با درخت بالنگ آشنا شویم

بالنگ گیاهی از خانواده مرکبات به شمار می‌رود که به صورت بوته‌ای کوتاه رشد و در دو رقم ظاهر می‌شود که رقم باریک و کوچک آن با نام ترنج و رقم دیگر آن که در سایز بزرگ رشد می‌کند با نام بالنگ شناخته می‌شود، علاوه بر تازه خوری برای تهیه مربا و … نیز از آن استفاده می‌کنند.

در بیشتر مناطق به ‌خصوص مناطق شمالی جنوبی و مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند که نسبت به سرمای هوا حساس است و از بین می رود. وزن برخی از میوه های این گیاه به یک کیلوگرم نیز می‌رسد که خواص بسیاری دارد و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است طوری که برای رشد نیاز به دمای مناسب، نور کامل خورشید، آبیاری متوسط و منظم به همراه کود دهی به موقع و هرس دارد. دارای واریته های متنوعی است که با نام‌های مختلفی نیز شناخته می‌شود که نسبت به آفات و بیماری‌ها نیز مقاوم است.

مشخصات گیاهی کامل درخت بالنگ:

بالنگ از درختان مثمر به شمار می رود که میوه ای استوانه‌ای مانند و مستطیلی شکل کشیده دارد که سطح پوسته آن صاف نیست، بسیار گوشتی و آبدار است و در بیشتر مناطق رشد می‌کند، خواص بسیاری دارد و سرشار از ویتامین‌های مختلفی است، گیاهی از خانواده مرکبات به شمار می‌رود که بومی مناطقی از جنوب شرقی آسیا است.

توجه داشته باشید که میوه این گیاه به دو گونه مختلف ظاهر می‌شود که گونه نخست در سایز کوچک تر از دیگری رشد می‌کند که دو طرف آن باریک است و با نام ترنج شناخته می‌شود و گونه دومی که در سایز درشت رشد می‌کند بالنگ نام دارد. میوه این گیاه در سایز درشت رشد می‌کند طوری که وزن هر میوه آن به بیش از یک کیلوگرم بیشتر و کمتر نیز می‌رسد.

دارای پوستی ضخیم به همراه برآمدگی است که در رنگ‌های مختلف زرد، نارنجی و … ظاهر می‌شود، معمولاً بسیاری از واریته های آن به رنگ زرد و بسیار معطر هستند که طعم دلچسبی نیز دارد که قسمت گوشتی آن به رنگ سفید است که طعم شیرین تا ترشی دارد.

قسمت مغزی این گیاه بسیار آبدار است که به صورت درختچه‌ای کوتاه در بیشتر مناطق رشد می‌کند طوری که ارتفاع آن بسته به شرایط اقلیمی مختلف، آب و هوا و … به ۲ تا ۳ متر می‌رسد. برگ‌های پهن و خوشبویی در سایز بزرگ دارد طوری که طول آن بین ۱۰ تا ۱۸ سانتیمتر است، خاصیت دارویی و درمانی زیادی دارد.

توجه داشته باشید که این گیاه نسبت به سرما حساس است و از بین می رود، همچنین گرمای شدید هوا نیز سبب خشک شدن برگهای گیاه می‌شود و بدین ترتیب به میوه گیاه آسیب جدی وارد می‌کند. میوه درخت بالنگ بیشترین شباهت را به درخت لیمو دارد که در داخل آن تعدادی دانه یا بذر وجود دارد.

دارای شاخه‌های پهن برگی است که برگ‌های آن به صورت درهم ظاهر می‌شوند، دارای گل‌های کوچک چند گلبرگی زیبایی به رنگ سفید است که از میان شاخ و برگ گیاه ظاهر و منظره زیبایی را نمایان می‌کند، از میوه بالنگ علاوه ‌بر تازه خوری برای تهیه آبمیوه و همچنین لوازم آرایشی و بهداشتی و آشپزی استفاده می‌کنند.

