بادام از جمله درختان مثمر پر طرفدار به شمار می رود که واریته های مختلفی دارد؛ دارای میوه دو پوستی است که پوست بیرونی آن به رنگ سبز است که به هنگام رسیدن به راحتی از میوه گیاه جدا می‌شود که پس از آن پوست سفتی و سخت چوبی مانندی دارد که با فشار دست یا هر وسیله دیگری به راحتی می‌شکند که در درون آن مغز بادام قرار دارد که مصرف خوراکی دارد.
به صورت درختچه‌ای کوتاه در بیشتر مناطق رشد می‌کند و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است که برای رشد علاوه بر آبیاری منظم و نور کامل خورشید به هرس و کود دهی منظم نیاز دارد تا بتواند رشد کند. نسبت به سرما مقاوم است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند که برخی از این واریته ها خود گرده افشان و برخی دیگر در کنار سایر درختان گرده افشانی می‌شوند که از باردهی بالایی نیز برخوردار است.
مشخصات گیاهی کامل درخت بادام:
بادام از جمله درختان مثمر به شمار می رود که میوه آن به صورت دو پوسته ظاهر می‌شود طوریکه پوسته بیرونی آن به رنگ سبز، نرم و گوشتی است که به هنگام رسیدن ترک بر می‌دارد و به راحتی جدا می‌شود که پس از آن پوسته سفت و سختی وجود دارد که در داخل آن مغز بادام قرار دارد که بسیار خوشمزه است و طمع دلچسبی دارد که به عنوان تنقلات و آجیل از آن استفاده می‌کنند.
خواص بسیاری دارد و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است که البته برخی از واریته های بادام دارای طعم تلخی هستند که از آنها بیشتر برای مصارف دارویی و درمانی استفاده می‌کنند. میوه بادام ظاهری کشیده، بیضی مانند و تا حدودی گرد دارد. توجه داشته باشید که مغز بادام نیز دارای پوست نازکی به رنگ قهوه‌ای تا زرد است که قسمت گوشتی سفید رنگی دارد. میوه این گیاه در اواخر فصل تابستان در شهریور ماه می‌رسد که البته برخی از واریته های زودرس آن در اواسط فصل تابستان می‌رسد. ریشه عمیقی دارد طوریکه تا ارتفاع دو تا سه متری خاک نفوذ می‌کند.
در بیشتر مناطق رشد می‌کند و نسبت به سرما و گرما مقاوم است و برگهای سبز رنگ نوک‌تیزی با بریدگی و شیارهای ظریف دارد. توجه داشته باشید که از میوه نوبرانه و نارس این گیاه در ماه‌های ابتدایی رشد در بهار به عنوان چاقاله بادام نیز استفاده می‌کنند که بسیار پر طرفدار است که معمولاً چاقاله بادام را با نمک مصرف می‌کند که مزه فوق‌العاده دلنشینی دارد. از باردهی بالایی برخوردار است؛ گلهای چند گلبرگی و کوچک این گیاه به رنگ سفید و صورتی بر روی شاخه و برگ گیاه در فصل بهار ظاهر می‌شود و منظره زیبایی از طبیعت زیبایی بهاری را پیش روی چشمان شما قرار می‌دهد.
معمولاً به صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند که نیاز به مراقبت آنچنانی دارد. به هنگام کاشت بادام برای داشتن بادام شیرین باید بادام شیرین بکارید و اگر بادام تلخ بکارید بادام برداشتی شما نیز تلخ می‌شود. توجه داشته باشید که برخی از واریته های بادام صرفاً جنبه زینتی دارند و محصول نمی‌دهند.
شکوفه‌های بادام دارای طعم شیرینی است به همین دلیل حشرات مختلفی همچون زنبور عسل را به سوی خود جذب می‌کند که گرده افشانی این گیاه نیز توسط باد و حشرات مختلف انجام می‌شود در این بین توجه داشته باشید که برخی از این واریته های بادام خود گرده افشان و برخی دیگر در کنار سایر درختان گرده افشانی می‌شوند که از باردهی بالایی نیز برخوردار است. درختی خزان پذیر به شمار می رود که برگهای آن در فصل پاییز تغییر رنگ می‌دهد و در نهایت می‌ریزد.
