معرفی گیاه شبدر برسیم یا شبدر مصری

مبداء شبدر برسیم (t.alexandrium) هنوز مورد بحث است. شبدر برسیم در دامنه درجه حرارت صفر تا 35 درجه سانتیگراد رشد می­کند و اپتیمم درجه حرارت از 12 تا 25 درجه حرارت است و در 2- درجه گیاه از بین می­رود و به همین دلیل کشت شبدر برسیم منحصر به مناطقی است که دارای یخبندان نباشد.

شبدر برسیم در انواع خاک­ ها٬ از شنی تا لومی سنگین در صورتی که خاک خوب زهکشی شده باشد رشد می­کند. در خاک­های آهکی و ماسه بادی نیز رشد می­کند ولی به شوری نسبتا حساس می­باشد. شبدر برسیم را می­توان در مناطقی که باران زمستانه دارند و زمستان­های ان­ها معتدل است بدون آبیاری کشت نمود. ولی برای تولید محصول زیاد در دراز مدت آبیاری ضروری است.

خصوصیات گیاهی و واریته­ های شبدر برسیم :

شبدر برسیم٬ گیاه یک ساله ­ای است که تا ارتفاع 75 – 60 سانتیمتری رشد می­کند. این گیاه دارای یک ریشه اصلی قوی و تعداد زیادی ریشه­ های جانبی است که تا عمق 60 – 40 سانتیمتری نفوذ می­کنند. ساقه آن توخالی است و پس از برداشت رشد جدید از جوانه­ های قاعده هر ساقه تامین می­گردد.

برگ­های آن سه برگچه ­ای و تا حدودی کرک دار است و گل­های آن کوچک و زرد کم رنگ است. شبدر برسیم کاملا ” خود نابارور است و گرده افشانی به وسیله حشرات صورت می­گیرد. بذر آن ابتداء به رنگ زرد مایل به سبز بوده و سپس به تدریج قرمز مایل به قهوه ­ای می­گردد. علیرغم توانایی تولید این گیاه و سایر خصوصیاتی که به عنوان یک گیاه علوفه­ ای مهم دارد کارهای به نژادی روی آن کم انجام شده است :

در مصر 4 تیپ شبدر برسیم وجود دارد:

1. مسگاوری : این تیپ شبدر برسیم چند برداشته است و می­تواند چندین بار درو را تحمل کند و از متداول­ترین انواع شبدر در مصر و مناطق دیگر است.
2. چداری : شبیه مسگاوری است ولی مورد مصرف کمتری دارد.
3. بالی : این تیپ نسبت به دو تیپ قبلی دارای سیستم ریشه گسترده تری می­باشد و مقاومت به خشکی آن نیز بیشتر است. درصد ماده خشک آن خیلی بیشتر از مسگاوی است ولی عملکرد آن خیلی کمتر است.
4. فاهلی : این تیپ شبدر برسیم تک برداشته است و عمدتا ” به صورت دیم٬ جهت تهیه علوفه خشک یا به عنوان گیاه تازه کشت می­شود.

عملیات زراعی روی شبدر برسیم:

شبدر برسیم دارای اثر بسیار خوبی برای حاصلخیری خاک است و می­توان نقش مهمی در تناوب زراعی خصوصا در شرائط فاریاب داشته باشد. به علت رشد سریع و متراکم آن و امکان برداشت مکرر علوفه٬ این گیاه می­توان علف­های هرز را از بین ببرد. در خاک­هائی که آلوده به بیماری­های ریشه­ ای است٬ بهتر است شبدر برسیم را بعد از یک گیاه دیم مانند گندم کشت نمود. از کشت پنبه٬ به علت دارا بودن بیماری­های ریشه ­ای قبل از شبدر باید خودداری نمود. ذرت٬ سورگم٬ چغندر قند و بسیاری گیاهان زراعی دیگر بعد از شبدر برسیم نیتجه خوبی می­دهند.  البته پس از کشت شبدر برسیم باید حداقل 6- 5 سال از کشت آن در همان زمین خودداری کرد.

کاشت مخلوط آن با علف­های خانواده گرامینه در بعضی موارد انجام می­شود ولی کشت مخلوط آن با چاودار مطلوب نیست زیرا چاودار به علت رقابت با شبدر آن را ضعیف می­کند. کشت شبدر برسیم باریگراس­های یک ساله٬ به ویژه از نظر افزایش عملکرد در هکتار نتایج خوبی داده است.

برای مطالعه مقاله علوفه هیدروپونیک چیست کلیک کنید .

شخم و تهیه بیشتر شبدر:

هیچ گونه عملیات شخم خاصی برای شبدر برسیم مورد نیاز نیست. زمین را می­توان به عمق 15- 20 سانتیمتر شخم زد و پس از دیسک آن را تسطیح نمود.

بذر شبدر برسیم بزرگ­تر از بذر سیار شبدرها است و در شرائط مساعد ، خیلی سریع جوانه می­زند و گیاهان جوان آن نسبتا قوی می­باشند.

مصرف کود برای شبدر برسیم:

شبدر برسیم نیاز کودی زیادی ندارد. ازت معمولا مورد نیاز نیست و فسفر تنها در خاک­هائی که کمبود دارد مورد نیاز است. چون شبدر برسیم قادر است از بقایای کود فسفره­ایی که به گیاه ، قبل از آن داده شده است به خوبی استفاده کند مقدار کود فسفر مورد نیاز ان معمولا بین 80 تا 100 کیلوگرم p₂₀₅ در هکتار است. شبدر برسیم به کمبود پتاس خیلی حساس است و در موارد لزوم کود پتاسه به مقدار 150 – 100 کیلوگرم k₂₀ در هکتار مصرف می­شود.

عملیات کاشت شبدر برسیم:

شبدر برسیم معمولا در پائیز کشت می­شود. زمان کاشت شبدر برسیم در منطقه مدیترانه نه اوائل پائیز است. کاشت زودتر باعث می­شود که گیاه از حرارت زیاد صدمه ببیند و نیاز به مقدار زیادی آب داشته باشد و کاشت دیرتر باعث کاهش سرعت رشد می­شود و تعداد دفعات برداشت کم و بالاخره عملکرد کاهش می­یابد.

کاشت شبدر برسیم به صورت دیم معمولا بعد از اولین باران٬ یعنی هنگامی که خاک به عمق کافی مرطوب شده باشد صورت می­گیرد.

شبدر برسیم را می­توان به صورت دستپاش کشت نمود و با یک بار هرس سبک٬ بذر آن را زیر خاک کرد. البته کاشت به صورت ردیفی با فواصل 20- 15 سانتیمتر بین ردیف­ها بهتر است٬ زیرا خروج گیاه از این طریق سریع­تر و یک نواخت­تر و به مقدار قابل ملاحظه ­ای از مصرف بذر کم می­شود. حد مطلوب عمق کاشت 1-2 سانتیمتر و حداکثر آن حدود 5 سانتیمتر است.

برای خرید و مطالعه آموزش کاشت بذر شبدر کلیک کنید .

برای خرید و مطالعه آموزش کاشت بذر شبدر شیرین کلیک کنید .

آبیاری شبدر برسیم:

شبدر برسیم نسبت به رطوبت خاکی خیلی حساس است و عملکرد و طول دوره رشد آن به شدت تحت تاثیر آبیاری قرار می­گیرد. آبیاری مکرر و سنگین در پائیز ممکن است باعث غرقاب شدن گیاه در طول ماه­های زمستان شود و پوسیدگی ریشه گیاه را همراه داشته باشد و در نتیجه پوشش گیاهی را تنک و عملکرد در طول فصل رشد را کاهش دهد. بنابراین باید مقدار آبیاری قبل از شروع دوران بارندگی به حدی محدود شود که برای استقرار و رشد گیاه در مراحل اولیه لازم است و بدین ترتیب از ذخیره شدن بیش از حد رطوبت در خاک جلوگیری به عمل آید. بنابراین این در مناطقی که بارندگی زمستانه دارند آبیاری قبل از کاشت. که برای اکثر گیاهان زراعی توصیه می­شود برای شبدر برسیم مطلوب نیست. در بهار پس از پایان دوره بارندگی باید آبیاری کافی انجام شود تا تمامی منطقه ریشه در حد ظرفیت زراعی رطوبت داشته باشد. بعد از آن آبیاری به فاصله هر 10 تا 14 روز یک بار صورت می­گیرد.

برداشت شبدر برسیم:

گیاه معمولا 5 تا 8 هفته پس از کاشت آماده برداشت است. البته اولین برداشت آن به شدت آلوده به علف­های هرز است. در شبدر برسیم در قاعده هر ساقه دو جوانه وجود دارد. که معمولا کمی قبل از این که گیاه آماده برداشت شود شاخه جدیدی تشکیل می­دهند. برای این که لطمه ­ای به این شاخه ­ها وارد نشود شبدر برسیم را باید قبل از آن که شاخه ­های جدید آن به طول 2- 4 سانتیمتر برسند برداشت کرد. به همین دلیل گیاه باید از ارتفاع کافی از سطح خاک برداشت شود. به جز در مواردی که درجه حرارت پائین است٬ فاصله بین  برداشت­ها 25  تا 35  روز می­باشد. تعداد برداشت­ها در شرایط آبیاری 5 تا 6 و در شرایط دیم 1 تا 2 می­باشد. شبدر برسیم در ماه اردیبهشت به گل می­رود و پس از گل دهی رشد رویشی آن به شدت کاهش می­یابد، بنابراین از نظر اقتصادی بهتر است که آخرین برداشت را  به تولید بذر اختصاص داد.

شبدر برسیم را می­توان به صورت تازه به دام تعلیف نمود. ولی برای تهیه علوفه خشک چون درصد آب آن زیاد است خشک کردن آن مشکل است. این گیاه بسیار خوش خوراک است و به سادگی توسط آنواع دام­ها خورده می­شود. عملکرد آن بستگی به زمان کاشت٬ عملیات زراعی٬ آب و هوا٬ حاصلخیری و نوع خاک دارد. عملکرد متوسط ان در خاک­های سبک 50 – 70 تن علوفه تازه در هکتار و در خاک­های متوسط تا سنگین 80 – 100 تن در هکتار می­باشد. البته عملکرد 140 تن در هکتار نیز گزارش شده است.

تولید بذر شبدر برسیم:

تنها مزارعی که عاری از علف­های هرز هستند باید به تولید بذر اختصاص داده شوند٬ شبدر برسیم تنها زمانی گل می­دهد که طور روز بیش از 12 ساعت باشد. بنابراین در مناطق مدیترانه ­ای آخرین برداشت علوفه ­ای آن حدود اواخر فروردین صورت می­گیرد. و اگر این برداشت از اواسط اردیبهشت به بعد صورت گیرد عملکرد بذر بسیار کم خواهد شد. پس از این که آخرین برداشت آن جهت علوفه انجام شد٬ به مزرعه آب کافی داده می­شود و دومین آبیاری در هنگامی که گیاه در گل دهی کامل است انجام می­گیرد. شبدر برسیم توسط حشرات گرده افشانی می­شود. بذر این گیاه حدود 60 روز پس از این که آخرین برداشت علوفه آن انجام شد٬ می­رسد و می­توان با کمباین غلات آن را برداشت کرد. عملکرد بذر معمولا بین 300 – 700 کیلوگرم در هکتار است. البته عملکرد 1000 کیلوگرم در هکتار یا بیشتر نیز گزارش شده است.

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.