اسفرزه

اسفرزه گیاهی است یک ساله با گل های سفید رنگ به شکل گل سنبل، بدون ساقه و دارای برگ های باریک است و به حالت خودرو روی چمن‌های خشک، چراگاه ها، مزارع، علف زارها، جویبار‌ها و بیابان‌ها دیده می‌شود.

قسمت مورد استفاده‌ این گیاه، دانه های آن است که قایقی شکل و به طول سه میلی متر هستند. زمان جمع آوری این دانه ها، اواسط تابستان می باشد.

اسفرزه که بومی ایران و هندوستان و پاکستان است به دیگر نقاط جهان صادر می‌گردد.

کاربرد اسفرزه

پس از آن که اسفرزه از ایران و هندوستان به دیگر نقاط دنیا صادر شد در اروپا، آمریکای شمالی و نیوزیلند پر طرفدار شد به علت خاصیت ضد یبوست اسفرزه در آمریکا از آن در تهیه دارو‌های ملینی استفاده می شود.

همچنین انگلیسی‌ها از این گیاه به نام پای مرد انگلیسی یاد می کنند.

کاربرد دیگر اسفرزه، استفاده جهت دانه پرندگان، فراورده های ضد ورم، زخم های گلو است.

در حدود سی درصد از پوشش دانه اسفرزه ماده ای وجود دارد که پس از خیس شدن و جذب آب، لعاب می دهد و هر دانه ده برابر حجم خودش ورم میکند و به شکل لعابی ژلاتینی درمی آید و این لعاب که موسیلاژ خوانده می شود در صنایع آرایشی و بهداشتی، به عنوان نرم کننده و ضد التهاب های پوستی، استفاده می شود.

این ماده به عنوان مکمل خوراکی مصرف می‌شود و معمولا به شکل پوسته، گرانول، کپسول، یا پودر در بازار موجود است. اما می توان آن را از طریق غلات صبحانه‌ غنی شده و محصولات کیک و بیسکویت نیز دریافت کرد.

میزان مصرف اسفرزه

می توان از اسفرزه به میزان ۵ تا۱۰ گرم در روز با وعده های غذایی مصرف کرد.

خواص اسفرزه

اسفرزه بهترین ملین‌ گیاهی است که از گذشته های دور مورد استفاده قرار می گرفته است، ملین بودن اسفرزه بدین معناست که آب روده را جذب می کند در نتیجه حرکات روده بسیار ساده تر میشود. اسفرزه می تواند از عوارض یبوست مانند هموروئید و شکاف های مقعد جلوگیری کند.

در تحقیقات جدید مشخص شده است که دانه‌های اسفرزه برای کاهش کلسترول و قند خون نیز موثر است.

یافته های جدید نشان می دهد که استفاده از تخم اسفرزه به میزان یک قاشق مرباخوری و سه نوبت در شبانه روز هراه با دو لیوان آب ولرم می تواند اثر محسوسی در تخلیه و رفع یبوست داشته باشد.

همچنین مشخص شد اسفرزه در کاهش درد، رفع خارش، قطع خونریزی بواسیر وکلسترول مفید است.

طبیعت گیاه اسفرزه سرد و‌ تر است

نگهداری اسفرزه

اسفرزه به شکل پودر، کپسول، گرانول و مایع موجود است. در صورتی که دانه ها به صورت پودر شده باشد باید حداکثر تا 24 ساعت آن ها را مصرف کرد.

مضرات اسفرزه

همان طور که گفته شد اسفرزه خاصیت جذب آب شدیدی دارد به همین علت اگر همراه با اسفرزه آب کافی خورده نشود، روده ها ورم کرده و آب مدفوع کاملاً جذب می شود پس خروج مدفوع سخت می شود.

همچنین لازم به یاداوری است که زنان باردار باید از خوردن اسفرزه نظیر سایر ملین‌ها پرهیز کنند و برای رفع یبوست از خوراکی های فیبر دار و سبزی‌ها، غلات، نان های سبوس دار و … استفاده کنند.

از مصرف اسفرزه در رژیم غذایی کودکان هم باید خودداری شود.