معرفی انواع درخت بادام
انواع درخت بادام:
بادام از جمله درختان مثمری است که واریته های زیادی دارد که ما در این بخش صرفاً به برخی از مهمترین این واریته ها اشاره کوتاهی خواهیم نمود پس در ادامه مطلب نیز در پوپونیک همراه ما باشید.
بادام کاغذی:
بادام کاغذی نوعی بادام زود گلده به شمار می رود که پوست نازکی دارد طوریکه با اندک فشاری پوست آن می‌شکند که بومی مناطقی از کشور عزیزمان ایران است که عمر اقتصادی آن به 20 سال و بیشتر نیز می‌رسد.
بادام شاهرودی:
بادام شاهرودی یکی دیگر از واریته های بادام به شمار می رود که در سایز متوسط رشد می‌کند؛ دارای طعم شیرینی است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند که استفاده‌های مختلفی از آن می‌کنند، خاصیت دارویی و درمانی نیز دارد که دارای رشد سریعی است.
بادام سهند:
بادام سهند بومی مناطقی از ایران است و از ارقام دیر گلده و متوسط به شمار می رود که پوست میوه آن چوبی است که مغزی آن نیز به رنگ قهوه‌ای روشن است و از طعم شیرینی نیز برخوردار است که خواص بسیاری دارد که عملکرد بالایی نسبت به سایر واریته های دارد.
بادام شکوفه:
بادام شکوفه از بادام‌های دیر رس به شمار می رود که قسمت گوشتی و مغزی آن به رنگ قهوه‌ای روشن است که در شهریورماه میوه آن می‌رسد که البته نوبرانه آن را در فصل بهار می‌رسد که می‌توانید به عنوان چاقاله بادام آن را مصرف کنید.
بادام کوهی یا ارژن:
بادام کوهی یا ارژن یکی از واریته های بادام به شمار می رود که به صورت درختچه‌ای کوتاه در مناطق کوهستانی با شیب کم رشد می‌کند که از باردهی بالایی برخوردار است و میوه بیضی مانندی نیز دارد.
درخت بادام کوهی
بادام دیر رس گل فرانسه:
بادام دیر رس گل فرانسه بومی کشور فرانسه است و همانطور که از نامش پیداست از گونه‌های دیر رس به شمار می رود که ریشه عمیقی دارد که نسبت به خشکی مقاوم است که دارای پوست سبز رنگی به همراه قسمت چوبی مانند سفت و سختی است که در داخل آن مغر بادام قرار دارد و از طعم دلچسب و شیرینی برخوردار است.
بادام منقا دیرگل:
بادام منقا دیر گل بومی مناطقی از غرب آسیا است که عمر اقتصادی آن به بیش از 20 سال می‌رسد که میوه آن در اویل شهریور ماه به طور کامل می‌رسد که از باردهی بالایی نیز برخوردار است و خواص بسیاری دارد.
بادام یلدا:
بادام یلدا یکی دیگر از واریته های بادام به شمار می رود که پوست نازکی دارد و دارای گلدهی طولانی ای است. از باردهی بالایی برخوردار است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.
بادام دسمیو مارکونا:
بادام دسمیو مارکونا بومی مناطقی از اسپانیا به خصوص کاتالونیا است که در سایز متوسط با شاخه‌ها و برگهای آویزان رشد می‌کند و از گونه‌های زود گلده به شمار می رود که خیلی سریع به بار می‌نشیند.
بادام فررادوئل:
بادام فررادوئل بومی فرانسه است که از باردهی بالایی برخوردار است که زمان برداشت میوه آن اواخر فصل تابستان است، توجه داشته باشید که درخت بادام فررادوئل گرده افشان مناسبی برای این درخت به شمار می رود.
