کلپوره

کلپوره یا مریم نخودی گیاهی است از تیره نعنائیان، علفی، پایا و دارای شاخه های زیاد به ارتفاع 10 تا 35 سانتیمتر و دارای ظاهر سفید پنبه ای است. شاخه های گیاه کلپوره گرد و کرک دار است و اغلب به رنگ قرمز مایل به بنفش دیده می‌شود و حدود ۱۰۰۰ سال است که از رویش آن می گذرد.

گلها‌ی گیاه دارویی کلپوره نسبتاً بزرگ هستند و به دسته های 1 تا 6 تایی در محور برگها‌ی بالایی قرار دارند و در رنگ های سفید، سفید مایل به زرد و یا زرد و حتی ارغوانی هستند.

کلپوره بومی نواحی مدیترانه و خاورمیانه است و در بسیاری از نقاط ایران، از جمله نواحی شمالی، غرب، مرکز و جنوب رویش دارد. این گیاه در کوه بیرک سراوان به وفور یافت می شود.

زمان گل دادن آن به تناسب شرایط محیط زندگی بین خرداد و مرداد است. زنبور عسل به علت وجود نوش در گلهای آن به سمت گیاه جلب می گردد.

کاربرد کلپوره در طب سنتی

درمان سرما خوردگی، تقویت دستگاه گوارش و رفع اسهال، تسکین درد ناحیه قفسه سینه، سردرد و درد قاعدگی، کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون از خواص کلپوره در طب سنتی است.

همچنین برای درمان ناراحتی های دستگاه گوارش، رفع بیماری های دستگاه تناسلی – ادراری، تسکین درد ناحیه قفسه سینه و درمان عرق کردن زیاد در هنگام شب استفاده می شود. این گیاه هنوز در طب عامیانه به عنوان ضد نفخ و ضد درد مورد استفاده می باشد.

گیاه کلپوره فعالیت معده را تحریک و برای درمان خانگی اسهال مفید است. در طب سنتی از جوشانده کلپوره برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و دل درد استفاده می شود.

طبیعت گیاه دارویی کلپوره گرم و خشک است.

کاربرد کلپوره

از قدیم برگ گیاه جهت پختن غذا و به خصوص به منظور درمانی استفاده می شده است. استفاده عمده این گیاه، به خصوص در مشکلات معده بوده است. از این گیاه بیشتر به صورت دم کرده و جوشانده استفاده می شود. به این منظور نیم لیتر آب در حال جوش را بر روی 2 قاشق مرباخوری از گیاه خرد شده بریزید و اجازه دهید دم بکشد.

از این گیاه تلخ در بلوچستان، ایران و هندوستان برای رفع درد ناحیه قلب استفاده می‌شود. در کرمان نیز برای رفع ناراحتی هاضمه و دل درد از آن استفاده می کنند.

همچنین مصرف آن به صورت عرق نیز وجود دارد. مصرف عرق کلپوره برای درمان بیماری ها به‌صورت یک فنجان قبل از هر وعده غذایی است.

خواص کلپوره

این گیاه تب بر است و از جوشاندۀ گیاه در آب و با خیساندن و یا دم کردۀ آن در آب در موارد سرماخوردگی مصرف می شود. همچنین گیاه کلپوره فعالیت معده را تحریک و برای درمان خانگی اسهال مفید است. در طب سنتی از جوشانده کلپوره برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و دل درد استفاده می شود.

از جمله خواص این داروی گیاهی کاهش قند، کاهش درد و ضعف اعصاب می توان نام برد. البته این داروی گیاهی برای بیماری های عفونی و مفصلی بسیار مفید است.

کلپوره برای تقویت اعصاب، تقویت لثه ها و دستگاه گوارش مفید است و مصرف آن به کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون کمک می کند. از جوشانده غلیظ این گیاه و ترکیب آن با کمی آب می توان به‌عنوان داروی راشیتیسم به‌ویژه در کودکان و داروی ضد روماتیسم استفاده کرد. مصرف کلپوره یا مریم نخودی همراه عسل برای التیام زخمهای مزمن مفید است.

مضرات کلپوره

استفاده از گیاه دارویی کلپوره برای زنان باردار، مادران شیرده و کودکان زیر چهار سال اصلا توصیه نمی شود.

به علت مسمومیت این گیاه برای کلیه ها و کبد بایستی در مصرف آن احتیاط نمود از همین رو مصرف دارویی این گیاه برای مدت کوتاه مجاز است. افراد دچار بیماری هایی مانند گلوکوم (آب سیاه چشم)، بزرگی پروستات و افراد دارای ناراحتی های قلبی و نارسایی کلیه و کبد بایستی از مصرف این گیاه اجتناب کنند. مصرف هم زمان گیاه کلپوره با داروهای ضد دیابت مانند انسولین و گلیبن کلامید بایستی با احتیاط همراه باشد زیرا باعث کاهش بیش‌ از حد قند خون خواهد شد. خشکی دهان، افزایش تعداد ضربان قلب، یبوست، احتباس ادراری و سردرد از عوارض جانبی مصرف کلپوره است بنابراین توصیه می شود از این گیاه زیر نظر متخصص طب سنتی استفاده کنید.