برنج گیاهی از خانواده غلات می باشد و غذای اصلی ما ایرانی ها به حساب می آید. حدود 630 هزار هکتار در 16 استان ایران زیر کشت برنج می باشد. در واقع حدود 75% سطح زیر کاشت برنج در دو استان شمالی یعنی گیلان و مازندران است.
ارتفاع این گیاه مستقیم تحت تاثیر عمق آب است، به طوری که اگر عمق آب افزایش پیدا کند، مقاومت گیاه در برابر باد و باران کمتر می شود و گیاه برنج دچار خوابیدگی می شود. دیگر اینکه باعث کاهش دانه ها و زیاد شدن کاه می شود و در نهایت تولید کاه به دانه افزایش می یابد.
علاوه بر عمق آب زیاد که برای گیاه مضر می باشد کم آبی هم در دو مرحله برای گیاه مناسب نمی باشد. یکی بعد از نشاء که این کم آبی باعث از بین رفتن گیاه می شود و دیگر در مرحله گل دهی که باعث می شود که عمل تلقیح انجام نشود و دانه ها تشکیل نشوند. بنابراین باید دقت شود که به هیچ وجه در این دو مرحله گیاه برنج با کم آبی مواجه نشود.
استفاده از بهترین کودها برای برنج:
برنامه کودی برنج شامل مواد مغذی ماکرو و ریز مغذی ها می باشد و با این کودها دارای محصولات با کیفیت بالا می شوید. برای رسیدن به محصولات با کیفیت باید برنامه مخصوصی از ابتدای رشد تا برداشت محصول داشته باشید.
گیاه برنج برای رشد و نمو بهتر به کربن، اکسیژن، هیدروژن، ازت، فسفر، پتاس، گوگرد، کلسیم، منیزم، منگنز، روی، آهن، مس و بر نیاز دارد. دو عنصر هیدروژن و اکسیژن از طریق آب و هوا برای این گیاه تامین می گردد.
هدف از کوددهی برنج، بالا بردن کیفیت محصول می باشد. حال اگر کشاورزان از نوع کود مورد نیاز، مقدار آن و زمان کوددهی اطلاعات کافی نداشته باشند، نه تنها کیفیت محصول بالا نمی رود بلکه مسائل و مشکلاتی به گیاه و محیط زیست وارد می کنند.
برای بالا بردن کیفیت استفاده از کودها باید بدانید که برحسب استفاده از این کودها آن ها را به دو دسته پرمصرف (ماکرو) و کم مصرف (میکرو) تقسیم می کنند.
کودهای پرمصرف: ازت، فسفر و پتاس می باشند و تمام گیاهان برای رشد و نمو طبیعی خود به این کودها نیاز دارند. ولی توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد هر کدام برای گیاهان و محیط زیست مشکلاتی ایجاد می کند.
کودهای کم مصرف: گوگرد، روی، کلسیم، آهن، بر، منگنز و منیزیم می باشند. این گروه از کودها به مقدار کمی برای گیاه مورد نیاز می باشد ولی اگر گیاه هم با فقدان آن روبرو شود در رشد و نمو دچار اختلال می شود.
فسفر:
فسفر از جمله عناصری اصلی مورد نیاز برنج می باشد. این عنصر در تشکیل دانه ها نقش بسیار مهمی دارد و باعث زود رسیدن محصول برنج می شود. اگر این گیاه با کمبود فسفر مواجه بشود، باعث توقف رشد، کاهش پنجه زنی، کاهش تعداد برگ ها، خوشه ها و کاهش تعداد دانه ها می شود. همچنین ساقه نازک برنج و تاخیر در رشد گیاه از علائم کمبود فسفر می باشد. وقتی کمبود فسفر شدید باشد برنج گل نمی دهد و دانه ها پوک می شوند.
مصرف بیش از حد این کود هم باعث هزینه و خسارت برای کشاورزان می شود. مصرف بالای فسفر باعث جذب بیش از حد آن و غلظت آن در بافت گیاه و از بین رفتن حالت تعادل گیاه می شود.
ازت:
یکی از مهمترین ماده غذایی گیاهان ازت می باشد. این ماده باعث زیاد شدن سطح برگ و بالا رفتن فتوسنتز در برگ ها می شود. دیگر اینکه این عنصر جزئی از ساختمان کلروفیل می باشد و کمبود آن باعث می شود که گیاه زرد شود و این زردی از برگ های پائینی و مسن تر شروع می شود.
کود ازت حلالیت خوبی دارد و در آبشویی از بین نمی رود، بنابر این زمان مصرف آن هرچه قدر که به نشاء نزدیک باشد بهتر است. معمولا یک سوم کود ازته را در هنگام نشاء و دو سوم دیگر را در دو مرحله یکی اول پنجه دهی و دیگر اوایل خوشه دهی به گیاه می دهند.
مصرف بیش از حد ازت باعث اقزایش بیش از حد ساقه و برگ می شود و این باعث افزایش سایه اندازی گیاه می شود و جذب نور و مقاومت گیاه را کاهش می دهد و باعث خوابیدگی بوته ها می شود.
دیگر اینکه اگر مصرف این کود بیش از حد باشد باعث می شود که به وسیله آب شستشو شود و به رودخانه ها و آب های زیرزمینی برود و باعث آلودگی آب و تخریب محیط زیست شود.
برای مطالعه مقاله همه چیز درباره برنج سیاه می توانید از این لینک استفاده نمایید.
کود برای برنج
پتاسیم:
این عنصر جزء عناصر اصلی و پر مصرف برای گیاه برنج می باشد و برای فرایند بیوشیمی و فیزیولوژیکی زندگی گیاه برنج مورد احتیاج است. پتاسیم برای فعال سازی آنزیم های موثر رشد گیاه، مخصوصا در سرما نیاز است. این عنصر به گیاه کمک می کند که در مقابل عناصر شیمیایی غیر ضروری جذب ناخواسته نداشته باشد.
