گیاهان

گیاه اسطوخدوس یا لوندر چیست

معرفی کامل اسطوخودوس

اسطوخودس که در زبان لاتین به آن Lavender می گویند، یک گل فوق العاده زیبا است که بیشتر باغبانان به کاشت آن علاقه مند هستند. این گیاه از خانواده نعنائیان است و از گیاهان چند ساله است. رنگ بنفش زیبای این گل و برگ های سبز روشن آن سبب می شود تا زمانی که این گل در زمین وسیع کاشته می شود منظره ای بی نظیر از رنگ درست شود. اسطوخودس از گیاهان بومی مدیترانه غربی است. گیاهی ست چند ساله به شکل بوته کوچک و به بلندی نیم متر و پر شاخه است، برگ های آن پر شاخه و پوشیده از کرک سفید پنبه ای است. برگ های این گیاه در بهار ظاهر می گردد و میوه این گیاه پس از رسیدن شکل بیضوی و رنگ قهوه ای شفاف پیدا می کند و کلیه قسمتهای این گیاه مخصوصا شاخه های برگ دار آن بوی قوی، ولی مطبوع استشمام می گردد. این گیاه به علت اینکه پس از گل دادن ظاهری زیبا پیدا می کند در بعضی از مناطق به عنوان گل زینتی استفاده می گردد. سرشاخه های برگ دار و گل دار اسطوخودوس برای مصارف درمانی و اسانس گیری استفاده می شود و نام دیگر این گیاه خیردشتی، آنس لارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله، تلخ، گل لاوند و شاه اسپرم رومی می باشد. در تنکابن به این گیاه تروم می گویند. نام انگلیسی این گیاه لاوندر است و این گیاه از خوشبوترین گیاهان دارویی در جهان به حساب می آید، در هند، چین، انگلیس، مناطقی از ایران و کانادا به صورت خودرو رشد می کند.

اسطوخودوس در مزرعه

اسطوخودوس در مزرعه

اسطوخودوس در طب:

در طب سنتی ایران و طب سنتی هند و چین مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک خوراک بسیار مفید در بسیاری از خانواده های آسیایی و اروپایی به شمار می رود. در رایحه درمانی از این  گیاه به عنوان یک اسانس ضد باکتری و نوعی آنتی بیوتیک طبیعی استفاده می شود. برای اهداف آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. عصاره ای برای درمان بیماری های دستگاه گوارش و روماتیسم از این گیاه می گیرند. برای اینکه خواب راحتی داشته باشید از این گیاه استفاده کنید.

جایگاه اصلی این گیاه شرق مدیترانه بوده است و بیشتر در باغ ها و مزرعه ها کاشت می شده است. ساقه های گل دار آن را می چینند و پس از آنکه گل ها روی ساقه خشک شدند، آن را جمع آوری می کنند و مصرف می کنند.

از اسانس این گیاه در صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده می شود و به دلیل بوی خوب این گیاه از ترکیبات اصلی ادوکلن محسوب می شود. از روغن سنبله آن به دلیل ارزان تر بودن در تولید صابون استفاده می شود. از گلهای خشک آن برای معطر کردن لباسها و فراری دادن بید استفاده می شود.

برای اعصاب، از بین بردن نفخ و گاز روده، افزایش شیر مادر، باز کننده انسداد عروقی، نشاط، مسهل بلغم و سودا، مخصوصا سودای مغز، میگرن، آسم، زکام، برونشیت، سینه درد، دل پیچه، سرفه، تنگی نفس، اگزما استفاده می شود و ضد عفونی کننده دستگاه مجاری ادراری است.

پراکندگی جغرافیایی اسطوخودوس در ایران:

این گیاه بومی منطقه معتدله و مدیترانه ای است و به علت داشتن ریشه های عمیق در شیب ها رشد می کند و در برابر سرما و خشکی مقاوم است، به هوای آفتابی و نور نیاز دارد. بیشتر در منطقه هایی که زمستان سرد و تابستان خنک دارد می روید و در مناطقی هم چون تهران، کرج، اصفهان، فارس، اراک و .. وجود دارد.

کاربردهای اسطوخودوس

کاربردهای اسطوخودوس

مصارف و کاربردهای اسطوخودوس:

از نظر طب سنتی اسطوخودوس گرم و خشک است. اگر احساس خستگی می کنید چند قطره از این گیاه را در وان آب گرم بریزید و برای حدود 15 دقیقه در آن دراز بکشید، تمام گرفتگی عضلات بدن را باز می کند. برای تقویت عمومی بدن از این گیاه استفاده کنید. تب را پایین می آورد، صفرابر است و بیماری های کبد را از بین می برد. کرمهای روده را از بین می برد و برای درمان بیماری های سینه و سرفه و همچنین بیماری های مجاری ادرار مفید است.