بادام های خوشمزه
بادام فراکنس:
بادام فراکنس بومی کشور فرانسه است که پوست به نسبت سختی دارد که در سایز متوسط رشد می‌کند و از باردهی بالایی برخوردار است که گرده افشانی آن توسط درختانی همچون فررادوئل، فرراستار و اوزان انجام می‌شود.
بادام فراسلیس:
بادام فراسلیس بومی فرانسه است که دارای شاخ و برگ زیادی است که گلهای زیبای چند گلبرگی را تولید می‌کند که برای هر گونه مصرفی مناسب است که درخت گرده افشان آن لوران به شمار می رود.
بادام فراستار:
منشاء بادام فراستار فرانسه است که قدرت باروی بالایی دارد که گرده افشانی آن توسط بادام فراگنس و فررادوئل انجام می‌شود که نیاز آبی متوسطی دارد و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.
بادام فرانکولی:
بادام فرانکولی بومی اسپانیا است که بادام های کشیده و بیضی مانندی در سایز درشت تولید می‌کند که از باردهی بالایی برخوردار است، دارای شاخ و برگ گسترده ای است که گرده افشانی آن توسط فراگنس و گلورییتا انجام می‌شود.
بادام گلوریتا:
بادام گلوریتا بومی اسپانیا است و از گونه‌های دیر گلده به شمار می رود که زمان برداشت آن اواخر فصل بهار است. از باردهی بالایی برخوردار است که گرده افشانی آن توسط فراگنس، فرانکولی انجام می‌شود.
بادام لورانی:
بادام لورانی بومی فرانسه است که به صورت گسترده با شاخه‌های افتاده رشد می‌کند که باردهی بالایی دارد، میوه این گیاه در سایز متوسط رشد می‌کند و به صورت خود گرده افشان است.
بادام مارکونا:
بادام مارکونا بومی اسپانیا است که قامت عمودی آن با شاخه و برگ زیاد به صورت درهم رشد می‌کند. گلهای سرخ رنگی با بادام های بیضی مانند دارد که دارای طعم شیرینی است که گرده افشان های آن واریته های تگزاس، نون پاری و .. به شمار می روند.
شکوفه دهی درخت بادام
بادام مسبوورا:
بادام مسبوورا بومی اسپانیا است و از گونه‌های دیررس به شمار می رود که گرده افشانی آن توسط فراگنس و گلورییتا انجام می‌شود.
بادام نان پریل:
بادام نان پریل بومی مناطقی از آمریکاست که قامت نیمه بلند دارد و از گونه‌های پیش رس به شمار می رود که گرده افشانی آن توسط تگزاس، مارکونا و کارمل انجام می‌شود.
بادام تونو:
بادام تونو بومی ایتالیا است که قدرت متوسطی دارد و در قامت گسترده با شاخه‌های خمیده رشد می‌کند و از باردهی بالایی نیز برخوردار است و گیاهی خود گرده افشان به شمار می رود که گرده افشانی آن توسط باد و حشرات انجام می‌شود.
بادام حریر:
بادام حریر به صورت خوشه‌ای بر روی شاخه و برگ گیاه ظاهر می‌شود و از گونه‌های دیرگلده به شمار می رود که پوست به نسبت سفت و سختی دارد و در بیشتر مناطق رشد می‌کند، میزان مغزهای دو قلو این نوع بادام تقریباً 10 درصد است.
بادام کلون:
بادام کلون از رقم‌های آمریکایی بادام به شمار می رود که در مزارع آمریکایی به صورت وسیع به سطح کشت می رود و رقمی مناسبی برای گرده افشانی نون پاری به شمار می رود.
بادام پسته ای:
بادام پسته ای بومی مناطقی از آسیای غربی است و رقمی ناسازگار به شمار می رود و از گونه‌های دیر گلده است که میوه آن در فصل تابستان می‌رسد و به دلیل شباهت پوسته این گیاه به پسته به آن بادام پسته ای می‌گویند.
