلف، از ماه اوت تا اکتبر رسیده و بالغ می شوند. قبل از برداشت انگورها، اطمینان حاصل کنید که اکثر میوه های هر خوشه دارای ۲ تا ۴ بذر گلابی شکل یا قطره ای شکل در داخل هر میوه باشند (گرچه دسته ای از انگورهای عجیب و غریب در این تیره هستند که فقط ۱ عدد بذر در داخلشان تولید می شود، اما شکل آن همانند شکل بذر انگورهای دیگر است).
مناطق یافت شده:
انگور وحشی در درجه اول، در نیمه شرقی ۴۸ ایالت پایین ایالت متحده یافت می شود، اگرچه در سراسر این قاره وجود دارد (انگورهای وحشی در سایر ایالت ها نیز رشد می کنند).
موارد استفاده:
از این انگورهای انعطاف پذیر می توان سبد ساخت. در فصل بهار، از انگورهای بزرگتر می توان آب آشامیدنی سالم تولید کرد. برای شروع این کار، درست در زمانی که برگها در فصل بهار تشکیل می شوند، شاخه ها را ببرید. وقتی هوا در شرایط مناسبی باشد، شیره قابل نوشیدن از ناحیه بریده شده چکه کرده و یا می پاشد.
مصارف خوراکی / دارویی:
بسته به نوع و مقدار قند موجود، هر فنجان انگور وحشی تقریباً ۱۰۰ کالری دارد. بیشتر انگورهای وحشی دارای مقادیر کمی ویتامین C، ویتامین K، مس و پتاسیم هستند (یک دهم تا یک چهارم نیاز روزانه شما را برآورده می کنند).
مشکلات / خطرات:
مراقب باشید تا انگور وحشی را با انگورهای پیچک سمی اشتباه نگیرید، و یا به جای حبه های انگور وحشی، میوه انگور دانه ماه را نخورید. انگور دانه ماه کانادایی، بسیار شبیه به انگور وحشی است، اما سمی است. انگور باید دارای دو تا چهار بذر قطره ای شکل باشد، در حالی که میوه دانه ماه فقط یک بذر دارد که منحنی شکل و صاف است. علاوه بر این، تاک های انگور وحشی، دارای ساقه (ساقه های مجعد) هستند، در حالی که دانه ماه فاقد چنین ساقه هایی است.
انگور وحشی
بوته بلوبری:
میوه های این بوته، بهترین راه برای تشخیص این گیاه است، اگرچه می توان آن را بدون توت های زیبایش نیز تشخیص داد.
ویژگی ها:
گیاه بلوبری (Vaccinium spp. و Gaylussacia spp.) بوته های چوبی چند ساله ای هستند که ممکن است بسیار کوتاه باشند (مانند “بوته کوتاه بلوبری” با ارتفاع زیر ۱ فوت) یا ممکن است بسیار بلند باشند (مانند “بوته بلند بلوبری” با ارتفاع بیش از ۱۲ فوت). برگهای متناوب و ساده آنها، بیضی شکل و نوک تیز است و طول آنها به 1.5 تا 8 سانتی متر می رسد. در فصولی که گیاه میوه ندارد، برگ ها عامل تمییز این گیاه از سایر گیاهان، خواهند بود. یک بوته بلوبری به طور همزمان، دارای برگ های کوچک، متوسط و برگهای بزرگ است. گلهای کوچک زنگوله ای شکل این گیاه به رنگ های سفید، صورتی کمرنگ یا قرمز رنگ هستند. در انتهای توت ها، یک “تاج” ۵ پر وجود دارد. توت ها در ابتدا به رنگ سبز کمرنگ هستند و سپس به رنگ قرمز و در آخر به بنفش تیره تبدیل می شوند.
مناطق یافت شده:
بوته بلوبری وحشی را می توان در ۴۸ ایالت پایین ایالت متحده یافت.
موارد مصرف خوراکی / دارویی:
این توت های خوش طعم را می توان هم به صورت خام و هم پخته مصرف کرد. همچنین می‌توان آنها را خشک کرد، که به رفع اسهال کمک می کنند. ۶-۱۰ عدد بلوبری خشک شده را هر ساعت بخورید، تا زمانی که علائم بیماری بهبود یابد. از برگ های این گیاه نیز می توان هم به صورت تازه و هم خشک برای دم کردن و تهیه یک چای گیاهی با طعمی ملایم استفاده کرد که مملو از آنتوسیانین (یک آنتی اکسیدان قوی) و اسید گالیک (که یک ترکیب ضد التهاب است) می باشد.
