همه چیز درباره درخت موز

موز از میوه های محبوب، پر طرفدار و لاکچری به شمار می رود که طعم دلچسب و خوشمزه ای دارد که بسیار گوشتی است و خواص بسیاری برای سلامتی دارد. قابلیت کاشت در محیط منزل و فضای آزاد باغ را دارد و برای کاشت در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مناسب است. گیاهی از خانواده میوزیشی است.

گیاهی تک لپه ای و چندساله به شمار می رود. ما در این مقاله بسته به رسالت خود به مراحل مختلف کاشت، داشت، هرس، آبیاری، نور خورشید، خواص و نحوه برداشت موز خواهیم پرداخت پس در ادامه مطلب در فروشگاه اینترنتی پوپونیک همراه ما باشید.

مشخصات گیاهی کامل درخت موز

موز به صورت درخت یا درختچه ای کوتاه رشد و از بزرگترین گیاهان علفی جهان محسوب می شود که تراز تجاری بالایی دارد. میوه این گیاه به صورت خوشه ای ظاهر می شود که طعم خوشمزه ای دارد و دارای ارقام و واریته های مختلفی است به همین دلیل میوه این گیاه در رنگ های مختلف زرد، قرمز، سیاه و … ظاهر می شود که البته معمول ترین نوع آن موز زرد است که به وفور در بازار قابل مشاهده است.

میوه این گیاه حالتی کشیده و باریک دارد که دارای دمبرگ کوتاهی نیز است. پوستی گوشتی دارد که به راحتی بدون نیاز به چاقو از میوه گیاه جدا می شود. میوه آن بسیار گوشتی است که خواص بسیاری برای سلامتی دارد. قسمت گوشتی آن غنی از نشاسته است. دارای کشت آسانی است و از میوه های پر طرفدار بازار به شمار می رود. میوه این گیاه در ابتدای رشد به رنگ سبز است که به هنگام رسیدن تغییر رنگ می دهد و به رنگ زرد یا قرمز بسته به ارقام و واریته های مختلف تبدیل می شود.

به صورت تنه ای بلند، محکم و بزرگ رشد می کند، تنه این گیاه در مواقع ساقه ای کاذب به شمار می رود که از قرار گرفتن دمبرگهای طویل پهن به وجود می آید که تنه اصلی آن با ارتفاع کمتری در داخل خاک قرار می گیرد. ریشه این گیاه حالتی فیبری دارد که از برگهای بزرگی به شکل مارپیچ بر روی تنه گیاه تشکیل شده است که طول برگهای آن به دو عرض آن به 60 سانتیمتر و بیشتر نیز می رسد. توجه داشته باشید که برگهای این گیاه در ابتدا حالتی لوله ای دارند که پس از رشد حالتی پهن به خود می گیرند.

گلهای این گیاه به صورت تجمیع شده و سنبله ظاهر می شوند؛ گرده افشانی این گیاه در ارقام تجاری بدون عمل گرده افشانی و لقاح گل ماده انجام می شود که در گونه های وحشی موز باید عمل تلقیح و گرده افشانی انجام شود.

انواع درخت موز

درخت موز ارقام و واریته های مختلفی به قرار زیر دارد.

موز دوارف کاوندیش

موز دوارف کاوندیش از ارقام پیوندی پاکوتاه به شمار می رود که در بیشتر مناطق رشد و میوه باریک و درازی به رنگ زرد تولید می کند که در ابتدای رشد به رنگ سبز است که در بیشتر موارد به هنگام برداشت پوست آن سبز باقی می ماند. طعم شیرینی دارد. دارای خوشه های سنگینی است که پوست ضخیمی نیز دارد.

نهال موز کاوندیش

موز روبوستا

موز روبوستا از ارقام نیمه پاکوتاه به شمار می رود که پوست میوه آن در ابتدای رشد سبز است که به هنگام رسیدن زرد می شود. پوست ضخیم و میوه بلندتری دارد، بسیار شیرین و گوشتی است که از آن استفاده های مختلفی می کنند.

موز گروس میشل

موز گروس میشل از ارقام زود بازده و محبوب به شمار می رود. ارزش غذایی بالایی دارد و از کیفیت و مرغوبیت بالایی برخوردار است. بسیار گوشتی است و طعم شیرینی دارد و دارای خواص بسیاری است که برای تازه خوری و تهیه دسر بهترین گزینه به شمار می رود.

موز ویلیام

موز ویلیام در سایز بزرگ رشد می کند که در عین گوشتی بودن بسیار نرم و شیرین است. میوه این گیاه به صورت خوشه ای ظاهر می شود که اغلب آن را به صورت سبز و نرسیده برداشت و به فروش می رسانند. خواص بسیاری دارد.

موز راستالی

موز راستالی از ارقام مرغوب به شمار می رود که در بیشتر مناطق رشد می کند. سیستم ریشه دهی بهتری نسبت به سایر ارقام دارد که نسبت به باد و همچنین آفات و بیماری ها مقاوم است. وزن هر خوشه این گیاه به بیش از 12 کیلوگرم می رسد.

موزهای کوچک Lady finger

موزهای کوچک Lady finger همانطور که از نامش پیداست در سایز کوچک ظاهر می شود که طعم شیرین تری نسبت به سایر واریته ها دارد.

موز قرمز

موز قرمز همانطور که از نامش پیداست نوعی موز به رنگ قرمز است که طعم شیرینی دارد. باریک و دراز و در سایز متوسط رشد می کند، خواص بسیاری دارد و در بیشتر مناطق رشد می کند.

نهال موز قرمز

موز پوآن

موز پوآن گیاهی چندساله است که خوشه های سنگینی را تولید می کند طوریکه میوه های آن به صورت فشرده و نزدیک به هم در سایز متوسط ظاهر می شوند. طعم دلچسب و شیرینی دارد. قسمت گوشتی این گیاه به رنگ کرمی است که از قدرت انبارداری به نسبت خوبی برخوردار است.

موز بونتا

موز بونتا نسبت به خشکی مقاوم است و رقمی پا بلند محسوب می شود که وزن خوشه های آن بین 10 تا 15 کیلوگرم تخمین زده شده است. میوه های کشیده و بلندی با پوستی ضخیم تولید می کند که در عین گوشتی بودن بسیار خوشمزه نیز هستند.

موز نندران

موز نندران با نام پلانتین شناخته می شود که معمولاً برای آنکه طعم دلچسبی به خود بگیرد میوه آن را می پزند که البته میوه آن به صورت کال مصرف می شود. قدرت انبارداری بالایی دارد و دارای پوست ضخیمی است. میوه های بلندی دارد که خوشه های آن زیاد فشرده نیستند.

موز سفت ولچی

موز سفت ولچی کیفیت مطلوبی دارد و برای کاشت در بیشتر مناطق مناسب است. میوه های این گیاه به صورت خوشه ای و در سایز متوسط ظاهر می شوند که هر خوشه آن بین 12 تا 14 کیلوگرم محصول می دهد. میوه این گیاه پوست نازکی دارد که به راحتی با دست از قسمت گوشتی گیاه جدا می شود.

موز لال کلا

موز لال کلا دارای پوست قرمز رنگی است، میوه این گیاه در سایز متوسط و به صورت کشیده و کمی خمیده ظاهر می شود. باردهی بالایی دارد طوریکه هر خوشه آن بیش از 20 کیلو محصول می دهد. پوست میوه نازکی دارد. طعم دلچسب و شیرینی دارد.

روش های تکثیر درخت موز

موز از طریق بذر، تقسیم ریشه و پاجوش تکثیر می شود.

کاشت بذر موز

در کشت بذری ابتدا یک گلدان در ابعاد و عمق مناسب تهیه کنید، گلدان را با خاک مناسب پر کنید و بذر گیاه را به صورت سطحی بکارید و با استفاده از مقداری خاک نرم غنی روی بذر را بپوشانید، گیاه را آبیاری کنید و تا زمان جوانه زنی آن را مرطوب نگه دارید و به مکانی مناسب منتقل کنید، پس از گذشت مدتی بذر گیاه جوانه می زند و شروع به رشد می کند، زمانیکه گیاه رشد کرد و به حد معینی از رشد رسید آن را به گلدان بزرگتر و در نهایت برای ادامه رشد به زمین اصلی منتقل کنید.

تقسیم ریشه درخت موز

در تقسیم ریشه قطعاتی از ریزوم را از پایه مادری جدا کنید و سپس آن را در بستر جدید بکارید، به هنگام کاشت ریزوم به این نکته توجه داشته باشید که ریزوم ها دارای دانه باشند تا اندام هوایی گیاه بعد از کاشت ریزوم بتواند رشد کند.

کاشت پاجوش درخت موز

کشت پاجوش مرسوم ترین روش تکثیر درخت موز به شمار می رود در این روش پاجوش هایی را که در اطراف درخت موز می رویند را باید از ریشه گیاه جدا و سپس در بستر جدیدی برای ادامه رشد بکارید. پاجوش های این گیاه خود دارای ارقام مختلفی به قرار زیر هستند.

بذر موز قرمز

استفاده از جوانه ها یا پاجوش ها:

در این روش باید از پاجوش ها یا جوانه هایی که در کنار بوته مادری رشد می کنند و تشکیل برگ نداده اند برای تکثیر استفاده کنید.

استفاده از پاجوش های شمشیری:

در این روش پاجوش هایی را که برگ های شمشیری شکل و باریکی دارند و به ارتفاع 70 سانتیمتر رسیده اند را از گیاه مادری جدا و در بستر جدید بکارید.

پاجوش های آبی:

پاجوش های آبی در واقع آن دسته از پاجوش هایی کوچکی هستند که برگهای پهن و در عین حال عریضی دارند، استفاده از پاجوش های آبی به دلیل عدم تولید میوه باکیفیت و مرغوب توصیه نمی شود.

پاجوش های بکر:

پاجوش های بکر برگهای پهن و عریضی دارند که هنوز به گل ننشسته‌اند.

هرس درخت موز چگونه است؟

درخت موز به مانند سایر گیاهان نیاز به هرس به موقع دارد. هرس این گیاه در سال نخست چندان مهم نیست ولی زمانی که گیاه رشد کرد هرس بخش جدایی ناپذیر رشد گیاه به شمار می رود چرا که نوع هرس نقش بسیار مهمی بر روی روند رشد گیاه دارد که البته هرس را باید در زمان درست آن انجام دهید. به هنگام هرس باید شاخه های اضافه و بیمار را از گیاه جدا کنید.

شرایط اکولوژیک رشد درخت موز

درخت موز برای رشد هر چه بهتر نیاز به شرایط محیطی مناسب دارد.

ارتفاع:

ارتفاع این گیاه بسته به شرایط اقلیمی متغیر و بین 2 تا 6 متر است.

نور:

گیاهی آفتاب دوست به شمار می رود که البته برای رشد به نور غیرمستقیم خورشید نیاز دارد که در فصل داغ تابستان بهتر است نور خورشید به صورت فیلتر شده باشد.

دما:

دمای مناسب برای رشد این گیاه 25 تا 30 درجه سانتی گراد است؛ تا دمای 10- را تحمل می کند و دمای بالای 38 درجه سانتی گراد نیز باعث آفتاب سوختگی گیاه می شود.

خاک:

برای کشت درخت موز خاک های قلیایی، آهکی و اسیدی مناسب هستند که می توانید از خاک برگ نیز استفاده کنید، حتماً از خاکی استفاده کنید که زهکشی خوبی داشته باشد.

آبیاری:

به آبیاری متوسطی نیاز دارد که در فصل تابستان هفته ای دو بار و در فصل زمستان هفته ای یکبار آبیاری برای رشد این گیاه مناسب است. آبیاری گیاه را زمانی انجام دهید که بین دو آبیاری سطح رویی خاک خشک شده باشد. به هنگام آبیاری موز به هیچ عنوان برگها را خیس نکنید.

فاصله کاشت:

فاصله کاشت بین درختان 5 متر و فاصله بین ردیف ها 6 متر است.

زمان و مقدار کود دهی به درخت موز

درخت موز برای رشد بهینه و تقویت نیاز به کود دهی دارد به همین دلیل لازم است به هنگام کود دهی از کودهای حاوی ترکیبات منیزیم، نیتروژن، پتاسیم و … استفاده کنید. رشد گیاه در سه تا چهار ماه اول رشد بسیار تعیین کننده است، بنابراین باید طی این دوره از کودهای مناسب استفاده کنید.

آفات و بیماری های درخت موز

از آفات و بیماری های رایج موز می توان به موارد زیر اشاره نمود.

سرخرطومی ریزوم موز

سرخرطومی ریزوم موز نوعی حشره است که به بخش های مختلف گیاه خسارت وارد می کند که برای کنترل این آفت می توانید به روش فیزیکی و شیمیایی اقدام کنید.

شته موز

شته حشره کوچکی است که ناقل بیماری بونچی تاپ است که بر روی بخش های مختلف گیاه همچون ساقه و برگ فعالیت و خساراتی را به بار می آورد که تنها راه مبارزه با آن سمپاشی است.

مورچه سفید

مورچه سفید نوعی حشره است که بیشتر در مناطق معتدل و گرم یافت می شود. به بخش های مختلف گیاه خسارت وارد و تنها راه مبارزه با آن سمپاشی است.

سوسک برگخوار

سوسک برگخوار نام حشره ای است که از برگ گیاه تغذیه و خساراتی را به بار می آورد که برای کنترل آن می توانید از سموم شیمیایی مختلفی استفاده کنید.

تریپس موز

تریپس موز نام نوعی حشره است که به برگ و گل گیاه حمله و خساراتی را به بار می آورد که راه مبارزه با آن سمپاشی است.

نهال موز پاکوتاه

مگس میوه

مگس میوه از آفات رایج درختان مثمر به شمار می رود که به گیاه خسارت وارد می کند که برای کنترل آن می توانید از سموم شیمیایی یا حشره کش استفاده کنید.

کرم برگ خوار

کرم برگ خوار نام نوعی حشره است که با ایجاد حفره و همچنین سوراخ از سطح زیرین برگ به گیاه خسارت وارد می کند که راه کنترل آن سمپاشی است.

کرم ساقه خوار

کرم ساقه خوار همانطور که از نامش پیداست از ساقه کاذب و خوشه گیاه تغذیه و خساراتی را به بار می آورد که با استفاده از سموم شیمیایی می توانید این بیماری را کنترل کنید.

بیماری پانامایی

منشأ بیماری پانامایی قارچ هایی هستند که باعث زرد و تیره شدن حاشیه برگها می شود و خسارتی را به بار می آورد.

آنتراکنوز موز

آنتراکنوز موز زخم ها و لکه های قهوه ای تیره ای را بر روی میوه سبز و رسیده گیاه ایجاد و باعث کاهش کیفیت میوه گیاه می شود.

نهال موز سومالیایی

پوسیدگی ته سیگاری

پوسیدگی ته سیگاری باعث ایجاد پوسیدگی در نوک و قسمت گوشتی گیاه می شود و از این طریق باعث کاهش کنترل کیفیت میوه گیاه می شود.

سوختگی برگ

سوختگی برگ همانطور که از نامش پیداست زخم ها و لکه های قهوه ای تیره ای را بر روی برگ گیاه ایجاد می کند. که تنها راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی است.

بیماری باکتریایی موکو

بیماری باکتریایی موکو باعث زردی و پژمردگی برگها می شود که البته خساراتی را به بخش های مختلفی گیاه وارد می کند.

نحوه برداشت میوه موز

برداشت درخت موز کار چندان سختی نیست چرا که با استفاده از قیچی یا چاقوی باغبانی مخصوص میوه موزه را به صورت خوشه ای از درخت جدا می کنند. در مناطق گرمسیری برای ماندگاری بیشتر معمولاً موز را زمانی که سبز رنگ است می چینند و سپس آن را به مناطق مختلف می فرستند و سپس به وسیله گرما آن را رسیده و آماده مصرف می کنند.

خواص موز

خواص موز برای سلامتی عبارت است از:

• سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مختلفی است.
• باعث کنترل و کاهش وزن می شود.
• باعث سلامت قلب و عروق می شود.
• سلامت دستگاه گوارش را تضمین می کند.
• بهبود استخوان ها را به دنبال دارد.
• در پیشگیری از سرطان مؤثر است و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
• در از بین بردن کم خونی مؤثر است.
• استرس و اضطراب را درمان می کند.
• به بهبود هضم غذا کمک می کند.

کاربرد موز

از موزه استفاده های مختلفی به قرار زیر می کنند.

• برای تازه خوری مناسب است.
• برای تهیه آبمیوه و شیر موز از آن استفاده می کنند.
• در تهیه سالاد از آن استفاده می کنند.
• در تهیه دسر و انواع آبنبات ها کاربرد دارد.
• در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی از آن استفاده می کنند.
• در برخی مناطق آسیایی موز را می پزند و به همراه برنج و لوبیا مصرف می کنند.

سخن پایانی:

موز یکی از پر طرفدارترین میوه های گرمسیری به شمار می رود که کشت آن در سطح جهان گسترده است. تراز تجاری بالایی دارد. میوه این گیاه دارای پوست ضخیمی است که به راحتی با دست کنده می شود و قسمت گوشتی زرد تا شیری رنگ خوشمزه و شیرینی دارد که علاوه بر تازه خوری از آن استفاده های مختلفی می کنند.

خواص بسیاری دارد که میوه آن به صورت خوشه ای ظاهر می شود. نیاز به آبیاری، کود مناسب و نور خورشید دارد. اگر چنانچه شما نیز تجربه کاشت، داشت تا برداشت درخت موز را دارید تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک به اشتراک بگذارید.