معرفی بادام سفید
بادام سفید:
بادام سفید یکی از پر طرفدارترین گونه‌های بادام مصرفی به شمار می رود که در بیشتر مناطق رشد و با نام محب علی نیز شناخته می‌شود که گلدهی متوسطی دارد و در بیشتر مناطق از طریق بذر تکثیر می‌شود.
بادام آی:
بادام آی بومی اسپانیا است و از گونه‌های دیر گلده به شمار می رود که پوست نازکی دارد که دارای گلهای سفید و صورتی رنگی است که در بیشتر مناطق رشد می‌کند.
بادام مامایی:
بادام مامایی بومی کردستان ایران است که پوست سختی دارد که نسبت به سرما مقاوم است که دارای گلهای سفید و صورتی رنگی است که طعم دلچسبی دارد.
روشهای تکثیر درخت بادام:
بادام از طریق بذر و پاجوش تکثیر می‌شود.
کاشت بذری بادام:
به هنگام کاشت بذر از بادام شیرین استفاده کنید تا طعم بادام برداشتی شما نیز شیرین شود در غیر این صورت بادام تلخی را برداشت خواهید نمود. در کشت بذری ابتدا بذرها را برای تسریع در رشد به مدت یک تا دو شبانه روز در آب ولرم خیس کنید و سپس در فصل پاییز یا زمستان بذر گیاه را بکارید، برای این منظور سوراخی در عمق 3 تا 5 سانتیمتری زمین مورد کشت ایجاد کنید و بذر گیاه را در درون آن بکارید و سپس روی آن را با خاک نرم و غنی بپوشانید تا گیاه دوره سرمادهی خود را طی کند چرا که سرمادهی سبب از بین رفتن پوسته سفت و سخت گیاه می‌شود که با شروع فصل بهار جوانه می زند و رشد خود را آغاز می‌کند توجه داشته باشید که شما می‌توانید بذر این گیاه را در خزانه و گلدان نیز بکارید و سپس به زمین اصلی منتقل کنید.
نحوه کاشت پاجوش بادام:
در این روش پاجوش های نزدیک درخت بادام رشد می‌کنند که شما می‌بایست آنها را از زمین مورد کاشت جدا کنید و به بستر دیگری منتقل کنید برای این منظور با استفاده از بیل یا هر وسیله دیگری پاجوش را از زمین خارج کنید و سپس گودالی ایجاد و پاجوش را در داخل آن بکارید و با خاک اطراف روی آن را بپوشانید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید.
روشهای هرس درخت بادام:
هرس درخت بادام به صورت مختصر و مفید و به طور مرتب باید انجام شود که در این بین توجه داشته باشید که این درخت نیاز به هرس سالانه ندارد بلکه هر دو تا سه سال می‌توانید شاخه‌های خشک‌شده آن را جدا کنید تا باردهی گیاه افزایش پیدا کند، هرس نادرست درخت بادام اشکالات جدی ای را در پی دارد که می‌تواند به نابودی کامل درخت و عدم باردهی مناسب منجر شود، به همین دلیل بهتر است به هنگام هرس از باغبان باتجربه استفاده کنید یا اگر خودتان وارد هستید شاخه‌های اضافه و بیماری‌زای گیاه را جدا کنید طوریکه به رشد گیاه آسیبی وارد نشود.
شرایط اکولوژیک رشد درخت بادام:
درخت بادام نیز مانند درختان مثمر دیگر نیازمند شرایط محیطی مناسب برای رشد می باشد.
ارتفاع:
ارتفاع این گیاه بسته به شرایط اقلیمی، نوع واریته، خاک مورد کشت، مراقبت و هرس متغیر و بین 3 تا 10 متر و گاها بیشتر و کمتر نیز است.
نور:
گیاهی آفتاب دوست به شمار می رود که روزانه به 6 تا 8 ساعت نور خورشید برای رشد نیاز دارد که در برابر سایه جزئی نیز مقاوم است و به رشد خود ادامه می‌دهد.
