سانسوریا از گروه گیاهان آپارتمانی است که با نام های دیگری از جمله گل شمشیری نیز شناخته می شود. این گل بسیار مقاوم بوده و دارای عمری طولانی است و برگ هایی سخت و ضخیم دارد.
سانسوریا با نام علمی Sansevieria trifasciata، گیاهی همیشه سبز و بومی آفریقا، ماداگاسکار و جنوب آسیا می باشد. اغلب در خانه های ایرانی از این گیاه به عنوان یک گل و گیاه زینتی استفاده می شود. این گیاه خاصیت تصفیه کنندگی هوا را نیز دارد و باعث جذب ذرات آلوده و مضر موجود در هوا شده و آنها را تبدیل به مولوکول های بدون خطر می کند.
گیاه سانسوریا به راحتی می تواند در گلدان های کوچک رشد کند. به این دلیل که ریزوم های آن در محیط کوچک فشرده می شوند و ساقه های زیرین نزدیک یکدیگر قرار می گیرند و همین امر باعث تسریع در روند رشد این گیاه می گردد.
تکثیر سانسوریا از طریق ریزوم هایی خاص که در ساختار زیر زمینی آن وجود دارند صورت می گیرد. گیاه جدید نیز حاصل رشد همین ریزوم هاست. رشد ریزوم ها جداگانه و مستقل از گیاه اصلی است که نتیجه آن بوجود آمدن گیاهان بالغ جدید است.
با اینکه سانسوریا جزء گیاهان بسیار مقاوم است ولی این امر نباید به معنای عدم رسیدگی به این گیاه تلقی شود. می توان با انجام مراقبت های ساده و مختصر، یگ گل سانسوریای سرحال و زیبا، با طول عمری طولانی داشت.
این گیاه از تیره مارچوبگان بوده و می تواند در صورت وجود شرایط مطلوب تا حدود یک متر رشد کند. در ادامه به معرفی انواع مختلف این گیاه خواهیم پرداخت.
گونه های مختلف سانسوریا:
اکنون چند گونه مختلف از گیاه سانسوریا را به شما معرفی می کنیم.
سانسوریای ابلق طلایی (Black Gold):
این نوع از گیاه سانسوریا دارای برگهایی با رنگ سبز تیره می باشد که دور برگ هایش را یک نوار به رنگ طلایی زیبا احاطه کرده است.
سانسوریا نیزه آفریقایی یا لوله ای (Cylindrica):
این مدل یکی از گونه های خاص گیاه سانسوریاست. ساقه های آن دارای حالتی گرد مانند بوده و مشابه گیاه بامبو است.
سانسوریا Futura Robusta:
این گونه کوتاه ترین نوع گیاه سانسوریا محسوب می شود که دارای برگ هایی به رنگ سبز براق و درخشان است و رگه هایی از رنگ سبز تیره روی سطح برگ هایش دیده می شود.
سانسوریا Futura Superba:
این نوع سانسوریا نیز همانند سانسوریای ابلق دارای نوار طلایی رنگ در اطراف برگ هایش است. با این تفاوت که برگ هایش نسبت به ابلق پهن تر بوده و اندکی نیز از آن کوچکتر است.
سانسوریا Black Robusta:
این گونه سانسوریا دارای رگه هایی از رنگ نقره ای در میان برگ های سبز رنگ خود است.
سانسوریا Black Jack:
این گونه از سانسوریا به سانسوریای ابلق طلایی شباهت بسیاری دارد. تنها با این تفاوت که اندکی کوتاه تر است. از این نوع سانسوریا درایران به ندرت می توان یافت.
سانسوریا پاکوتاه (گل شمشیری):
پاکوتاه درخشان ترین گونه گیاه سانسوریا محسوب می شود. وجود برگ های زیبا با لبه های ضخیم طلایی رنگ و نیز ردهایی از سبز روشن در وسط آن، باعث شده تا این سانسوریا به یکی از زیباترین گونه های این گیاه تبدیل شود.
حال که با انواع مختلف گیاه سانسوریا آشنا شدید، از شما دعوت می کنم در ادامه با دستورالعمل های نگهداری و مراقبت، آفات و علل زرد شدن برگ های آن با ما همراه باشید.
برای مطالعه مقاله چگونه گیاهان آپارتمانی را سالم نگه داریم می توانید از این لینک استفاده نمایید.
کوددهی و مواد مغذی مناسب گیاه سانسوریا:
گیاه سانسوریا را می توان در باغچه کاشت یا در گلدان نگهداری کرد. بهتر است در صورت استفاده از گلدان، از یک گلدان مقاوم و محکم مثل گلدان های سفالی استفاده کنید. زیرا در این صورت ریشه ها در هنگام رشد نخواهند شکست. به این دلیل که در خاک با عمق کم سیستم آبرسانی ریشه سانسوریا از عملکرد بهتری برخوردار خواهد بود. بنابراین بهتر است جهت کاشت آن از گلدان پهن با قدی کوتاه استفاده نمایید. بایستی به امر زهکشی مناسب خاک این گیاه نیز توجه کرد. زیرا در صورت انباشته شدن آب در خاک و اطراف ریشه، ریشه گیاه پوسیده شده و از بین می رود.