اگر احساس فراموشی می کنید، برای رفع این مشکل و تقویت حافظه از دم کرده این گیاه استفاده کنید، اگر می خواهید خواب مطبوعی داشته باشید، یک قطره از روغن اسطوخودوس را روی یک تکه پنبه بچکانید و آن را در بالش خود قرار دهید. برای برطرف کردن غم و اندوه از دم کرده اسطوخودوس استفاده کنید. برای برطرف کردن خواب رفتن دست و پا، سردرد، سوء هاضمه از این گیاه استفاده کنید.

اسطوخودوس درمان کننده روماتیسم، نقرس و آرتروز است. برای بر طرف کردن این بیماری ها از کمپرس این گیاه بر روی عضو مورد نظر استفاده کنید و یا اینکه 2 قطره اسطوخودوس را با یک قاشق روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کنید و عضو درد را با آن مخلوط ماساژ دهید. و در آخر اینکه اگر می خواهید بوی نا متناسب را در منزل از بین ببرید و برای داشتن بوعی مطبوع چند قطره از روغن اسطوخودوس را در آب بریزید و بگذارید به آرامی بجوشد، عطر مطبوعی در هوا پخش می شود.

اسطوخودوس در گلدان

اسطوخودوس در گلدان

کاشت، داشت و برداشت اسطوخودوس:

برای اینکه عملکرد کاشت خوبی از اسطوخودوس داشته باشیم، باید خاک کاشت شخم زده و کوددار باشد. این گیاه به وسیله بذر، قلمه و خوابانیدن تکثیر می شود. بهترین روش برای تکثیر این گیاه خوشبو قلمه در فصل پاییز است. بین ماههای آبان تا آذر از سر شاخه قلمه تهیه می کنند و در گلخانه ها داخل ماسه می کارند و بعد از سه تا چهار ماه ریشه می دهد و در بهار بعد از از بین رفتن سرما قلمه های ریشه زده را می کارند.

رشد اسطوخودوس در سال اول کاشت کمی کند است، ولی در سالهای بعد سریع خواهد بود. مثلا در سالهای پنجم برداشت می توان حدود 500 گرم برگ خشک تهیه کرد. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه های گل دار و برگ گیاه است. بهترین زمان برداشت این گیاه اول تیر ماه تا اواسط مرداد ماه است.

از آفتهای مهم اسطوخودوس حشره ای به نام سوفورنیاهیومرلا است که لارو این حشره سبب نابودی پایه های اسطوخودوس می شود. برای مبارزه از این آفت از صابونهای نیکوتین دار استفاده می شود.

بهترین زمان برای برداشت گیاه اسطوخودوس روزهای آفتابی، گرم و خشک می باشد که 50% گلها باز شده است و بعد گیاه برداشت شده را در مجاورت هوا خشک می کنند، ولی برای گرفتن اسانس باید از گلهای تازه استفاده کرد. این گیاه تا 15 سال در زمین اصلی باقی می ماند، پس بهتر است شرایط مناسبی از خاک قبل از کاشت فراهم شود.

مهم ترین نیازهای اسطوخدس:

  1. این گیاه باید در مکانی باشد که در روز 6 ساعت یا بیشتر نور خورشید دریافت کند.
  2. اسطوخودس نباید در خاک خیس باشد.
  3. این گیاه دوست دارد تا در مکانی نسبتا خشک پرورش یابد و رطوبت زیاد را دوست ندارد.
  4. در خاک های فقیر و آهکی به سادگی رشد می کند.
  5. در خاک هایی با PH بیشتر از 7، به خوبی رشد می کند.

آبیاری گیاه اسطوخدوس یا لوندر:

همانطور که گفته شد، اسطوخودس زمین خیس را دوست ندارد به همین خاطر آبیاری زیاد برای این گیاه مناسب نیست. اگر در مکانی مرطوب قصد کاشت اسطوخودس را دارید، روش آبیاری قطره ای، روش خوبی برای پرورش این گیاه است.

البته دقت داشته باشید که این موضوع درباره گیاهانی که رشد کافی را کرده اند، صدق می کند. گیاهان جوان نیازمند به آبیاری دارند.