دما:
دمای مناسب برای رشد این گیاه بسته به واریته های مختلف بین 10 تا 45 درجه سانتی‌گراد است که در برابر سرما و گرما مقاوم است و به رشد خود ادامه می‌دهد که البته دمای مناسب و ایده آل برای رشد این گیاه 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد است.
خاک:
برای رشد بادام بهتر است از خاک لومی استفاده کنید که البته نسبت به خاک حساس نیست و در گستره وسیعی از خاکها رشد می‌کند.
آبیاری:
گیاه بادام در سالهای نخستین رشد خود به آبیاری زیادی نیاز دارد طوریکه در فصول گرم سال به ویژه بهار و تابستان باید حداقل هفته‌ای یکبار گیاه را به طور کامل آبیاری کنید.
فاصله کاشت:
فاصله کاشت درختان از یکدیگر 4 تا 5 متر است و فاصله بین ردیف 3 تا 4 متر است.
فاصله گذاری کاشت درخت بادام
زمان و مقدار کود دهی به درخت بادام:
درخت بادام نیز به مانند هر گیاهی برای رشد و همچنین تغذیه به عناصر غذایی لازمی نیاز دارد که برای این منظور می‌توانید از ازت، فسفر و پتاسیم استفاده کنید چرا که کمبود ازت باعث پریدن رنگ برگها، کوچک شدن سایز بادام، خشکی شاخه و … می‌شود که استفاده از ازت نیز سبب افزایش راندمانی گرده افشانی گیاه می‌شود که در نتیجه آن باردهی گیاه تا حدود زیادی افزایش پیدا می‌کند که می‌توانید فسفر و پتاسیم را نیز در فصل زمستان برای تغذیه به خاک مورد کشت اضافه کنید، استفاده از کود پوسیده دامی و همچنین استفاده از سایر کودها باعث افزایش رشد و باردهی گیاه می‌شود که در فصل بهار با شروع گلدهی می‌توانید از کود مخصوص شکوفه دهی برای جلوگیری از آفات و … نیز استفاده کنید.
آفات و بیماری های رایج و روشهای مبارزه با آفات بادام:
آفات به کلیه جانورانی در کشاورزی گفته می‌شود که به گیاه و همچنین اندام هوایی آن آسیب جدی وارد می‌کند که از آفات رایج درخت بادام می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
زنبور مغز خوار بادام:
زنبور مغز خوار بادام نوعی حشره به طول 6 تا 8 میلی متر است که لاروهایی را در مغر بادام ایجاد می‌کند و با تغذیه مغز بادام آسیب جدی به آن وارد می‌کند و باعث کاهش 50 درصدی محصول مورد کشت می‌شود که می‌توانید به صورت فیزیکی و همچنین شیمیایی این آفت را کنترل کنید.
شته سبز بادام:
شته سبز بادام نوع دیگری از حشره است که از پشت برگ تغذیه می‌کند و باعث از بین رفتن گیاه می‌شود که راه مبارزه با آن استفاده از سم مالاتیون و همچنین در سطح گسترده استفاده از سم دیازینون است.
برسی شته آردی:
شته آردی بر روی برگ گیاه خساراتی را به بار می‌آورد که می‌توانید از سموم شیمیایی برای این منظور استفاده کنید.
شپشک نخودی بادام:
این شپشک با مکیدن شیره درخت باعث ضعیف شدن درخت می‌شود و از این طریق به برگ و شاخه گیاه خساراتی را وارد می‌کند که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی و فیزیکی است.
پوستخوار مدیترانه ای:
پوستخوار مدیترانه ای باعث ضعف کلی درخت و همچنین خشک شدن شاخه و برگ گیاه می‌شود که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی و فیزیکی است.
برای مطالعه مقاله چگونی رشد بادام می توانید از این لینک استفاده نمایید.
آفات درخت بادام
سوسک پوستخوار بادام:
از آفات ثانویه درخت بادام به شمار می رود که باعث ضعف کلی درخت می‌شود.
