نحوه کاشت درخت موز در خانه

اگر برای یک دوره کاشت و پرورش گیاهان مختلف آماده هستید، کاشت و برداشت موزهای خوشمزه و سالم می تواند جالب باشد. اگر در منطقه ای با آب و هوای گرم زندگی می کنید یا در فضای سربسته خانه یا حیاط خود، مکان مناسبی برای رشد گیاه موز دارید، کاشت آن می تواند انتخاب هیجان انگیزی باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد کاشت یک ساله گیاه موز، با ما همراه باشید.

بخش اول: انتخاب محل مناسب برای کاشت

در بخش اول به انتخاب محل مناسب برای کاشت می پردازیم.

میزان دما و رطوبت منطقه خود را بدانید:

در مورد میزان دما و رطوبت منطقه خود به طور کامل آگاهی پیدا کنید. برای کاشت گیاه موز، میزان رطوبت باید حداقل ۵۰٪ و تا حد ممکن ثابت باشد. دمای ایده آل نیز باید در طول روز بین ۲۶-۳۰ درجه سانتیگراد باشد و دما در شب نباید کمتر از ۲۰ درجه سانتی گراد شود. دمای محیط باید تا حد ممکن گرم باشد و به ندرت به کمتر از ۱۴ درجه سانتیگراد یا بالاتر از ۳۴ درجه سانتیگراد برسد.

باردهی گیاه موز حداکثر یک سال طول می کشد، بنابراین باید بدانید که در طول سال آینده، دما چه تغییراتی خواهد کرد. اگر دما به زیر ۱۴ درجه سانتیگراد برسد، رشد گیاه موز شما متوقف خواهد شد.

آفتابگیرترین نقطه را پیدا کنید:

آفتابگیرترین نقطه در حیاط خود را پیدا کنید. گیاه موز با ۱۲ ساعت تابش مستقیم آفتاب در هر روز، بهترین رشد را خواهد داشت. اگرچه این گیاه با مقدار تابش کمتر نیز رشد می کند، اما پیدا کردن و کاشت این گیاه در آفتاب گیر ترین نقطه حیاط، خالی از لطف نیست.

موز به آب زیادی نیاز دارد:

نقطه ای در حیاط را که زهکشی مناسبی دارد، انتخاب کنید. موز به آب زیادی احتیاج دارد، اما اگر آب به میزان مناسبی تخلیه و در خاک جذب نشود، مستعد پوسیدگی است.

• برای آزمایش کردن میزان زهکشی خاک، یک سوراخ به عمق ۰.۳ متر (۱ فوت) در خاک حفر کنید. سپس آن را با آب پر کنید و اجازه دهید تا در خاک جذب شود شود. بعد از خالی شدن سوراخ، دوباره آن را پُر از آب کنید. بعد از جذب شدن آن، مقدار آب جذب شده را در طول ۱ ساعت اندازه گیری کنید. اگر آب با ارتفاع ۷-۱۵ سانتی متر در طول ۱ ساعت در خاک جذب شد، زهکشی خاک برای درخت موز ایده آل است.
• ایجاد بستر یا باغ با ارتفاع زیاد، و یا افزودن ۲۰٪ پرلیت به خاک، به زهکشی بهتر آن کمک می کند.
• اگر گیاه موز شما هنوز برگ ندارد، و یا برگ های آن را برای مصارف کشتیرانی برداشت کرده اید، داشتن زهکشی مناسب، اهمیت زیادی پیدا می کند؛ زیرا برگها به تبخیر آب اضافی کمک می کنند.

مقدار فضای کافی برای رشد موز خود بگذارید:

گیاه موز از نظر تکنیکی یک بوته محسوب می شود، اما به دلایلی، اغلب آن را با درخت اشتباه می گیرند. ارتفاع بعضی از انواع موزها ممکن است به ۷.۶ متر برسند. به منظور تخمین دقیق نوع و فضای مورد نیاز گیاه خود، باید از پرورش دهندگان موز، و یا تولیدکنندگان محلی کمک بگیرید.