خرید نهال بالنگ

توجه داشته باشید که گل‌های این گیاه به صورت دو جنسی نر و ماده هستند که گرده‌افشانی آن توسط باد و حشرات مختلف انجام می‌شود که می‌توان گفت گیاهی خود گرده‌افشان به شمار می‌رود که دارای تاجی نامنظمی است، برگهای همیشه سبزی با طعم لیمو دارد.

نکته‌ای که در ارتباط با میوه این گیاه وجود دارد این است که میوه بالنگ پس از رسیدن از درخت نمی‌افتد بنابراین باید آن را با دست خود برداشت کنید، توجه داشته باشید که در صورت عدم برداشت به دلیل سنگینی ای که میوه‌ درخت بر روی شاخه و برگ ایجاد می‌کند ممکن است شاخه‌های درخت بشکنند و جوانه‌های گل بعدی نیز با مشکل مواجه شوند.

متوسط باردهی درخت بالنگ سالانه بیش از ۳۰ کیلوگرم تخمین زده شده است که عمر اقتصادی آن بین ۱۵ تا ۲۵ سال است، میوه این گیاه دارای طبع سرد و خشکی است که برگ و شکوفه‌های آن دارای طبع گرم و خشکی هستند.

انواع درخت بالنگ:

درخت بالنگ دارای چندین واریته مختلف به قرار زیر است.

بالنگ کوهی:

بالنگ کوهی یکی از واریته های پرطرفدار بالنگ به شمار می رود و برای افرادی که به طعم‌های تلخ و ترش علاقه دارند مناسب است چرا که بالنگ کوهی طعم ترش و ملسی دارد که در سایز درشت و استاندار به صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند که خواص بسیاری دارد و در بیشتر مناطق رشد می‌کند.

بالنگ شیرازی:

بالنگ شیرازی همانطور که از نامش پیداست بومی مناطقی از شیراز به شمار می رود که می‌توان گفت نوعی بالنگ محلی به رنگ زرد است، دارای طعم دلچسبی است که برای تهیه مربا از آن استفاده می‌کنند و از ارزش غذای بالایی برخوردار است.

بالنگ سبز:

بالنگ سبز برخلاف نوع زرد رنگ خود در رنگ سبز و در سایز متوسط تا درشت رشد می‌کند که دارای طرفداران زیادی است و در بیشتر مناطق ایران رشد می‌کند که استفاده‌های مختلفی از آن می‌کنند.

بالنگ شمال:

بالنگ شمال در مناطق شمالی ایران رشد می‌کند که خواص بسیاری دارد و دارای طعم ترش تا شیرینی است که بسیار گوشتی و آبدار است.

خرید بذر درخت بالنگ

روشهای تکثیر درخت بالنگ:

درخت بالنگ از طریق بذر، قلمه و خواباندن ریشه تکثیر می‌شود.

کاشت بذر درخت بالنگ:

در کشت بذری پس از تهیه بذر یک گلدان در ابعاد مناسب با زهکشی خوب تهیه کنید، گلدان را با استفاده از خاک غنی و حاصلخیز پر کنید، سپس بذر گیاه بالنگ را در عمق مناسبی از خاک مورد کشت بکارید و با استفاده از خاک باغچه و خاک غنی روی بذر را بپوشانید و در نهایت پس از کاشت بذر گیاه را آبیاری کنید و تا زمان جوانه زنی سطح مورد کشور را مرطوب نگه دارید چرا که رطوبت نقش مهمی در تسریع جوانه زنی بذر ایفا می‌کند.

زمانی که گیاهی جوانه زد و شروع به رشد کرد آن را به گلدان بزرگتر و در نهایت پس از گذشت حدود یک سال نهال به دست آمده را به زمین اصلی منتقل کنید، برای این منظور گودالی در سطح زمین مورد کشت ایجاد و نهال را درست در مرکز گودال بکارید و آن را آبیاری کنید تا گیاه رشد خود را آغاز کند.

کاشت قلمه درخت بالنگ:

به هنگام قلمه درختی را برای قلمه زدن انتخاب کنید که علاوه بر باردهی نسبت به آفات و بیماری‌ها نیز مقاوم باشد، سپس شاخه‌ای از گیاه را انتخاب و قلمه ای در سایز ۱۵ تا 25 سانتیمتر از شاخه گیاه جدا کنید، گودالی در بستر اصلی خاک مورد کشت گیاه ایجاد و قلمه را در درون آن بکارید و برای تسریع در ریشه زایی قلمه از هورمون ریشه زایی استفاده کنید و قلمه را در زمینه مورد کشت بکارید، پس از گذشت مدتی قلمه ریشه دار می‌شود و گیاه رشد خود را آغاز می‌کند. کاشت قلمه از روش‌های رایج تکثیر درخت بالنگ به شمار می رود که بسیاری از کشاورزان از آن استفاده می‌کنند.

خواباندن شاخه درخت بالنگ:

خواباندن شاخه یکی دیگر از روشهای تکثیر درخت بالنگ به شمار می‌رود که در نزد بسیاری از کشاورزان مرسوم است؛ در این روش به جای اینکه شاخه را از درخت جدا کنید، گودالی در کنار درخت در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری خاک ایجاد کنید و سپس شاخه را بدون آنکه از درخت اصلی جدا کنید در داخل خاک قرار دهید، پس از گذشت مدتی شاخه ریشه دار می‌شود، در همین هنگام می‌توانید شاخه را از درخت جدا کنید، زمانی که شاخه ریشه‌دار شد و شروع به رشد کرد آن را به بستر اصلی رشد منتقل کنید تا به رشد خود ادامه دهد.

روشهای هرس درخت بالنگ:

درخت بالنگ برای رشد و نمو به مانند سایر درختان نیاز به هرس سالانه دارد، بنابراین شما باید به هنگام هرس شاخه‌های اضافی و بیمار گیاه را از شاخه‌های اصلی گیاه جدا کنید تا جایی که گیاه بتواند از هوای تازه تنفس و به رشد خود ادامه دهد، اگر شما مبتدی هستید و از باغبانی چیزی بلد نیستید برای هرس گیاه بهتر است از یک باغبان کمک بخواهید تا کار هرس درخت بالنگ شما را انجام دهد.

شرایط اکولوژیک رشد درخت بالنگ:

درخت بالنگ برای رشد هر چه بهتر و نگهداری نیاز به شرایط محیطی مناسب خود را دارد.

ارتفاع: ارتفاع این گیاه بسته به واریته های مختلف متغیر و بین 2 تا 3 متر تخمین زده شده است.

نور: گیاهی آفتاب دوست به شمار می رود که برای رشد و نمو روزانه به شش تا هشت ساعت نور خورشید نیاز دارد، البته در برابر سایه جزئی نیز تا حدود زیادی مقاوم است و به رشد خود ادامه می‌دهد.

دما: توجه داشته باشید که بالنگ نسبت به سرما و یخ زدگی مقاوم نیست و از بین می رود چرا که نسبت به سرمای هوا حساس است، البته در برخی مواقع تا دمای زیر صفر درجه را نیز تحمل می‌کند، اما ممکن است سر شاخه‌های جوان این گیاه آسیب ببینند به همین دلیل بهتر است این درخت را در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت کنید البته توجه داشته باشید که منطقه مورد کاشت نباید بیش از حد گرم نباشد چرا که گرمای بیش از حد سبب آسیب به درخت می‌شود. بهترین منطقه برای کشت مناطقی هستند که دارای شرایط دمایی ایده‌آلی هستند یعنی در طول سال دمای آن دچار تغییرات فاحش نمی‌شود، دمای مناسب برای رشد این گیاه ۱۵ تا 30 سانتی‌گراد است که البته تا دمای ۳۵ درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند.

خاک: برای رشد به خاک حاصلخیز و غنی با زهکشی مناسب نیاز دارد، خاک‌های سبک را برای رشد ترجیح می‌دهد.

