کاشت و برداشت سیب زمینی

سیب زمینی متعلق به خانواده بادمجانیان است و بیش از 100 گونه در این جنس وجود دارد. کاشت سیب زمینی سابقه ای طولانی دارد که در ابتدا به عنوان یک دارو مورد استفاده قرار می گرفته. به علت وجود پلی ساکارید سولانین بعضی از گیاهان این خانواده سمی است و مصرف زیاد غده هایی که رنگ آن سبز است ممکن است مسمومیت ایجاد کند و تند بودن سیب زمینی های سبز رنگ به همین علت است. غده سیب زمینی در حقیقت ساقه های متورم هستند که چشم های روی آن تولید جوانه می کند. شکل و رنگ غده ها در واریته های مختلف متفاوت است.

پهن و تخم مرغی و هلالی و سفید کرمی و زرد و قهوه ای در آنها مشاهده می گردد. ازدیاد آن با غده است اما در مزارع تحقیقاتی از بذر نیز استفاده می گردد.

شرایط آب و هوایی سیب زمینی

سیب زمینی، سبزی فصل خنک است. تابستان های خنک را دوست دارد و در مناطقی که درجه حرارت بالا است. به علت تجزیه نشاسته و تنفش شدید آنها غده با تشکیل نمی گردد و یا بخوبی رشد نمی کند.

دمای پایین به تنهایی عامل مساعدی نیست بلکه باید شدت نور نیز بالا باشد و به طور کلی تشکیل نشاسته و تجمع آنها در غده به شدت نور و نهایتا به فتوسنتز بستگی دارد. برای رشد رویشی خود در اوایل رشد به روزهای طولانی و آفتابی نیاز دارد و در اواخر دوره زندگی جهت متورم نمودن غده ها و اندوختن نشاسته به روزهای کوتاه و شبهای خنک محتاج است. در علم اصلاح نباتات واریته های مختلفی تهیه شده اند به گونه ای که مسئله روز کوتاهی و روز بلندی در آنها حل شده و هر واریته ای نیاز خاص خود را دارد.

خاک مورد نیاز سیب زمینی

خاک سبک و حاصلخیز بهترین محیط رشد و غده بندی برای آن است سبک بودن آن جهت باز کردن جا و توسعه غده و حاصلخیز بودن از جهت اندوختن نشاسته و بزرگ شدن غده است. خاکهایی که بافت آن به شنی نزدیک تر است باید با کود حیوانی تقویت شوند تا علاوه بر تامین مواد غذایی قدرت نگهداری رطوبت در آن بالا رود زیرا غده های سیب زمینی سطحی است و چنانچه خشکی ببیند. غده به اندازه کافی رشد نمی کند زهکش مناسب و آفتاب رو بودن و pH 6 تا 6.5 بهترین است و در pH اسیدی بیماری «اسکب» Scab در آن کمتر است. کود حیوانی در پاییز به خاک اضافه می گردد و با یک شخم تا بهار آن را به حال خود باقی می گذارند. با این توضیحات روشن می گردد که خاک رسی سنگین ونی خیلی سبک برای آن جالب نیست.

برای مطالعه مقاله کاشت سیب زمینی در گلدان می توانید از این لینک استفاده کنید.

سیب زمینی

کودهی سیب زمینی

جذب مواد غذایی سیب زمینی از خاک چنان زیاد و این گیاه چنان پر توقع است که کاشت آن در دو سال متوالی در یک قطعه تقریبا امکان ندارد و به اصطلاح زمین را خسته می کند. مواد غذایی از دست رفته خاک باید به طریقی تأمین گردد. این مواد غذایی بطور عمده از دو طریق کود حیوانی و شیمیایی تأمین می گردد. راه دیگر تأمین این مواد وارد نمودن سبزیجات و به طور کلی گیاهان خانواده بقولات مانند لوبیا و باقلا و نخودسبز در تناوب زراعی و کاشت آنها در سال قبل از کاشت سیب زمینی است.

انتخاب نوع کود شیمیایی یا حیوانی یا به صورت توامان تابع بافت خاک است که هر چه خاک به طرف سنگینی و رسی برود از کود حیوانی و اگر به طرف شنی تمایل بیشتری داشته باشد بیشتر از کود شیمیایی استفاده می گردد. اما اصولا اضافه نمودن هر دو نوع معمول و رایج است. این سبزی در کمبود عناصری مانند منیزیوم، روی و مس حساسیت نشان می دهد و این عناصر به صورت سولفات تأمین می گردد.

میزان کود حیوانی بین 10 تا 50 کیلوگرم در هر 10 مترمربع برحسب بافت و فقیر و غنی بودن خاک متغیر است که چنانچه کود به صورت تازه باشد باید حتما در پاییز سال قبل به خاک اضافه شود. کود شیمیایی 3 کیلوگرم (هر کدام از کودهای فسفره، پتاسه و از ته یک کیلوگرم) در هر 10 متر مربع توصیه می گردد که نصف این میزان به عنوان کودک سرک زمانی که بوته ها به حدود 30 سانتیمتر رسیدند اضافه می گردد.

بذر و ضدعفونی سیب زمینی

منظور از بذر در این سبزی همان غده ها است که چنانچه غده ها بزرگ باشند به گونه ای به قطعات کوچکتر تقسیم می گردد که هر قطعه یک یا دو چشم داشته باشد که همین چشم ها تولید کننده ریشه ها و اندام هوایی در گیاه هستند. اگر چه ضد عفونی کردن بار در هر حال و در هر سطحی چه کوچک و چه بورک لازم است. اما در سطوح کاشت در حیاط منزل یا ویلا تقریبا مطرح نیست و با کاشت تعداد زیادتری از غده ها و یا با فاصله کمتر و وجین و تنک کردن بعدی مسئله قابل حل است.

در سطوح بزرگتر و تجارتی غده ها را با ترکیبات گوگردی یا سموم قارچ کش کاپیتان و زینما ضد عفونی می کنند که غلظت و نحوه کار در پشت بسته سموم درج شده است و با مراجعه به کارشناسان حفظ نباتات راهنمایی می شوید شکستن دوره خواب در بذر ها نیز عاملی است که به واریته بستگی دارد و قبل از کاشت باید غده ها را بیدار کرد. شکستن دوره خواب 2 تا 3 هفته طول می کشد که آنها را در معرض درجات حرارت پایین و حدود 15 درجه قرار می دهند. از مواد شیمایی تفلیر جیبولات پتاسیم با غلظت 1 تا 2 قسمت در میلیون قسمت می توان استفاده نمود.

برای مشاهده فیلم کاشت سیب زمینی در گونی می توانید از این لینک استفاده کنید.

مزرعه سیب زمینی

زمان کاشت سیب زمینی

در مناطقی که بخ بندان دارند پس از رفع خطر سرما و در مناطق معتدل با مساعد شدن هوا و در مناطقی مانند خوزستان در پاییز بهترین زمان کاشت است. کاشت به صورت جوی و پشته و با شماری است، فاصله خطوط 80-100 سانتیمتر و دو بوته از همدیگر 50 -40 سانتیمتر و عمق کاشت 7-4 سانتیمتر است. پس از خارج شدن ساقه در طول رشد 2 تا 3 بار اطراف بوته خاک داده می شود و بهترین روش کاشت در ته شیار است و پس از خارج شدن ساقه روی آنها خاک داده می شود.

مواظبت و نگهداری سیب زمینی

مبارزه با علوفه هرز، سله شکنی و خاک دادن به ساقه ها از مهمترین اعمال زراعی است که اولین خاک دادن پس از 10 سانتیمتری شدن ساقه ها است که این عمل 2 تا 3 بار تکرار می گردد که ایجاد ریشه های نابجا در ساقه های زیر خاک رفته و محصول بیشتر از مزایای این عمل زراعی است.

خاک باید همیشه مرطوب باشد خصوصا هنگام تشکیل غده ها مواظبت زیادتری مورد احتیاج است. آبیاری زیادتر در این زمان باعث شسته شدن ازت می گردد که باید با اضافه کردن کود سرک از به تامین گردد.

کاشت سیب زمینی

1. شیاری به عمق 15-7 سانتیمتر حفر کنید و سیب زمینی های بیدار شده را با فاصله 40 سانتیمتر از همدیگر در حالی که جوانه ها به طرف بالا هستند کاشت نموده و روی آنها خاک بریزید.
2. عمل خاک دهی را در دو یا سه بار به پای ساقه انجام دهید اولین خاگ دهی زمانی انجام می گیرد که گیاه 10 سانتیمتر رشد دارد.

روش دیگر کاشت سیب زمینی

1. خاک با بافت خوب همراه با هوموس به صورت تپه در آورده و پلاستیک سیاه رنگ را روی آن پهن نموده و حاشیه آن در خاک فرو کنید، روی پلاستیک شیارهای ضربدر مانند ایجاد کرده و غده را در عمق 12-10 سانتیمتری کاشت نمایید.
2. پس از رشد گیاه و تشکیل غده با پاره کردن پلاستیک غده ها آشکار می شوند. از مزایای این روش عدم احتیاج به خاک دهی، کم شدن دور آبیاری و عدم رشد علوفه هرز است.

برای مشاهده فیلم مراحل کاشت و پرورش سیب زمینی می توانید از این لینک استفاده کنید.

کشت سیب زمینی

خاک دادن و مواظبت از بوته ها سیب زمینی

چنانچه غده های سیب زمینی در مجاورت نور قرار بگیرند رنگ غده به سیزی تمایل پیدا می کند و غیر قابل مصرف می گردد. از طرفی چنانچه خاک بیشتری با ساقه سیب زمینی در ارتباط باشد ریشه و غده بیشتری تولید خواهد کرد.

1. باآشکار شدن جوانه های ظریف از خاک امکان سرمازدگی با سرمای بهاره وجود دارد. در شب های سرد بوته ها را به طریقی با روزنامه یا پلاستیک بپوشانید و صبح ها آن را بردارید.
2. برای تولید ریشه و غده های بیشتر زمانی که ارتفاع بوته ها به 15 سانتیمتر رسید خاک دهی به آن شروع کنید. ظاهر بودن فقط چند برگ و جوانه انتهایی بوته ها کافی است.
3. خاک دهی دوم نیز لازم است. برای بار دوم هم مانند مرحله قبل عمل کنید تا روی بوته ها تپه ای به ضخامت 20 سانتیمتر ایجاد گردد.

برداشت و نگهداری سیب زمینی

با تشکیل غده ها در هر زمان قابل برداشت است اما در کشاورزی در سطوح زیاد باید اندام هوایی قهوه ای شده و به طرف خشکی بروند، با تشکیل غده ها و قهوه ای یا خشک شدن اندام هوایی آنها را قطع کرده و حدود دو هفته صبر کنید. پس از آن غده ها را با بیل زدن از خاک خارج کنید.

واریته های زودرس و متوسط پس از برداشت مصرف فوری دارند اما واریته های دیررس به علت انبوه بودن میزان آن مازاد پر مصرف روزانه هستند و انبار می گردند. بعضی مواقع تولید خانگی سیب زمینی کمی از حد مصرف روزانه بالاتر بوده و باید به نحوی انبار و نگهداری گردند اگر چه روش پیشنهادی زیر ابتدایی است اما از سیب زمینی در سطوح کم نگهداری می کند.

1. اگر درجه حرارت محیط به شما اجازه می دهد حتی الامکان سیب زمینی ها را در داخل خاک نگهدارید و برداشت نکنید اما با بخ بندان شدن هوا مجبور به برداشت هستید . اندام هوایی که رو به زوری رفته اند قطع و غده ها را از لایه های خاک خارج کنید
2. غده ها را برای مدت چند ساعت در هوای آزاد نگهدارید تا سطح خارجی آنها خشک شود .
3. غده ها را بر اساس بزرگی و کوچکی جدا کنید و به سه دسته بزرگ و متوسط و کوچک دسته بندی کرده و ریزترها را برای مصرف فوری نگه دارید.
4. در این مرحله هم غده ها را برای چند ساعت در هوای آزاد نگه دارید، خشک شدن سطح خارجی آنها عمر غده ها را در انبار زیادتر خواهد کرد.
5. کیسه های کاغذی بهترین ظرف برای نگهداری غده ها هستند. چنانچه به این گونه کیسه های پلاستیکی دسترسی ندارید از کیسه های پلاستیکی برنجی استفاده کنید اما در چند نقطه آن برای ایجاد جریان هوا منافذی ایجاد کنید.
6. چنانچه میزان غده ها زیادتر هستند و نگهداری در داخل ساختمان امکان ندارد در محلی خشک از باغ حفره ای احداث کرده و سطح خارجی چاله را با پوشال و با کاه بپوشانید.
7. غده ها را مطابق شکل درون حفره جا دهید.
8. مقدار زیادتری از کاه را روی آن بریزید ضخامت کاه باید به آن میزان باشد که از غده ها محافظت نماید.
9. مطابق شکل روی چاله با خاک بپوشانید و مقدار کمی از کاه ها را در معرض هوا قرار دهید تا جریان هوا برقرار گردد.