• هر گیاه موز، باید داخل سوراخی با عرض حداقل ۳۰ سانتی متر و عمق ۳۰ سانتی متر کاشته شوند. در مناطقی که بادهای شدید می وزد، باید سوراخ بزرگتر باشد (اما به خاک بیشتری نیز احتیاج خواهید داشت).
• گیاه موز باید حداقل ۴.۵ متر از سایر درختان و بوته هایی که ریشه های بزرگی دارند و ممکن است در جذب آب و مواد غذایی مورد نیاز با گیاه رقابت کنند (نه سایر گیاهان موز)، فاصله داشته باشد.
• کاشت چندین گیاه موز در کنار هم، کمک می کنند تا رطوبت و درجه حرارت مفید حفظ شود؛ البته به شرطی که در فاصله صحیح از هم کاشته شوند. اگر می توانید، چندین گیاه موز را با فاصله ۲-۳ متر از یکدیگر، و یا تعداد زیادی گیاه موز را با فاصله ۳–۵ متر از هم بکارید.
• انواع موزهای بوته ای کوتاه قد، به فضای کمتری نیاز خواهند داشت.

رشد گیاه موز در فضای بسته را در نظر بگیرید:

اگر شرایط محیطی منطقه شما نامناسب باشد، می توانید موزهای خود را داخل فضای خانه یا سربسته، با همان نیازهای مشابه (۱۲ ساعت تابش نور شدید خورشید و درجه حرارت گرم و رطوبت ثابت) نگه دارید.

• برای کاشت موز داخل فضای خانه، به یک گلدان بسیار بزرگ نیاز خواهید داشت. البته می توانید هر زمان که لازم بود، گیاه خود را به گلدان بزرگ تری منتقل کنید.
• از یک گلدان با سوراخ های زهکشی استفاده کنید، که آب اضافی بتواند به خوبی تخلیه شود.
• اگر در خانه خود، فضای کافی ندارید، می توانید کاشت انواع موزهای بوته ای کوتاه قد را امتحان کنید.
• برای کاشت موز داخل فضای خانه، از نصف مقدار کود مصرفی استفاده کنید؛ یا اگر فضای کافی برای پرورش یک گیاه بزرگ ندارید، کوددهی را متوقف کنید (برای پرورش یک گیاه آپارتمانی که قصد برداشت میوه از آن را ندارید، این کار مناسب است.)

بخش دوم: کاشت گیاه موز

در ادامه بخش دوم به کاشت گیاه موز می پردازیم.

مواد و ابزار مورد نیاز برای پرورش گیاه موز را انتخاب کنید:

شما به یک مکنده موز (شاخه ای از جنس گیاه موز) احتیاج خواهید داشت، که می توانید آن را از پرورش دهندگان موز قرض گرفته، و یا از مراکز باغبانی و یا بصورت آنلاین خریداری کنید. مکنده های موز، از ریزوم یا بنه موز به وجود می آیند و رشد می کنند. کشت بافت ها، در آزمایشگاه ها، برای ایجاد عملکرد بهتر میوه تولید می شوند. اگر می خواهید از یک گیاه بالغ پیوند بگیرید، سوراخی متناسب با اندازه آن تهیه کنید. در انجام این کار، به یک دستیار برای کمک، نیاز خواهید داشت.

• بهترین مکنده ها، ارتفاعی برابر با ۱.۸ تا ۲.۱ متر دارند و برگ های آنها نازک و شمشیری است. اگرچه مکنده های کوچکتر نیز به خوبی عمل می کنند. برگ های بزرگ و گرد گیاه، نشانه این است که مکنده، سعی در جبران کمبود تغذیه کافی از گیاه مادر دارد.
• اگر مکنده هنوز به گیاه مادر متصل است، آن را ه کمک یک بیل تمیز، به سمت پایین برش داده و جدا نمایید. دقت کنید که بخش قابل توجهی از پایه (بن) گیاه و ریشه های متصل به آن را جدا کنید.
• ریزوم (بنه) بدون وجود مکنده، از بین خواهد رفت. هر جوانه (پروتا مکنده) به یک گیاه موز تبدیل خواهد شد، اما مدت زمان بیشتری نسبت به استفاده از مکنده ها، طول خواهد کشید.

