کشک خشک

کشک یکی از فرآورده های فرعی شیر است که به روش سنتی از جوشاندن، تغلیظ و یا خشک کردن دوغی که پس از کره‌ گیری باقی می ‌ماند و یا از ماست بدون چربی تهیه می ‌شود. ماده‌ اولیه کشک عبارت است از شیر میش، بز، گاو و یا مخلوطی از آن ها

در صنایع غذایی تولید کشک با فرآیند‌های صنعتی و به صورت کشک مایع مستقیما از شیر صورت می ‌گیرد. کشک‌ های سنتی مایع از ساییدن و رقیق کردن کشک خشک که معمولا به صورت غیر پاستوریزه تهیه می گردد‌، تولید می ‌شوند.

مشخصات کشک خشک

در قدیم روستاییان و عشایر، ماست را درون مشک ریخته و با زدن آن، کره ماست را می‌گرفتند. پس از جداسازی کره از ماست، باقیمانده مواد درون مشک، که همان دوغ ترش و خوشمزه بوده است را در کیسه ای ریخته و آب دوغ را می گرفتند و از آن ماست چکیده سفتی که آن را لچ می نامیدند به دست می آوردند. آن ها را به اندازه های کوچک گلوله می کردند و می خشکاندند و به این ترتیب کشکی با خاصیت های فراوان به دست می‌آمد.

ارزش غذایی کشک خشک

کشک با حجم کم خود، یک ماده غذایی معجزه آساست که در بردارنده تمامی خواص شیر و حاوی کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و نیاسین (ویتامین B3) است. میزان انرژی تولید شده با ۱۰۰ گرم کشک حدود ۱۰۵ تا ۱۲۰ کیلوکالری است که می ‌تواند به عنوان یکی از تامین کننده‌های انرژی مورد نیاز بدن در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود. میزان مواد مغذی در کشک‌ های مختلف به نوع فرآوری و همچنین شیر یا ماده اولیه آن بستگی دارد.

خواص کشک خشک

از خواص کشک اینست که کشک دارای اسیدهای آلی است و در نتیجه ضد عفونی کننده دستگاه هاضمه (معده، روده ی کوچک و روده ی بزرگ) است. یکی دیگر از خواص کشک و فواید کشک اینست که کشک یک غذای نفاخ و سفت کننده روده است. سعی کنید به همراه کشک از نعنای خشک استفاده کنید. علاوه بر آن، کلسیم بالا و فسفر موجود در کشک می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد.

کاربرد کشک خشک

کشک در غذاهای سنتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد: آش جو، آش کشک، آش رشته، کشک بادمجان، حلیم بادمجان و کله جوش، همه غذاهای خوش طعم و لذیذ با خاصیت های فراوان کشک هستند.

انواع کشک

کشک در دو نوع خشک و مایع وجود دارد. برای استفاده از کشک مایع باید حتما از کشک های پاستوریزه استفاده کرد و بهتر است قبل از مصرف این دست از کشک ها آنها را به مدت 20 دقیقه بجوشانید چون محیط کشک مایع آمادگی بالایی برای رشد باکتری‌های خطرناک دارد و احتمال مسمویت از طریق آنها بالاست.

کشک خشک چربی کمتر و ویتامین های بیشتری نسبت به کشک مایع دارد . کشک خشک نه تنها خطری از بابت آلودگی ندارد بلکه به دلیل چربی بسیار پایین تری که نسبت به کشک مایع دارد، برای سلامتی مفیدتر است. سنت استفاده از کشک خشک که از گذشته در فرهنگ غذایی ما وجود داشته بسیار سنت پسندیده‌ای است و امروز نیز افراد می‌توانند از کشک خشک نه تنها در تهیه غذا بلکه به صورت مصرف روزانه نیز استفاده کنند.

از انواع مختلف کشک می‌توان به کشک خاکستری یا دیگ چدنی، کشک‌زرد، کشک لور، خشکو و سویا کشک اشاره کرد.

مضرات استفاده از کشک

زیاده روی در مصرف کشک مضراتی دارد . یکی از عوارض و مضرات کشک سفت کردن روده میباشد. همچنین از مضرات کشک زیاداین است که  فرد دچار حساسیت پوستی می شود . کشک زیاد PH خون را کاهش می دهد و تاثیر منفی روی بدن دارد.

یکی  دیگر از مضرات کشک طبع سرد آن می باشد. لذا بعد از آن یک غذای گرم میل نمایید.

از آنجا که کشک نمک دارد افراد مبتلا به فشار خون بالا باید در مصرف آن محتاط باشند.

مقدار مواد مغذی در 100 گرم کشک

• پروتئین 15 تا 21 گرم
• چربی 3 تا 11 گرم
• کربوهیدرات 61 تا 77 گرم
• آب و نمک 6 تا 10 گرم