داشتن یک باغ گیاهان دارویی و معطر در حیاط خود

گیاهان دارویی مصارف دارویی یا آشپزی دارند. برخلاف گیاهانی که در مزارع و باغ ها کاشته می شوند، می توان این گیاهان را به طور مداوم برداشت کرد. اگر دوست دارید آشپزی کنید داشتن ریحان تازه، رزماری، جعفری یا گشنیز می تواند هم فایده داشته باشد و هم باعث پس انداز کردن پول شما شود. بنابراین می توانید یک باغ گیاهان دارویی و معطر در حیاط خود یا محیط داخلی خانه خود یا کنار پنجره داشته باشید.

برنامه ریزی برای داشتن یک باغچه گیاهان دارویی و معطر

در این قسمت به شما کمک می کنیم که چگونه برای داشتن یک باغچه گیاهان دارویی و معطر برنامه ریزی کنید.

1. انتخاب نوع گیاه:

نوع گیاهانی که می خواهید درباغچه بکارید را انتخاب کنید. روشی که از نظر تجربه خوب جواب داده، برای تهیه باغچه شخصی، تهیه لیست گیاهانی است که معمولا در پخت و پز از آنها استفاده می کنید. این لیست می تواند شامل هر چیزی که دوست دارید باشد: سیر، ریحان، پیاز و… گیاهانی را انتخاب کنید که در نظر دارید از آنها استفاده کنید یا اینکه بتوانید آنها را خشک کنید تا بعدا و در آینده از آنها استفاده کنید. گیاهان مخصوص آشپزی که به عنوان ادویه استفاده می شوند در سه دسته زیر قرار می گیرند:

• گیاهانی که یک سال عمر دارند مثل: شوید، گشنیز و ریحان که بعد از گل دادن می میرند و معمولاً هر ساله نیاز به کاشت مجدد دارند.
• گیاهان علف مانند مثل: نعنا، پیازچه، پونه کوهی، ترخون و رازیانه شیرین که می توان آن ها را به طور مرتب برداشت کرد و معمولاً سال بعد هم رشد می کنند.
• گیاهان همیشه سبز مثل: رزماری، مریم گلی و آویشن. باید حداقل یک بار در سال هرس شوند. این نوع گیاهان عمر چند ساله دارند.

2. تحقیق درباره ی منطقه رشد گیاه:

درباره اینکه در منطقه شما چه نوع گیاهانی رشد می کنند تحقیق کنید. بیشتر گیاهان دارویی در اقلیم های مختلف تا زمانی که به طور صحیح از آنها مراقبت شود، خوب عمل می آیند. اگر قصد پرورش گیاه خاصی دارید که نیاز به مراقبت ویژه دارد، آن را در گلدان بکارید و در محیط داخلی نگه دارید تا دمای اطراف آن را کنترل کنید.

• برخی از گیاهان با طول عمر چند ساله مثل رزماری، در مناطقی که زمستان معتدل و تابستانهای طولانی و خشک دارد بهترین رشد را خواهند داشت. اگر زمستان منطقه شما سرد باشد می توانید رزماری بکارید. اما دیگر گیاه چند ساله نخواهد بود، بلکه حداکثر یک سال در آن منطقه زنده خواهد ماند.
• گیاهان علفی که خیلی بزرگ می شوند را در یک گلدان جداگانه بکارید. نعنا، بادرنجبویه و گل گاو زبان. این گیاهان می توانند تهاجمی رشد و به راحتی تکثیر شوند و فضا را اشغال کنند و با سایر گیاهان برای دریافت مواد مغذی رقابت کنند. گلدان ها را در گوشه های باغ خود بگذارید تا بتوانید آنها را در کنار هم آب دهید.

3. تصمیم گیری تعداد گیاه:

از ابتدا درباره تعداد گیاهانی که می خواهید بکارید تصمیم بگیرید. تعداد گیاهی که می کارید با توجه به تعداد دفعاتی که آن استفاده می کنید باشد. به عنوان مثال، اگر عاشق آشپزی با رزماری هستید، بیشتر از یک بوته از آن بکارید تا هر وقت از آن نیاز داشتید موجود باشد. اگر غذاهای ایتالیایی زیاد می پزید، ریحان و جعفری بیشتری بکارید.

• گونه های مختلف گیاهان با اندازه های متفاوت از هم رشد می کنند. به عنوان مثال، گونه های متفاوت رزماری به بوته های بزرگ تبدیل می شوند در حالی که بعضی دیگر کاملاً کوچک هستند. وقتی می خواهید باغچه خود را بکارید این اطلاعات را در نظر بگیرید.
• اگر می خواهید پاستا به تعداد زیاد درست کنید، حداقل دو یا سه بوته ریحان بکارید. پخت پاستا مقدار زیادی برگ ریحان احتیاج دارد و برداشت زیاد از یک گیاه می تواند باعث مرگ آن شود.
• اگر گیاهی لازم دارید که به ندرت از آن به عنوان چاشنی استفاده می کنید، یک بوته از آن بکارید کافی است. به عنوان مثال، اگر پیازچه را فقط روی سیب زمینی یا املت خود می پاشید، یک یا دو عدد از آن بکارید کافی خواهد بود.

4. خرید گیاه:

گیاه بخرید. چه بذر دار و چه بدون بذر. ساده ترین راه برای راه انداختن باغ، خریدن گیاهان جوان است که به راحتی در خاک باغ شما رشد خواهند کرد. ریشه ها بلافاصله شروع به رشد می کنند و گیاهان مورد نیاز پخت و پز را بلافاصله خواهید داشت. اگر فکر می کنید خیلی زود است، گیاهانی بکارید که از نظر رشد کامل شده اند. بهتر است ابتدا در محیط داخل آنها را پرورش دهید. حتی می توانید به جای آن گیاهان بذر دار یا بدون بذر بکارید.

اگر بذر می کارید، حدودا دو هفته قبل از گرم شدن هوا شروع به کار کنید تا سرما آنها را نزند. به مدتی که در بسته خریده شده راهنمایی کرده، بذرها را 2 تا 4 ساعت خیس کنید. بذرها را در یک ظرف بکارید و آن را کنار پنجره گرم نگه دارید. خاک را مرطوب نگه دارید و باید طی 7 تا 14 روز آینده جوانه ها را ببینید. اگر هوای اتاق سرد است یک لایه پلاستیک روی آن بکشید تا “اثر گلخانه ای” ایجاد کند.

باغ و کاشت گیاهان معطر برای آشپزی

در این قسمت درباره ی باغ و کاشت گیاهان معطر برای آشپزی به شما توضیح می دهیم.

1. انتخاب مکان باغ:

مکانی را برای باغ خود انتخاب کنید. مکانی را انتخاب کنید که از آشپزخانه به آنجا راحت دسترسی داشته باشید، بنابراین هر زمان که احتیاج دارید می توانید جمع آوری و برداشت کنید. بیشتر گیاهان برای شکوفایی به آفتاب کامل احتیاج دارند، بنابراین به دنبال مکانی باشید که حداقل شش ساعت آفتاب در روز داشته باشد. اگر در حیاط خود مکان مناسبی ندارید نگران نباشید، بلکه به جای خاک آنها را خیلی راحت در گلدان بکارید. به این ترتیب می توانید آنها را در مناسب ترین مکان ممکن قرار دهید. اگر باز هم مکان مناسبی در محیط بیرون پیدا نکردید، می توانید یک باغ گیاه خانگی معطر برای آشپزی خودتان در محیط خانه درست کنید. در صورت امکان یک پنجره جنوبی را برگزینید تا از نور خورشید بهره مند شوند.

2. تعیین چیدمان باغ:

چیدمان باغ خود را تعیین کنید. گیاهانی که آب زیاد نیاز دارند در یک طرف باغ و گیاهانی که به آب کمتری نیاز دارند در طرف دیگر بکارید. این دسته بندی به شما کمک می کند تا گیاهان را به صورت گروهی آب دهید و نیازهای فردی آنها را برآورده کنید. به عنوان مثال، ریحان به آب زیادی احتیاج دارد، اما رزماری دوست دارد تا حدی خشک بماند. طبق دستورالعمل های خاص هرگیاه آن را بکارید تا به شما در مراقبت صحیح از آنها کمک کند.

• گیاهانی که ارتفاع کمی دارند و نزدیک زمین رشد می کنند (مانند آویشن و برخی از گونه های رزماری) را باید در قسمت جنوبی باغ بکارید تا در روزهای آفتابی و در آفتابی ترین ساعات روز زیر سایه گیاهان بلندتر قرار نگیرند.
• گیاهان بلندتر را در مرکز یا ضلع شمالی باغ بکارید تا گیاهان کوتاه تر توانایی دسترسی به آفتاب را داشته باشند. اگر از نور در منطقه خود اطلاع ندارید، در مواقع مختلف روز (صبح، ظهر، عصر) به مکان کاشت گیاهان خود نگاه کنید تا مشخص شود کدام منطقه به طور مداوم بیشترین نور را دریافت می کند.
• اگر گیاهان دارویی را برای ماندگاری می کارید همه آنها را کنار هم بکارید تا با هم رشد کنند و در یک زمان با هم از بین بروند. بعدا در این منطقه دوباره می توانید گیاه بکارید.

3. آماده سازی خاک:

خاک را آماده کنید. گیاهان معطر و دارویی به یک اندازه به خاک نیاز دارند و این خاصیت باعث می شود که همه آنها در یک باغ و نزدیک به همدیگر کاشته شوند. چه گیاه را در زمین بکارید و چه در گلدان، خاک باید به خوبی زهکشی، ارگانیک و حاصلخیز باشد.

نکته: اگر خاک به خوبی تخلیه نمیشود یک لایه کمپوست روی خاک بگذارید و آن را با خاک مخلوط کنید. این کار باعث بهبود زهکشی و همچنین غنی سازی خاک می شود.

نکته: اگر گیاه را درون گلدان می کارید، از خاک گلدان استاندارد استفاده کنید و قبل از افزودن خاک مقداری شن داخل گلدان خود بریزید. این به مرطوب نگه داشتن ریشه ها به دور از کپک زدن آنها کمک می کند.

4. کاشتن گیاه:

گیاه را بکارید. جوانه ها و گیاهان را هر وقت که خطر سرمازدگی وجود نداشته باشد بکارید. طبق دستورالعمل های نوشته شده برای هر گیاه، آنها را با فاصله 31 تا 46 سانتی متر از گیاه بعدی بکارید. حفره هایی به اندازه کافی عمیق بکنید تا ریشه ها درون آن جا گیرند و آنها را در زمین قرار دهید. خاک در اطراف آنها بریزید و روی خاک را به آرامی کمی به پایین فشار دهید.

5. مرطوب نگه داشتن خاک:

بستر خاک را مرطوب نگه دارید. گیاهان از خاک خشک رنج می برند. خاک باغ را هر چند وقت یکبار آبیاری کنید تا خاک به طور یکنواخت مرطوب شود. در گرمای تابستان ممکن است هر روز یا هر دو روز لازم شود آبیاری کنید. بعد از بارندگی یا هنگامی که خاک مرطوب است نیازی به آبیاری نیست.

• انگشت خود را نزدیک ساقه یکی از گیاهان در خاک فرو کنید تا متوجه شوید خاک مرطوب است یا خیر. اگر انگشت شما خشک و خالی بالا آمد، وقت آن رسیده که گیاهان را آب دهید.
• به جای اینکه آب را از بالا پای گیاه بریزید، نزدیک ساقه و از پایین آب بریزید. آبیاری بدینصورت از آسیب برگها جلوگیری می کند.
• هنگام صبح آبیاری کنید. چرا که خورشید زمان کافی خواهد داشت تا قبل از غروب خاک را خشک کند. اگر خاک گیاهان در شب خیس مانده باشد باعث تولید کپک می شود.

6. کنترل آفات و علف های هرز:

روشهای طبیعی کنترل آفات و علف های هرز را به کار گیرید. هرگز از مواد شیمیایی یا سموم دفع آفات در باغ خود استفاده نکنید. از آنجا که بیشتر گیاهان دارویی و معطر به طور مستقیم به خوراک تبدیل می شوند، می تواند برای سلامتی شما مضر باشد. بجای استفاده از مواد شیمیایی سیر ،نعنا و پیاز در منطقه کاشت خود بکارید.

• لازم نیست درباره آفات گیاهان نگران باشید. بیشتر گیاهان حشرات مفیدی را جذب می کنند. بنابراین آفات به ندرت مشکل ایجاد می کنند.
• با شستن روزانه برگها با آب صابون، می توانید با شته ها و سایر آفات متداول مقابله کنید. با مخلوط کردن 1 تا 2 قاشق غذاخوری صابون گیاهی مانند صابون کاستیل و یک چهارم آب می توانید حشره کش طبیعی بسازید. آن را روی گیاهان خود اسپری کنید، حشرات نرم تن از بین می روند.
• علف های هرز را بطور مرتب وجین کنید و علف های هرز را از ریشه بیرون بکشید تا دیگر رشد نکنند.

برداشت گیاهان دارویی و معطر

در این قسمت به چگونگی برداشت گیاه می پردازیم.

1. برداشت گیاه:

هنگامی که گیاه قوی و رشد آن کامل شد برداشت را شروع کنید. هنگامی که ساقه های گیاه شما محکم شد، شروع به تولید تعداد زیادی برگ می کند. حال می توانید چندین بار در هفته آنها را برداشت کنید. در اوج گرمای تابستان ممکن است هر روز گیاهان خود را برداشت کنید.

برداشت گیاهان را در صبح انجام دهید. صبح، گیاهان قوی ترین و بهترین طعم و بوی خود را دارند. در حالیکه شبنم روی گیاهان خشک می شود آنها را برداشت کنید. قبل از اینکه گیاهان شما شکوفه بدهند و تولید گل کنند حتما آنها را مرتباً برداشت کنید. هنگامی که گیاه گل می دهد انرژی گیاه دیگر معطوف رشد سالم برگ نمی شود و طعم گیاه بد می شود. برای تأخیر در گل دادن ریحان، جوانه های گل را جدا کنید.

2. با چاقو برداشت کنید:

با یک چاقوی تیز و تمیز گیاهان را برداشت کنید. البته با قیچی تیز مخصوص هرس هم بشرط اینکه تمیز باشد، می توانید برداشت را شروع کنید. از تمیز و بهداشتی بودن وسایل خود مطمئن شوید تا در هنگام برش دادن آنها از آلودگی گیاهان جلوگیری شود. گیاهانی که برگ ده و سالانه هستند مثل ریحان را می توانید مرتب و پشت سر هم برداشت کنید. آن ها طی یک هفته یا بیشتر دوباره رشد می کنند. برگهای جدید را هم میتوانید برداشت کنید، ولی 10 تا 15 سانتی متر از ساقه را دست نخورده بگذارید تا گیاه در حال رشد باشد. برای گیاهان چند ساله مثل آویشن و پونه کوهی، فقط سرهای پر برگ و یا از بالا و نوک گیاه برداشت کنید تا جلوی رشد گیاه گرفته نشود و گیاه قوی تر رشد کند.

3. شستن گیاه:

گیاهان را به آرامی بشویید و بلافاصله آنها را استفاده کنید. بهترین موقع مصرف گیاهان دقیقا بعد از برداشت است. نگه داشتن باعث از بین رفتن طعم آنها می شود. اگر به مدت چند روز نیاز به نگهداری گیاهان تازه دارید، ساقه ها را به صورت قائم در یک لیوان آب قرار دهید. لیوان را در یخچال قرار دهید و تا موقع مصرف آن را با کیسه پلاستیکی بپوشانید.

4. هرس کردن گیاه:

گیاهان خود را مرتباً هرس کنید. برداشت گیاهان شما در واقع همان هرس طبیعی است. اما درفاصله بین برداشت ها باز هم لازم است گیاهان خود را برای ترغیب به رشد هرس کنید. اگر هرس نکنید گیاهان شما جوانه زده و بلند خواهند شد و بذرهایی تولید می کنند که باعث اختلال در تولید و طعم برگ ها می شود.

• در پایان فصل رشد گیاهان علفی را ببرید و فقط چند سانتی متر از ارتفاع آن را نگه دارید. سال آینده بر می گردند و رشد می کنند.
• یک سوم گیاهان همیشه سبز را برش دهید تا در زمستان چوبی نشوند. تمام ساقه های مرده را جدا کنید و اطراف ریشه مالچ قرار دهید.
• گیاهان یک ساله را که مرده اند یا در حال از بین رفتن هستند، بیرون بکشید که سال بعد برنگردند.