شفلرا (Schefflera) نام گیاهی زیبا و همیشه سبز از خانواده آرالیاسه (Araliaceae) و یک گل آپارتمانی است که به دلیل تشابه اسمی اغلب آن را هم خانواده با گل هایی مانند آرالیا، پلراندرا و پاپیتال می دانند. شفلرا تشکیل شده از 20 گونه گیاهان استوایی، استوایی همیشه سبز، درختچه ای و درختی است. این گل زیبا با نام های گل چتری، چتر درخت کوتوله ها و پنجه کلاغی نیز شناخته می شود. مراقبت و نگهداری آسان این گیاه باعث محبوبیت آن بویژه در میان خانواده های ایرانی شده است.
به احتمال قوی دلیل نامگذاری این گیاه به این نام، گیاه شناس آلمانی بنام جکوب شفلر بوده که در قرن هجدهم زندگی می کرده و این نام به افتخار او بر این گیاه نهاده شده است. در ادامه با ارائه توضیحات کلی در خصوص انواع و ویژگی های دیگر این گل در خدمت شما خواهیم بود.
شفلرا یگ گیاه با اصالت استرالیا و جزایر اقیانوس آرام بوده و حداکثر در هوای آزاد تا سه متر می تواند رشد کند. برگچه های این گیاه دارای شکل تخم مرغی بوده صاف و پنجه ای هستند و تعداد آنها در هر برگ بعد از رسیدن به رشد کامل به 6 الی 9 عدد می رسند که طول هر کدام مابین 8 الی 15 سانتیمتر می باشد. رنگ برگ های این گیاه سبز روشن بوده و از برگهایی براق، چرمی و ضخیم برخوردار است و بلندی آنها بوسیله دمبرگ به تنه گیاه متصل می شوند. معمولا این گیاه از یک شاخه برخوردار بوده و خیلی کم بتوان در آن شاخه فرعی مشاهده کرد.
نحوه نگهداری از گل شلفرا:
شفلرا جزء گیاهان آپارتمانی مقاومی است که قابلیت ماندگاری در شرایط مختلف اعم از سایه یا در تهویه معمولی منزل و یا در ادارات را داشته و می تواند به عمر خود ادامه داده و رشد کند. این گیاه خیلی حساس نبوده و به رسیدگی خاصی نیاز ندارد و با مراقبت اندک می توان آن را در هر شرایطی نگه داشت، فقط بایستی خاکی که این گیاه در آن کاشته شده، از مواد آلی مورد نیاز برخوردار باشد. ضمنا ترجیح این گیاه برای رشد بهتر خاک مرطوب است. این گیاه همچنین نیازمند کود زیادی نبوده و قادر است سالهای متمادی در یک گلدان زندگی کرده و رشد نماید. بهتر است برای داشتن جلوه ای زیباتر و شادابی بیشتر این گل، متناسب با هر فصل، هر از چند گاهی برگهای آن را غبار پاشی و تمیز کنید. نگهداری گیاه شفلر در خانه می تواند یک گزینه عالی جهت تصیفه هوای منزل، جذب CO2، افزایش میزان رطوبت هوا و تولید اکسیژن باشد.
نور آفتاب و آبیاری مناسب، دو بخش مهمی هستند که در نگهداری از این گل بایستی مورد توجه قرار گیرند. در ادامه به نکات مهمی که در کاشت و نگهداری از این گل باید رعایت شوند اشاره خواهیم کرد.
نور:
این گیاه نیازمند نور متوسط است بدین معنی که به نور خورشید نیاز دارند ولی به صورت غیر مستقیم. اگر نور رسیده به این گل اندک بوده و اغلب در سایه باشد پایه شفلراها دچار سستی و ضعف شده، برگهای آن نیز نازک و ساقه برگها بلند و ضعیف می شوند و در نتیجه گلی خلوت و کم پشت خواهید داشت. گیاه شفلرا در مناطق آسیای شرقی به عنوان یک گیاه بیرونی مورد استفاده قرار می گیرد.
آبیاری:
برای آبیاری شلفرایی که در حال رشد است، بایستی صبور باشید و تا زمان خشک شدن خاک گلدان صبر کنید و سپس خاک آن را به طور کامل آبیاری کرده و خیس نمایید. آبیاری بیش از حد باعث از بین رفتن و خرابی این گل می گردد. اغلب مردم به دلیل آبیاری نادرست باعث از بین رفتن گیاه شفلرای خود می شوند. مشاهده برگ های زرد بدون علت در گیاه نشان دهنده تشنه و بی آب ماندن طولانی مدت این گیاه است.
کود:
این گیاه همانگونه که در بالا ذکر شد به کود چندانی نیاز ندارد و کوددهی کامل به آن در اوایل هر فصل می تواند کافی باشد. این گیاهان جزء گیاهان سمی بوده، ولی کشنده نیستند. اما در صورت خورده شدن می توانند باعث ایجاد مشکلاتی مانند تورم، سوزش شدید و بوجود آمدن مشکل در بلع و تنفس شوند.
خاک:
مناسب ترین خاک برای رشد بهتر گیاه شفلرا، ترکیبی از 50% ماسه شسته شده و 50% نیز پیت ماس می باشد. از خاک هایی مانند خاک باغچه، خاکبرگ، کوکوپیت نیز در ترکیب خاک مورد نیاز برای گل شفلرا می توان استفاده کرد.
آفات و بیماری های مربوط به گیاه شفلرا:
از آفات مشترک این گیاه می توان به کنه های عنکبوتی و شته ها اشاره نمود که می توانند در روند رشد گیاه شفلرا تاثیر گذار باشند. در صورت مشاهده این آفات بهترین راه برای از بین بردن آنها شست و شوی گیاه با آب و صابون است. در صورت شدید بودن و هجوم سنگین این آفات می توانید از یک حشره کش مثل دیازینون، مالاتیون و … برای برطرف کردن مشکل استفاده نمایید.
همچنین لازم به ذکر است که معمولا رسیدن نور به مقدار کم یا آب دادن بیش از حد از دلایل بوجود آمدن آفات در این گل هستند. پوسیدگی ریشه گیاه، شایع ترین بیماری تاثیر گذار در این گیاه است. این بیماری نیز، در اثر آبیاری بیش از حد و ضعیف بودن زهکشی در خاک اتفاق می افتد که بلافاصله باعث تغییر رنگ نوک برگ ها به قهوه ای شده و به تدریج برگها شروع به ریزش می کنند و نهایتا ساقه چروکیده شده و گیاه خراب می شود.
نحوه تکثیر گل شفلرا:
نحوه تکثیر گیاه شفلرا اغلب از راه کاشت بذر آن است اما بعضا برای ازدیاد آن از روش ریشه دار کردن قلمه ها نیز استفاده می کنند. برای این منظور کافی است قلمه هایی به طول 10 الی 15 سانتیمتر را جدا کرده و برای مدت 10 دقیقه در داخل محلول قارچ کش قرار دهید. سپس آن را در بستر کوکوپیت کاشته و محیط گلدان را مرطوب نمایید. این قلمه بعد از حدود یک ماه ریشه خواهد داد.
گونه های مختلف گیاه شلفرا:
گونه ای از این گیاه دارای برگ هایی ابلق می باشد که برگهای این نوع، در دو رنگ سبز تیره و سبز روشن مایل به زرد مشاهده می گردد. این گونه گیاه شفلرا خیلی به ندرت می تواند در فضای آپارتمانی گل بدهد؛ با این حال گل های آن خوشه مانند بوده و بعضا می تواند تا 20 سانتی متر طول داشته باشد و گل های ریز آن که رشد کرده و تبدیل به میوه می شوند در دسته های 5 تا 7 تایی روی آن قرار می گیرند. بسته به گونه و نوع، گیاه شفلرا می تواند حاوی کریستال های calcium oxalate باشد که برای انسان و حیوانات خانگی سمی و مضر است. از این رو بهتر است آنها را دور از دسترس کودکان یا حیوانات خانگی نگه داری کنید.
این نوع گل انواع دیگری نیز دارد. برای مثال گونه شفلرای آمِیت (Schefflera actiophylla) که به جهت داشتن گل هایی خاص، در زبان انگلیسی به درخت اختاپوس (هشت پا) هم مشهور است. این گونه شفلرا به نسبت شفلرای معمولی دارای برگ های بزرگتری بوده و رشد بیشتری در هوای آزاد دارد.
نوع دیگری از گل شفلرا موسوم به شفلرای هفت برگچه ای (Schefflera digitata) است که اصالتی نیوزلندی داشته و قابلیت رشدی در حدود 3 الی 7 متری می تواند داشته باشد. برگهای این گونه شفلرا از طولی در محدوده ی 15 الی 30 سانتی متر برخوردارند. در این نوع از گیاه سر برگ های تازه رشد کرده نوک تیز بوده و در مقابل سربرگ های قدیمی تر گرد و کندند.
سوالات متداول در مورد گل شفلرا:
-
گیاه شفلرا چقدر بزرگ می شوند؟
در محیط داخلی که رشد می کند، اکثر شفلرا ها را می توان در اندازه های کوچکتر آموزش داد. درخت شفلرا می تواند در یک آرایش بونسای به اندازه 8-10 قد باشد یا تا 5-4 فوت رشد کند.
-
آیا درختان شفلرا گل می دهند؟
علی رغم اینکه یک گیاه گل دهنده است، اما اغلب در داخل خانه شکوفا نمی شود.
-
چند بار باید درخت شفلرا خود را آبیاری کنم؟
وقتی سطح مخلوط گلدان خشک شد کاملاً آبیاری کنید، قبل از آبیاری دوباره بگذارید خاک خشک شود. گیاهان چتر در مورد آبیاری انعطاف پذیر هستند، اما نسبت به آبیاری بیش از حد نسبت به خاک خشک تحمل بیشتری دارند. آنها پای خیس را دوست ندارند، بنابراین بشقاب زهکشی را پس از آبیاری خالی کنید.
-
آیا درخت شفلرا برای سگ ها سمی است؟
درخت شفلرا به هر دو شکل برای سگ ها و سایر حیوانات کوچک سمی است. این ماده حاوی اگزالات کلسیم نامحلول، ساپونین ها و ترپنوئیدها (مواد شیمیایی هیدروکربن معطر) است. مسمومیت با درخت چتر در سگ ها به دلیل مواد شیمیایی خاصی در گیاه ایجاد می شود که از نوع دفاع طبیعی هستند.
-
آیا درختان شفلرا ریشه مهاجم دارند؟
درختان شفلرا دارای سیستم ریشه فوق العاده تهاجمی هستند. آنها استحکام زیادی دارند و به طور مداوم به سازه ها آسیب می رسانند.
-
درخت شفلرا با چه سرعتی رشد می کند؟
بیشتر گیاهان سالم شفلرا خیلی سریع رشد می کنند و هر ساله 3 فوت رشد می کنند.
-
آیا درخت شفلرا برای گربه ها سمی است؟
شفلرا، معروف به “گیاه چتر”: شفلرا می تواند باعث استفراغ، مشکلات کلیوی، لرزش و مشکلات قلبی و تنفسی شود. شفلرا همچنین می تواند باعث تحریک دهان شود، مانند مشکل در بلع، ریزش و سوزش دهان، لب ها و زبان.
-
آیا می توانم گیاه شفلرا را در تابستان بیرون بگذارم؟
بیشتر ما گیاهان شفلرا را در داخل خانه و در ظروف می کاریم. ما فقط آنها را در تابستان که دمای شب بیش از 60 درجه فارنهایت است، در فضای باز قرار می دهیم. گیاهان داخل منزل خود را در معرض آفتاب مستقیم قرار ندهید. … دما در خانه به همان اندازه که در فضای باز اهمیت دارد.
-
چند بار باید گیاه شفلرا را آبیاری کنم؟
از سایه عمیق یا نور مستقیم خورشید به مدت طولانی خودداری کنید. به طور متوسط آبیاری چاه را انجام دهید و صبر کنید تا انتهای خاک خشک شود. در صورت کامل بودن شرایط دیگر، می توانید هفته ای یک بار آبیاری کنید. میانگین دما دمای 15 درجه سانتیگراد تا 21 درجه سانتیگراد را در تمام طول سال فراهم کنید.
-
چه موقع باید درخت شفلرا را هرس کنم؟
در هر زمان از سال یک درخت شفلرا بکارید. بخصوص گیاهان داخل سالن می توانند از هرس مداوم جان سالم به در ببرند. با استفاده از گیاهان در فضای باز، هر زمان که مشکل به وجود آمد مناطق مشکل را از بین ببرید، اما در زمستان که گیاه بیدار است، هرس سنگین انجام دهید. اندامها و شاخه هایی را که مناطق مشکل دارند در هر زمان بردارید.