آبیاری: بالنگ از جمله گیاهانی است که برای رشد و نمو به آبیاری متوسط و در عین حال منظمی نیاز دارد، ۲ تا ۳ بار آبیاری در هفته برای رشد این گیاه کافی است، توجه داشته باشید که سطح خاک بین دو آبیاری باید مرطوب باشد، به هنگام آبیاری توجه داشته باشید که سطح خاک زیاد خیس نباشد چرا که در این صورت ریشه گیاه می‌پوسد و از بین می رود.

فاصله کاشت: فاصله کاشت درختان از یکدیگر 4 تا 5 متر و فاصله بین ردیف‌ها 3 متر است.

خرید بذر بالنگو

زمان و مقدار کود دهی به درخت بالنگ:

درخت بالنگ برای رشد نیاز به کود دهی منظم دارد بنابراین شما می‌توانید برای حفاظت از گیاه در برابر سرما از کود پوسیده دامی به صورت چالکود یا روش‌های دیگر استفاده کنید، همچنین در فصل بهار برای افزایش گلدهی و باردهی گیاه می‌توانید از کودهای شیمیایی مناسب استفاده کنید که در این زمینه برای مشاوره می‌توانید با فروشگاه پوپونیک تماس بگیرید.

یکی از نکاتی که به هنگام کود دهی باید به آن توجه داشت این است که هنگامی که درخت جوانه زده و برگهای آن حالت سبز دارد و میوه نیز در حال تشکیل شدن است و درخت رشد روزانه خود را به بهترین شکل ممکن تجربه می‌کند نیاز به کود دهی نیست چرا که درخت رشد طبیعی خود را طی می‌کند، بنابراین اصرار به کود دهی بیش از حد نکنید چرا که کود دهی بیش از حد و خارج از نوبت سبب افت کیفیت میوه و حتی کاهش میوه دهی می‌شود.

بنابراین بهترین زمان برای کود دهی زمانی است که شکوفه و گل بر روی گیاه در حال شکل‌گیری است. توجه داشته باشید که کودهای مورد استفاده باید حاوی عناصر ضروری گیاه همچون سه عنصر پتاسیم نیتروژن و فسفر باشند که علاوه بر این داشتن عناصری همچون آهن مس، روی و منگنز باعث رشد بیشتر گیاه می‌شود.

آفات و بیماری‌های رایج و روشهای مبارزه با آفات درخت بالنگ:

عوامل مختلفی سبب آسیب به گیاه می‌شود که در این بین از آفات رایج درخت بالنگ می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

نماتد:

از بدترین آفات درختان مثمر به شمار می رود.

شپشک ها:

شپشک ها حشرات ریزی هستند که خسارات زیادی را به بخش‌های مختلف درخت از جمله برگ، میوه و شاخه گیاه وارد می‌کنند که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی به روش سمپاشی است.

 شته:

شته نام حشره کوچک است که به بخش‌های مختلف گیاه آسیب وارد می‌کند که راه مبارزه با آن سمپاشی با استفاده از سموم شیمیایی است.

 انواع کنه:

کنه از آفات رایج درختان مثمر و مرکبات به شمار می رود که به بخش‌های مختلف گیاه منجمله به برگ و میوه آسیب جدی وارد می‌کند که راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی است.

پروانه برگخوار:

پروانه برگخوار نوعی حشره است که از برگ گیاه تغذیه و خسارات زیادی را به بار می‌آورد.

لکه های پوستی:

لکه های پوستی از بیماری‌های رایج درختان مثمر به شمار می‌رود که در واقع نوعی بیماری قارچی است که لکه های پوستی را بر روی شاخ و برگ درخت ایجاد می‌کند.

نحوه برداشت میوه درخت بالنگ:

نحوه برداشت میوه بالنگ به مانند سایر درختان مثمر انجام شود، به هنگام برداشت میوه گیاه را با دست خود بگیرید و بکشید که به راحتی و با کمترین فشاری از شاخه گیاه جدا می‌شود که برای این منظور نیاز به چاقو یا قیچی ندارید، پس از برداشت میوه آن را در داخل جعبه یا سبد بگذارید و پس از آن جعبه‌ها را به بیرون از باغ منتقل کنید و بسته به نوع استفاده آنها را به بازار مصرف یا کارخانه منتقل کنید.

کاربرد درخت بالنگ:

از میوه بالنگ استفاده‌های مختلفی به قرار زیر می‌کنند.

• برای تازه خوری مناسب است.
• از آب میوه آن در آشپزی برای طعم دادن به غذاها استفاده می‌کند.
• خواص دارویی و درمانی زیادی دارد.
• برای تهیه مربا از آن استفاده می‌کنند.

سخن پایانی:

بالنگ از درختان پر طرفدار و محبوب به شمار می رود که از رشد آسان و در عین حال سریعی برخوردار است طوری که در بیشتر مناطق رشد می‌کند، میوه این گیاه در سایزهای مختلف کوچک، متوسط و درشت ظاهر می‌شود که وزن برخی از آنها به بیش از یک کیلوگرم نیز می‌رسد.

دوره زندگی ۱۵ تا ۲۵ ساله‌ای دارد که از تراز تجاری بالایی برخوردار است که ارزش غذایی بالایی دارد. به صورت درختچه‌های کوتاه رشد می‌کند که ارتفاع آن به حدود دو متر و نهایت سه متر می‌رسد. اگر شما نیز تجربه کاشت تا برداشت واریته های مختلف درخت بالنگ را دارید تجربیات نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک در میان بگذارید.

سوالات متداول در مورد درخت بالنگ:

1. بالنگ برای چه استفاده می شود؟

   بالنگ دارویی از دوران باستان تا قرون وسطی بوده است، بالنگ عمدتا برای اهداف پزشکی مورد استفاده قرار می گرفت: برای مقابله با بیماری دریا، مشکلات ریوی، بیماری های روده، اسکوربوت و سایر اختلالات. روغن اساسی flavedo (بیرونی ترین لایه رنگی پوست) نیز به عنوان آنتی بیوتیک در نظر گرفته شد.

2. طعم یک بالنگ چگونه است؟

   پوست بالنگ به رنگ زرد روشن و کمی روشن تر از لیمو است. به نظر می رسد قسمت خارجی آن چروکیده یا صاف است و پوست آن بسیار ضخیم است. تفاله حدود 25٪ از میوه را تشکیل می دهد و طعم آن اسیدی، کمی تلخ است.

3. فواید چای بالنگ چیست؟

   رایحه مرکبات میوه ای و گیاهی آن راهی عالی برای شروع روز شما می کند و منبع بسیار خوبی برای ویتامین c است. به طور سنتی، چای بالنگ همچنین برای درمان علائم سرماخوردگی، تحریک هضم، گردش خون و حتی گفته می شود که باعث تقویت رنگ پوست می شود.

4. آیا می توانید پوست بالنگ بخورید؟

   پوست بالتگ بخشی از میوه است که به طرز ناخوشایند استفاده می شود و کاملاً خوراکی و خوشمزه است.

5. آیا بالنگ برای سلامتی مفید است؟

   خوب بودن ویتامین C، پتاسیم و سایر مواد معدنی ضروری موجود در مرکبات باعث ایجاد فشار خون می شود که گردش خون را بهبود می بخشد و فشار وارد بر عروق را کاهش می دهد. مصرف آب بالنگ خطر بیماری های قلبی، تصلب شرایین، سکته مغزی را کاهش می دهد و سلامت قلب را بهبود می بخشد.

6. آیا بالنگ برای پوست مفید است؟

   آب مرکبات دارای محتوای ویتامین C زیادی است که برای یک پوست سالم مهم است. ما با فواید لیمو برای پوست آشنا هستیم و حتی ممکن است بسیاری از ما از اسکراب لیمو به صورت روزانه استفاده کنیم اما بالنگ با خواص چشمگیر خود یک گام جلوتر از لیمو است که پوست درخشان و جوانی را برای سالهای آینده به ما می دهد.