معرفی درخت پسته

پسته از درختان مثمر پر خاصیت به شمار می رود که میوه آن از جمله تنقلات پر طرفدار آجیل عید نوروز و آجیل شب یلدا به شمار می رود که خواص بسیاری دارد که دارای میوه گران قیمتی است که به دلیل مرغوبیت بالایی که دارد بیشتر به کشورهای همسایه و اروپایی صادر می شود که علاوه بر مصرف تازه از آن استفاده های مختلفی دیگری نیز می کنند که تراز تجاری بالایی دارد.

از طریق بذر، پاجوش و پیوند تکثیر می شود که دارای ارقام و واریته های مختلفی است که به صورت دو پایه رشد می کند و از رشد مطلوبی برخوردار است که گرده افشانی آن توسط باد انجام می شود. برای رشد نیاز به آبیاری منظم، کود دهی، هرس به موقع، نور خورشید و دمای مناسب دارد. ما در این مقاله به مراحل کاشت، داشت تا برداشت درخت پسته و ارقام مختلف آن خواهیم پرداخت پس در ادامه مطلب در فروشگاه اینترنتی پوپونیک همراه ما باشید.

مشخصات گیاهی کامل درخت پسته:

درخت پسته دارای میوه دو پوستی است که یک پوست آن علفی و نرم است که به راحتی جدا می شود و یک پوست سفت و سخت دارد که برخلاف بادام نیاز به شکستن ندارد چرا که پوسته آن به صورت خندان و باز شده است که به راحتی باز می شود و شما می توانید مغز پسته خام را برداشت و مصرف کنید و از خواص بی نظیر آن لذت ببرید که بسیار گوشتی و نرم است و طعم دلچسبی دارد که علاوه بر مصرف تازه برای تهیه آجیل، خلال پسته، شیرینی و … از آن استفاده می کنند. میوه پسته به صورت خوشه ای و منفرد بر روی شاخه گیاه ظاهر می شود که باردهی فوق العاده بالایی دارد که از تراز تجاری بالایی برخوردار است چرا که میوه آن جنبه صادراتی دارد که بیشتر به کشورهای اروپایی و همسایه صادر می شود.

آیا درخت پسته نر و ماده دارد؟

گیاهی دو پایه با گل های نر و ماده به شمار می رود که گل های نر و ماده آن به صورت جدا از یکدیگر ظاهر می شوند که گل آذین بسته زیبای چند گلبرگی به رنگ صورتی تا بنفش و سفید دارد که در فصل بهار شکوفه می دهد و منظره زیبایی را نمایان می کند که جاذب حشرات مختلفی همچون زنبور عسل و انواع پروانه است؛ توجه داشته باشید که درخت پسته به طور کلی خوشه ای است به این صورت که در خوشه های نر که گل های آن به صورت متراکم و فشرده هستند گل های زیادی ظاهر می شود و این در حالی است که در گل های ماده فاصله گل های بسیار زیادتر است به همین دلیل است که این گل های به صورت خوشه افشان تشکیل می شوند.

برگ های این گیاه به مانند بسیاری از درختان به رنگ سبز روشن است که از 5 تا 7 برگچه تشکیل می شود و دارای ریشه عمودی شکلی است که تا عمق دو متری در خاک نفوذ می کند که گرده افشانی و تلقیح آن به وسیله باد انجام می شود که برای گرده افشانی از هر 10 تا 15 درخت ماده از یک درخت نر استفاده کنید تا گرده افشانی گیاه با سهولت انجام شود.

درختی مقاومی است که نسبت به سرما و گرما هوای مقاوم است که با هوای مرطوب سازگاری آنچنانی ندارد. توجه داشته باشید که درخت پسته پس از گذشت 6 تا 8 سال شروع به دادن محصول می کند بنابراین کسانی که قصد پرورش درخت پسته و بهره مندی از مزایای اقتصادی آن را دارند باید صبور باشند تا بتوانند از عواید پسته بهره مند شوند. زمان برداشت میوه درخت پسته اواخر تابستان و اویل پاییز است. توجه داشته باشید که یکی از عوامل موثر در باردهی زودتر درخت پسته استفاده از پایه درست است چرا که در اصل پایه پسته مهمترین قسمت در احداث باغ پسته برای باردهی به شمار می رود.

انواع درخت پسته:

درخت پسته ارقام و واریته های مختلفی دارد که ما در این بخش صرفاً به برخی از مهمترین آنها به صورت تیتر وارد اشاره کوتاهی خواهیم نمود که عبارت اند از:

درخت پسته اکبری:

پسته اکبری یکی از معروف ترین گونه های درخت پسته در ایران به شمار می رود که میوه درشت تخم مرغی شکلی را تولید می کند و از باردهی بالایی برخوردار است و از جمله پسته های خندان به شمار می رود که مصرف خوراکی دارد و در بیشتر مناطق رشد می کند.

نهال پسته اکبری

درخت پسته کله قوچی:

پسته کله قوچی یکی دیگر از ارقام پر طرفدار درخت پسته در ایران به شمار می رود که مغز آن ظاهری فندقی شکل دارد و از باردهی بالایی نیز برخوردار است؛ برگ های 5 برگچه ای دارد و از ارقام زود گل ده به شمار می رود به همین دلیل این نوع پسته را خطر سرمای بهاره تهدید می کند بنابراین برای کاشت در مناطقی که فصل بهار خنک و سردی دارند مناسب نیست؛ نسبت به کمبود در مواد غذایی و آلی حساس است و از بین می رود.

پسته کله قوچی

درخت پسته اوحدی:

درخت پسته اوحدی که با نام فندقی نیز شناخته می شود یکی دیگر از ارقام تجاری پسته به شمار می رود که محصول آن بیشتر صادر می شود و برای کاشت در بیشتر مناطق مناسب است، این نوع پسته بخش وسیعی از باغ های رفسنجان مهد پسته را پوشش می دهد. میوه گرد و فندقی مانندی دارد که در سایز درشت تا متوسط رشد و از باردهی خوبی برخوردار است که زمان برداشت محصول آن اواخر شهریور ماه است.

درخت پسته بادامی:

درخت پسته بادمی ظاهر ریز و خنجری مانندی همچون بادام دارد که به رنگ کدر است ولی بسیار خوشمزه و دلچسب است، از ارقام زود گل ده به شمار می رود طوریکه میوه آن در اوایل مرداد ماه قابل برداشت می شود، نوعی پسته زودرس به شمار می رود.

درخت پسته احمد آقایی:

پسته احمد آقایی رقمی جدید از پسته کله قوچی به شمار می رود که به دلیل عملکرد بالایی که دارد بسیار پر طرفدار است که دارای مغزه کشیده ای است که بسیار خوشمزه و در سایز درشت رشد می کند.

پسته احمد آقایی

درخت پسته سفید نوق:

پسته سفید نوق از پسته های قدیمی کشت شده در رفسنجان به شمار می رود که میوه آن ظاهر بادامی شکل و کشیده ای دارد و از ارقام زود گلده و دیررس به شمار می رود که زمان برداشت آن اواخر شهریور ماه است.

پسته قزوینی:

پسته قزوینی در سایز کوچک رشد می کند و همانطور که از نامش پیداست خاص منطقه قزوین است که به پسته کله بزی نیز معروف است که ظاهری کشیده و بادامی مانندی دارد و از باردهی بالایی برخوردار است که میوه آن در مرداد ماه می رسد که می توانید آن را برداشت کنید، بنابراین می توان گفت نوعی پسته زودرس به شمار می رود.

درخت پسته شاه پسند دامغان:

درخت پسته شاه پسند دامغان از ارقام تجاری و معروف به شمار می رود که در مناطقی از دامغان رشد می کند و از ظاهری بادامی شکل برخوردار است، از ارقام دیر گلده و متوسط رس به شمار می رود که میوه آن اواخر شهریور می رسد.

درخت پسته خنجری دامغان:

درخت پسته خنجری دامغان یکی از واریته های درخت پسته به شمار می رود که از باردهی بالایی برخوردار است که میوه آن ظاهری بادامی شکل دارد که از نوع دیررس و متوسط رس به شمار می رود. قابلیت رشد در بیشتر مناطق را دارد.

روشهای تکثیر درخت پسته:

درخت پسته از طریق بذر، پاجوش و پیوند تکثیر می شود.

کشت بذری درخت پسته:

پسته به راحتی از طریق بذر تکثیر می شود ولی به دلیل زمانبر بودن بسیار از کشاورزان از نهال برای کاشت استفاده می کنند. به هنگام کاشت بذری در فصل پاییز یا بهار گلدانی در ابعاد و زهکشی مناسب تهیه کنید و با استفاده از مخلوطی از خاک کمپوست، خاک برگ و خاک باغچه آن را پر کنید، شیاری به اندازه دو برابر بذر در مرکز گلدان ایجاد کنید و بذر گیاه را در داخل آن بکارید و روی آن را با مقداری خاک نرم و کمپوست بپوشانید و در نهایت پس از اتمام مراحل کاشت بذر گیاه را با استفاده از آبپاش آبیاری کنید.

پس از گذشت مدتی بذر گیاه سر از خاک بیرون می آورد و شروع به رشد می کند، زمانی که گیاه رشد کرد و به حد معینی از رشد رسید نهال به دست آمده را از سال اول یا دوم می توانید به زمین اصلی منتقل کنید برای این منظور در بستر مورد کشت گودالی به اندازه دو برابر سطح ریشه نهال ایجاد کنید و نهال را به آرامی از گلدان خارج و درست در مرکز گودال بکارید و سپس با مخلوطی از خاک و کود آن را پر کنید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید تا درخت پسته رشد خود را آغاز کند.

پاجوش درخت پسته:

در کنار درخت پسته و در کنار ریشه پاجوش های زیادی رشد می کنند که ریشه دار هستند شما باید آنها را از خاک خارج و در مکان دیگری بکارید، برای این منظور خاک کنار پاجوش را نرم و پاجوش را از خاک خارج کنید و سپس گودالی در عمق مناسب ایجاد و پاجوش را در داخل آن بکارید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید که پس گذشت مدتی گیاه با خاک انس گرفته و رشد خود را در بستر جدید آغاز می کند.

پیوند زدن درخت پسته:

پیوند زدن یک روش قدیمی برای ازدیاد بسیاری از درختان به شمار می رود که در این روش شما با پیوند می توانید درخت پسته را تکثیر کنید، بهترین نوع پیوند برای درخت پسته استفاده از پیوند شکمی و لوله ای است که معمولا در سن 2 تا 3 سالگی انجام می شود که زمان پیوند آن در اواخر فصل بهار است که البته بسته به شرایط اقلیمی می توانید از ارقام زودرس، متوسط رس و دیررس برای پیوند زدن استفاده کنید.

قلمه زدن درخت پسته:

شاخه ای از درخت پسته پر بار، با کیفیت میوه مناسب را انتخاب و با استفاده از قیچی باغبانی به صورت اوریب 15 تا 20 سانتیمتر از آن را جدا کنید و سپس از هورمون ریشه زایی استفاده و قلمه را در درون خاک بکارید و آن را آبیاری کنید که پس از مدتی قلمه ریشه دار می شود و شروع به رشد می کند.

خواباندن شاخه درخت پسته:

در روش خواباندن یک شاخه بزرگ و دراز را انتخاب و در کنار درخت در بستر خاک بکارید بدون آنکه شاخه را قطع کنید پس از گذشت مدت زمانی شاخه در زیر خاک به دلیل تغذیه ای که از درخت می کند خود صاحب ریشه جدیدی می شود که در این هنگام می توانید شاخه را از درخت جدا کنید، زمانی که شاخه ریشه دار شد می توانید آن را به بستر اصلی برای ادامه رشد منتقل کنید.

روشهای هرس درخت پسته:

هرس یعنی بریدن شاخه های اضافه که برای درخت پسته نیز صدق می کند که برای این منظور باید با استفاده از اره و قیچی باغبانی شاخه های اضافی، بیمار و خشک شده درخت را جدا و به درخت فرم دلخواه را برای رشد بدهید که هرس به موقع سبب افزایش گلدهی و به طبع آن افزایش باردهی و میوه یکنواخت را به دنبال دارد، به هنگام هرس علاوه بر شاخه های اضافی باید پاجوش ها را حذف و شاخه ها را سر برداری کنید. توجه داشته باشید که فرم مناسب برای درخت پست فرم جامی است که اسکلت مناسبی را برای باردهی قوی فراهم می کند.

شرایط اکولوژیک رشد درخت پسته:

درخت پسته نیز مانند درخت های دیگر نیاز به شرایط محیطی مناسب برای رشد و باردهی مناسب دارد.

ارتفاع:

ارتفاع درخت پسته بسته به واریته های مختلف متغیر و بین 5 تا 15 متر تخمین زده شده است.

نور:

برای رشد روزانه به 6 تا 8 ساعت نور خورشید نیاز دارد.

دما:

دمای مناسب برای رشد این گیاه 5 تا 30 درجه سانتی گراد است که تا دمای بالای 45 درجه سانتی گراد و همچنین دمای زیر 25 درجه سانتی گراد را تحمل می کند.

خاک:

برای رشد درخت پسته خاک های سبک، شنی و رسی مناسب هستند که خاک مورد کشت باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.

آبیاری:

نسبت به کم آبی مقاوم است ولی نباید آبیاری این گیاه را کاهش دهید چرا که به آبیاری متوسطی نیاز دارد به این صورت که درختان یک تا سه ساله را هر 7 تا 10 روز یکبار آبیاری کنید و درختان با سن 3 تا 6 سال را هر 12 تا 18 روز یکبار آبیاری کنید و در نهایت درختان بالای شش سال را هر ماه یکبار آبیاری کنید. آبیاری گیاه را به گونه ای انجام دهید تا آب به لایه های زیرین ریشه گیاه نیز نفوذ کند

فاصله کاشت:

فاصله کاشت درختان پسته از یکدیگر 3 تا 4 متر و فاصله بین ردیف ها 6 تا 7 متر تخمین زده شده است.

زمان و مقدار کود دهی به درخت پسته:

برای درخت پسته استفاده از کود پوسیده دامی به خصوص کود گوسفند و گاو توصیه می شود که در کنار آن می توانید از کود مرغ نیز استفاده کنید، به هنگام استفاده گودالی در کنار درخت به عمق نیم متر بسته به سن درخت حفر کنید و کود را در داخل آن بریزید و با مقداری خاک روی آن را بپوشانید، زمان کود دهی به درخت پسته هنگامی است که درخت در خواب زمستانی به سر می رود بنابراین در اواخر فصل پاییز به درخت پسته کود دهید.

برای داشتن میوه مطلوب با باردهی بالا می توانید از کود شیمیایی NPK نیز استفاده کنید و مواد آلی و مورد نیاز گیاه را برای رشد تامین کنید، همچنین در کنار استفاده از این کودها می توانید از کودهای دیگری نیز استفاده کنید که برای مشاوره می توانید با پوپونیک تماس بگیرید.

آفات و بیماری های پسته:

از آفات و بیماری های رایج درخت پسته می توان به موارد زیر اشاره نمود.

شیره خشک:

شیره خشک یا پسیل معمولی پسته نوعی حشره کوچک است که به درخت پسته آسیب جدی وارد می کند که تنها راه مبارزه با آن سم پاشی نقاط آلوده به این بیماری است که این نوع آفت به طور متوسط بیش از 10 تا 15 پوره بر روی برگ گیاه ایجاد می کند.

زنجرک پسته:

زنجرک نام حشره ای کوچک است که به بخش های مختلف گیاه به خصوص برگ درخت پسته آسیب وارد می کند که بهترین زمان مبارزه از طریق سمپاشی هنگامی است که پوره ها از تخم خارج می شوند.

انواع سن های پسته:

سن های پسته گروهی از حشرات مختلف در رنگ های سبز، قرمز و قهوه ای را شامل می شود که به درخت پسته هجوم و خساراتی را به بار می آورند که تنها راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی مناسب است.

پروانه چوب خوار:

پروانه چوب خوار همانطور که از نامش پیداست نام نوعی پروانه است که از چوب درخت تغذیه و خساراتی را به بار می آورد که به هنگام تخم ریزی لاروهای خساراتی را به سرشاخه ها و خوشه ها وارد و از مغز چوب و خوشه تغذیه می کند که استفاده از سموم شیمیایی بهترین روش مبارزه به شمار می رود.

شپشک پسته:

شپشک نوعی حشره آسیب زا به درخت پسته است که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی است.

خرید نهال

کنه:

کنه نام حشره ای کوچک است که به بخش های مختلف درخت پسته خسارت وارد می کند که با سم پاشی می توانید آنها را از بین ببرید.

پروانه میوه خوار پسته:

پروانه میوه خوار پسته از میوه گیاه تغذیه و باعث افت میوه گیاه می شود.

سوسک سرشاخه خوار پسته:

نام نوعی حشره کوچک است که از سرشاخه های گیاه تغذیه می کند که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی است.

پوسیدگی طوقه و ریشه:

یکی از عوامل پوسیدگی ریشه طوقه قارچ ها است که در سنین مختلف درخت پسته را مبتلا و به آن آسیب وارد می کند.

نماتدهای مولد غده ریشه:

این نماتدها به ریشه گیاه آسیب جدی وارد و در نتیجه به مرگ گیاه منتهی می شود.

نحوه برداشت پسته:

برداشت پسته همچون برداشت میوه فندق و بادام است که به هنگام برداشت باید میوه پسته را با دست خود بگیرید و از شاخه جدا و در داخل جعبه یا سبد بگذارید که به دلیل خوشه ای بودن میوه برداشت آسانی دارد. زمان برداشت پسته بسیار مهم است چرا که اگر پسته به طور کامل نرسد میوه آن نارس و غیر قابل خوردن می شود بنابراین باید بگذارید پسته به طور کامل برسد تا مغز آن بالغ شود. نکته ای که به هنگام برداشت وجود دارد این است که برداشت پسته را در ساعت ابتدایی روز و در سایه انجام دهید و سپس میوه برداشت شده را در سایه و در جای خنک نگهداری کنید. امروزه برداشت پسته در کشورهای مدرن و پیشرفته به صورت مکانیزه انجام می شود.

خواص پسته:

• پسته نسبت به سایر تنقلات و آجیل ها کالری کمتری دارد و بدون کلسترول است.
• سرشار از ویتامین های مختلفی است.
• دارای مقادیر زیادی فیبر است که وجود فیبر در پسته به هضم بهتر غدا کمک شایانی می کند.
• منبع پتاسیم و فسفر به شمار می رود.
• در تنظیم ضربان قلب موثر است.
• کاهش فشار خون را به دنبال دارد.
• در بهبود کم خونی موثر است و سرشار از آنتی اکسیدان است.
• در بهبود سرگیجه و خستگی موثر است.
• استرس را درمان می کند.
• عملکرد بهتر مغز را به دنبال دارد.
• و …

کاربرد پسته:

از پسته استفاده های مختلفی به قرار زیر می کنند.

• برای تازه خوری مناسب است.
• در آشپزی کاربرد دارد.
• از آن برای تهیه خلال پسته استفاده می کنند.
• برای تهیه آجیل کاربرد دارد.

سخن پایانی:

درخت پسته از درختان مثمر با ارزش با تراز تجاری بالا به دلیل داشتن میوه پر خاصیت و خوشمزه به شمار می رود که بیشترین محصول آن صادر می شود که خواص دارویی و درمانی زیادی دارد و در بیشتر مناطق رشد و برای احداث باغ پسته مناسب است، درخت پسته 6 تا 8 سال پس از کاشت بذر شروع به باردهی می کند بنابراین برای استفاده از صرفه اقتصادی باید کمی صبر پیشه کنید. دارای ارقام زودرس، متوسط رس و دیررسی است که بسته به شرایط اقلیمی منطقه می توانید هر کدام از ارقام را مورد کاشت قرار دهید. از پسته استفاده های مختلفی می کنند. اگر چنانچه شما نیز تجربه کاشت تا برداشت درخت پسته را دارید نظرات و دیدگاه های خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک به اشتراک بگذارید.