گیاه توتون چیست

مبدأ توتون آمریکای جنوبی است. اولین کشت­ کنندگان توتون سرخ­پوستان شمال و جنوب آمریکا بودند. استفاده از برگ­ های خشک توتون اولین بار، در ۲0۰۰ سال قبل توسط عوام مایان در آمریکا شد. کریستف کلمب در بازگشت از آمریکا بازگو کرد که بومیان مناطق کش ف­شده، گیاهی را می­سوزانند و دود ناشی از آن، به آن­ها حالت تخدیر و آرامش می­دهد.

چپق­ کشیدن علامت صلح در میان سرخ­پوستان بوده است و توتون اولین­ بار به دلیل خواص دارویی به اروپا برده شد. در هند غربی نیز پوست نازک درخت نخل را دور توتون می­پیچیدند و آن را دود می­کردند و در مکزیک از غلاف ذرت برای پیچیدن آن استفاده می­کردند. اولین کسانی که از کاغذ برای پیچیدن سیگار استفاده کردند اسپانیایی­ ها بودند.

اهمیت اقتصادی توتون به خاطر وجود ماده مؤثر آن یعنی نیکوتین است که درصد آن در ارقام مختلف توتون متفاوت است. توتون یک اللوتتراپلویید است که از طریق هیبریداسیون بین گونه ­ای، گونه ­های دیپلویید N.sylvestris و N.tomentosiformis حاصل شده است. دو تیپ اقتصادی مهم توتون Nicotianan tabacum و N.rustica هستند که از اولی سیگار برگ، سیگارت، توتون پیپ و فرم­ های جویدنی مخدر تهیه می­شود. از N.rustica نیز که بیشتر در کشورهای آسیایی کشت می­شود تنباکو به دست می­ آید. تنباکو بیشتر در چپق­ ها کاربرد دارد و مقدار نیکوتین آن بیشتر از توتون است.

سطح زیر کاشت این گیاه در جهان بیشتر از پنج میلیون هکتار و کل تولید آن بالغ بر شش میلیون تن است. امروزه، بیشترین سطح زیر کشت توتون را در درجه اول کشورهای آسیایی، سپس آمریکای شمالی و درنهایت اروپا به خود اختصاص می­دهند. میزان تولید کشورهای آسیایی 3.5 میلیون تن است.

ارقام تجاری توتون جهت تولید فرآورده­ های دخانی در ایران نیز کاشت می­شود. در ایران حدود 20 هزار هکتار از اراضی شمال کشور، خوزستان و کرمانشاه به کاشت توتون اختصاص دارد.

مناطق عمده کاشت توتون سیگار در ایران:

استان­ های مازندران ۳۵ درصد، گلستان ۲۵ درصد، گیلان ۲۰ درصد، آذربایجان غربی 15 درصد و کردستان 5 درصد است. مناطق کاشت توتون تنباکو اصفهان، خراسان، فارس، بوشهر، کاشان و شاهرود و مناطق کاشت توتون چپق کردستان و آذربایجان غربی است.

اهمیت اقتصادی توتون:

توتون از جمله گیاهان زراعی است که در اقتصاد کشورهای تولید کننده از جمله چین، یونان، ترکیه، ژاپن و آمریکا نقش مهمی را ایفا می­کند. درآمد حاصل از فرآورده­ های مختلف این گیاه رقم قابل توجهی از درآمد ملی کشورهای تولید کننده را تشکیل می­دهد. امروزه، میلیون­ ها نفر از مردم جهان به طور مستقیم به زراعت، صنعت تولید و فروش فرآورهای مختلف این گیاه اشتغال دارند.

مهم­ترین آلکالوئید توتون، نیکوتین به فرمول C₄H₁₄N₂ است. علاوه بر آن سه آلکالوئید دیگر یعنی نیکوتیلین (C₁₀H₈N₂)، نیکوتئین (C₁₀H₁₂N₂) و انابازیزین (ایزومر نیکوتین) نیز در توتون وجود دارد. از مواد مؤثره N.rustica در تهیه حشره ­کش و سایر موارد خاص نیز استفاده می­شود. بذرهای خشک توتون 4۰ – 3۰ درصد روغن دارند و روغن تصفیه ­شده آن را که فاقد نیکوتین است می­توان به عنوان روغن خوراکی مصرفی کرد. این روغن جز روغن­ های نیمه خشک­ شونده با درصد بالایی از اسیدهای چرب لینولئیک است. روغن توتون در تهیه رنگ­ های نقاشی و مواد جلادهنده نیز استفاده می­شود. کنجاله توتون حاوی 5/3 درصد نیتروژن است که بعد از استحصال روغن، به عنوان غذای مناسب برای دام و کود آلی می­توان استفاده شود.

ویژگی­ های گیاهی تنباکو:

توتون گیاهی است علفی و پایا که در ایران به علت محدودیت گرما به گیاه یک­ساله تبدیل شده است. این گیاه دولپه­ ای از تیره سولاناسه یا بادمجانیان و از جنس نیکوتیانا با نام علمی نیکوتیانا تاباکوم (Nicotianan tabacum) است. درصد نیکوتین در توتون از 0.18 تا 0.5 گزارش شده است. ویژگی­ های گیاه­شناسی توتون نخستین­ بار به وسیله ژان نیکوت به میان آمد و واژه نیکوتینا و آلکالویید آن به نام نیکوتین نیز برگرفته از نام وی است.

توتون گیاهی خودبارور است و درصد دگر باروری آن نا 3/11 درصد برآورد شده است. بعضی از انواع وحشی آن به علت برخورداری از ساقه چوبی همانند یک درخت دایمی رشد و نمو می­کنند و به سرما و یخ­بندان حساسیت شدیدی دارد. وجود 120 – 100 روز بدون یخ­بندان در طول دوره رشد و دمای متوسط ۲۶ درجه سانتی­گراد برای رشد توتون لازم است.

این گیاه در زمان قدکشیدن به دمای بیشتر نیاز دارد و در هوای سرد مدت بیشتری در مرحله روزت می­ماند. کاشت توتون بین عرض­ه ای 4۰ درجه شمالی و 4۰ درجه جنوبی امکان­ پذیر است. ولی ارقامی با طول روز بلند و حتی ارقام حساس به طول روز نیز وجود دارد. توتون گیاهی است روزکوتاه که به دمای بیشتری نیاز دارد. تیپ زراعی توتون N.tabacum با 36 – n2، منبع تهیه توتون است. N.rustica با 24 – n2، همان تنباکو است که از 5/9 – 4 درصد نیکوتین دارد. تنباکو از منشعب­ تری برخوردار است.

این گیاهان در استخراج اسید نیکوتنیک و اسید سیتریک مورد استفاده قرار می­گیرند. براساس طبقه­ بندی گود اسپیدس، جنس نیکوتیانا به سه گروه یا زیرجنس تقسیم می­شود و دارای ۶۴ گونه است:

• زیرجنس نیکوتیانا تاباکوم (Nicotianan tabacum) تعداد کروموزوم 36 – n2 است که بیشترین گونه­ های زراعی را شامل می­شود. این گونه برگ­های متناوب، دراز و کشیده دارد و گل­های آن قرمز و صورتی هستند.
• زیر جنس نیکوتیانا روستیکا (Nicotianan rustica) تعداد کروموزوم 24 – n2 است که گونه­ های تنباکو را شامل می­شود. این گونه از برگ­های گرد، پهن و تخم­ مرغی شکل برخوردار است. گل­ها از زرد تا زرد متمایل به سبز هستند.
• زیر جنس نیکوتیانا پتونیودس (Nicotianan petoniodes) با تعداد کروموزم­های گامتی متفاوت شامل ۲۴، ۲۲، ۲۱، ۲۰، ۱۶، ۱۲ ،۱۰ ،۹ = n بیشتر به عنوان پایه­های مقاوم در اصلاح واریته­های زراعی به منظور مقاومت به آفات کاربرد دارند.

ریشه توتون (تنباکو):

ریشه ­های توتون و تنباکو محل سنتز نیکوتین هستند و با افزایش انشعابات آن­ها میزان سنتز نیکوتین نیز افزایش می­یابد. ارتفاع بوته توتون متناسب با ارتفاع ریشه است. میزان گسترش و طول ریشه در تیپ­های مختلف متنوع و بین ۲۰۰-۵۰ سانتی­متر متغیر است. نیکوتین تنباکو زیاد و ریشه آن افشان است.

ساقه گیاه تنباکو:

ساقه توتون ابتدا علفی و سبز رنگ است و به تدریج سفت و نیمه­ خشبی می ­شود. ساقه بدون انشعاب و گل انتهایی است. در ارقام مختلف، ارتفاع ساقه­ ها بین ۵۰ تا ۲۰۰ سانتی­متر متغیر است. در طول ساقه تعدادی گره وجود دارد. قطر ساقه از پایین به بالا به تدریج کاهش می­یابد. بوته توتون به اشکال مخروطی، ذوزنقه­ ای، لوزی و استوانه دیده می­شوند. در توتون ساقه نیز مانند برگ چسبناک است.

برگ توتون (تنباکو):

برگ­ های تنباکو ساده، تاحدودی پهن، سبز رنگ و با لبه کامل هستند که به­ طور متناوب بر ساقه قرار می­گیرند. برگ ­ها توسط یک دم­برگ مشخص و کوتاه و یا بدون دم­برگ و با زاویه بین ۳۰ تا ۸۵ درجه به ساقه متصل می­شوند. عرض برگ­ها نصف طول آن­ ها است. ارقام مختلف توتون بین ۲۰ تا ۳۰ برگ دارند، ولی در برخی از موارد ممکن است تعداد برگ­ها بیشتر نیز بشوند.

اندازه برگ ­ها در ارقام مختلف متفاوت است و طول آن­ ها به ۵۰ تا ۷۵ و عرض آن­ها به ۳۰ سانتی­متر می­رسد. توتون ویرجینیا برگ­هایی به طول ۵۰-۳۰ سانتی­متر دارد که گاهی به ۷۰ سانتی­متر نیز می­رسد. نیکوتین زیادی در پهنک برگ­ های ویرجینیا وجود دارد. چون برگ­های این رقم بسیار بزرگ­تر از سایر ارقام است، بنابراین فاصله کاشت را در آن بیشتر درنظر می­گیرند.

در هر بوته برگ­ های وسط ساقه، بیشترین طول و عرض را دارا هستند. لچه برگ­ها یا برگ ­های زیر گل آذین کوچک­ترین برگ ­ها هستند. نسبت عرض به طول برگ یا شاخص شکل آن بیانگر باریک یا پهن ­بودن برگ است. این نسبت همواره کوچک­تر از عدد یک است. این نسبت هرچه به عدد یک نزدیک­تر باشد برگ پهن­تر و در صورتی که از عدد 0.5 کم­تر باشد برگ باریک محسوب می­شود.

طول و عرض برگ­ ها تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و موقعیت برگ­ها بر روی ساقه قرار می­گیرند. پوویلاتیس معتقد است که توتون گیاهی با رشد محدود است با شروع تشکیل گل در انتهای ساقه، علاوه بر توقف رشد برگ، برگ­ ها نیز زرد می­شوند.

برگ ­ها محل ذخیره نیکوتین هستند و نیکوتین سنتز شده در ریشه پس از عبور از ساقه­ های بدون انشعاب توتون به برگ­ ها منتقل می­شوند. میزان نیکوتین در نوک و حاشیه برگ حداکثر و در دم­برگ حداقل است. میزان آن از دم­برگ به طرف رأس برگ و در پهنک از رگبرگ میانی به سمت کناره­ های برگ افزایش می­یابد، درکل، مقدار نیکوتین در برگ های پایینی کم­تر از برگ­ های بالایی است. نیکوتین 6 -1 درصد وزن برگ را تشکیل می­دهد. رگبرگ حدود 28 درصد از وزن خشک کل برگ را شامل می­شود.

مراقبت از گیاه توتون

سر پژمرده به طور منظم شکوفا می شود تا فصل گلدهی طولانی شود. اگر اجازه داده شود، گونه توتون خود بذر می شود. توتونها که به عنوان گیاهان چند ساله نرم رشد می کنند، می توانند در فضای باز و در باغ های سرپوشیده زمستان گذرانی کنند. برای داشتن بهترین شانس رشد مجدد در بهار سال آینده، به سادگی آن را در پاییز قطع کنید و در اطراف پایه گیاه مالچ پاشی کنید. آفتاب کامل تا نیمه سایه در خاک حاصلخیز و مرطوب با زهکشی خوب. گیاهانی که در مکان های سرپناه رشد نمی کنند.

برگ ­های توتون (تنباکو) به سه دسته تقسیم می­شوند:

1. برگ­ های پای بوته: این برگ ­ها درشت، بزرگ و آلوده به خاک هستند و از نظر مرغوبیت در سطح پایینی قرار دارند. مقدار نیکوتین آن­ها از برگ ­های بالایی کم­تر است و به هنگام نشاء و انتقال از خزانه بیشتر آسیب می­بینند.
2. برگ ­های میانی که کم­رنگ هستند و تعداد آن­ها ۳-۲ و حداکثر ۴ عدد است. این برگ­ها مطلوب­ترین برگ ­های گیاه محسوب می­شوند.
3. برگ­ های انتهایی بوته معروف به برگ­ های لچه و زیرلچه هستند. این برگ­ ها نیکوتین بیشتری دارند. کرافتس و همکاران و رستمی گزارش کرده­ اند که سطح برگ تحت تأثیر سیستم ریشه و میزان کود نیتروژنه قرار می­گیرد و در قبل و بعد از سوزنی افزایش می­یابد.

تعداد برگ به خصوصیات ژنیتکی هر رقم و شرایط محیطی دوره رشد بستگی دارد. در ارقام مختلف توتون متفاوت است. اسفیکار و آنتینیو و دیگر محققان در بررسی ارقام توتون شرقی در یونان گزارش کرده­ اند که تعداد برگ­ های قابل برداشت ارقام بعد از نشاکاری تا زمان گل­دهی به طور خطی افزایش می­یابد و این خصوصیات تحت تأثیر شرایط رشد قرار دارد.

سطح برگ از مهم­ترین خصوصیات برگ است که پتانسیل عملکرد، اختلاف ارقام و میزان رشد گیاه را تعیین می­کند. از آن­جایی که برگ ­ها در این گیاه بخش اقتصادی آن را تشکیل می­دهند، بنابراین برگ­ های پهن ­تر، بزرگ­تر و با کیفیت خوب، دارای ارزش بالایی در بازار هستند. به علاوه، از آن­جایی که اعمال حیاتی برگ نظیر فتوسنتز، تنفس و تعرق به طور مستقیم به تولید و کیفیت محصول مربوط می­شوند، بنابراین برخورداری از سطح برگ مناسب از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. از نظر سطح برگ بین ارقام مختلف توتون تفاوت معنی­ داری وجود دارد.

بذر تنباکو

اسفیکاز و آنتونی و اسپلینتر و بیمن نشان دادند که سطح برگ ارقام مختلف از زمان نشاکاری تا مرحله گل­دهی یکسان نیست، ولی سطح برگ تمامی ارقام با گذشت زمان به تدریج افزایش می­یابد، سپس در پایان دوره رشد و بعد از گل­دهی به دلیل ریزش برگ­ها بر اثر بیماری، پیری و بارندگی زیاد کم­تر می­شود. هانگ و چول در بررسی ارقام توتون نشان دادند که در وزن خشک برگ ارقام، تفاوت معنی­ داری وجود دارد. مکون گزارش کرد که بعد از سرزنی، وزن خشک برگ­های بالایی نسبت به برگ­های پایینی و میانی گیاه حدود ۶۶ درصد بیشتر می­شود.

مارانی و ساچس در بررسی ارقام توتون شرقی و هیبریدهای نسل اول آن­ها گزارش کردند که وزن خشک برگ در میزان عملکرد برگ خشک مؤثر است و ارقام از نظر وزن خشک برگ تفاوت­های ژنتیکی معنی­ دار دارند. تاموف در مقایسه توتون­های شرقی گزارش کرد که تشکیل برگ­ها و وزن خشک اندام­های هوایی با نمو ریشه آن­ها مطابقت دارد و بیشترین رشد برگ­ها در ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از ظاهرشدن برگ­ها مشاهده می­شود.

تنباکو و توتون مشرق زمین از برگ­های کوچک و ضخیم­تر و از ارتفاع کم­تری نسبت به توون­های غربی برخوردار هستند. وزن خشک برگ ملاک تولید و عملکرد گیاه است. تغییرات وزن خشک برگ­ها با تغییرات سطح برگ، وزن پهنک و رگبرگ ارتباط نزدیکی دارد. بررسی­ها نشان داده ­اند که رابطه مستقیمی بین ارتفاع ساقه و تعداد برگ­ها به عنوان عملکرد اقتصادی وجود دارد، بنابراین رشد نامناسب ساقه می­تواند موجب کاهش عملکرد گردد. رشد برگ­های پایین، به سرعت رشد ریشه وابسته است، در حالی که رشد برگ­های بالایی و درنهایت وزن خشک آ­نها با نمو گیاه و افزایش ارتفاع بوته در ارتباط است.

گل گیاه تنباکو:

گل­ های توتون خوشه­ ای هستند و رنگ آن­ها بین سفید، کرم، صورتی، قرمز، سبز و زرد متغیر است. گل از پنج کاسبرگ و پنج گلبرگ به هم پیوسته و یک مادگی دوخانه­ ای تشکیل شده است. در گونه N.tabacum رنگ گلبرگ­ها با توجه به رقم ارغوانی و صورتی است. در تنباکو رنگ گلبرگ­ها سبز یا زرد و یا مخلوطی از آن­ها است. زمان گل­ دهی نقش مهمی در رشد و نمو توتون دارد، به طوری که ارتفاع ساقه، تعداد برگ و مقدار ماده خشک کل ارقام را تحت تأثیر قرار می­دهد. گل­دهی برای گیاه توتون نامطلوب است، زیرا با شروع آن علاوه بر توقف رشد برگ، برگ­ها زرد می­شوند.

بذر گیاه تنباکو:

میوه توتون کپسول است. هر بوته ۲۰۰ تا ۴۰۰ کپسول دارد. در هر کپسول بین ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ و گاهی ۸۰۰۰ عدد دانه ریز و قهوه ­ای رنگ وجود دارد. هر گرم دانه حاوی ۱۰ تا ۱۲ هزار بذر است. به عبارت دیگر، وزن هزار دانه آن 0.80 تا 1/0 گرم است. ریزی دانه توتون علاوه بر کاهش وزن هزار دانه موجب می­شود که کاشت مستقیم آن امکان­ پذیر نباشد. به همین دلیل است که برای دسترسی به حداکثر تعداد بوته، این بذرها را ابتدا در خزانه می­کارند و در مرحله چهار برگی، کار انتقال به زمین اصلی انجام می­شود. قوه نامیه بذر توتون در سال­های دوم تا چهارم حداکثر است و پس از ۱۶ سال قوه نامیه خود را از دست می­دهد.

عوامل مؤثر بر کیفیت توتون:

فاکتورهای متعددی بر مرغوبیت توتون مؤثرند. ویژگی مرغوب برگ توتون، برخورداری از کربوهیدرات و پتاس بالا و بهره­ مندی از محتوای کم موادی مانند نیتروژن، فیبر، کلسیم و خاکستر است. برگ­های مرغوب از رنگ یکنواخت و سطح نیکوتین پایین برخوردار هستند، ضمن آن­که یک­سره می­سوزد و دود ناشی از سوختن آن­ها نیز کم است. میزان عطر توتون و نوع مصرف آن بسته به نوع عمل­ آوری و خشک­ کردن آن متفاوت است. طبقه­ بندی اقتصادی توتون نیز بر همین اساس است هرچه فرآیند خشک­ کردن بهتر باشد، عطر سیگار بیشتر خواهد بود قندهای موجود در برگ توتون از منو و دی­ساکاریدها تشکیل شده ­اند که روی مزه و طعم دود سیگارت مؤثر هستند. مقدار قند در برگ­های سبز کم­تر از برگ­های خشک است، زیرا در برگ­های سبز مقداری از قندها به اسیدهای آلی تبدیل می­شوند. در صورتی که در برگ­های خشک نشاسته به قند تبدیل می­شود و مقدار قند افزایش می­یابد. افزایش قند به هنگام سوختن سیگارت، موجب معطرشدن دود سیگار می­شود. به علاوه، از نظر فن­ آوری تولید نیز، با جذب آب موجب سهولت عمل سوزش برگ توتون می­گردند. پاندیا و همکاران در بررسی برگ ارقام توتون گزارش کردند که شاخص کیفیت توتون تحت تأثیر مقدار قند و آلکالوییدها قرار می­گیرد. در توتون قسمت اصلی آلکالوئیدها را نیکوتین تشکیل می­دهد و سایر آلکالوئیدها از جمله آنابازین، نیکوتین و نیکوتیلین در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. نوع و میزان عناصر در ترکیبات توتون و روابط و اثر متقابل بین این ترکیبات نسبت به یکدیگر، در مجموع زمینه ­ساز کیفیت توتون می­شوند. این ترکیبات اهمیت اقتصادی و به ویژه بهداشتی توتون و فرآورده­ های گوناگون آن را معین می­کنند. وجود تعادل بین کربوهیدرات­ها و ترکیبات نیتروژنه در افزایش کیفیت توتون نقش مهمی دارد. نسبت قند به نیکوتین یکی از شاخص­ه های کیفی است که مقدار برابر ۱۰ آن مطلوب تلقی می­شود. این توتون­ها مزه ملایم و سوزش پایین­تری دارند. از سایر شاخص­های کیفی توتون، می­توان به موارد زیر اشاره کرد :

عدد اشموک (SN) یا ضریب اشموک (SC) :

درصد پروتئین / درصد قندهای احیایی = SC یا SN

× 400 [( مجموع مواد محدودکننده کیفیت) / (مجموع مواد مؤثر در کیفیت)] = BQ

اسید سیتریک + ترکیبات نیتروژنه) / (PH + قند + نشاسته + اسید اکسالیک + تانن­ها + رزین­ها)] = BQ

× 400[(دیواره سلولی + خاکستر +

و یا اگر شاخص بروکنر برابر ۲۰۰ باشد، نشانگر کیفیت بالا و اگر در محدوده 125 – 130 باشد نشانگر کیفیت پایین توتون است.

عوامل مؤثر بر نیکوتین برگ­ ها:

واریته یا ژنوتیپ، نوع کاشت (مزرعه­ ای یا نشایی)، ضخامت برگ، میزان نور، حاصل­خیزی خاک به ویژه از نظر پتاسیم، نیتروژن، کلر و مولیبدن، تعداد برگ، تراکم بوته و میزان رطوبت از عوامل مؤثر نیکوتین برگ­ها به حساب می­آیند. مقدار نیکوتین در کاشت نشایی بیشتر از آن­هایی است که توتون صورت مستقیم در مزرعه توسط بذر کاشته می­شود.

متناسب با افزایش نور، ضخامت برگ، حاصل­خیزی خاک، نیتروژن خاک و خشکی درصد نیکوتین نیز بیشتر می­شود، در حالی که افزایش تراکم کاشت، رطوبت و تعداد برگ، درصد نیکوتین را کاهش می­دهد. پتاسیم موجب افزایش کیفیت سوختن و دود ناشی از آن می­شود. کلر عکس پتاسیم عمل می­کند. مولیبدن کاتالیزور سنتز نیکوتین است و با افزایش نیکوتین، موجب کاهش کیفیت توتون می­شود.

ارزیابی کیفیت برگ به غلظت نسبی ترکیبات آلی مختلف برگ مانند آلکالوییدهای کل و قندهای احیاء بستگی دارد. مقدار این ترکیبات به رقم، روش خشکانیدن، شرایط آب و هوایی، مقادیر و نوع کودها و سموم مورد استفاده بستگی دارد.

تناوب توتون (تنباکو):

توتون از نظر تناوب زراعی جزء گیاهان خودسازگار است و تا زمانی که زراعت توتون توسط بیماری­های ویروسی و گل جالیز تهدید نشود می­توان کشت آن را تداوم بخشید. اگر توتون در تناوب با گیاهان تیره­ی بقولات به ویژه بادام زمینی و سویا قرار گیرد، به دلیل نیتروژن باقی­مانده در خاک، نیکوتین در برگ افزایش می­یابد. بهتر است نیتروژنی به خاک داده نشود و یا مصرف آن به حداقل ممکن کاهش یابد. در این صورت، بهتر است پتاس بیشتری مصرف شود، زیرا پتاس اثر سوء نیتروژن را برطرف می­کند.

در محل داغ آب کشت شوند. در خاک­های رسی، محل داغ آب بالاتر از خاک­های شنی در نظر گرفته فاکتورهای تعیین­کننده فاصله کشت عبارت از تیب و واریته توتون، نوع خاک و تجهیزات ماشینی مورد استفاده است. فاصله خطوط کشت در توتون­های غربی ۱۲۰-۱۰۰ و در توتون­های شرقی ۴۰ – ۵۰ سانتی­متر است. فاصله نشاها برای توتون­ های غربی 50 و برای توتون­های شرقی ۲۵-۲۰ سانتی­متر در نظر گرفته می­شود. تراکم نشاها در توتون­های غربی ۳۰- ۲۰ هزار و در توتون­های شرقی ۱۲۰ – ۸۰ هزار بوته در هکتار است. توتون باید در مزرعه ­ای کاشت شود که در معرض باد نباشد، زیرا اگر وزش باد همراه با شن باشد، بر اثر زخمی­ کردن برگ موجب می­شود تا بیماری­های ویروسی انتشار یابند.

روش کشت گیاه تنباکو:

این گیاه بیشتر در اراضی اصلاح شده و زمین‌های دارای کود پتاس می روید.

مرحله اول:

کاشت انواع توتون، مورد مطالعه و دقت زیاد قرار گرفته است. زیرا بر حسب نژاد و شرایط کشت (نزدیکی، فشردگی، نوع کود و دوران برداشت محصول و غیره) از آن برگ‌های متفاوتی به دست می‌آید که از لحاظ نیکوتین و خصوصیات دیگر باهم اختلاف دارند.

به طور کلی کشت گیاه به وسیله دانه در اراضی اصلاح شده و کود دار مخصوصاً دارای پتاس صورت می گیرد. اگر در زمین زراعتی، فسفات، آهک و کلرور سدیم به مقدار زیاد وجود داشته باشد رشد آن به خوبی صورت نمی گیرد.

دانه ها را در پایان زمستان، در خاک بسیار حاصلخیز و شرایط گلخانه ای می‌کارند. حداقل درجه حرارت رشد گیاه باید 38 درجه سانتی گراد باشد.

بذر تنباکوی کنتاکی

مرحله دوم:

بعضی از گونه ها باید در پناه سایه پرورش داده شوند و پس از این که جوانه‌ها رشد نمودند آنها را در زمین های آماده به فاصله 25 تا 30 سانتی متری در ردیف‌های 90 سانتی متری می کارند. برداشت محصول در فاصله ماه های مرداد و شهریور انجام می گیرد. برای این کار، برگ ها را تدریجاً از قاعده ساقه و یک به یک با دست یا وسایل مکانیکی چیده و در این عمل دقت می‌نمایند که هنگام چیدن برگ، قسمتی از پوست ساقه با آن کنده نشود.

سپس برگ‌ها را از ناحیه دمبرگ به کمک سوزن‌های بلند، سوراخ کرده و نخ نازک ولی مقاومی را از آن عبور می دهند. با متصل کردن دو رأس آزاد نخ به دو نقطه ثابت در انبار، برگ ها را به وضع آویخته به نحوی که هریک با دیگری مختصر فاصله ای داشته باشد، قرار می دهند. تا با عبور هوا از بین برگ‌ها، خشک شدن آنها در گرمای معتدل انبار به ملایمت صورت گیرد.

مرحله سوم:

برگ توتون معمولاً ضمن خشک شدن تغییر رنگ می دهد. به طوری که ابتدا به رنگ زرد لیمویی در آمده و سپس تحت اثر عمل دیاستاز و وقوع اکسیداسیون که نتیجه اش تغییر شکل عناصر شیمیایی برگ می باشد، رنگ قهوه‌ای حاصل می‌کند. پس از انجام این مراحل برگ‌ها را برحسب اندازه و رنگ، بسته‌بندی می‌نمایند.

استفاده از برگ‌ها به همین حالت و یا پس از معطر ساختن آنها صورت می گیرد. برای ایجاد حالت اخیر معمولاً اعمالی از قبیل تخمیر، خیس کردن، بو دادن و غیره انجام می‌گیرد.

زمان برداشت گیاه توتون:

برداشت محصول یعنی چیدن برگ های گیاه معمولاً در فاصله ماه‌های مرداد و شهریور انجام می گیرد.

بازار گیاه توتون:

کشورهای اصلی عرضه کننده این گیاه شامل، مکزیک، اکوادور، گویان، ونزوئلا، بولیوی، آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی هستند.

بیماری ها و آفات

پس از راه اندازی، گیاهان اساساً بدون مشکل هستند، اگرچه شته ها گاهی اوقات طرفدار تنباکوی جنگلی هستند و بسیاری از گونه ها در مناطق مرطوب و سایه مستعد حملات شلاق هستند. همچنین ویروس ها، پوسیدگی ساقه، پوسیدگی ساقه، سفیدک کرکی، میرایی و پوسیدگی ریشه، و همچنین کرم ها، ماینرهای برگ و کنه های عنکبوتی ممکن است.

رشد توتون نسبتاً بدون مشکل است. از نهال های جوان در برابر راب ها و حلزون ها محافظت کنید.

پنج رقم توتون برای رشد

Nicotiana sylvestris – یک گیاه تنباکوی بلند که تا 1.5 متر رشد می‌کند با برگ‌های معطر بزرگ و گل‌های سفید زیبا و آویزان با رایحه‌ای شدید. در حاشیه بیانیه می دهد، در ظروف بزرگ به خوبی کار می کند و یک گل بریده فوق العاده می سازد.

Nicotiana alata “Lime Green” – یک گیاه چند ساله لطیف با عمر کوتاه با گلهای سبز لیمویی به شکل قیف. در طول روز شکوفه ها پژمرده می شوند، اما از اوایل غروب به بعد عطر و بوی فریبنده ای منتشر می کنند که پروانه ها را جذب می کند.

Nicotiana langsdorffii – یک گونه فوق العاده توتون برای رشد در قسمت های بزرگ در پشت مرز علفی یا در میان سایر گیاهان چند ساله. در طول تابستان خوشه های بلندی از گل های سبز لیمویی با رایحه ای دلپذیر دارد.

Nicotiana alata “Domino Crimson” – یک گیاه چندساله قوی اما کوتاه مدت با گلهای بزرگ، قیفی شکل و قرمز روشن. از اوایل غروب به بعد عطری اغوا کننده از خود متصاعد می شود. گل ها آهنربایی برای پروانه های شب پرواز هستند.

Nicotiana x hybrida “Whisper Mixed” – مجموعه ای بلند از توتونها، درخشان برای رشد در پشت لبه. گیاهان دارای شاخ و برگ سبز مایل به نقره ای هستند و در تمام تابستان گل هایی را در سایه های با شکوه و خاموش سفید و صورتی دارند. آنها عطری لطیف برای جذب شب پره ها منتشر می کنند.

محل رشد توتون

توتون را در خاک مرطوب و با زهکشی خوب، در آفتاب کامل تا نیمه سایه پرورش دهید. برخی از گونه‌ها، مانند Nicotiana alata، در آفتاب کامل بهترین عملکرد را دارند و گونه‌های بلندتر ممکن است به سمت نور خم شوند، اگر در آفتاب مستقیم نباشند. 67 گونه توتون از استرالیا، آمریکای شمالی و مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی می آیند. همه گل‌های لوله‌ای یا شیپوری شکل دارند که معمولاً در عصر و شب باز می‌شوند و گاهی اوقات رایحه‌ای قوی منتشر می‌کنند. آنها را می توان به عنوان نمونه یا بستر گیاهان، در مرزها، باغ های جنگلی یا ظروف استفاده کرد. ارتفاع از کمتر از 1 فوت تا بیش از 10 فوت متغیر است.