مشکلات / خطرات:
قبل از خوردن هر میوه، اطمینان حاصل کنید که میوه ای که در دست دارید، حتما بلوبری باشد. زیرا برخی از توت های آبی رنگ موجود در طبیعت که با آن ها روبرو می شوید، بسیار خطرناک هستند.
بوته بلوبری
پیچک سمی:
این گیاه، جزو آن دسته از گیاهانی است که باید حتما آنها را بشناسید، (تا در صورت برخوردن به آنها، بتوانید ازشان دوری کنید). ممکن است این ضرب المثل قدیمی را شنیده باشید که: “گیاهانی با برگ های سه تایی را، به حال خود بگذارید”. عمل به این ضرب‌المثل، برای جلوگیری از وقوع دردسر کافی است، اما یادگیری و شناسایی این گیاه آزار دهنده در تمام مراحل و فصول رشد آن، خالی از لطف نخواهد بود.
ویژگی ها:
پیچک های سمی (Toxicodendron radicans) انواع و شکل های مختلفی دارند. در طول فصل رشد، این گیاه دارای سه برگچه با برگ هایی مرکب است که بهترین راه برای شناسایی این گیاه محسوب می شود (اگرچه تعداد زیادی از گیاهان وجود دارند که دارای برگهایی سه تایی هستند). برگهای جوان این گیاه در فصل بهار، دارای سطحی براق، به رنگ مسی یا قرمز هستند. گیاهان جوانی که هنوز بالغ نشده اند، همانند گیاهان علفی یا درختان شیرین به نظر می رسند؛ در حالی که گیاهان بالغ، بوته ای شکل اند (اگر در کنار خود، چیزی برای بالا رفتن از آن نداشته باشند). گونه ای از این پیچک ها نیز برگ هایی متناوب و تاک هایی ریش ریش و کرک مانند دارند که از صخره ها، درختان و سازه ها بالا می روند.
مناطق یافت شده:
پیچک سمی “شرقی” را می توان در نیمه شرقی ایالات متحده و کانادا یافت، که حداقل هشت گونه مختلف از این گیاه، در این تیره وجود دارد. یک گونه “غربی” از این پیچک ها نیز وجود دارد، بنابراین افرادی که در غرب می سی سی پی هم زندگی می کنند، باید مراقب آنها باشند.
کاربردهای این گیاه:
می توانید با استفاده از این پیچک ها، برای دشمنان خود سبد درست کنید (فقط دقت کنید که هنگام بافتن سبد، دستکش یکبار مصرف ضخیمی بپوشید)! اما جدای از شوخی، این گیاه در طبیعت، غذای بسیاری از حیوانات را تأمین می کند.
مشکلات / خطرات:
لمس هر قسمت از این گیاه (یا چیزهایی که با این گیاه تماس پیدا کرده اند) ممکن است روغن این پیچک سمی را داشته باشند. اگر این روغن با پوست شما تماس پیدا کند، باعث ایجاد بثورات در اکثر افراد می شود. بدتر از همه، سوزاندن این گیاه باعث آزاد شدن این روغن سمی در هوا می شود، که پس از آن وارد ریه های شما خواهد شد.
پیچک سمی
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید، فروشگاه اینترنتی پوپونیک شما را به خواندن مقاله های زیر دعوت می نماید.
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها
با سلام و تشکر
لطفا قسمت نامناسب مصارف خوراکی / دارویی در مبحث درخت اقاقیای مشکی و اشاره به شراب خانگی بی نظیر !!! را حذف نمایید.
متن اصلاح شد.
چرا؟ به گناه میوفتین؟!
ممنون!
انسان نادان به دنیا میاد ولی احمق آموزش میبیند
کل متن رومیخونن بعضیا بعد به جای تشکر ایراد شرعی میگرن واقعا متاسفم ممنون از توضیحات کامل و آموزنده
سلام. پدر من نجار قدیمی بود. برای دسته مَته و اسکنه از یک نوع چوب استفاده میکرد که مثل لباسی که برای اینکه آبش گرفته بشه بپیچونید به این شکل بود.چوبی بسیار محکم و پیچ در پیچ و زیبا. من یادمه با چکش به دسته اسکنه ضربه میزد ولی این چوب بسادگی نمیشکند. ترک نمیخورد در اثر ضربه. چون پیچ چوب مانع ادامه ترک میشود. پدرم به این چوب میگفت چوب درخت وَشمه. ولی من نتونستم اطلاعاتی ازش پیدا کنم. اگه کسی بخواد میتونم عکس دسته مته هاشو بفرستم. کسی میدونه اسم دقیق این درخت چی هست؟
عکس کامل درخت‌ها رو بزارین، ممنون
سلام و عرض ادب، چشم حتما