گیلاس های تجاری، پیوندی هستند؛ تا تولیدکنندگان از نوع محصول تولید شده خود، مطمئن باشند. کاشت گیلاس از دانه ها، ممکن است میوه های تلخی تولید کند. کاشت درخت گیلاس از طریق دانه، بیشتر مخصوص کسانی است که می خواهند این چالش را انجام داده و از انجام آن لذت ببرند و همچنین کسانی که به دنبال یک گیاه زینتی هستند.
برای کاشت بذر گیلاس، دانه های خشک شده آن را در اوایل فصل پاییز، در خاکی که دارای زهکشی خوبی باشد و مقدار PH آن خنثی باشد، بکارید. محل کاشت بذر باید آفتاب زیادی داشته بشد و عمق حفره ای که می خواهید بذر را در آن قرار دهید، باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
می توانید بذر گیلاس را در فضای خانه کاشته و بعد از جوانه زدن در فصل بهار، به فضای باز انتقال داده و بکارید. به خاطر داشته باشید که ارتفاع درختان گیلاس، اغلب به ۶.۶ متر یا حتی گاهی بیشتر می رسد؛ بنابراین باید حتما آن را در فضای باز کاشت. باید این را بداند که تضمینی برای داشتن یک درخت پر بار و پر میوه، وجود ندارد.
بخش اول: آماده کردن بذر گیلاس
در بخش اول به آماده کردن بذر گیلاس می پردازیم.
باید بدانید که چه می خواهید:
برای شروع، باید بدانید که چه می خواهید. بذر گیلاس، ویژگی های گیلاس والد خود را نخواهد داشت، بدین معنی که میوه های درخت جدید، ممکن است از نوع درخت والد خود نباشد. ممکن است درخت شما، نتواند از آب و هوا یا بیماری های موجود، زنده بماند، و یا ممکن است میوه های خوشمزه ای نداشته باشد.
اما در هر صورت، شما یک درخت جدید و زیبا خواهید داشت و در روند رشد و پرورش آن، بسیار سرگرم خواهید شد. برای داشتن شانس بهتر، بهتر است به جای کاشت بذر، یک درخت جوان بکارید. از مراکز باغبانی، می توانید یک گیاه پیوندی سالم، متناسب با آب و هوا و خاک خود را، تهیه کنید.
باید بدانید که چه می خواهید
نوع گیلاس خود را انتخاب کنید:
در حالت ایده آل، گیلاس هایی تازه را در اواسط تا اواخر تابستان، از یک درخت برداشت کنید و یا در بازار کشاورزان خریداری نمایید. میوه هایی که زود به بار می نشینند، اغلب بدون محصول و بی بار خواهند بود. میوه های موجود در فروشگاه های مواد غذایی، اغلب بار می دهند اما شانس موفقیت، زیاد نخواهد بود. یک مشت بزرگ از بین گیلاس های خوب و سالم را انتخاب کنید؛ زیرا ممکن است همه آنها جوانه نزنند. دو نوع گیلاس برای انتخاب وجود دارد:
تقریباً همه گیلاس های موجود در بازارها، شیرین هستند. این گیلاس ها برای خوردن بهترین هستند، اما بیشتر آنها تنها در مناطق ۵ تا ۷ USDA رشد خواهند کرد.
آلبالو به راحتی رشد می یابد و بسته به نوع آن، در مناطق ۳-۸ رشد خوبی خواهد داشت. پیدا کردن آلبالوهای تازه کمی دشوار است؛ به همین دلیل، بازارهای محلی را جست و جو کنید.
نوع گیلاس خود را انتخاب کنید
گوشت میوه را جدا کنید:
میوه ی را که خریداری کرده اید بخورید. گوشت میوه قبل از کاشت بذر، باید جدا شود. از خوردن میوه لذت ببرید و آخرین ذرات چسبیده به دانه را با یک دستمال کاغذی مرطوب پاک کنید. اگر در اوایل یا اواسط فصل تابستان هستید، بگذارید بذرها به مدت دو روز روی یک حوله کاغذی بمانند تا خشک شوند؛ سپس آنها را داخل یک ظرف در هوای آزاد، و در یک نقطه ی خنک قرار دهید.
