وجود شته خالدار یونجه در ایالات متحده آمریکا برای اولین بار در سال ۱۹۵۴ از نیومکزیکو گزارش شد. در همان سال نیز این آفت تولید محصول یونجه در جنوب غربی آمریکا را مورد تهدید قرار داد و میزان خسارت در سال بعد برابر با ۴۲ میلیون دلار تخمین زده شد. این شته در تمام ایالتها به جز مونتانا و ایالتهای شمال شرقی مشاهده شده است، ولی به طور کلی در مناطق جنوب غربی نبراسکا تا جنوب کالیفرنیا مسائلی را در تولید یونجه به وجود آورده است. نحوه خسارت شته شامل توقف رشد، ریزش برگها، و یا از بین رفتن تمامی مزرعه میشود.
سهم واریته های مقاوم در کنترل شته خالدار یونجه حایز اهمیت است. این واریته ها در شرایط آلودگی شدید شته که باعث از بین رفتن واریته های حساس میشود، استقرار مطلوبی دارند. تعداد شته در گیاهان واریته های مقاوم یونجه به حدی است که از لحاظ اقتصادی نیازی به استفاده از سموم حشره کش نیست. تحت شرایط مشابه، چندین بار سمپاشی واریته حساس ضروری است. در بعضی از شرایط نظیر همجواری با مزارعی که زیر کاشت واریته های حساس قرار دارند، برای تولید بذر کافی از واریته های مقاوم ممکن است به یک یا چند بار سمپاشی نیاز باشد.
واریته های مقاوم عملکرد زیاد و کیفیت خوب علوفه را تضمین میکنند. در موارد شیوع آلودگی با SAA در کرتهای آزمایشی، عملکرد علوفه واریته های مقاوم نسبت به حساس ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش داشته است و رشد مجدد پس از هر برداشت نیز با میزان مقاومت رابطه مستقیم نشان داده است. در کرتهایی که از طریق محصورشدن با قفس آلودگی شدیدی پیدا کرده اند، مقاومت گیاهان به طور بارزی در عدم کاهش پروتئین، کاروتن، و ماده خشک گیاه نقش داشته است.
اصلاح موفقیت آمیز یونجه از لحاظ مقاومت نسبت به شته خالدار
واریته مو آپا، که تولید آن با انتخاب ۹ کلون مقاوم در واریته حساس آفریقایی شروع شد، در سال ۱۹۵۷ و فقط ۳ سال پس از کشف شته، تولید و در اختیار کشاورزان نواحی جنوب غربی قرار گرفته است. در همان سال، واریته زیا که در اصل از واریته لاهونتان انتخاب شده است، در اختیار کشاورزان نیومکزیکو قرار گرفت. واریته کدی از واریته حساس بوفالو تولید و در سال ۱۹۵۹ برای کاشت در ایالات جنوب مرکزی معرفی شد. بین سالهای ۱۹۵۷ تا ۱۹۷۱، بیش از ۲۵ واریته مقاوم به شته خالدار یونجه تولید و در اختیار تولیدکنندگان تجاری قرار گرفت. در بیشتر واریته های یونجه امکان یافتن گیاهان مقاوم وجود دارد. ولی بالاترین سطح مقاومت در یونجه هایی که از ترکستان منشأ گرفته اند یافت میشود. لاهونتان که از پلاسم زایشی ترکستان برای مقاومت به نماتد ساقه و بیماری پژمردگی واکنش سریع نسبت به انتخاب برای مقاومت به SAA دلالت بر قابلیت توارث زیاد مقاومت دارد، ولی توارث این صفت و عوامل مؤثر در آن تعیین نشده است. وجود بیوتیپهای جدیدی که قادر به آلوده کردن واریته های مقاوم هستند گزارش شده است و در زمینه تولید واریته های مقاوم نسبت به آنها نیز موفقیتهایی حاصل شده است.
برای مطالعه مقاله آفات و بیماریهای رایج یونجه کلیک کنید.
نحوه مقاومت گیاهان نسبت به شته خالدار یونجه به روشنی معلوم نیست، ولی احتمالاً معلول سه پدیده زیر است :
- مقاومت نسبت به شته، زمان لازم برای رشد و تکامل شته را افزایش و بقای آن را کاهش میدهد. این پدیده دلالت بر وجود تضاد زیستی بین گیاه مقاوم و شته دارد.