کرم طوقه و ریشه:
کرم طوقه ریشه از سر شاخه گیاه تغذیه می‌کند و از این طریق با قطع آورنده جریان شیره نباتی گیاه به از بین رفتن برگ و میوه گیاه منجر می‌شود، می‌توانید با تنظیم دوره آبیاری و همچنین تقویت درخت با انواع کودها به اضافه هرس به موقع از شر این آفت خلاص شوید.
پروانه پوستخوار بادام:
این پروانه از پوست درخت تغذیه می‌کند و باعث از بین رفتن درخت می‌شود
کنه عمومی و کنه تار عنکبوتی:
کنه عمومی و کنه تار عنکبوتی از آفات رایج درخت بادام به شمار می رود که معمولاً در زیر برگهای گیاه تارهای نازکی را ایجاد و در نتیجه در اثر تغذیه برگها را آلوده می‌کند و باعث ریزش برگها می‌شود. استفاده از سمپاشی و گاهی ایجاد گرد و خاک بهترین گزینه است.
بیماری لکه آجری:
لکه آجری از بیماری های قارچی است که بر روی برگ بادام لکه‌های سبز رنگی را ایجاد می‌کند که پس از گذشت مدتی با از دست رفتن کلروفیل به رنگ زرد تغییر می‌کند و در نهایت باعث ریزش برگ و آسیب به درخت می‌شود، استفاده از سمپاشی زمستانه و بهاره راه مبارزه با این بیماری است.
بیماری سفیدک سطحی:
لکه‌های خاکستری رنگی را بر روی سطح تحتانی برگ ایجاد می‌کند و باعث ریزش و از بین رفتن گیاه می‌شود که برای مبارزه می‌توانید از سموم شیمیایی مختلفی استفاده کنید.
پوسیدگی سفید ریشه:
پوسیدگی سفید ریشه باعث زرد شدن برگ، ریزش گل و … می‌شود که راه مبارزه استفاده از سمپاشی به موقع است.
پوسیدگی قارچ عسلی:
پوسیدگی قارچ عسلی باعث پوسیدگی طوقه می‌شود و در نتیجه ضعف کلی درخت را در پی دارد که راه مبارزه با آن استفاده از سمپاشی به موقع است.
نحوه برداشت میوه درخت بادام:
زمان برداشت میوه بادام در شهریور ماه است، به هنگام برداشت شاخه بادام را با دست خود بگیرید و تکان دهید تا میوه‌های آن به زمین بریزند یا با استفاده از چوب مخصوصی به میوه فشار وارد کنید تا از شاخه جدا شود، همچنین می‌توانید با دست خود میوه بادام را بگیرید و بکشید تا از شاخه جدا شود که کار برداشت آن در کشورهای پیشرفته به صورت مکانیزه با استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی انجام می‌شود.
آجیل بادام درختی
کاربرد درخت بادام:
از میوه بادام استفاده‌های مختلفی به قرار زیر می‌کنند.
- از میوه نارس بادام به عنوان چاقاله بادام بهاری و نوبر استفاده می‌کنند.
- از مغر بادام به عنوان تازه خوری استفاده می‌کنند.
- برای آجیل مناسب است.
- علاوه بر مصرف خوراکی خاصیت دارویی، درمانی و حتی صنعتی دارد.
سخن پایانی:
بادام از جمله درختانی است که میوه بیضی و کشیده‌ای دارد که بسیاری از واریته های آن دارای مغز دوقلویی هستند. از باردهی بالایی به همراه رشد سریع برخوردار است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند که برای رشد نسبت به خاک حساس نیست و به رشد خود ادامه می‌دهد. خواص بسیاری دارد و دارای واریته های مختلفی است که نیاز به مراقبت آنچنانی دارد. اگر شما نیز تجربه کاشت تا برداشت انواع بادام را دارید نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک به اشتراک بگذارید.
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید، فروشگاه اینترنتی پوپونیک شما را به خواندن مقاله های زیر دعوت می نماید.
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها