میوه نسترن

گیاه نسترن درختچه‌ کوچکی است که ارتفاع آن تا ۳ متر می رسد. برگ ها شامل پنج تا هفت برگچه دندانه‌ دار و به شکل بیضی نوک تیز و گل ها به رنگ های گلی (قرمز کم رنگ)، سفید مایل به گلی و یا سفید می باشند که تک تک و یا به صورت مجتمع دیهیم بر روی شاخه قرار می گیرند. نهنج گل پس از رشد به جسم کوزه مانند و قرمزرنگی تبدیل می شود و قسمت داخلی آن الیاف ظریف و باریکی دارد که میوه های فندقه ای درون کوزه‌ را در بر می گیرد.

نسترن‌ یکی از گونه های وحشی رز و بومی اروپا، آسیای باختری و شمال خاوری آفریقا است و در طول جنگ جهانی دوم در باغ های پیروزی آمریکا کاشته می شدند و هنوز هم در نواحی مرطوب و شنی نوار ساحلی خاوری یافت می شوند. گل نسترن در اکثر نقاط ایران به ویژه جنگل های شمال، منطقه ارسباران و درحاشیه جنگلها، چاه ها و گودالهای آب به طور خودرو می روید.

میوه نسترن

استفاده از میوه گل نسترن در قرون وسطی رایج بود و زمانی در میان عامه مردم برای درمان بیماریهای قفسه سینه مصرف می شد؛ حاوی ویتامین‌های A1، B1، B2، B3 و K است؛ از دیگر ترکیبات این میوه، پکتین (11 درصد)، تاتن ها (2 تا 3 درصد)، اسید سیتریک و اسید مالیک، فلاونوئیدها، رنگدانه های زرد و قرمز مخصوصاً کاروتنوئیدها، وانیلین، اسانس و قندها را می توان نام برد.

کاربرد میوه نسترن

از میوه نسترن می توان یک رب خوشمزه تهیه کرد که به راحتی جایگزین رب انار است. روغن میوه گل نسترن نیز با اهداف درمانی و خوراکی تولید می گردد. در طبّ سنتی اتریش جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونتهای ویروسی، نارسایی‌های کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده قرار می گیرد.

میوه رز بخاطر دارا بودن ویتامین سی در سطح بالا به عنوان نوشیدنی مغذی برای کودکان همچنین به منظور طعم دهنده در چای و مربا و مارمالاد و پودینگ استفاده می شود. چای میوه گل نسترن برای بیماری های عفونی بسیار مفید است.

در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده بعد از سه روز از آبکش رد می کنند. آب آبکش شده را جوشانده و کفّ آن را می‌گیرند. بعد برنج را اضافه می کنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته و روغن را اضافه می‌کنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است.

خواص میوه گل نسترن

ضد درد، ضد اسهال، ضد اکسیدان، ملین، ادرارآور، کاهش‌دهنده قند خون، مسهل، مقوی اعصاب و ضد کرم و طبع آن گرم و خشک است. در صورتی که میوه این گیاه به صورت تازه مصرف شود، دارای مقدار زیادی ویتامین است که مستقیماً جذب بدن می شود، میوه این گل، ادرار آور و مسهل است و از آن برای کاهش تشنگی، کاهش التهاب معده و نیز به عنوان طعم دهنده و همچنین، تهیه مربا استفاده می شود.

سرشار از ویتامین ث و کلسیم است و میوه خشک آن را بیش از یک سال نمی توان نگه‌داری کرد.

در دوران نقاهت از دمکرده میوه این گیاه استفاده شود؛ برای جوشانده میوه این گیاه را نباید زیاد جوشاند.

برای ناراحتی های لثه و درد دندان ورم مثانه، رفع حالت سستی در بدن و التهاب کلیه از جوشانده این گیاه می توان استفاده کرد.

مضرات میوه نسترن

مصرف خوراکی میوه این گل، هیچ‌گونه مسمومیتی ایجاد نمی کند و 100 گرم از آن حاوی بیش از 1200 میلی گرم ویتامین C است؛ مصرف مقادیر کم آن هیچ‌ عارضه ای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زیاد و طولانی‌ آن هم گزارشی ارائه نشده است؛ در کتب اروپایی، مانند کمیسیون E، عوارض مصرف مقدار زیاد این میوه ناشناخته گزارش شده است.

البته کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوه های گل‌ نسترن هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی شوند؛ بعضی از این عوارض در واقع، حساسیت نیستند بلکه پرزهای ریز میوه گل‌ هستند که مانند پشم ‌شیشه بر روی پوست تحریکات مکانیکی پوستی ایجاد می کنند.

برای تهیه شربت نسترن، یک چهارم لیوان از عرق نسترن را با یک لیوان آب مخلوط کرده، سپس آن را شیرین کنید؛ از این شربت می توانید چند لیوان در روز بنوشید.

طریقه و میزان مصرف میوه نسترن

۱ تا ۳ قاشق میوه خردشده را در آب جوش ریخته و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بگذارید به همان حال بماند؛ سپس آن را صاف و مصرف ‌کنید. این مقدار را می توان روزی سه بار تکرار کرد. میزان مصرف می تواند بر حسب وزن تا روزی ۱۲ گرم باشد

برای تهیه شربت نسترن، یک چهارم لیوان از عرق نسترن را با  یک لیوان آب مخلوط کرده، سپس آن را شیرین کنید؛ از این شربت می‌توانید چند لیوان در روز بنوشید.