هیدروپونیک در فضای باز

شرایط اقلیمی منطقه، وجود آب با کیفیت مناسب و تقاضای منطقه به تولید محصول مورد نظر برای کاشت موفق هیدروپونیک در فضای باز، اهمیت کلیدی دارد. بنابراین تصمیم در ارتباط با انتخاب نوع روش هیدروپونیک مورد استفاده در فضای باز به شرایط اقلیمی محیط بستگی دارد. در شرایط ایران با توجه به سرما و یخبندان زمستانی در بیشتر مناطق، کاشت هیدروپونیک در فضای باز به فصول غیر یخبندان اختصاص دارد. به طور کلی، انواع روش‌های هیدروپونیک قطره‌ای و NFT در بیشتر مناطق در فضای باز مناسب است. در صورتی که میزان بارندگی منطقه زیاد باشد یا حداقل در فصولی که بارندگی وجود دارد، می‌توان با روش قطره‌ای روی گلدان‌ها را پوشاند؛ فقط حفره مربوط به گیاه را در روی ان درج شده باشد.عوامل اقلیمی در اینکه چه باید کاشته شود و در چه فصلی از سال باید کشت انجام شود، تعیین کننده است.

عوامل اقلیمی مهم برای هیدروپونیک:

عوامل محیطی و اقلیم برای کاشت به صورت هیدورپونیک مهم است که دا ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

1- دما:

دما، نمو گل‌ها و میوه‌ها را در بسیاری از انواع مختلف گیاهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. اغلب گیاهان نه تنها به دمای خاص بلکه به توالی مناسبی از درجه حرارت در طی روزهای متوالی نیازمند هستند. برای مثال گل داوودی در مرحله اولیه گلدهی به هوای گرم نیاز دارد ولی از زمان تشکیل غنچه گل تا رسیدگی به دمای خنکتر نیاز دارد.

دوره یخبندان: یخ زدگی موجب مرگ یا صدمه زیاد به گیاه می‌شود. بنابراین باید از زمان سرما و یخ زدگی اطلاع داشت یا حداقل گیاهانی را کاشت که به سرما و یخ زدگی تحمل دارند. قابل گفتن است که برخی از مراحل رشد گیاه مثل گیاهچه، گلدهی و میوه‌دهی حساس‌تر از سایر مراحل رشد یخ‌زدگی است.

2- طول روز:

طول روز و دما از مهم‌ترین عوامل در تشکیل گل و میوه است. برای برخی گیاهان توالی مناسبی از طول روز جهت تولید مطلوب باید وجود داشته باشد. برای برخی دیگر به حداقل یا حداکثر طول روز قبل از گلدهی نیاز می‌باشد. برای مثال بنفشه آفریقایی به حداقل 16 ساعت طول روز (نور مصنوعی در گلخانه) برای گلدهی نیاز دارد.

3- شدت نور:

برای برخی گیاهان، شدت نور دقیقا به اندازه طول دوره نور مهم است. بسیاری از گیاهان سبزی و صیفی در صورت نبود نور مناسب، کمیت و کیفیت تولیدشان کاهش می‌یابد. البته بعضی از گیاهان دیگر شدت نور کم و گاهی شرایطی ساده را ترجیح می‌دهند. مکان‌هایی که در کنار درختان بلند یا در کنار ساختمان‌های بلند قرار دارد. شدت نور کمتری نسبت به مکان‌های باز دارند. مکان‌هایی که در داخل دره‌ ها یا کنار تپه‌ ها قرار دارد نسبت به دشت‌ های هموار از شدت نور کمتری برخورداراند.

برای مطالعه مقاله تعریف هیدروپونیک معایب و محاسن کلیک کنید.

4- بارندگی:

در مناطق کم باران یا متوسط به پوشاندن هیدروپونیک نیاز نیست. در حالی که در مناطق دارای بارندگی زیاد به لحاظ رقیق شدن محلول غذایی ناشی از بارندگی با نشت محلول غذایی از سیستم هیدروپونیک، به ایجاد سقف یا گلخانه برای کشت هیدروپونیک نیاز است.

5- رطوبت نسبی:

محیط‌های مرطوب برای بعضی گیاهان مطلوب و برای برخی دیگر نامطلوب است. عموماً رطوبت بالا موجب افزایش بیماری‌های قارچی می‌شود. ضمن اینکه دانه های گرده حالتی چسبنده پیدا می‌کند و در شرایط مرطوب از تحرک کمتری برخوردار است. این حالت به کاهش گرده‌افشانی گل‌ها و به نوبه خود، کاهش تعداد میوه‌های تشکیل شده منجر می‌شود.

6- تبخیر:

متناسب با میزان تبخیر آب در هیدروپونیک در فضای باز می‌توان نوع سیستم مناسب را انتخاب کرد. برخی از سیستم‌های هیدروپونیکی، از دست رفتن آب ناشی از تبخیر را به حداقل می‌رساند.

7- وضعیت زمین:

بهترین مکان برای هیدروپونیک زمینی هموار با شیب کم است که امکان زهکشی آب را فراهم نماید. ضمن اینکه زمین در مناطقی که مستعد سیلاب است، نباید انتخاب شود.

زمین‌هایی که دارای شیب روبروی شمالی است، نور خورشید را در زمستان بهتر دریافت کرده کمتر در معرض بادهای جنوبی سرد قرار می‌گیرد. زمین‌هایی که در داخل دره‌ها قرار دارد، در معرض یخ‌زدگی بیشتری است و در طی بهار گرم نمی‌شود.

8- باد:

باد موجب صدمه زدن به بوته‌ ها و گلخانه‌ ها می‌شود توصیه می‌شود که در مناطق باد خیز، نسبت به کاشت درختان به عنوان بادشکن اقدام شود. بادهای ملایم برای دگر گرده‌افشانی در گیاهان خاصی نیاز دارد. بنابراین گیاهانی که انتخاب می‌شود باید با الگوی اقلیمی منطقه هماهنگی داشته باشد.

کاشت هیدروپونیک گیاهان به صورت نیمه باز به ویژه در سطح کوچک برای تنظیم بینابینی برخی از عوامل اقلیمی نیز انجام می‌گیرد.