کمبود پتاسیم باعث ایجاد لکه های قهوه ای رنگ ابتدا در روی برگ های پایینی و در نهایت بر روی برگ های جوان تر می شود. در نهایت باعث پوسیدگی ریشه های برنج می شود.
روی:
مقدار نیاز گیاه برنج به این عنصر کم ولی ضروری می باشد. روی نقش مهمی در رشد و نمو گیاه دارد و در بیشتر فعالیت های گیاه مانند تشکیل هورمون در کلروپلاست و دیگر فعالیت های تنظیم آب و نشاسته نقش اساسی دارد. عنصر روی به همراه مس و ملیبدن سه عنصری هستند که مورد نیاز گیاه می باشند و در خاک به صورت ترکیبی مشابه آن ها وجود دارد. این عنصر باعث فعال شدن آنزیم ها می شود و در تشکیل کلروفیل نقش دارد.
کمبود روی باعث می شود که نوار زرد رنگی در اطراف رگ برگ ها ایجاد شود و این علائم با زیاد شدن نور خورشید بیشتر نمایان می شود. در مقدار استفاده از عنصر روی دقت شود زیرا باعث سمی شدن گیاه می شود.
کود روی را می توان به صورت مخلوط با خاک و یا به صورت محلول پاشی مصرف می کنند.
کلسیم:
کلسیم برای گیاه اهمیت بسیار زیادی دارد و برای رشد و نمو و سالامت گیاه بسیار مهم می باشد. کلسیم باعث شادابی و سالم بودن گیاه می شود.
منیزیم:
کمبود این عنصر پیری گیاه را به همراه دارد. رنگ سبز برگ ها را از بین می برد و کمبود شدید منیزیم باعث می شود که رنگ برگ ها بنفش مایل به قرمز بشوند.
گوگرد:
عنصر گوگرد در ساختن کلروفیل نقش دارد و در صورت کمبود آن برگ ها زرد می شوند. گوگرد قدرت گیاه را بالا می برد.
منگنز:
کمبود این عنصر در هنگام رشد گیاه باعث ایجاد لکه های زرد و سفید بین رگ برگ های گیاه می شود. برای جلوگیری از این مشکل می توانید با مقداری منگنز این مشکل را حل کنید.
آهن:
کمبود عنصر آهن باعث زرد شدن برگ ها و کاهش رشد گیاه می شود. علاوه بر این عنصر آهن در ساخت کلروفیل و تنفس گیاه نقس زیادی دارد.
مس:
این عنصر باعث فعال سازی آنزیم ها می شود. کمبود آن هم باعث رشد ناقص و کاهش محصول می شود.
بر:
این عنصر باعث تقسیم سلول و طویل شدن گیاه می شود. بهتر است که از این عنصر به میزان کمی استفاده کنید، زیرا استفاده زیاد از این عنصر باعث مسمومیت گیاه می شود.
کود دامی:
کود دامی برای خاک های شالیزار بسیار مهم و ضروری می باشد و کشاورزان باید در هر سال کود دامی به خاک کاشت برنج اضافه کنند، زیرا این کود بهترین منبع تولید هوموس خاک است و باعث افزایش ازت در خاک می شود.
کودهای دامی شامل کود اسب، گاو، گوسفندو کود پرندگان می شود. این کودها دارای مواد آلی و معدنی، عناصر پر مصرف چون ازت، فسفر، پتاس، کلسیم، منیزیم، گوگرد، منگنز، بر، مس، روی و کوبالت می باشند و باعث افزایش محصول برنج می شوند و از هزینه بالای کودهای شیمیایی هم جلوگیری می کنند.
این کودها را باید در فصل پاییز قبل از رسیدن فصل سرما به خاک اضافه کنید و باید حتما پوسیده باشد. کود دامی نپوسیده شامل بذر علف های هرز می باشد و این بذرها باعث تولید علف هرز در اطراف گیاه می شود و این برای گیاهان مضر می باشد.
برای مطالعه مقاله انواع مختلف برنج می توانید از این لینک استفاده نمایید.
مزرعه برنج
بهترین زمان برای کوددهی برنج:
بهترین برنامه و زمان برای کوددادن به گیاه برنج بر مبنای مراحل رشد و نیاز کودی این گیاه است.
مرحله اول کوددهی:
مرحله اول به این صورت است که آماده کردن خاک کاشت با کود مناسب برای کاشت بذر برنج و دیگر اینکه زمانی که بذر کاشته شد به صورت محلول پاشی در روی بذر انجام می شود.
مرحله دوم کوددهی:
مرحله دوم کوددهی به این صورت می باشد که در زمان پنجه زنی گیاه که در اوایل خرداد و اوایل تیر کوددهی انجام می شود و این کوددهی به صورت محلول پاشی می باشد.
مرحله سوم کوددهی:
این مرحله در تیر ماه زمانی که رشد طولی گیاه انجام می شود آغاز می شود و نحوه کوددهی هم به صورت محلول پاشی می باشد.
مرحله چهارم کوددهی:
در این مرحله کوددهی در زمان آغاز تشکیل میوه یعنی در اواخر تیر ماه و اوایل مرداد ماه به صورت محلول پاشی انجام می شود.
مرحله پنجم کوددهی:
در این مرحله کوددهی در مرداد ماه تا 15 روز قبل از برداشت محصول به صورت محلول پاشی انجام می شود.
با رعایت این مراحل و مقدار کوددهی در نتیجه دارای محصولات زیاد و با کیفیت بالا می شوید.
