آرتیشو

آرتیشو یا کنگر فرنگی یا انگینار که در منابع طب سنتی ایرانی ارده شاهی نامیده می‌شود. این گیاه از خانواده کاسنی است و منشا اصلی این گیاه ناشناخته است ولی احتمال داده می شود، شمال افریقا (مراکش)خاستگاه اصلی این گیاه باشد. امروزه به طور وسیعی در نواحی مدیترانه ای و اروپای مرکزی کاشت می شود ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کاشت می شود.

کنگر فرنگی در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کاشت شد. اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کاشت کنگر فرنگی می باشد. در ایتالیا، این گیاه سبزی اصلی پیتزای چهارفصل در فصل بهار است.

خواص آرتیشو

کلسیم، فسفر، پتاسیم، ویتامینهای K، B1، B2، B3 و آهن از مواد فراوان موجود در این گیاه است. کنگر فرنگی یا آرتیشو بهترین گیاه برای درمان کبد چرب است. آرتیشو برای لاغری و کاهش وزن نیز بسیار مفید است. ترشح کننده صفرا بوده و به هضم غذا کمک می کند. در طب جدید عصارهٔ آن به صورت آمپول یا قطره بنام کوفیتول تجویز می شود.

خواص آرتیشو برای پوست، مو و سلامتی بسیار زیاد است. آرتیشو منبع غنی آنتی اکسیدان ها و پپتیدها است و به همین دلیل بافت پوست را بهبود می بخشد و سلول ها را تغذیه می کند، چین و چروک های ریز را از بین می برد، لکه ها را محو می کند و به این ترتیب پوستی صاف و جوان به شما می‌دهد! آنتی اکسیدان های موجود در این گیاه خوراکی مانع از آسیب دیدن پوست که ناشی از رادیکال های آزاد است، می شوند.

این گیاه خوراکی یک منبع غنی از فیبر غذایی است و به همین دلیل در میان خوراکی های که تقویت کننده فرآیند هضم هستند، قرار می گیرد. مقدار مناسبی از ویتامین C موجود در آرتیشو به بدن کمک می کند که در برابر واکنش های التهابی مقاومت کند و همچنین از عفونت به میزان قابل توجهی جلوگیری ‌کند.

کاربرد آرتیشو

آرتیشو دارای طعم شیرین، آجیل – مانند است. این گیاه خوراکی خاردار است و قبل از پختن و آماده کردن آنها برای سرو باید حتما تمام خارهای آن را جدا کنید و از بین ببرید.

آرتیشو را می­توان پس از پختن غنچه ها به­ صورت آب­پز و قسمت گوشتی وسط برگ ها و قلب آن را با سرکه میل کرد. از پایه­ برگ ها و قسمت های سفید برگ به عنوان سالاد و از براکته های گوشتی نوع پرورشی آن به عنوان سبزی استفاده می­شو.

آب آرتیشوی تازه را با دستگاه آبمیوه‌گیری می­توان گرفت. معمولاً آب آرتیشو را با آب سبزی های دیگر مانند کرفس مخلوط می کنند تا تأثیر بیشتری بر کلیه داشته باشد. همچنین می توان از گیاه خشک شده نیز استفاده کرد: 10 تا 15 گرم گیاه را با 2 استکان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کرده، نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی بنوشید. برگ های خشک گیاه را نیز می توان به مدت 10 تا 12 ساعت خیس کرده، سپس در پخت غذا استفاده نمود آرتیشو را می‌توان به عنوان دمنوش گیاهی استفاده کرد

آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است‌.

مضرات آرتیشو

آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمناً طعم آرتیشو را دوست ندارند. اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند. افرادی که دچار سنگ کیسه‌ی صفرا هستند نباید آرتیشو مصرف کنند به خاطر این که این ماده غذایی باعث مسدود شدن مجاری صفرایی می‌شود. علاوه بر این، افرادی که روده‌ حساسی دارند نیز نباید در مصرف آرتیشو زیاده روی کنند به خاطر این که باعث نفخ و گاز معده می شود. مصرف آرتیشو در زمان بارداری نیز باید محدود باشد. مصرف آن ممکن است باعث حساسیت در بعضی افراد شود.همچنین ممکن است اثر داروهای کاهش کلسترول را افزایش دهد.

هر 100 گرم از غنچه ی تازه این گیاه حاوی

• 5 گرم آب، 2.4
• گرم پروتئین، 0.1 گرم چربی
• 6 گرم کربوهیدرات
• 8 گرم مواد سلولزی
• 9 میلیگرم ویتامین ب6
• 012 میلیگرم ویتامین ب2
• 14 میلیگرم ویتامین ب1
• 8 میلیگرم ویتامین ث
• 5 میلیگرم ویتامین آ
• 355 میلیگرم پتاسیم
• 25 میلیگرم منیزیم
• 5 میلیگرم آهن
• 130 میلیگرم فسفر
• 55 میلیگرم کلسیم