سوالات متداول در مورد اسطوخدوس یا لوندر:

  1. گیاه اسطوخودوس برای چه چیزی مفید است؟

    اسطوخودوس معمولاً برای اضطراب، استرس و بی خوابی استفاده می شود. این دارو همچنین برای افسردگی، زوال عقل، درد پس از جراحی و بسیاری از موارد دیگر استفاده می شود، اما هیچ مدرک علمی خوبی برای حمایت از بسیاری از این موارد وجود ندارد. در غذاها و نوشیدنی ها، از اسطوخودوس به عنوان یک ماده مزه دار استفاده می شود.

  2. آیا اسطوخودوس می تواند شما را خواب آلود کند؟

    هنگامی که قبل از خواب استفاده می شود، مطالعات نشان داده است که روغن اسطوخودوس نه تنها می تواند به خواب رفتن شما کمک کند بلکه کیفیت کلی استراحت را نیز بهبود می بخشد.

  3. اسطوخودوس با مغز شما چه می کند؟

    اعتقاد بر این است که اسطوخودوس استنشاق شده از طریق سیستم لیمبیک، به ویژه آمیگدالا و هیپوکامپ عمل می کند. لینالول و لینالیل استات پس از استفاده موضعی با ماساژ به سرعت از طریق پوست جذب می شوند و تصور می شود که می توانند باعث افسردگی سیستم عصبی مرکزی شوند.

  4. بوی اسطوخودوس چگونه است؟

    رایحه متمایز اسطوخودوس سبک و تازه، گلی است اما به شدت سنگین نیست. همین امر آن را به یکی از محبوب ترین عطرهای جهان تبدیل کرده است.

  5. پرورش کدام یک از اسطوخودوس ها آسان تر است؟

    اسطوخودوس انگلیسی آسان ترین لوندر برای رشد است، گونه هایی مانند ‘Munstead’ و ‘Hidcote’ به عنوان ساده ترین و همه کاره ترین انواع اسطوخودوس شناخته می شوند زیرا به حداقل نگهداری نیاز دارند و می توانند در هر دو آب و هوای گرم و سرد زنده بمانند.

  6. بهترین مکان برای کاشت اسطوخودوس کجاست؟

    نور: اسطوخودوس برای رشد بهتر به آفتاب کامل و خاک زهکشی شده خوب نیاز دارد. در آب و هوای گرم تابستان، سایه عصر می تواند به رشد آنها کمک کند. خاک: اسطوخودوس در خاک های کم تا متوسط بارور بهتر رشد می کند، بنابراین قبل از کاشت خاک را با مواد آلی اصلاح نکنید. اسطوخودوس در خاکهای خنثی تا کمی قلیایی بهترین عملکرد را دارد.

  7. آیا رشد گیاه اسطوخودوس آسان است؟

    پرورش اسطوخودوس آسان و ارزشمند است. اسطوخودوس را می توانید در باغ یا گلدان پرورش دهید. برای رشد موفق اسطوخودوس به خاک زهکشی شده و آفتاب کامل احتیاج دارد. در آب و هوای خشک اسطوخودوس به صورت چند ساله رشد می کند، اما در مناطق مرطوب اغلب به صورت یک ساله رشد می کند.

  8. آیا اسطوخودوس برای سگ ها سمی است؟

    گیاه اسطوخودوس، حاوی مقدار کمی ترکیب به نام لینالول است که برای سگها و گربه ها سمی است. لینالول در غلظتهای بسیار کمی یافت می شود، به طوری که این مسئله بندرت اتفاق می افتد. مشکلات فقط در صورت بلعیدن مقدار بسیار زیادی اسطوخودوس بوجود می آیند.

  9. آیا اسطوخودوس هر ساله دوباره رشد می کند؟

    اسطوخودوس برای افزایش طول عمر، تحریک گلهای جدید و کاهش سرعت رشد چوبی در قاعده به هرس سالانه احتیاج دارد. اسطوخودوس زیر درختچه های چند ساله است که پایه چوبی را در تمام طول سال حفظ می کند. اگر اسطوخودوس را در اواخر تابستان یا بهار خیلی سخت هرس کنید، ممکن است اسطوخودوس برگردد.

برای خرید گیاهان داروئی می تونید از این لینک استفاده نمایید.

مقاله های مرتبط

2 دیدگاه درباره مقاله “گیاه اسطوخدوس یا لوندر چیست

  1. Avatar فرزاد گفت:

    خیلی زیباست …

  2. Avatar نوشین گفت:

    من از این گیاه به عنوان دمنوش استفاده کرده ام بسیار ارامبخش می باشد .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *