آفتابگردان جزء گیاهانی می باشد که معمولا در مناطق معتدل رشد می کند، ولی انواع مختلف آن را می توان در شرایط مختلف آب و هوایی پرورش داد. این گیاه خشکی زیاد از حد و شوری آب را را تحمل نمی کند.
منشا اصلی آفتابگردان، آمریکای شمالی بین مکزیک و پرو می باشد، بعد از آن جا به اروپا برده شده و در نهایت حدود 80 تا 90 سال پیش به ایران آورده شده است. مهمترین کشورهای تولید کننده در دنیا، روسیه، آمریکا، چین و آرژانتین می باشد.
آفتابگردان به دلیل اینکه، مقدار زیادی اسید چرب غیر اشباع لینولئیکی دارد از مرغوبیت بالایی برخوردار است. کنجاله بدست آمده از ان هم برای غذای طیور و دام استفاده می شود.
آفتابگردان در خاک هایی که دارای بافت شنی تا رسی می باشد به خوبی رشد می کند و مانند ذرت، گندم و سیب زمینی به خاک بسیار حاصلخیز نیاز ندارد.
کودهای مناسب برای آفتابگردان:
برای آفتابگردان هم باید مانند دیگر گیاهان، خاک آن را برای کوددهی آزمایش کنید. ازت و فسفر بیشتر از دیگر عناصر برای آفتابگردان لازم است. پتاسیم برای تقویت ساقه و دیگر قسمت های آفتابگردان می باشد. کود ازت باعث افزایش پروتئین موجود در دانه ها و کم شدن درصد روغن آن می شود.
روی برای دخالت در جذب نیتروژن توسط آفتابگردان برای این گیاه لازم می باشد. کودهای شیمیایی به دو حالت ماکرو و میکرو می باشند.
کودهای ماکرو شامل کودهای ازت، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و منیزیم، نیتروژن می باشد.
- ازت: این عنصر ماده مغذی که باعث رشد کلروفیل می شود را تقویت می کند. ازت را قبل از کاشت، در زمان آماده سازی و در نهایت بعد از آبیاری دوم گیاه به آن می دهند. کمبود ازت باعث کم رنگ شدن برگ و کوچک شدن آن ها می شود.
- فسفر: این عنصر برای دانه ها و تکامل آن ها تاثیر مثبتی دارد و کمبود آن باعث پوکی دانه ها می شود. فسفر باعث رشد سریع و افزایش محصول می شود. کمبود این عنصر باعث تیره شدن رنگ سبز گیاه می شود و یا لکه های آبی و سبز روی برگ ها می شوند.
- پتاسیم: پتاسیم برای رشد ساقه ها بسیار مفید است. این عنصر باعث ایجاد سنتز و انتقال هیدروکربن ها، مقاومت در برابر بیماری و سرما می شود. در جذب آب برای گیاه مفید است. کمبود بیش از حد این عنصر باعث قهوه ای شدن رنگ سبز گیاه و سوختن برگ ها می شود.
- گوگرد: گوگرد باعث ایجاد افزایش پروتئین دانه های آفتابگردان می شود. دیگر اینکه در ساختن کلروفیل گیاه نقش دارد و در صورت کمبود آن برگ ها زرد می شوند. گوگرد تحمل کم آبی را برای گیاه بالا می برد. گوگرد را معمولا با آهن، مس و روی استفاده می کنند.
- کلسیم: کلسیم برای گیاه آفتابگردان اهمیت زیادی دارد و برای رشد و سالم ماندن آن بسیار اهمیت دارد. این عنصر برای شادابی و سالم بودن گیاه لازم می باشد.
- منیزیم: کمبود منیزیم برای گیاه باعث پیر شدن برگ ها می شود و رنگ سبز برگ ها را تبدیل به رنگ بنفش مایل به قرمز می کند.
- نیتروژن: کمبود نیتروژن باعث کاهش اندازه دانه ها می شود. این عنصر در ساختن پروتئین و کلروفیل نقش مهمی دارد. اگر نیتروژن کم بشود برگ ها زرد رنگ می شوند و برگ های قدیمی تر پژمرده می شوند.
- کودهای میکرو: این کودها کم مصرف هستند و شامل آهن، منگنز، مس و روی می باشند. میزان مصرف این کودها هم بستگی به آزمایش خاک زیر کاشت دارد. اگر علائم کمبود این عناصر را در خاک احساس کردید باید آن ها را به خاک اضافه کنید.
- کودهای دامی: برای آفتابگردان معمولا به کودهای دامی نیازی نیست، ولی اگر لازم بود می توانید در پاییز از این کود استفاده کنید، ولی توجه داشته باشید که از کود دامی پوسیده استفاده کنید و کودها را زیرورو کنید. با این کار علف های هرز موجود در کود را از بین می برید.
بهترین زمان برای استفاده از کود:
کودهای شیمیایی را در دو مرحله، یکبار قبل و یا هم زمان با کاشت و در مرحله بعدی بعد از رویش گیاه برای گیاه آفتابگردان مصرف می گردد. عواملی از جمله نوع خاک، مرحله رشد گیاه، نوع کود مصرفی و منطقه آب و هوایی برای زمان کوددهی مهم است.
- قبل از شخم زدن از کودهای آلی و معدنی استفاده کنید.
- قبل و یا همزمان با کاشت از کودهای پایه استفاده کنید.
- بعد از رویش گیاه آفتابگردان از کودهای سرک استفاده کنید.
کود را معمولا قبل و یا اینکه بعد از کاشت به گیاه بدهید، کودهایی را که قبل از کاشت به گیاه می دهند، کود پیش کاشت و کودهایی را که بعد از کاشت به گیاه می دهند، کود سرک می گویند. کودهایی که در خاک حرکت نمی کنند و در آب حل نمی شوند را به خاک اضافه می کنند و باید حتما قبل از کاشت به خاک اضافه کنید، برای مثال کود فسفر در خاک حرکت نمی کند، گوگرد را باید باید 4 تا 6 هفته قبل از کاشت به خاک می دهند.
آمونیاک جزء کودهایی است که قبل از کاشت به گیاه می دهند، زیرا برای گیاه سمی می باشد و قبل از کاشت به آمونیم و نیترات تبدیل می شود.
کودهای سرک را بعد از کاشت به گیاه می دهند و به دلیل اینکه این کودها قابل حل در خاک هستند و ممکن است که قسمت عمده آن ها در خاک شسته شوند، قسمتی از آن را بعد از کاشت و بقیه آن را در نیمه اول فصل رشد به گیاه می دهند. معمولا کود نیتروژن را به این صورت به این صورت به گیاه می دهند.
برای مطالعه مقاله چگونگی رشد گل آفتابگردان می توانید از این لینک استفاده نمایید.
انواع روش کوددهی به گیاه:
- روش تزریقی: این کودها را به روش تزریقی به خاک می دهند و در حال حاضر در ایران زیاد رایج نمی باشد. این کود ها را باید 10 تا 15 روز قبل از کاشت در خاک مرطوب تزریق کنید.
- روش پراکندن: در این روش کود را به صورت یکنواخت در سطح خاک پخش می کنند. در این عمل کود را با دست و یا کودپاش و در نهایت با هواپیما قبل و بعد از کاشت انجام می دهند.
- روش نواری: در این روش کود را به صورت نواری به عرض 2 تا 5 سانتی متر قرار می دهند. این روش را بیشتر برای کاشت های وجینی و یا کاشت های ردیفی استفاده می کنند. این روش کوددهی با کودکار انجام می شود.
- روش کناری: این روش به این صورت است که کود را در کنار ردیف کاشت قرار می دهند.
- کودپاشی همراه با آبیاری: کودهای محلول در آب را همراه با آبیاری یا باران به گیاه می هند. در این روش به صورت سنتی کود را در جویآبیاری قرار می دهند. در این روش معمولا نیتروژن را همراه با آبیاری استفاده می کنند.
به این نکته توجه داشته باشید که کودهای نیترات آمونیم، اسید فسفریک و سولفات آمونیم به وسیله آبیاری بارانی دچار خسارت می شوند.
محلول پاشی: در این روش که مخصوص کودهای میکرو می باشد باید کود را در آب حل کنید و بعد روی گیاه با محلول پا بپاشید.
سلام ببخشید برای آفتاب گردان محلول پاشی کودهای ریز مغذی چند درصد قابل جذب است نسبت به تزریقی واینکه بهترین کود چیست برای محلول پاشی
برای آفتابگردان محلول پاشی کود های ریز مغذی بین 20 تا 25 درصد قابل جذب است و متاسفانه در روش تزریقی را نمی دانم چقدر قابل جذب است
بهترین کودها برای آفتاب کردان کود های هستند که سه عنصر نیتروژن ،فسفر و پتاسیم را دارا باشند و حتما کود گوگرد هم داشته باشند تا تمام =نیاز های گل آفتابگردان را بر آورده کنند.