درخت صمغ عربی (Acacia senegal (L.) Willd. یا Senegalia senegal (L.) Britton) از جمله درختان خوراکی است و از گیاهان بومی مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر خشک بشمار می رود. این درخت منبعی ارزشمند برای تولید صمغ عربی (تنها صمغی که به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن ارزیابی می شود) محسوب می گردد. برگها و پوسته بیرونی آن توسط چارپایان اهلی مورد استفاده قرار می گیرند.
شرح تحولات ساختار لغوی:
درخت صمغ عربی درختی کم شاخه، کوچک و خاردار است که طول آن تا 7-15 متر و قطر آن تا حدود 1.3 متر می رسد. دارای یک تاج گرد و صاف است و درختی برگریز می باشد که در فصل خشک برگ های خود را می ریزد. در شرایط خشک، پایه ریشه تا عمق زیادی رشد می کند تا درخت بزرگتر از حد معمول شود. قطر تنه حدود 30 سانتی متر است و توسط پوست سفید مایل به خاکستری پوشیده شده که در درختان مسن، تیره، پوسته پوسته و نازک می باشد. درخت شاخه های خاردار مسلح به سه خار قلاب مانند، به طول 7 میلی متر و درست در زیر برآمدگی ها می باشد.
برگ ها به شکل ترکیباتی پر مانند، به طول 3/5 – 8 سانتی متر هستند. ساقه های برگها ممکن است خاردار باشند. برگچه ها به صورت خطی و مستطیلی، به طول 1-9 میلی متر و عرض5-3 میلی متر هستند که ممکن است کم مو و به رنگ سبز کم رنگ مایل به زرد باشند. گل های سفید مایل به زرد و معطر روی خوشه های استوانه ای به طول 5-10 سانتی متر به وجود می آیند. میوه های آن عمودی، پرمو، صاف و به شکل غلاف های کاغذی ترک خورده، به طول حدود 7 سانتی متر و عرض 2 سانتی متر هستند. در جوانی سبز و کرکدار می باشند که بعد از بلوغ به رنگ برنز براق در می آیند. این درختان حاوی 3-6 دانه براق، صاف و نرم هستند.
درخت صمغ عربی زیبا
موارد استفاده درخت صمغ عربی:
مهمترین کاربرد درخت صمغ عربی تولید صمغ است، ترشحی از پوست درخت که در فصل خشک شروع به استخراج می‌کند. سالانه چندین هزار تن صمغ عربی در جهان و به طور عمده در اروپا و ایالات متحده آمریکا تجارت می شود.
صمغ عربی کاربردهای تجاری بسیاری دارد:
- غذا (تثبیت کننده عطر و طعم، امولسیون کننده، تثبیت کننده محصولات لبنی)
- داروسازی (این دو بخش نمایانگر 60-75٪ استفاده از صمغ عربی است)
- محصولات صنعتی (جوهر، رنگدانه، جلا)
نمونه های از آن ها هستند صمغ عربی همچنین دارای اثرات پادزهری است زیرا می تواند بسیاری از آلکالوئیدها را از بین ببرد. از دانه های اقاقیای سنگال به طور سنتی در راجستان برای تغذیه استفاده می شود. چوب این درخت نیز به عنوان هیزم مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند برای تولید زغال استفاده شود.
از چوب برای ساخت ظروف، تیرها و تیرک های حصاری نیز استفاده شود. پوست و ریشه ها فیبر ایجاد می کنند که این درخت را برای ساخت طناب های محکم و تورهای ماهیگیری مناسب کرده اند. درختان صمغ عربی علوفه ارزشمندی برای گوسفندان، بزها و شترها فراهم می کنند که برگ ها و غلاف ها توسط نشخوارکنندگان اهلی و وحشی خورده می‌شوند و گل ها شهد ارزشمندی را برای تولید عسل در اختیار زنبورهای عسل قرار می دهند.
گل درخت صمغ عربی
پراکندگی درخت صمغ عربی:
درخت صمغ عربی، درخت بومی در سودان غربی، نیجریه و شبه جزیره عربستان است. این درخت معمولاً در مناطق گرمسیری آفریقای غربی و مرکزی و در آفریقای شرقی از موزامبیک تا آفریقای جنوبی یافت می شود. این درخت به مصر، استرالیا، پورتوریکو، جزایر ویرجین و آسیای جنوبی نیز وارد شده است.
این گیاه در هند، پاکستان و نیجریه کشت می شود. درختان صمغ عربی در جایی که میزان بارندگی سالانه در حدود 380 تا 2280 میلی متر باشد و دمای متوسط سالانه بین 16.2 درجه سانتیگراد تا 27.8 درجه سانتیگراد باشد، رشد می کنند. این گیاه توانایی تحمل سرما را ندارد اما به طور ویژه ای در برابر خشکسالی مقاوم است. درخت صمغ عربی در مناطق خشک تر سودان و صحرای شمالی رشد می کند. این درخت می تواند در مکان هایی که تا 11 ماه خشکسالی ادامه دارد زنده بماند حتی در دامنه های صخره ای و خاک های شنی، حتی در دشت های رسی و خاک های پنبه ای با pH بین 5 تا 8 نیز رشد می کند.
طریقه پرورش درخت صمغ عربی:
اقاقیای سنگال به طور عمده توسط بذر تکثیر می شود. برای جلوگیری از حملات حشرات باید قبل از خشک شدن غلاف ها این محصول را برداشت کرده و سپس با استفاده از یک حشره کش سم پاشی کرد که پس از آن برای سال های طولانی در ذخیره سازی هرمتیک در دمای 10 درجه سانتی گراد زنده می ماند. قبل از کاشت، بذرهای جمع آوری شده یک فصل قبل باید خیسانده یا شکافته شوند، یا در محلول اسید سولفوریک به مدت 3-15 دقیقه قرار داده و سپس برای 5 ثانیه در آب جوش ریخته شوند تا نهفتگی بذر شکسته شود (Kew Gardens، 2016؛ Bekele-Tesemma ،2007).
برای تولید مثل رویشی، از قلمه های شاخه استفاده می شود و نهال ها باید هر 7 روز آبیاری شوند (Orwa et al.، 2009). درختان صمغ عربی را می توان در نهالستان ها یا بطور مستقیم در مزرعه پرورش داد. از آنجا که استقرار درخت کند است، مزرعه باید قبل از کاشت، با دقت علف های هرز، هرس شوند (Orwa و همکاران، 2009). کاشت باید با حداقل فاصله 4 متر در 4 متر در پایه های خالص یا 10 متر در 10 متر در سیستم های کشت مخلوط (با ارزن، لوبیا یا بادام زمینی) انجام شود. گیاهان جوان باید از چرای حیوانات محافظت شوند. درخت صمغ عربی را می توان پس از 4 سال استفاده کرد و تا 20 سالگی ثمربخش باقی می ماند. (دوک، 1983).
درخت صمغ عربی خوب
بازده درخت صمغ عربی:
از درختان صمغ عربی بیشتر برای استخراج صمغ عربی استفاده می شود. بازده صمغ عربی حتی در شرایط نامساعد نیز بازده بالایی دارد که این مغایر با عملکرد علوفه است. تولید علوفه از درخت صمغ عربی در زیر سایر درختان ساحلی باقی می ماند که استفاده از آن را به عنوان علوفه محدود می کند (Ickowicz و همکاران، 2005).
چسب خاک و اصلاح کننده خاک:
درختان صمغ عربی می توانند از طریق پایدار سازی تپه های شنی، مانع از بیابان زایی توسط باد شوند. این ماده در سیستم های جنگل زراعی گنجانده شده است که در آنجا با خاک محصولاتی مانند ارزن، ذرت خوشه ای، کنجد و بادام زمینی ترکیب می شود و گزارش هایی نیز درمورد بهبود حاصلخیزی خاک وجود دارد، هرچنداز نظر علمی وضعیت ثبات آن مورد بحث است.
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید، فروشگاه اینترنتی پوپونیک شما را به خواندن مقاله های زیر دعوت می نماید.
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها