ماشک علوفه ای چیست

ماشک­های علوفه ­ای (vicia spp) از قدیم الایم به عنوان علوفه کشت می­شده ­اند. در انجیل از آن­ها ذکر شده است و رومی­ها این گیاهان را برای تولید علوفه و کود سبز کشت می­کرده ­اند. ماشک­ها احتمالا زمانی برای اولین بار مورد توجه زارعین قرار گرفتند که به عنوان علف هرز در مزارع گندم دیده شدند. از میان بسیاری از گونه ­های موجود در دنیا آن­هائی که بیشتر مورد استفاده قرار دارند از نواحی مدیترانه منشاء گرفته­ اند.

ماشک­ها احتیاج به هوای سرد و تامین رطوبت در حد متوسطی دارند و رطوبت زیاد برای آن­ها بسیار زیان آور است. در نواحی مدیترانه٬ ماشک­ها٬ گیاهان دیم علوفه ­ای می­باشند. این گیاهان از نظر نوع خاک پر توقع نیستند ولی در خاک­های شنی رشد خوبی ندارند. در خاک­هائی که دارای بافت متوسط هستند و حاوی کلسیم کافی می­باشند بیشترین تولید را دارند. عملکرد خوب را ، حتی در خاک­های فرسوده در صورت مصرف کود فسفره و در صورت نیاز کود پتاسیم می­توان به دست آورد.

خصوصیات گیاهی ماشک های علوفه ای:

ماشک­ها دارای ریشه کوتاهی در انتهای ساقه ­های خود می­باشند. رشد آن­ها به صورت نسبتا راست می­باشد و پس از سنگین شدن در اثر رشد زیاد اگر ریشک­های آن­ها به حائلی خود را متصل نسازند٬ گیاه و رس می­ کند. برگ­های آن­ها شانه ­ای است و از نظر اندازه و شکل و میزان کرک. بسته به گونه و واریته آن­ها فرق می­کند.

گونه ­ها و واریته­ های ماشک علوفه ای:

در دنیا حدود 150 گونه ماشک وجود دارد ولی اکثرا واریته ­هائی که متداول هستند متعلق به گونه ­های کمی می­باشند. مهم­ترین واریته ­هائی که در مناطق خشک رشد می­کنند متعلق به گونه vicia sativa ( ماشک معمولی) یا v. artropurpurea (ماشک قرمز) می­باشند. گونه­ های دیگری که دارای اهمیت کمتری می­باشند عبارتند از:v. dasycarpa و v.villosa واریته­ های اصلی گونه v.villosa متعلق به دو گروه زیر می­باشند :

1. v.sativa var.obovata واریته­ های این گروه دارای بذر نسبتا کوچک می­باشند و متوسط تا دیر رس هستند. رشد اولیه آن­ها کم است ولی بلافاصله پس از گل دهی رشد آن سریع شده و تولید علوفه سبز آن بالا می­رود.
2. v.sativa var. macrocarpa که دارای بذرهای درشت ­تری هستند و رشد اولیه آن­ها بیشتر است و بدین دلیل از نظر رقابت با علف­های هرز از گونه اول موثرتر می­باشند.

بعضی از این واریته­ ها که دارای بذر درشت می­باشند خیلی زود به گل می­روند و بنابراین برای منطقی که دارای بارندگی کم و فصل رشد کوتاه هستند٬ مناسب می­باشند.

حداکثر محصول ماشک­ها٬ پس از شروع گل دهی آن­ها به دست می­ آید و کیفیت علوفه ­ای آن­ها جهت تهیه علوفه خشک یا مصرف به صورت تازه در طول 3 تا 4 هفته تمام می­شود. بهتر است 3 تا 4 واریته که دارای دوران گل دهی متفاوتی هستند و ترجیحا به فاصله یک هفته از یکدیگر گل می­دهند کشت نمود٬ تا بدین ترتیب هر واریته در مرحله مناسب رشد خود در رابطه با عملکرد و کیفیت علوفه ­ای آن برداشت شود. راه دیگر این است که یک یا دو واریته دیر رس را که عملکرد آن حتی قبل از گل دهی بالا است انتخاب نمود. در این مورد می­توان برداشت را کمی قبل از شروع گل دهی آن­ها شروع کرد و در شروع گل دهی به اتمام رساند.

برای خرید انواع بذر یونجه کلیک کنید .

عملیات زراعی روی ماشکهای علوفه ای:

ماشک­های خوشه ­ای یکی از گیاهان ایده آل ، به عنوان گیاه قبل از غلات زمستانه یا گیاهان زراعی تابستانه می­باشند. در مواردی که ماشک­ها بعد از یک گیاه تابستانه کشت می­شوند. برای تهیه بستر بذر ، یک دیستک ساده کافی است. برای کاشت بذر از بذر کارهای معمولی می­توان استفاده کرد و عمق کاشت 5-8 سانتیمتر کافی است.

در مناطق مدیترانه ­ای ماشک­ها معمولا اولین گیاهانی هستند که قبل از فصل بارانی کشت می­شوند. کشت آن­ها تا آذر ماه می­تواند صورت گیرد ولی عملکرد٬ در کشت­های دیر، کاهش می­یابد. در گذشته ماشک­ها را به علت داشتن رشد خوابیده با یک گیاه همراه از قبیل یولاف یا گندم کشت می­کردند، تا بدین وسیله از ورس شدن آن جلوگیری نمایند و برداشت آن نیز آسان شود.

برای خواندن مقاله خواص درمانی گیاه یولاف (جودوسر) کلیک کنید .

این روش دارای معایب زیادی است از جمله غلات٬ باعث تنگ شدن ماشک­ها شده و بدین ترتیب بر کیفیت علوفه و عملکرد گیاه بعد از آن اثر نامطلوب می­گذارد. مصرف میزان متعادلی کود فسفر، مثلا 150 – 400 کیلوگرم سوپر فسفات برای ماشک­ها کافی است. هرچه حاصلخیری خاک کمتر باشد مقدار کود مورد نیاز بیشتر خواهد بود. پس از این که برای چندین سال کود فسفر٬ مصرف گردد مقدار مورد نیاز آن کمتر خواهد شد.

بهترین زمان برداشت واریته ­های زود رس ماشک٬ هنگامی است که در گل دهی کامل باشند. واریته­ های متوسط رس و دیر رس باید بدون توجه به گل دهی آن­ها قبل از این که در اثر ورس ، علوفه آن­ها تلف شود برداشت شوند.