گوشت میوه را جدا کنید
فصل کاشت:
بهتر است کاشت بذرها در اوایل فصل پاییز در فضای باز انجام شود. گیلاس ها برای جوانه زدن باید ۳-۵ ماه در یک محیط سرد و مرطوب بمانند. اگر آب و هوای منطقه ی شما در فصل زمستان سرد و طولانی است، اما دما به کمتر از ۲۰- درجه فارنهایت / ۳۰- درجه سانتیگراد نمی رسد، می توانید کار خود را راحت کرده و بذرها را در فصل پاییز بکارید. اگر خواستید این کار را انجام دهید، از مرحله ی بعد صرف نظر کنید، در غیر این صورت، اگر در چنین آب و هوایی زندگی نمی کنید و یا روشی با درصد موفقیت بالاتر را ترجیح می دهید، به مرحله بعدی بروید.
گیلاس های شیرین، در صورت ماندن در هوای گرم به مدت ۲ هفته قبل از شروع فصل سرما، بهتر عمل خواهند کرد. بهتر است این نوع گیلاس را در اواخر تابستان یا ابتدای پاییز کاشت. با این حال، یک “ضربه محکم و ناگهانی” پس از شروع هوای سرد، ممکن است برخی از گیلاس ها را به خواب زمستانی ببرد. برای جلوگیری از وقوع این امر، به پیش بینی های هواشناسی توجه کنید.
فصل کاشت
گیلاس ها را مرطوب نگه دارید:
گیلاس های شیرین را به مدت دو هفته، در لابه لای خزه های گرم و مرطوب اسفاگنوم (sphagnum) نگه دارید (اختیاری). بسیاری از مردم، از این مرحله صرف نظر می کنند. بدون این مرحله نیز بذرها جوانه خواهند زد، اما این کار باید باعث افزایش سرعت جوانه زنی در بذر گیلاس های شیرین می شود. در ادامه، نحوه تنظیم این فرآیند، با نام “چینه بندی گرم” آمده است:
- دسته ای از خزه اسپاگنوم آسیاب شده تازه و استریل بخرید. این ماده، جلوی کپک زدن را می‌گیرد، که بیشترین خطر کپک زدگی، در این مرحله است.
- خزه را در یک کیسه پلاستیکی یا ظرف قرار دهید و روی آن، آب هم دمای محیط اتاق (۶۸ درجه فارنهایت / ۲۰ درجه سانتیگراد) بریزید. اجازه دهید تا خزه به مدت ۸-۱۰ ساعت در آب بماند و آن را جذب کند، سپس خزه را فشار دهید تا رطوبت اضافی بیرون رود.
- روی درپوش ظرف، چند سوراخ ایجاد کنید. اگر از کیسه پلاستیکی استفاده می کنید، در آن را کمی باز بگذارید.
- دانه های گیلاس را داخل خزه اضافه کرده و به مدت دو هفته با همان درجه حرارت، در همان جا بگذارید بماند. بعد از یکی دو روز، به کیسه سر زده و آب اضافی را تخلیه کنید. سپس بصورت هفتگی به آن سر بزنید و بذرهای کپک زده را (در صورت وجود) بیرون بریزید.
گیلاس هارا مرطوب نگه دارید
مواد خود را به یک محیط سرد و مرطوب منتقل کنید:
شما باید برای گیلاس های خود، هوای زمستان را شبیه سازی کرده و کاری کنید که فکرکنند دارند زمستان را پشت سر می گذارند. این روش که “چینه بندی سرد” نام دارد، با تغییر جزئیاتی اندک، بسیار شبیه به مرحله آخر است.
- می توانید دوباره از خزه اسپاگنوم استفاده کنید، اما پیت ماس یا مخلوط ۵۰/۵۰ پیت ماس و شن و ماسه، بهتر است. ورمیکولیت نیز موثر خواهد بود.
- به اندازه کافی آب اضافه کنید، تا مواد بدون اینکه غرقاب شوند، مرطوب باشند. سپس دانه ها را اضافه کنید.
- مواد را داخل یخچال، یا محل خنک دیگری که دمای آن بین ۰.۵ تا ۵ درجه سانتیگراد باشد، قرار دهید. (حالت ایده آل، دمای بالاتر از این محدوده است).
