یکی از گیاهانی که در جنگل های شمال ایران به وفور یافت می شود درختی بنام ولیک (Vellik) است. این گیاه جنگلی بسته به رنگ میوه اش سرخ ولیک و سیاه ولیک نامیده می شود. این گیاه جنگلی از نظر صنعتی ارزش چندانی ندارد اما خواص دارویی میوه درخت ولیک موجب شده تا در فصل میوه این درخت افراد اقدام به چیدن و جمع آوری و استفاده از آن کنند. برای اینکه این میوه بر روی درخت پوسیده نشود، قبل از رسیدن آن را چیده و بر روی پشت بام یا در انبار کاه قرار می دهند تا کامل رسیده شود.
میوه درخت ولیک:
گیاه ولیک بیشتر در اطراف گالیکش در شمال ایران یافت می شود. این درخت جنگلی در مناطق مختلف دارای نام های محلی مختلف است. مثلا در لاهیجان با نام «کمار» در رامسر و شهسوار با نام «کجیل» و در شرق مازندران با نام ولیک شناخته می شود.
ولیک با نام علمی Crataegus Oxycantha L از تیره گلسرخیان است. این درخت با نام های زالزالک وحشی، زالزالک خارتیز، ترش ولیک نیز شناخته می شود. این گیاه بوته ای و خاردار می باشد که ارتفاع آن تا 3 متر نیز می رسد. برخی از بوته های ولیک دارای عمری چند صد ساله هستند. ولیک دارای برگهای دندانه دار و پنجه ای و دارای دمبرگ هست. سطح رویی برگها سبز براق است. گل های ریز سفید یا اندکی مایل به صورتی دارد که در فصل بهار بر روی سر شاخه ها ظاهر می شوند. گلهای این گیاه بسیار معطر هستند که تبدیل به میوه های بیضی شکل و گوشتالو و قرمزرنگ می شوند.
قسمت های مورد استفاده گیاه ولیک سرشاخه های گلدار، میوه ها و برگ های آن هستند. از نظر طب سنتی ولیک دارای طبعی سرد و خشک است. از نظر افراد محلی این میوه ها خوراک شغال ها هستند از این رو با وجود خواص دارویی میوه درخت ولیک، محلی ها کمتر از این میوه استفاده می کنند.
خواص دارویی میوه درخت ولیک
ترکیبات شیمیایی ولیک:
بر اساس گزارش علمی منتشر شده در (G.I.M.P) در مطالعاتی که روی گونه ای از گیاه ولیک با عنوان Crataegus Oxyacantha انجام گرفته به این نتیجه رسیده اند که ولیک حاوی اکسالیک اسید است. شاخه ها و چست های جوان و سبز ولیک (زالزالک وحشی) حاوی HCN و گلوکوزید و ماده ای به نام کراتگین است که مشابه اسکولین می باشد.
- میوه تازه ولیک حاوی سیتریک اسید و کراتگوس اسید، تارتاریک اسید، پکتین، روغن چوب و قند های فروکتوز و گلوکتوز است.
- هسته آن حاوی ماده آمیگدالن و امولسین است.
- گل های آن دارای 157/0 درصد اسانس، تری متیل آمین، کوئرسیتین و کوئرسیترین هستند.
- برگ ها و میوه های آن دارای انواع فلاونوئید هستند که این ماده در برگ های آن بیشتر از میوه های آن می باشد.
در کتاب های طب سنتی مثل کتاب «خفچه» و «زعرورالاد‌ویه» از این گیاه با عنوان «تفاح بری» یاد شده است.
ترکیبات شیمیایی ولیک
خواص دارویی میوه درخت ولیک:
میوه درخت ولیک خواص بسیاری دارد که تاثیر آن را بر روی اعضای بدن بیان می کنیم.
خواص میوه ولیک بر پوست:
به جهت خاصیت قابض ولیک از آن در صنعت لوازم آرایشی استفاده های زیادی می شود. از این میوه در تهیه انواع کرم ها برای پوست های چرب استفاده می شود.
برای رفع مشکلات پوستهای چرب، مقداری از میوه ولیک را در نیم لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید دم بکشد. شب ها این دمکرده را بر روی پوست بمالید و اجازه دهید بر روی پوست باقی بماند و صبح با آب ولرم شستشو دهید.
تاثیر میوه ولیک بر تنظیم فشار خون و ضربان قلب:
15 الی 20 گرم از گل ولیک را در یک لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید تا دم بکشد. سپس آن را صاف نموده و مصرف نمایید. مصرف یک فنجان از این دمکرده 3 بار در روز برای درمان تپش نامنظم قلب و فشار خون بسیار موثر است.
تقویت کننده قلب و درمان گرفتگی رگ ها (تصلب شرایین):
پژوهش های انجام گرفته بر روی گونه ای از زالزالک وحشی بنام C.oxyacantha نشان می دهد که ماده ای بنام کراتگوس لاکتون وجود دارد که به موجب باز شدن رگهای کرونر قلبی می شود و به عنوان دارویی موثر بر قلب استفاده می شود.
در طب سنتی هندوستان از عصاره آبی میوه ولیک جهت تقویت قلب استفاده می کنند. این عصاره برای درمان بیماریهای ارگانیک و فونکشنال قلب مثل دیس پنوئا که همان تنگی نفس ناشی از مشکلات قلبی است و همچنین برای درمان بزرگ شدن قلب و ضعف قلب موثر می باشد.
درمان سنگ کلیه و مثانه:
در گذشته طبیبان از این میوه برای درمان انواع سنگهای کلیه و مثانه استفاده می کرده اند.
درمان ناراحتی های گوارشی
درمان ناراحتی های گوارشی:
در کشور کره از گونه ای از میوه ولیک با عنوان C.Pinnatifidus جهت درمان و رفع مشکلات گوارشی و اسهال استفاده می کنند. همچنین میوه ولیک تقویت کننده معده می باشد.
میوه ولیک سرشار از ویتامین C:
میوه ولیک سرشار از ویتامین C است. استفاده از این میوه نیاز بدن به ویتامین C را تامین می کند.
درمان سوء هاضمه و اسهال با میوه ولیک:
از سوزاندن میوه ولیک زغال میوه تهیه می شود که برای درمان سوء هاضمه و بخصوص درمان فوری اسهال مورد استفاده قرار می گیرد.
خاصیت آرامبخش میوه ولیک:
میوه ولیک دارای خاصیت آرامبخش و ضد اضطراب می باشد خاصیت آرامبخش این میوه برای تنظیم خواب شبانه افرادی که از بی خوابی رنج می برند مفید می باشد.
استفاده از گیاه ولیک در صنعت داروسازی:
از ولیک در صنعت داروسازی برای تهیه انواع داروها مورد استفاده قرار می گیرد. در صنعت داروسازی از میوه درخت ولیک به صورت کپسول، عصاره های مایع یا جامد استفاده می شود.
چای میوه درخت ولیک:
از دمکرده میوه درخت ولیک بعنوان یک نوشیدنی آرامبخش استفاده می شود.
درمان گلو درد با میوه درخت ولیک:
جهت درمان گلو درد 20 گرم میوه ولیک را درون یک لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید تادم بکشد. آن را صاف نموده و مقداری عسل به آن اضافه نمایید. چندین بار در روز با این دمکرده غرغره کنید. درمان سر گیجه، بالا بردن فشار خون از دیگر خواص میوه ولیک می باشد.
درمان گلو درد با میوه درخت ولیک
به جهت چند وجهی بودن خواص گیاه ولیک، در صورت استفاده از میوه درخت ولیک در درمان بیماریهای مختلف حتما با مشورت پزشک از آن استفاده نمایید.
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید، فروشگاه اینترنتی پوپونیک شما را به خواندن مقاله های زیر دعوت می نماید.
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها
سلام از اطلاعات مفید ممنون