مغز تخمه آفتابگردان

مغز تخمه آفتابگردان در واقع میوه ی اصلی گل زیبای آفتاب گردان است. در بازار جهانی عموما سه مدل تخمه آفتاب گردان وجود دارد. تخمه آفتابگردان لینولئیک، مغز تخم آفتابگردان اولئیک و مغزهای مخصوص روغن گیری. هر گونه از نژاد های تخمه آفتابگردان، چربی های مخصوص خود را دارند.

معمولا برای مقاصد تجاری، بذرهای دانه های آفتابگردان براساس الگوی پوست تخمه آفتابگردان طبقه بندی می شوند. به عنوان مثال اگر پوست مغز تخمه آفتابگردان کاملا سیاه باشد، به روغن این مغز تخمه آفتابگردان روغن سیاه آفتابگردان گفته می شود. روغن آفتابگردان معروف ترین محصول مغز تخمه آفتابگردان می باشد.

این مغزها به شدت فشرده شده تا روغن از درون آن خارج شود. بیشتر مصرف میان وعده ای تخمه ی آفتابگردان مربوط به تخمه ی آفتابگردانی است که پوست راه راه داشته و اهمیت خوراکی آن بیش از روغنگیری است. برخی به این خوراکی، تخمه آفتاب گردان پذیرایی می گویند.

اصطلاح “تخمه آفتابگردان” هنگامی که دانه در پرکارپ (پوسته) آن باشد، نام درستی نیست. از نظر گیاهشناسی، مغز تخمه ی آفتابگردان یک سیپسلا (یک میوه تک دانه که از تخمدان دوتایی تشکیل می شود) می باشد. وقتی پوسته بصورت تفاله از مغز تخمه آفتابگردان زدوده شد، به باقی مانده آن تخمه آفتابگردان باید گفت.

تولید مغز تخمه آفتابگردان

سال 2018 تولید جهانی مغز تخمه آفتابگردان 52 میلیون تن بوده است که اکراین و روسیه سردمدار تولید آن بودند، روسیه بیست و پنج درصد و اکراین بیست و هفت درصد از تولید جهانی را در اختیار دارد. آرژانتین که رتبه ی سوم را دارد فقط با تولید 3. 5 درصد از میزان جهانی قرار دارد، رومانی چین و ترکیه هم در ادامه ی تولیدکنندگان جهانی بذر هستند. مصرف آجیلی این تخمه در ایران کمتر از صد هزار تن می باشد که این میزان در کشور تولید می شود. اما نیاز روغنی آن به مراتب بالاتر می باشد.

مصرف مغز تخمه آفتاب گردان

مغز تخمه آفتابگردان در سبد آجیل بسیار دلچسب و محبوب است. هچنین در تولید کیک و کوکی نیز کاربرد دارد. در حالی تخم آفتابگردان (با پوست) به عنوان میان وعده و دورهمی مصرف می شوند. مغز تخمه آفتابگردان همچنین می توانند به عنوان چاشنی یا ماده اولیه در برخی سوپ ها یا خوشت ها نیز استفاده دارد.

برخی گیاهخواران روی سالاد می پاشند. علاوه بر این مغز تخمه آفتابگردان را می توان در ماست ریخت یا به عنوان تزیین روی شیرینی جات استفاده کرد. مغز تخمه آفتابگردان را می توان وقتی درون پوست است و یا وقتی پوست گرفته است، بو داد و مصرف کرد. همچنین می توان طعم دار کرد با طعم هایی مثل نمکی، سرکه ای، گلپر یا لیمویی مزه دار نمود.

معمولا پوسته ی آفتاب گردان توسط پروانه ی مکانیکی شکسته شده و با باد از مغز جدا می شود. قدرت نباید این قدر زیاد باشد که که مغز آفتاب گردان را هم خرد کند و نه این قدر ضعیف که پوسته گرفته نشود. این روش، شیوه ی مکانیکی مغز کردن تخمه است. معمولا بصورت بوداده عرضه می شود.

این مغزها را در شرق اروپا درون آبنبات می گذراند و در روسیه و کشورهای تازه استقلال یافته آرد کرده و از آن نوعی حلوا درست می کنند. کیک های مغز داری که مغز تخمه ی آفتابگردان دارند به شدت محبوب هستند. کره ی آفتابگردان هم یکی از خوراکی های محبوب است که یک وعده ی دلپذیر مانند کره ی بادام زمینی می باشد که ایجاد حساسیت کمتری می نماید. به عکس تخمه آفتابگردان (با پوست)، مغز آن در تغذیه ی حیوانات خانگی کم کاربرد است.

مغز تخمه آفتابگردان و سلامت

طبع مغز تخمه آفتابگردان به مانند بیشتر آجیل ها گرم و خشک بوده و خواص تندرستی آن بالا می باشد. مثلا به مانند مغز تخمه کدو از بروز سرطان پروستات در مردان جلوگیری می کند. دردهای روماتیسمی را کاهش داده و به دلیل حضور امگا 3 بالا، برای سلامت قلب و مغز مفید فایده می باشد.

انرژی موجود در این خوراکی (مغز تخمه آفتابگردان) بالاست به گونه ای که صد گرم مغز تخمه ی آفتابگردان حدود پانصد و هشتاد کالری انرژی دارد و از مغزهای خوراکی انرژی زا محسوب می شود. مغز تخمه آفتابگردان همچنین آکنده از انواع ویتامین ها به مانند ویتامین ب9 و ویتامین ای می باشد.

به علاوه تازه (بو نداده ی آن) برای جلوگیری از چین و چروک پوست عالی می باشد. از چربی های مفیدی که تخمه آفتابگردان دارد می توان به فیتواسترول اشاره کرد که کاهش چربی (مضر) خون را در پی داشته و درنتیجه سلامت قلب و عروق می شود. برای درمان بالقوه ی اسهال می توان از جوشانده ی مغز تخمه آفتابگردان استفاده کرد.