مواد خود را به یک محیط سرد و مرطوب منتقل کنید
دانه ها را به مدت ۹۰ روز در یخچال نگه دارید:
بیشتر گیلاس ها قبل از آماده شدن برای کاشت، به سه ماه دوران”چینه بندی سرد” نیاز دارند و برخی دیگر، باید به مدت ۵ ماه در این محیط بمانند. بذرها را هر هفته بررسی کنید. در صورت وجود آب اضافه جمع شده، آن را تخلیه کنید و اگر مواد در حال خشک شدن است، کمی بیشتر آب اضافه کنید.
اواخر این دوره، تعداد دفعات بررسی بذرها را بیشتر کنید. اگر پوسته ی سخت دانه شروع به ترک خوردن کرد، بلافاصله بذرها را خارج کرده و بکارید، و یا دما را تا ۰ درجه سانتیگراد کاهش داده و آماده کاشت شوید.
دانه ها را به مدت ۹۰ روز در یخچال نگه دارید
فصل بهار:
بذرها را در فصل بهار بکارید. به محض تمام شدن آخرین دوران یخبندان و شروع فصل بهار، بهترین زمان برای کاشت گیلاس ها در خاک است. برای راهنمایی دقیق تر، قسمت بعدی را بررسی کنید. اگر می خواهید کاشت گیلاس ها را زودتر شروع کنید، می توانید گیلاس ها را در یک گلدان بزرگ داخل خانه بکارید.
فصل بهار
بخش دوم: کاشت بذر گیلاس
در ادامه بخش دوم به کاشت بذر گیلاس می پردازیم.
یک نقطه از زمین را با خاک خوب انتخاب کنید:
گیلاس به آفتاب فراوان و گردش هوای مناسب نیاز دارد. گیلاس ها، در خاک حاصلخیز و ماسه ای با زهکشی عالی و PH خنثی یا کمی اسیدی، بهترین رشد را دارند. درخت جوان به فضای زیادی برای رشد ریشه های خود نیاز دارد. در صورت کاشت بذرها داخل یک گلدان، عمق آن باید حداقل ۲۰ سانتی متر باشد. پرورش گیلاس در خاک رس بسیار سخت است. اگر می خواهید امتحان کنید، بستری به ارتفاع ۰.۳ متر در زمین ایجاد کنید.
یک نقطه از زمین را با خاک خوب انتخاب کنید
بذرها را بکارید:
دانه ها را در خاک با عمق کمتر از ۲.۵ تا ۵ سانتی متر بکارید. انگشت خود را به اندازه ی بند اول در خاک فرو کرده و یک سوراخ ایجاد کنید و یک دانه گیلاس را داخل سوراخ بیندازید. گیلاس ها را با فاصله ۰.۳ متر از یکدیگر بکارید، اما در آینده، باید نهال ها را به فاصله ۲۶ متر از یکدیگر جدا کرد. می توانید آلبالوها را نزدیکتر به هم بکارید، اما وقتی شاخه های درخت به ۵ سانتی متر رسیدند، باید آنها را کوتاه کنید.
دانه هارا بکارید
بسته به نوع فصل روی آنها را بپوشانید:
بسته به نوع فصل، روی آنها را بپوشانید. اگر بذر ها را در فصل پاییز کاشتید، باید روی سطح خاک را با ماسه با ضخامت ۲.۵ تا ۵ سانتی متر بپوشانید. این کار باعث می شود تا روی سطح خاک، به محض بالا آمدن جوانه ها، به دلیل وجود سرما و یخبندان، مسدود نشود. اگر بذرها را در فصل بهار می کارید، تنها سوراخ های ایجاد شده را با خاک پر کنید.
بسته به نوع فصل روی آنهارا بپوشانید
از دانه ها در برابر جوندگان محافظت کنید:
اگر دانه ها را بجای گلدان، مستقیماً در زمین بکارید، بذرها، توسط حیوانات مختلف حفر و خورده خواهند شد. روی سطح خاک را با یک صفحه سیمی یا پارچه ضخیم بپوشانید، لبه های این صفحات را خم کنید تا چند سانتی متر در زمین فرو روند و مانعی ایجاد کنند. پس از ظاهر شدن اولین جوانه ها، این صفحات را بردارید.
از دانه ها در برابر جوندگان محافظت کنید
آبیاری کنید:
پس از تمام شدن آخرین دوران سرما، بذرها را آبیاری کنید. بذرها را پس از گذشت آخرین دوران سرما در منطقه، آبیاری کنید. تنها پس از خشک شدن کامل خاک، آن را آبیاری نمایید. گیلاس های جوان نمی توانند خاک غرقاب شده را تحمل کنند، اما برای مدت طولانی نیز نمی توانند خشک بمانند.
آبیاری کنید
منتظر جوانه زدن بذر ها باشید:
منتظر جوانه زدن بذرها باشید. جوانه زدن آلبالوها کند است. اگر هر دو مرحله “چینه بندی سرد” و “چینه بندی گرم” را با دقت دنبال کرده باشید، طی چند ماه آینده برخی جوانه ها ظاهر خواهند شد. حتی در آن صورت نیز، ممکن است جوانه زدن بعضی از دانه ها یک سال طول بکشد و در بهار سال آینده، زمین را بشکافند و بیرون آیند.
منتظر جوانه زدن بذر ها باشید
بخش سوم: مراقبت از درختان گیلاس جوان
در ادامه بخش سوم به مراقبت از درخت گیلاس جوان می پردازیم.
خاک را همواره مرطوب نگه دارید:
خاک باید مرطوب باشد، اما نه غرقاب. بعد از ریشه زنی درخت گیلاس، خاک را تا عمق ۷.۵ سانتی متر آزمایش کنید و هر زمان احساس خشکی کردید، آبیاری کنید. آب را به آهستگی و قطره قطره اضافه کنید تا عمق ریشه مرطوب شود. در ابتدا، این کار مدت زیادی طول نخواهد کشید، اما یادتان باشد که باید خود را با رشد گیلاس، وفق دهید.
خاک را همواره مرطوب نگه دارید
گیاه را به فضای بزرگتری منتقل کنید:
با تثبیت شدن گیاه در خاک، آن را به فضای بزرگتری منتقل کنید. زمانی که ارتفاع نهال به ۱۵ سانتی متر رسید، و یا به اندازه کافی بزرگ شد که ریشه آن قادر به تحمل تنش باشد و گلدان برایش کوچک شود، باید فضای گیاه را بیشتر کرد. شاخه های نازک درخت را کوتاه کرده، و یا آنها را از هم دور کنید. هر درخت باید ۶ متر فضا برای خود داشته باشد.
به خاطر داشته باشید که انتقال گیاه از گلدان به بستر خاک، بهتر است در زمستان و طی خواب زمستانی درخت، انجام شود. انتقال گیاه در طول فصل رشد و زمانی که رشد فعالی دارد، باعث ایجاد تنش و استرس شده و ممکن است آن را از بین ببرد. به خاطر داشته باشید که ارتفاع یک گیلاس بسته به نوع آن، ممکن است به 6.5 – 15 متر برسد. البته با هرس کردن، می توان این مقدار را تا 4.5 متر یا کمتر نگه داشت.
گیاه را به فضای بزرگتری منتقل کنید
سالانه کوددهی کنید:
درخت خود را سالانه کوددهی کنید. هر ساله در اوایل بهار، روی سطح خاک درخت خود را با کمپوست پوسیده بپوشانید. این کار را بعد از گذشت یک سال پس از جوانه زدن بذرها، شروع کنید، زیرا کود مانع از بین رفتن بذر ها خواهد شد. بهتر است از کوددهی به درختان جوان جلوگیری کنید؛ زیرا ممکن است بسوزند. کمپوست باید مواد مغذی زیادی را به گیاهان بدهد.
سالانه کوددهی کنید
مراقب آفات باشید:
از گیاه خود در برابر آفات محافظت کنید. دشوارترین مرحله پرورش درخت گیلاس، محافظت از آنها در برابر آفات و بیماری ها است. به محض تبدیل شدن جوانه ها به درخت، برای محافظت از آنها، این مراحل را انجام دهید:
- برای محافظت از درخت در برابر گزند گوزن ها، درختان جوان خود را با نرده های سیمی بپوشانید. این کار را به محض بزرگ شدن درختان، انجام دهید.