قسمت های مرده را جدا کنید:

گیاه را کوتاه کنید. هر قسمت مرده، حشره خورده، پوسیده و یا تغییر رنگ داده ی گیاه را جدا کنید. اگر بیشتر قسمت های گیاه تحت تأثیر قرار گرفت، آن را از گیاهان دیگر جدا کرده و دور کنید و گیاه دیگری را برای پرورش انتخاب کنید.

اگر از مکنده استفاده می کنید، ریشه ها را به جز چند سانتی متر انتهایی آن 2 تا 5 سانتی متر ببرید. این کار، احتمال گسترش بیماری را محدود می کند. همچنین می توانید همه ی برگ های در دسترس و یا پنج برگ قسمت بالای گیاه را برش داده و جدا کنید، تا مقدار تابش نور خورشید را که باعث گرم شدن خاک و کمک به رشد ریشه و جلوگیری از پوسیدگی می شود، افزایش دهید.

برای هر گیاه، سوراخی حفر کنید:

هر گونه گیاه یا علف هرزی را که در محل کاشت گیاه موز رشد کرده، از خاک بیرون کشیده و از بین ببرید. سپس یک سوراخ دایره ای شکل به عرض و عمق ۳۰ سانتی متر حفر کنید. هرچه سوراخ بزرگتر باشد، پشتیبانی بیشتری از گیاه خواهد کرد، اما به خاک بیشتری نیز نیاز است. اگر گیاه موز خود را داخل خانه کاشتید، به جای حفر سوراخ، از گلدانی به این اندازه یا بزرگتر استفاده کنید.

با خاک پر کنید:

سوراخ حفر شده را با خاک غنی و سبک پر کنید. برای بهبود زهکشی خاک، چندین سانتی متر (چند اینچ) از قسمت بالای گلدان را خالی نگه دارید. برای کاشت موز از خاک گلدان و خاک معمولی باغ خود استفاده نکنید، مگر اینکه از مناسب بودن آن مطمئن باشید. خاک های مخلوط مناسب کاکتوس ها، برای این کار مناسب تر خواهند بود. می توانید از پرورش دهندگان موز و یا متخصصین در این زمینه سوال کنید. مقدار اسیدیته ایده آل خاک برای موز بین ۵.۵ تا ۷ است. pH ۷.۵ یا بالاتر ممکن است گیاه را از بین ببرد.

گیاه را به صورت قائم در خاک جدید قرار دهید:

برگ ها باید به سمت بالا باشند و خاک باید روی ریشه ها را تا ارتفاع ۱.۵ تا ۲.۵ سانتی متر از پایه بپوشاند. خاک را به سمت پایین فشار دهید تا گیاه در جای خود ثابت شود، اما فشار زیاد از حد وارد نکنید.

بخش سوم: مراقبت از گیاه خود

در ادامه بخش سوم به مراقبت از گیاه موز خود می پردازیم.

کود را ماهانه بریزید:

کود را بصورت ماهانه و در فاصله کمی از تنه درخت، روی خاک بریزید. از کود، کمپوست، کود دامی یا مخلوطی از این مواد که می توان آن ها را به راحتی از فروشگاه ها تهیه و خریداری کرد، استفاده کنید. کود را بلافاصله پس از کاشت، بصورت یک دایده دور تا دور گیاه بطور یکنواخت ریخته و پخش کنید. این کار را ماهانه، در فواصل زمانی معین، تکرار کنید.

• گیاهان موز جوان هر ماه به ۰.۱-۰.۲ کیلوگرم کود نیاز دارند و این مقدار برای یک گیاه بالغ به ۰.۷-۰.۹ کیلوگرم (۱.۵-۲ پوند) می رسد. این مقدار با رشد گیاه به تدریج افزایش می باید.
• اگر دما به زیر ۱۴ درجه سانتیگراد رسید، و یا گیاه موز به مدت یک ماه رشد نکرد، کوددهی را متوقف کنید.
• کودها معمولاً دارای سه عدد (N-P-K) نشان دهنده مقدار نیتروژن، فسفر (پتاس) و پتاسیم هستند. موز به مقادیر بسیار بالایی از پتاسیم نیاز دارد، اما سایر مواد مغذی نیز مهم هستند. شما می توانید از یک کود متعادل (سه عدد تقریباً برابر) استفاده کنید تا کمبودهای موجود در خاک شما را برطرف کند.
• از کودی که در چند هفته گذشته تولید شده، استفاده نکنید، زیرا گرمای آزاد شده هنگام تجزیه مواد می تواند به گیاه آسیب برساند.

