نشاء مارچوبه

مارچوبه از سبزیجات می باشد و برای فصول سرد سال می باشد. بهترین آب و هوا برای رشد و نمو بهتر مارچوبه در زمین هایی می باشد که در زمستان کمی یخ زدگی وجود داشته باشد. در مناطقی که دارای تابستان های گرم می باشند، این گیاه به خوبی رشد نمی کند، زیرا در هوای گرم مواد غذایی در ریشه ذخیره نمی شود.

مشخصات نشاء مارچوبه

مارچوبه از گیاهان علفی، چندساله و دو پایه است. گل های خیلی کوچکی دارد که در روی پایه های نر و ماده قرار می گیرد. گل هایی که روی مارچوبه نر قرار می گیرن زرد رنگ بوده و گل هایی که روی مارچوبه ماده قرار قرمز رنگ می باشد و در فصل پاییز شکوفا می شوند.

گیاه مارچوبه دارای دو نوع ریشه می باشد. یکی از ریشه ها معمولی می باشد که وظیفه آن جذب آب و مواد غذایی می باشد و ریشه های دیگر، ریشه های متورم و گوشتی می باشند که وظیفه آن ها ذخیره مواد غذایی سوکروز می باشد.

از نظر ساقه این گیاه دارای دو نوع ساقه می باشد، ساقه اول به رنگ سبز و هوایی می باشد، و معمولا بعد از برداشت ساقه های جوان گیاه رشد می کنند و در بعضی موارد ارتفاع آن به 5 متر می رسد. ساقه های دیگر این گیاه، همان ساقه های جوان قابل استفاده می باشد. این ساقه ها از ریزوم ظاهر می شوند.

گیاه مارچوبه 10 تا 20 سال بعد از کاشت در زمین باقی می ماند و محصول می دهد و هیچ نیازی به کاشت مجدد آن نیست. فقط کافی است خاک کاشت سبک و بسیار قوی باشد.

انواع مارچوبه:

از ارقام مارچوبه می توان به  مری واشنگتن، ردینگ ژآلت مارتا واشینگتن، آلت هام واشینگتن و ویکینگ اشاره کرد.

شرایط نگهداری از گیاه مارچوبه

مارچوبه یک سبزی چند ساله می باشد که به مراقبت های ویژه ای نیاز دارد. باید علف های هرز اطراف گیاه را از بین ببرید، زیرا به ریشه، ریزوم، غده و بذر گیاه آسیب می رساند. بهتر است که قبل از کاشت با انواع علف کش ها زمین را پاکسازی کنید.

گیاه مارچوبه برای مناطق خنک می باشد و بهترین رشد را در مناطقی که دارای زمین های خنک و یخ زده دارد می باشد. بهترین دما در فصل رشد برای مارچوبه بین 16 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد. مارچوبه در مناطقی که دارای دمای پایین و هوای خشک می باشند هم سازگاری دارند. کمترین دما برای این گیاه 10 درجه سانتی گراد می باشد.

مارچوبه از نظر رنگ جوانه های خوراکی به دو نوع تقسیم می شوند. نوع اول سبز رنگ و نوع دوم سبز روشن و یا سفید می باشد.

مناسب ترین خاک برای کشت این گیاه، خاک عمیق، حاصلخیز، خنک، نور کافی، مقوی و با زهکشی کامل می باشد. زمین زیر کشت باید صاف، نرم و بدون کاه و کلوخ باشد. دقت داشته باشید که زمین زیر کشت را به خوبی و عمیق شخم بزنید و مسطح کنید.

از نظر آبیاری مزرعه مارچوبه باید همیشه مرطوب باشد، به همین دیل باید همیشه مزرعه را آبیاری کنید. دقت داشته باشید حشراتی مانند سوسک ها می توانند به این گیاه آسیب برسانند. برای مبارزه با بوته های گرفتار، بهتر است که بوته های گرفتار شده را بسوزانید.

مارچوبه نسبت به کودهای حیوانی واکنش نشان می دهد و نیاز به هوموس و مواد آلی دارد. بهتر است که کودهای حیوانی را قبل از کاشت به زمین بدهید. به طور کلی این گیاه خاک های شنی، شنی لومی و لومی سیلتی که با مواد آلی و هوموس مخلوط شده است را می پسندد.

خاک های اسیدی برای کاشت این گیاه مناسب نمی باشد. حالا اگر قصد دارید که در این خاک ها، گیاه مارچوبه را کاشت کنید، بهتر است که به خاک آهک اضافه کنید و بهترین PH برای کاشت این گیاه بین 6 تا 6.7 می باشد. بهتر است که خاک زیر کاشت کمی قلیایی باشد.

مکان کاشت مارچوبه باید دارای نور کافی باشد و این گیاه نباید در برابر سایه قرار بگیرد. توجه به زهکشی خاک داشته باشید، زیرا آبیاری غرقابی باعث پوسیدگی ریشه گیاه می باشد.