- یک بار در ماه، به دنبال سوراخ هایی روی تنه درخت خود باشید. برای از بین بردن حشرات، باید در این سوراخ ها سوزن فرو کنید.
- در فصل بهار، دور تنه درخت ها را با یک شبکه توری بپوشانید، تا جلوی تخمگذاری حشرات را بگیرید.
- در اواخر پاییز، یک صفحه پارچه ای ضخیم را به اندازه ۵ سانتی متر از هر طرف در خاک فرو ببرید تا از درخت در برابر جوندگان محافظت شود. این مانع باید به قدری بلند باشد که بتواند از جوندگانی که در برف به سراغ درخت می آیند، محافظت کند.
مراقب آفات باشید
در زمستان مراقب باشید:
از درخت خود در برابر آفتاب شدید زمستانی محافظت کنید. در اوایل فصل پاییز، ضلع جنوبی درخت را با رنگ لاتکس سفیدی که با آب رقیق کرده اید، رنگ کنید. درختان در این زمان از سال، در معرض تابش آفتاب بسیار شدید قرار دارند. اگر در نیمکره جنوبی کره زمین زندگی می کنید، ضلع شمالی تنه درخت را سفید کنید.
در زمستان مراقب باشید
درخت گیلاس را همگام با رشد، هرس کنید:
هرس درختان گیلاس کار سختی نیست؛ اما به تولید و زیبایی میوه ها، کمک زیادی می کند. به طور کلی، درخت آلبالو برای متقارن نگه داشتن شاخه ها، تنها به مقدار بسیار کمی هرس احتیاج دارد. برای درخت گیلاس شیرین، شاخه های مرکزی را نگه داشته و بقیه شاخه ها را هرس کنید، تا گیاه رشد بهتری داشته باشد.
درخت گیلاس را همگام با رشد، هرس کنید
عمل پیوند زدن را هم در نظر بگیرید:
اگر به خوبی از درخت خود مراقبت کنید، ممکن است بعد از ۵ سال یا بیشتر به ثمر برسد. عمل پیوند زدن با درختانی که توسط بذر رشد کرده اند، کمی خطرناک است، زیرا شما نوع دقیق آن را نمی دانید؛ اما ممکن است متخصصان مراکز باغبانی، به شما در این زمینه کمک کنند. شما می توانید عمل پیوند زدن را روی یک درخت دو ساله انجام دهید. در صورت گرفتن پیوند، تا سال سوم یا چهارم میوه خواهد داد.
عمل پیوند زدن را هم در نظر بگیرید
در بین شکوفه ها باید گرده افشانی انجام شود:
گل های زیبا به تنهایی دلیل رشد درختان گیلاس هستند. اگر دوست دارید میوه های خوشمزه جایگزین گلها شوند، باید گرده افشانی انجام شود. این بدان معنی است که برای اکثر گیلاس های شیرین، باید نوع دومی از گیلاس را در همان نزدیکی پیدا کرد، که به طور همزمان شکوفا شود. زنبورهای عسل رایج ترین گرده افشان گیلاس هستند. اگر از سموم دفع آفات استفاده می کنید، مطمئن شوید که این سموم، زنبور ها را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
در بین شکوفه ها باید گرده افشانی انجام شود
پرندگان را از درخت خود دور کنید:
وگرنه سهم عظیمی از میوه های درخت شما را خواهند خورد. به محض اینکه مشاهده کردید میوه ها روی درخت شروع به شکل گیری می کنند، قبل از اینکه توسط پرندگان خورده شوند، باید اقدامات لازم را انجام دهید. روش های مختلفی برای دورکردن و یا ترساندن و یا پرت کردن حواس پرندگان از درخت شما وجود دارد، از جمله کاشت توت (که حتی خوشمزه تر از گیلاس است) و آویختن اشیای براق از شاخه های درخت. تولیدکنندگان گیلاس های تجاری، برای جلوگیری از گزند پرندگان و سایر آفات و دور کردن آنها از درختان خود، تورهایی را روی درختان خود قرار می دهند.
پرندگان را از درخت خود دور کنید
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها