فرآوری گیاهان داروئی

ترکیبات شیمیایی و در نتیجه خواص درمانی گیاهان دقیقاً بستگی به زمان جمع‌آوری آن­ها دارد. گیاهان را در روزهای خشک و بدون باران زمانی که رطوبت در پایین ­ترین حد خود قرار دارد مانند در اواسط ظهر، در اوج رسیدگی زمانی که غلظت مواد موثر در آن­ها در بالاترین حد خود است جمع­ آوری نمایید.

گیاهان را پس از جمع‌آوری باید سریعاً و دور از حضور نور آفتاب و رطوبت در نقطه­ ای سایه خشک نمود تا مواد معطر موجود در آن­ها حفظ شده و از اکسید شدن بقیه مواد شیمیایی هم جلوگیری شود. جهت این کار از مکان­های مناسبی مانند گنجه­ ها، کابینت­های آشپزخانه، انباری­هایی که جریان کافی هوا در آن­ها وجود دارد و … استفاده کنید. از خشک نمودن گیاهان در گاراژها و مکان­های بسته­ ای که ممکن است در دود مواد نفتی آن­ها را آلوده کند پرهیز شود.

برای خشک کردن گیاهان درجه حرارت بین ۲۰ الی ۳۲ درجه مناسب بوده و در این درجه حرارت مدت زمان لازم برای خشک نمودن گیاهان ۶ روز می­باشد. پس از این مدت باید برای مقابله با تغییر طعم و رنگ احتمالی باید آن را در داخل ظروف شیشه­ ای تیره رنگ و یا ظروف سفالی خشک و تمیز ریخته و دور از تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری نمود. روی ظرف هر گیاه برچسب­هایی حاوی اطلاعاتی نظیر نام جنس، محل جمع ­آوری و تاریخ جمع ­آوری گیاه را بنویسید تا در استفاده بهتر از خواص گیاه شما را یاری دهد، اغلب گیاهان در این شرایط بین ۱۲ الی ۱۸ ماه قابل مصرف خواهند بود.

جمع اوری و خشک کردن گل­ها:

گل­ها را پس از تبخیر شبنم صبحگاهی از روی گلبرگ­ها در زمانی که کاملاً شکفته شده است جمع­ آوری کنید. گل­ها را از انتهای ساقه بچینید و به طور کامل در یک سینی خشک کنید. گل­های خوشه­ ای مانند گل زوفا را همراه با سرشاخه‌های آن بچینید اگر سرشاخه ­ها بزرگ یا حجیم باشد مانند گل ماهور گل­ها را تک تک جدا کنید.

گرد و غبار، آلودگی­ های آشکار، حشرات و خار‌های گل را جدا نموده و گل­ها را در سطح روزنامه یا کاغذی پهن کرده و در داخل سینی خشک کنید. پس از خشک شدن گل ها را در داخل ظروف شیشه­ ای تیره رنگ ریخته و نگهداری کنید.

قسمت­های هوایی و برگ­ها:

برگ ها و قسمت­های هوایی گیاهان را می ­توان در هر زمان جمع­ آوری نمود. برگ­های بزرگی مانند برگ بابا آدم را باید تک تک جمع آوری نمود، برگ­های کوچک تر مانند پونه را همراه با ساقه جدا کرده و پس از خشک کردن می‌توان جدا نمود و برگ­های همیشه سبز مانند رزماری را می­توان در سراسر سال جمع­ آوری نمود. چنانچه هدف از جمع­ آوری گیاه استفاده از تمامی بخش‌های آن باشد باید گیاه را در میانه فصل گلدهی جمع­ آوری نمود تا ترکیبی از برگ، ساقه گل و بذرهای گیاه به دست آید.

برای خشک نمودن قسمت­های هوایی گیاه باید ابتدا شاخه­ ها را در دسته‌های ۸ الی ۱۲ تایی بسته و آن را به صورت وارونه از دیوار انبار یا محلی که دارای جریان کافی هوا است قرار دهید تا خشک شود. برگ­های بزرگتر را می­توان به صورت جداگانه خشک کرد. چنانچه فقط برگ­های گیاه موردنظر باشد باید زمانی که برگ­ها خشک و شکننده شدند آن­ها را از ساقه جدا نموده و در سطح کاغذ یا روزنامه­ ای پهن نموده و تا زمانی که بتوان آن را پودر کرد، خشک کنید. سپس آن را پودر کرده و در داخل ظروف شیشه­ ای تیره رنگ ریخته و نگهداری کنید.

بذرها را عمدتاً بعد از خشک شدن گل­ها باید جمع ­آوری نمود، تخمدان گیاه را به طور کامل و همراه با حدود ۱۵ الی ۲۵ سانتی­متر از ساقه هنگامی که گل­ها خشک شدند بچینید و آن­ها را به صورت وارونه روی سینی یا درون پاکت کاغذی قرار داده و به دور از نور مستقیم آفتاب آویزان کنید. به تدریج بذرها رسیده و به داخل سینی یا پاکت سقوط می‌کنند. عمدتاً زمان لازم تا خشک شدن کامل بذرها حدود دو هفته است.

ریشه­ های گیاهان داروئی:

اغلب ریشه ­ها را عمدتاً باید در فصل پاییز جمع ­آوری نمود زیرا در فصل پاییز ذخیره غذایی و تمامی مواد معدنی از قسمت­های هوایی وارد ریشه ­ها شده و برای فصل رشد ذخیره می‌شود. جمع‌آوری ریشه هنگامی صورت می‌گیرد که قسمت­های هوایی گیاه پژمرده شده و در حال خشک شدن هستند.

پس از جمع­ آوری ریشه­ ها باید ابتدا آن­ها را شسته و سپس ریشه­ های بزرگ را به صورت تازه خرد کرده و سپس آن­ها را خشک کنید. سعی کنید ریشه ­ها را به صورت مورب ببرید تا سطح تماس افزایش یابد، قطعات خرد شده را در روی سینی پهن کرده و در محل گرم و خشک دارای جریان هوا پهن کنید. ربشه­ ها را باید در محل­های خشک نگهداری نمود اگر ریشه ­ها دوباره رطوبت جذب کنند غیرقابل استفاده خواهند بود.

برای خرید انواع بذر گیاهان داروئی کلیک کنید .

شیره و صمغ گیاهان داروئی:

شیره گیاهان را می ­توان در فصل تابستان و پاییز جمع ­آوری نمود یعنی زمانی که شیره گیاهان در حال حرکت است. گیاهان خانواده گل سرخیان مانند درخت زردآلو، گیلاس و آلبالو در طول فصل تابستان شیره زیادی تولید می­کنند و در صورت ایجاد زخم یا شکافی در پوست درخت مقدار زیادی شیره از آن محل بیرون می‌آید.

صمغ و شیره گیاهان علفی مانند کاهوی وحشی و شیر تیغک را می­توان با ایجاد فشرده استحصال نمود. برای نگهداری باید پس از جمع­ آوری شیره و صمغ آن را خشک نمود و سپس نگهداری کنید. در نظر داشته باشید که برخی از شیره ­ها ممکن است حالت خورنده داشته باشند بنابراین بهتر است برای استحصال آن­ها از دستکش­های مناسب استفاده کنید.

میوه­ های گیاهان داروئی:

میوه­ ها را درست هنگام رسیدن قبل از آن که چنان نرم شود که نتوان آن­ها را خشک کرد باید جمع‌آوری کرد. میوه­ ها را روی سینی پهن کنید تا خشک شوند. میوه­ های گوشتدار را مرتباً جا به جا کنید تا دو طرف آن­ها یکسان خشک شود و میوه ­هایی که در مدت خشک کردن کپک زده ­اند دور بیندازید.

پوست گیاهان داروئی:

جمع‌آوری پوست گیاهان را در فصل پاییز انجام دهید. یعنی زمانی که شیره گیاهان به حداقل خود می‌رسد تا صدمه کمتری به گیاه وارد گردد. هرگز تمامی پوست گیاه را نکنید یا این که پوست گیاه را به شکل حلقوی جدا نکنید. برای بهره‌برداری مناسب بهتر از پوست را به طور موازی و عمودی از چند نقطه درخت جدا کنید تا درخت زنده بماند. پوست کنده شده را از جلبک­ها و حشرات تمیز کرده و به قطعات کوچک (2 الی 5 سانتی­متری) تقسیم و سپس خشک کنید.

برای مطالعه مقاله معرفی اکالیپتوس کلیک کنید .

غده ­ها و پیازهای گیاهان داروئی:

پیازها و غده ­ها را باید پس از خشک شدن قسمت­های هوایی از زمین خارج نمود. در مورد سیب زمینی باید این کار در اواخر دوره گلدهی و شروع پژمردگی گیاه انجام داد، برای مدت کوتاه چند ماه می­توان در شرایط عادی از غده ­ها و پیازها نگهداری نمود.

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.