سانسوریا نیازمند نور غیر مستقیم و در عین حال نور زیاد خورشید است. سانسوریا را به دور از نور مستقیم خورشید، دستگاه های حرارتی و برودتی و وزش باد نگهداری کنید. سعی کنید جهت تقویت این گیاه از کودهای رقیق شده استفاده نمایید. بهترین گزینه برای این امر استفاده از کودهایی با نسبت 10-10-10 است.
چنانچه می خواهید سانسوریا را در باغچه بکارید. بایستی نیاز گیاه به خاک و نور مناسب را در نظر بگیرید. مابین 4.5 الی 7.5 محدوده PH مناسب خاک جهت رشد سانسوریاست. بهتر است قسمتی از باغچه که سایه بوده ولی از تابش نور کافی برخوردار است را برای این کار انتخاب کنید.
برای سانسوریای کاشته شده در باغچه کود مایع مناسب تر خواهد بود. به بیان دیگر، همان کود با همان ترکیبات و نسبت که برای سانسوریای گلدانی در نظر می گیرید را به شکل مایع استفاده نمایید.
آبیاری:
گیاه سانسوریا برای رشد به میزان آب خیلی کمی نیاز دارد. در حدود دو هفته یکبار خاک آن را چک کرده و در صورتی که خاکش خیلی خشک بود آن را آبیاری کنید.
دما و رطوبت:
دمای بالا به برگهای گیاه آسیب رسانده و آب زیاد نیز گیاه را از بین می برد. بنابراین بهتر است همواره آن را در دمای متعادل نگهدارید و از یک خاک زهکشی شده و خشک برای رشد و پرورش بهتر گیاه استفاده کنید.
نور:
سانسوریا گیاهی است که می تواند به سرعت خود را با محیط وفق دهد. به این معنا که حتی در مجاورت نور شدید نیز می تواند رشد کند. ولی ترجیحا نور غیر مستقیم بهتر خواهد بود. سانسوریا می تواند حتی از طریق نورهای مصنوعی مانند نورهای فلوئورسنت، نور مورد نیاز خود را تامین کند. همین امر سانسوریا را به یک گیاه آپارتمانی مناسب تبدیل کرده است.
روش های تکثیر سانسوریا:
سانسوریا را می توان با استفاده از روش های مختلف تکثیر کرد. روشهایی مانند کاشت بذر، گذاشتن برگ در آب و قلمه زدن. کاشتن بذر در خاک یا محیط کاشت، آسانترین روش تکثیر سانسوریاست. با اینکه روش آسانی است ولی چون زمان زیادی برای جوانه زدن دانه ها مورد نیاز است خیلی از آن استفاده نمی شود.
روش دیگر جدا کردن برگ های سالم از گیاه و کاشتن آنها در خاک است. برگ های کاشته شده، ریشه زده و یک سانسوریای جدید از هر ریشه رشد خواهد کرد. استفاده از آب هم یکی دیگر از روش های تکثیر سانسوریاست، به این صورت که یک برگ سالم و جوان را از گیاه جدا کرده و آن را در داخل یک لیوان آب بگذارید. آب لیوان را هر چند روز یکبار عوض کنید تا بعد از گذشت چند هفته شاهد رشد ریشه های جدید باشید.
گل دهی سانسوریا:
گیاه سانسوریا دارای گل هایی با طیف رنگی سبز تا سفید است که گرده افشانی آنها را پروانه ها انجام می دهند. غالبا سانسوریا گل دهی زیادی ندارد. ممکن است تنها روی ساقه هایش تعداد محدودی شکوفه رشد کند. اما در مقابل، ریزوم های کوچکی در اطراف سانسوریا رشد می کنند که به تدریج تبدیل به سانسوریاهای زیبا می گردند.
برای مطالعه مقاله آفات گیاهان آپارتمانی را بشناسیم می توانید از این لینک استفاده نمایید.
بیماری ها و آفات سانسوریا:
اکنون شما را با بیماری ها و آفاتی که برای این گیاه وجود دارد، آشنا می کنیم.
بیماری ها:
بیماری های قارچی عمده ترین بیماری شایع در سانسوریاست. در صورتی که سطح برگ هایش همواره خیس باشد، این امر باعث می شود تا قارچ ها به سرعت در آن محل رشد کنند و منجر به ضعف، پلاسیدگی و نهایتا قرمز شدن برگها شوند. تغییر رنگ برگهای سانسوریا به قرمز و قهوه ای و ایجاد قسمت های سفید رنگ روی سطح برگ ها، دو علامت بروز بیماری در گیاه است که به درمان فوری نیازمند است.
برای جلوگیری از بروز چنین بیماری در سانسوریا بهترین راه، خشک نگهداشتن برگ های آن است، بعد از آبدهی به گیاه به مقدار مناسب، اجازه دهید تا آب به خوبی جذب شده و خاک گیاه خوب خشک شود. رعایت همین موراد ساده می تواند سانسوریای شما از گزند بیماری های قارچی در امان نگه دارد.
آفات:
شپشک آردی و نوزاد عنکبوت، دو آفت اصلی تهدید کننده سانسوریا هستند. آنها با مکیدن شیره گیاه به مرور منجر به پلاسیده شدن برگ ها شده و در صورتی که به موقع اقدام به از بین بردن آنها نکنید به نابودی گیاه خواهد انجامید. در برخی موارد نیز امکان دارد این آفت ها باعث بوجود آمدن حفره و زخم بر روی سطح برگ ها شود و برگ ها را حساس کند و اینگونه از مقاومت گیاه در مقابل هر گونه آفت و بیماری جزئی بکاهد و آن را از بین ببرد.
می توانید به سادگی این آفات را از بین ببرید. این آفات قابل رویت بوده و شما با انجام یک بررسی جزئی می توانید در صورت وجود، آنها را دیده و با دست آن ها را از روی گیاه بردارید. به علاوه اسپری کردن مقدار کمی الکل روی سطح برگ ها می تواند مانع از حمله شپشک آردی به آنها شود. برای در امان نگه داشتن گیاه از نوزاد و تخم عنکبوت نیز بایستی سعی کنید همواره گیاه را تمیز نگه داشته و به طور مرتب آنها را با استفاده از آب شست و شو دهید. افزایش رطوبت محیط می تواند به دور نگه داشتن آفات و حشرات مختلف از گیاه کمک کند.
مشکلات معمول در گیاه سانسوریا:
در اینجا به چند نمونه مشکل رایج در گیاه سانسوریا اشاره می کنیم.
متورم و بدبو شدن برگ ها:
این مورد اغلب در اثر آبیاری بیش از حد گیاه بروز می کند. مقدار زیاد آب در سانسوریا سلول های برگها را از بین برده و نهایتا منجر به ایجاد تورم و بوی نامطبوع در آنها می شود. بهترین راهکار در مواجهه با این مشکل، جدا کردن سریع برگ های آسیب دیده و پیش از سرایت به باقی برگ ها، اصلاح نمودن شیوه آبدهی به گیاه است.
زرد شدن برگ های سانسوریا:
کم آبی عامل قهوه ای شدن برگ های گیاه سانسوریاست. برگ های زرد شده را جدا کرده و اجازه دهید تا خاک بخوبی خشک شود، سپس به مقدار مناسب آب دهی کنید.
زرد شدن نوک برگ سانسوریا:
تغییر رنگ نوک برگ های گیاه به قهوه ای نشانه آب دادن بیش از حد به آن است. در این صورت نیازی به جدا کردن برگ ها نیست، فقط بایستی برنامه آبیاری گیاه را تغییر داده و اصلاح نمایید. مشکل خود بخود حل خواهد شد.
زدگی، شکستن و آسیب دیدن برگ های سانسوریا:
بروز چنین مشکلاتی در برگ های سانسوریا، به دلیل لمس کردن زیاد و یا وارد شدن ضربه به سطح برگ ها بوجود می آید. برگ های سانسوریا حساس و لطیف اند. پس برای مراقبت از ضربه و لمس زیاد بهتر است در مکانی به دور از رفت و آمد زیاد و دسترس کودکان قرار گیرند.
چرایی نگهداری سانسوریا در محیط خانه؟
به سه دلیل سانسوریا را در خانه نگهداری می کنند:
1. تصفیه هوا:
تصفیه هوای داخل منزل از بسیاری از گازهای مضر مانند دی اکسید کربن، بنزن، فرمالدهید و … می تواند توسط گیاه سانسوریا انجام گیرد. سانسوریا باعث عاری شدن هوا از این مواد مضر شده و هوایی پاک و تمیز را برای شما به ارمغان می آورد.
2. متابولیسم CAM:
از دلایل بسیار مهمی که اغلب مردم گیاه سانسوریا را برای نگهداری در داخل اتاق خواب و حمام خود برمی گزینند، انجام متابولیسم اسیدکراسولاسه است.
CAM یا متابولیسم اسیدکراسولاسه، نوعی از چرخه فعالیت گیاهی محسوب می شود که گیاهان جای گرفته در این دسته بندی، باعث جذب دی اکسیدکربن در طول روز شده و به هنگام شب نیز اکسیژن آزاد می کنند. گیاه سانسوریا نیز با قرار گرفتن در این دسته بندی، در طول شب باعث افزایش میزان اکسیژن هوا شده و هوای تنفسی شما را بهبود می بخشد.
3. سانسوریا گیاهی برای رفع بوی نامطبوع در هوا:
بوی بد و نامطبوع در هر مکان و محیطی آزار دهنده است. این مکان می تواند محل کار باشد یا منزل شما. بوی رنگ شیمیایی در اتاقی که اخیرا رنگ شده یا هر بوی نامطبوع دیگر را می توانید با استفاده از گیاه سانسوریا از بین ببرید. همانطور که قبلا ذکر شد این گیاه هم باعث تصفیه هوا می گردد هم به رفع بوی بد در هر محیطی کمک می کند.