آبیاری کنید:

گیاه موز را مرتباً آبیاری کنید، اما از آبیاری بیش از حد خودداری کنید. کم آبی، دلیل اصلی از بین رفتن گیاه موز است، اما آبیاری بیش از حد نیز باعث پوسیدگی ریشه ها می شود.

• در منطقه ای با آب و هوای گرم و بارش بسیار کم باران، ممکن است لازم باشد بصورت روزانه گیاه خود را آبیاری کنید، اما تنها در صورتی این کار را انجام دهید که سطح بالای خاک تا ارتفاع ۱.۵-۳ سانتی متر به طور کامل خشک شده باشد. قبل از آبیاری، میزان رطوبت موجود در خاک را با انگشت امتحان کنید.
• اگر جذب آب توسط گیاه مدت زمان طولانی طول کشید، مقدار آب را در هر دفعه آب دهی، کاهش دهید. (ممکن است باعث پوسیدگی ریشه شود).
• در مناطقی با دمای خنک تر که موز به سختی در حال رشد است، ممکن است گیاه تنها یک یا دو بار در هفته به آبیاری نیاز داشته باشد. به یاد داشته باشید که حتما رطوبت خاک را بررسی کنید.
• برگ ها به تبخیر رطوبت اضافی گیاه کمک می کنند، بنابراین مراقب باشید گیاه جوانی را که هنوز برگ هایش رشد نکرده است را، بیش از حد آبیاری نکنید (فقط خاک را مرطوب کنید).
• روی کود را نیز آبیاری کنید، تا به خیس شدن آن در خاک کمک کند.

کود گیاهی اضافه کنید:

برگ های مرده و برگ های گیاه موز را برداشته و خرد کنید و در اطراف گیاهان زنده خود بریزید. سایر ضایعات باغبانی و خاکستر چوب نیز برای غنی کردن خاک از مواد مغذی، بسیار سودمند خواهند بود. کود گیاهی ریخته شده را مرتباً بررسی کرده و علف های هرزی را که ممکن است در حال رشد باشند، از بین ببرید. این گیاهان می توانند با گیاه موز شما، بر سر جذب آب و مواد غذایی، رقابت کنند.

مراقب آفات باشید:

مراقب تغییر رنگ، برگهای در حال خشکیدن و آفات باشید. در صورت کشف هرگونه بیماری در گیاه، بلافاصله آنها را شناسایی و معالجه کرده و یا آنها را ریشه کن کنید. آفات و حشرات نیز باید به محض مشاهده، کنترل شوند. کمبود نیتروژن و پتاسیم، دو مشکل تغذیه ای رایج برای موزها هستند، بنابراین باید علائم کمبود آنها را یاد بگیرید.

• علائم کمبود نیتروژن (N): برگ های سبز بسیار ریز یا کمرنگ. برگ ها به رنگ صورتی مایل به قرمز در می آیند. میزان رشد کاهش یافته و میوه ها بسیار کوچک هستند.
• علائم کمبود پتاسیم (K): تغییر رنگ بسیار سریع برگ ها به نارنجی / زرد و به دنبال آن، پژمردن و خشک شدن برگ ها. برگهای کوچک یا شکسته. تاخیر در گلدهی و تولید میوه های بسیار کوچک.
• نمونه هایی از رایج ترین بیماریهای گیاه موز عبارتند از بیماری پژمردگی باکتریایی / بیماری موکو (Bacterial Wilt/Moko Disease)، بیماری پاناما / پژمردگی فوزاریوم (Panama Disease/Fusarium Wilt)، Banana Bunchy Top، جوش سرسیاه / پوسیدگی ریشه / بیماری از بین برنده (Blackhead/Root Rot/Toppling Disease) و Black Leaf Streak.
• نمونه هایی از رایج ترین آفات گیاه موز عبارتند از: شته موز (Corn Weevil)، Banana Aphid و Mealy Bugs. نمونه هایی از رایج ترین مریضی های میوه ها نیز عبارتند از: Flower Thrips، Red Rust Thrips و Scarring Weevil

مکنده های گیاه خود را جدا کنید:

هنگامی که گیاه شما بالغ شد و چندین مکنده داشت، برای بهبود عملکرد میوه و سلامت گیاه، همه مکنده را به جز یکی از آنها، جدا کنید. همه مکنده ها را به جز یکی، ببرید و روی سطح زمین بگذارید و آن را با خاک بپوشانید. اگر دوباره رشد کردند، این بار با برشی عمیق تر، این کار را تکرار کنید. مکنده ای که زنده مانده است، پیرو (follower) نامیده می شود و پس از مرگ گیاه مادر، جایگزین آن خواهد شد. اندک گیاهان سالمی هستند که دو پیرو دارند.

مراقب وزش باد باشید:

از گیاه خود در برابر وزش بادهای سنگین حمایت کنید. ۳ روش آسان برای انجام آن وجود دارد:

• روش استفاده از سیم / طناب و بطری: ته یک بطری پلاستیکی را برش دهید. یک سیم بسیار بلند / ریسمان بسیار محکم را از دهانه و پایین وارد بطری کنید. بطری را له کنید تا خم و نرم شود. ساقه موز را روی بطری قرار دهید و از سیم استفاده کنید تا ساقه را به سمت بالا کشیده و قائم نگه دارد. سپس سیم را به یک تکیه گاه قوی گره بزنید.
• روش استفاده از یک بامبو: از یک بامبو ۳ متری (۱۰) و یا هر میله مقاوم و محکم دیگری استفاده کنید. یک تکه چوب Y شکل به ضخامت ۱۰ سانتیمتر و عرض ۶ سانتی متر  را برش دهید. بگذارید ساقه گیاه در وسط قسمت ” Y ” شکل قرار بگیرد و بامبو را کمی به سمت بالا فشار دهید تا ساقه درون آن محکم شود. انتهای دیگر بامبو (پایه) را در زمین فرو کنید. باید خیلی محکم شود.
• روش استفاده از دو ساقه بامبو: از دو ساقه بامبو ۳ متری استفاده کنید. به انتهای یکی از ساقه ها، یک سیم محکم ۳۰ سانتی متر ببندید. با باز کردن تیرها، حرف “X” تشکیل می شود. ساقه گیاه را روی قسمت کوتاه تر قرار دهید و کمی به سمت بالا فشار دهید، تا فشار ایجاد شود و انتهای دیگر بامبو را در خاک فرو کنید. باید خیلی محکم شود.

از گیاه در فصل زمستان، مراقبت کنید:

اگر درجه حرارت در ماه های سرد زمستان برای گیاه شما خیلی کم شود، روش های مختلفی برای مراقبت از گیاه موز وجود دارد:

• ساقه گیاه را با پتو یا خاک بپوشانید. اگر یخبندان نباشد و گیاه هنوز کوچک باشد، این روش تا زمانی که درجه حرارت به اندازه کافی بالا رود و گیاه دوباره به رشد خود ادامه دهد، کارساز خواهد بود.
• گیاه را داخل خانه نگه دارید. گیاه را به طور کامل ریشه کن کنید، برگ های آن را جدا کرده و از بین ببرید، گیاه را در ماسه مرطوب و در یک مکان گرم نگه دارید. به گیاه آب و کود ندهید. گیاه تا زمانی که آماده کاشتن در بیرون از خانه شود، به خواب زمستانی فرو خواهد رفت.
• گیاه را داخل خانه پرورش دهید. برای این کار، نیاز به یک گلدان بزرگ با سوراخ زهکشی دارید. اگر نمی خواهید گیاه موز شما زیاد بزرگ شود، کوددهی را متوقف کرده، و یا میزان آن را کاهش دهید.
• قسمت هایی از گیاه را ببرید، تا بعداً بکارید. اگر یخ زدگی یا سرما، بیشتر قسمت های گیاه شما را از بین برد، به احتمال زیاد مکنده ها و بنه های پایه هنوز قابل استفاده هستند. این قسمت ها را جدا کرده و در گلدان های کوچکی نگه دارید، تا بتوانید بعداً آن ها را در فضای بیرون از خانه، بکارید.

بخش چهارم: پرورش و برداشت میوه

در ادامه بخش چهارم به پرورش و برداشت میوه می پردازیم.

منتظر ظهور گل بنفش های بنفش و زیبای گیاه باشید:

یک گیاه موز معمولی در شرایط ایده آل، بعد از گذشت ۶-۷ ماه گل می دهد، اما بسته به شرایط آب و هوایی، ممکن است این زمان تغییر کرده و حتی تا یک سال طول بکشد. هرگز برگهای اطراف گل را جدا نکنید، زیرا آنها از گل در برابر تابش شدید آفتاب محافظت می کنند. این مورد را با ویروس Banana Bunchy Top اشتباه نگیرید.

منتظر بمانید تا گلبرگ های گل بیرون زده و موز ها نمایان شوند:

این روند ممکن است ۲ ماه یا بیشتر طول بکشد. به خوشه های به هم متصل موز “دست” (hand) و به موز های منفرد “انگشت” (finger) گفته می شود. ساقه حاوی چندین دست را دسته (bunch) می نامند.

قسمت های اضافی ساقه را جدا کنید:

پس از مشخص شدن همه دسته ها، قسمتهای اضافی ساقه را جدا کنید. جوانه گل های باقی مانده و موزهای کوچک، قسمت های نر و عقیم گیاه هستند. یک “دست” باید به خودیِ خود پژمرده شود، اما جدا کردن جوانه گل باعث می شود که گیاه، انرژی بیشتری را برای میوه های در حال رشد خود بگذارد.

قسمت نر گل، “قلب موز” (banana heart) نامیده می شود. برخی از انواع موزها، گل های خوراکی‌ تولید می کنند که در غذاهای جنوب شرقی آسیا بسیار محبوب هستند، اما همه آنها برای مصرف مناسب نیستند. بیشتر گلها قبل از برداشت می ریزند و از بین می روند. اگر دسته های گیاه، از سنگینی زیاد به سمت پایین کشیده شد، از یک تکه چوب برای تقویت گیاه استفاده کنید.

“دسته” گیاه را با روکش های پلاستیکی بپوشانید:

این کار، از میوه ها در برابر حشرات و سایر خطرات محافظت می کند، اما آنها باید از دو طرف باز باشند، تا جریان هوا و آب کافی برای آنها فراهم شود. یک کیسه نایلونی یا پلاستیکی را با یک ریسمان نرم به ضخامت چند سانتیمتر به دست اول، گره بزنید.

برداشت کنید:

موزها را بعد از خشک شدن گل ها یا گیاه، برداشت کنید. وقتی گل های کوچک روی نوک هر موز، خشک به راحتی جدا می شد، و یا گیاه موز بیشتر برگ های خود را از دست داد، بهترین زمان برای برداشت میوه ها فرا رسیده است.

یک بریدگی را وسط درخت ایجاد کرده، در قسمت مقابل دسته را ببرید. با احتیاط درخت را خم کرده و دسته را قطع کنید. میوه پس از برداشت سریع رسیده خواهد شد، بنابراین تعدادی از موز ها را قبل از رسیدن کامل برداشت کنید، تا میوه ها خراب نشوند.

ساقه درخت را ببرید و مکنده بعدی را برای کاشت آماده کنید:

پس از برداشت میوه، نیمه بالایی ساقه موز را جدا کنید. پایه گیاه را نیز با همان روشی که هنگام مراقبت از گیاه خود انجام می دادید، جدا کنید. به یاد داشته باشید که یک مکنده، بهترین جایگزین برای گیاه مادری که در حال مرگ است می باشد.

امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید، فروشگاه اینترنتی پوپونیک شما را به خواندن مقاله های زیر دعوت می نماید.

• با انواع موز اشنا شویم
• کمپوست با پوست موز
• طریقه نگهداری از موز