مارچوبه از گیاهانی می باشد که نسبت به کودهای مختلف بازدهی دارد. قبا از کاشت نشاء، زمین را کوددهی کنید و بعد از کاشت هم از کود سرک استفاده کنید. فقط باید به استفاده از کودهای آلی و دامی مرغی دقت داشته باشید.

کودهای مورد نیاز این گیاه نیمی از نیتروژن در زمان کاشت و نیمه دیگر با توجه به شرایط آب و هوایی در تیر ماه تا مرداد ماه می باشد.

فسفر از کودهایی می باشد که بهتر است قبل و بعد از کاشت به خاک اضافه شود. پتاسیم جزء کودهایی می باشد که مارچوبه نیاز بالایی دارد. قبل از کاشت و بعد از کاشت در تیر ماه تا مرداد ماه باید به خاک اضافه شود. کود بر هم جزء کودهایی می باشد که به صورت محلول پاشی به میزان می مصرف می شود.  کودهای نیتروژن، فسفر، کلسیم و منیزیم قبل از کاشت تا عمق کمی با خاک مخلوط می شوند.

زنگ گیاه، پژمرگی فوزاریومی، فوزاریوم ساقه و بیماری های ریشه از مسائل و مشکلاتی می باشد که این گیاهان را در مزارع و گلدان ها گرفتار می کند. در فصل پاییز ساقه های خشک شده را ازگیاه جدا کنید. حشرات و انگل هایی که به ساقه گیاه چسبیده اند را جدا کنید. شته ها در کنار هم بر روی گیاه دیده می شوند و کفشدوزک ها می توانند آن ها را از بین ببرند.

روش های مختلف برای کاشت مارچوبه

یکی از روش های کاشت مارچوبه به روش کاشت بذر می باشد. برای این روش بهتر است که بذرها را دریک فضای بسته در اواسط بهمن تا اردیبهشت ماه در زیر نور کاشت کنید. که بذر مارچوبه را به مدت 24 ساعت خیس کنید، بعد شیارهایی به عمق یک سانتی متر در خاک نشاء ایجاد کنید و بذرها را در شیارها کاشت کنید. بعد از کاشت خاک سبک روی جوانه ها بریزید و با اسپری آن را آبیاری کنید. بین 15 تا 40 روز طول می کشد که جوانه ها رشد کنند. در سال اول کاشت این گیاه محصول نمی دهد.

روش دیگر برای کاشت مارچوبه، انتقال بوته های قابل کاشت مارچوبه می باشد. توجه داشته باشید که در هنگام انتقال بوته های آماده کاشت، آن ها آسیب نبینند و خاک، قبل از کاشت به کودهای حیوانی و شیمیایی غنی شده باشد. برای کاشت شیارهایی به عمق 20 تا 25 سانتی متری حفر کنید و بین شیارها به اندازه 40 تا 60 سانتی مترفاصله بگذارید ودر ردیف هایی بین 90 تا 150 سانتی متر از همدیگر کاشت کنید  روی آن را خاک بریزد.

روش دیگر کاشت مارچوبه از راه تقسیم ساقه می باشد، ولی این روش به دلیل انتقال بیماری، آفت و هزینه بالای آن خیلی رایج نمی باشد.

طریقه کاشت مارچوبه در گلدان

برای کاشت مارچوبه در گلدان به گلدانی با قطر و عمق 50 سانتی متر نیاز دارید و دقت داشته باشید که گلدان حتما زهکشی داشته باشد. از گلدان های پلاستیکی هم می توانید استفاده کنید. حدود 2 تا 5 سانتی متر از گلدان را با ماسه پر کنید و بعد روی آن را خاک مخصوص گلدان بریزید. بعد از اینکه خاک را داخل گلدان ریختید، یک قاشق بزرگ کمپوست به مرکز خاک اضافه کنید.

سپس ریشه های مارچوبه را داخل خاک بگذارید و روی آن را خاک بریزید. بعد از کاشت ماهی یک بار به گیاه کمپوست بدهید. دقت داشته باشید توت هایی که از گیاه مارچوبه می افتد را از روی خاک گلدان بردارید، زیرا باعث ایجاد علف هرزمی شود، که اصلا برای گیاه مفید نمی باشد.

در اواخر پاییز به وسیله یک چاقوی تیز، مارچوبه را از روی سطح خاک جدا کنید. این کار باعث می شود که در زمستان شاخ و برگ تولید نمی کند و دچار بیماری هایی که از شاخ و برگ گیاه را گرفتار می کند، نشود.

بهترین زمان برای کاشت مارچوبه

بهترین زمان برای انتقال نشاء به زمین اصلی و کاشت آن در زمین اصلی فصل بهار می باشد. نشاء ها را در عمق 20 تا 25 سانتی متری در ردیف هایی بین 90 تا 150 سانتی متر از همدیگر کاشت کنید.

مارچوبه از سبزیجات آب و هوای خنک می باشد و اگر قصد کاشت این گیاه در مناطق گرمسیری دارید، باید کاشت را در پاییز انجام دهید زیرا سرما و یخبندان آسیبی به مارچوبه ها نمی زند.