- محصورکردن شته ها در روی گیاه مقاوم، مرگ و میر زیادی را باعث شد. شته ها پس از برداشتن حصار، گیاه مقاوم را ترک و روی گیاهان حساس تجمع میکنند و هیچگونه آثار مشهود بیماریزا را نیز از خود نشان نمیدهند. این واکنش مبین پدیده عدم ترجیح است. شدت بیحالی و مرگ و میر شته های محصور در محیط بدون مواد خوراکی بر روی گیاه مقاوم برابر بوده است.
- شواهدی نیز مبنی بر وجود تحمل گیاهی ارائه شده است
پژوهشگران برای تعیین علل اساسی وجود مقاومت به SAA اقدامات بسیاری انجام داده اند، ولی تاکنون موفقیتی در توصیف این پدیده به دست نیاورده اند. مقاومت گیاهان تحت تأثیر عوامل مختلف محیطی، که احتمالاً مهمترین آنها درجه حرارت است، تعدیل پیدا میکند. به طور کلی، درجه حرارتهای پایین (۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی گراد) باعث کاهش مقاومت میشوند، ولی بایستی توجه کرد که ژنوتیپ گیاه و درجه حرارت اثر متقابل دارند. کمبود کلسیم یا پتاسیم و یا مقادیر اضافی منگنز یا ازت نیز ممکن است باعث کاهش مقاومت شوند، در صورتی که کمبود فسفر در گیاه مقاوم ممکن است باعث افزایش مقاومت آن شود. به نظر میرسد که تأثیر فتوپریود، رطوبت نسبی، و رطوبت خاک بر مقاومت ناچیز باشد.
روشهای نگهداری شته خالدار به منظور پژوهش روی آن:
شته خالدار یونجه را میتوان به سهولت در محیط آزمایشگاه و با تأمین مقادیر کافی یونجه حساس و عاری از سایر حشرات آفات و بیماریها پرورش داد. تعداد شته ها در رطوبت نسبی ۲۵ تا ۳۰ درصد و در درجه حرارتهای متغیر با میانگینی برابر با ۲۳ درجه سانتی گراد و حدود تغییرات روزانه ۱۷ درجه (۹۶) به سرعت افزایش مییابد. در پرورش سویه های نواحی شمالی که چرخه زندگی کاملی دارند، تأمین حداقل ۱۴ ساعت روشنایی برای جلوگیری از تشکیل فرمهای جنسی ضروری است.
برای مطالعه مقاله فواید یونجه کلیک کنید.
دو روش کلی برای نگهداری تعداد زیاد شته به منظور آزمایشهای مزرعه ای وجود دارد:
- استفاده از سموم اختصاصی برای حشرات شکارچی
- قفسه ای محصورکننده برای دفع آنها
به علت شباهت مقاومت گیاهان و مزرعه و گلخانه، میتوان تلفیقی از روشهای به گزینی صحرایی و گلخانهای را مورد استفاده قرارداد. رتبه بندی میزان مقاومت در مزرعه بر مبنای خسارت گیاه و تعداد حشره صورت میگیرد. خسارت گیاهان را میتوان بر مبنای درصد گیاهان از بین رفته، درصد گیاهان در هر سطح متمایز مقاومت، و یا بر مبنای مقیاس عددی بیان کرد. تعداد کل شته نیز با تعداد شته در گیاه، تعداد شته در ۱۰ سانتیمتر (۴ اینچ) از ردیف کاشت، تعداد شته در هر برگ، تعداد شته در هر ساقه و با استفاده از چنگال نمونه برداری تخمین زده میشود.
انتخاب مقدماتی برای مقاومت در گلخانه معمولاً با کاشت ردیفی ارقام آزمایشی در جعبه های کاشت و آلوده سازی شدید گیاهچه ها انجام میگیرد. گیاهان باقیمانده از این مرحله آزمایش را میتوان از طریق مشاهده بقا و تولیدمثل شته ها در روی تمامی گیاه و یا قسمتهایی از گیاه که در قفسه ای کوچک محصور شده است مورد ارزیابی و به گزینی بیشتر قرار داد.
برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.
در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.