با درخت کاکائو آشنا شویم

کاکائو گیاهی است از خانواده Sterculiaaceae با نام علمی تئوبروما (Theobroma Cacao) و از تیره پنیرکیان است. Theobroma ترکیبی یونانی تشکیل شده از theo به معنای خدا و bromine/brosis به معنای غذا و در اصطلاح به معنای غذای خدایان است.

کاکائو یکی از لذیذترین طعم هایی است که هر انسانی چشیدن آن را در زندگی خود تجربه می کند. معمولا در نواحی گرمسیری و به ویژه در آمریکای جنوبی، آفریقا و اندونزی رشد می کند و به کاهش دما نیز بسیار حساس است.

کاکائو از درختان مثمر به شمار می رود، گیاهی از خانواده پنیرکیان است که در مناطق گرمسیری رشد می کند. در واقع کاکائو را از میوه این گیاه به دست می آورند، میوه کاکائو در درون غلافی کشیده قرار دارد که در هر غلاف چندین دانه کاکائو قرار دارد که دارای طعم تلخی است که از آن استفاده های مختلفی می کنند. خواص بسیاری دارد.

گل های زیادی را تولید می کند که تنها برخی از آنها به دلیل عدم گرده افشانی به میوه تبدیل می شوند. این گیاه اغلب در زیر سایه سایر درختان به رشد خود ادامه می دهد. ارزش تجاری بالایی دارد، ما در این مقاله به مراحل مختلف کاشت، داشت تا برداشت درخت کاکائو خواهیم پرداخت پس در ادامه مطلب در فروشگاه اینترنتی پوپونیک همراه ما باشید.

مشخصات گیاهی کامل درخت کاکائو:

کاکائو در واقع جزء خوشمزه ترین خوراکی های جهان به شمار می رود که طرفداران زیادی دارد به همین دلیل از تراز تجاری و ارزش غذایی بالایی برخوردار است. از پر خاصیت ترین مواد موجود در دنیا در عصر حاضر محسوب می شود، کاکائو این ماده ارزشمند را از درختی به همان نام تهیه می کنند. در اصل بومی مناطقی از آمریکای جنوبی و مکزیک است که در نواحی گرمسیری رشد می کند، گیاهی از خانواده پنیرک است.

درختی همیشه سبز به شمار می رود که ارتفاع آن به حدود 4 تا 8 متر می رسد. جالب است بدانید که بیش از 40 درصد کاکائو جهان توسط ساحل عاج، غنا و اندونزی تولید می شود که بیشترین فرآوری آن توسط هلند و آمریکا انجام می شود. قسمتهای مورد استفاده این گیاه بذرهای آن هستند که در داخل غلاف هایی قرار دارند که پس از انجام فرآوری به صورت پودر کاکائو و … به بازار مصرف عرضه می شوند. غلاف این گیاه که دانه کاکائو در آن قرار دارد دارای ظاهری بیضی و کشیده دارد که غلاف میوه این گیاه بیش از 15 تا 30 سانتیمتر طول و بیش از 8 تا 10 سانتیمتر عرض دارد.

میوه گیاه به طور مستقیم از تنه درخت رشد می کند که میوه رسیده آن در رنگ های مختلف زرد تا نارنجی ظاهر می شود که بیش از نیم کیلو وزن دارد که در داخل هر غلاف آن 20 تا 60 عدد بذر قرار دارد، درخت کاکائو بهترین میوه را در زمان بلوغ خود می دهد و تقریباً 10 سال زمان لازم است تا به بلوغ برسد. دانه های این گیاه طعم تلخی دارند، گل های این گیاه بدون بو هستند به همین دلیل حشرات را جذب نمی کند و مانع از گرده افشانی گلها می شود و از هر هزار گل تنها یک گل آن تبدیل به میوه می شود. گرده افشانی این گیاه بیشتر توسط زنبور و دیگر حشرات به خصوص یک سری حشرات کوچک بال به نام forcipommyia انجام می شود.

دارای برگ های سبز رنگی بدون کرکی است که حالتی براق با دمبرگ کوتاه دارد. گلهای کوچک زیبایی به رنگ قرمز تولید می کند که به هنگام شکفتن منظره زیبایی را نمایان می کند، گلهای این گیاه بدون بو هستند، که هر درخت بیش از هزاران گل تولید می کند به همین دلیل این گیاه در طول سال غرق در گل و زیبایی می شود. نکته ای در ارتباط با این درخت وجود دارد این است که این گیاه در طول سال شش هزار شکوفه تولید می کند که تنها 20 تا 50 غلاف تولید می کند.

تاریخچه درخت کاکائو:

درخت کاکائو در حدود ۲۰۰۰ سال پیش، توسط تمدن مایا کشت شد. مایایی ها برای نخستین بار دانه کاکائو را خشک کرده و از آن در تهیه غذاهای مختلف استفاده نمودند. البته گفته می شود کاکائو هزاران سال قبل تر از آن نیز وجود داشته است. اسپانیایی هایی افرادی بودند که دانه کاکائو را از این سرزمین ها به سرزمین های دیگر بردند.

برای خرید پودر کاکائو در بسته بندی 150 گرمی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

دانه های این میوه، همان دانه های کاکائو را تشکیل می دهند و تلخ و ترش هستند.

این دانه ها هیچ شباهتی به چیزی که ما به عنوان کاکائو می شناسیم ندارند و بیشتر شبیه بادام هستند.

بهترین میوه ها در زمان بلوغ درختان به عمل می آیند و ده سال طول میکشد تا درخت کاکائو به بلوغ برسد.

هر درخت کاکائو حدود ۵۰ تا ۶۰ میوه در سال تولید می کند و میزان تولید هر درخت در سال چیزی حدود ۱۰-۷ کیلو دانه خواهد بود.

هر دانه کاکائو شامل پروتئین، کره کاکائو، نشاسته، کافئین، تئو برومین و روغنهای آروماتیک بودار است.

عطر دانه های کاکائو به نژاد، گونه درخت، خاک، دما، میزان رطوبت و شرایط آب و هوایی بستگی دارد.

انواع درخت کاکائو:

از ارقام مختلف درخت کاکائو می توان به موارد زیر اشاره نمود.

کاکائو Cirollo:

کاکائو Cirollo از گونه های کمیاب به شمار می رود که خود دارای ارقام و واریته های مختلفی است. این گیاه را بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی آمریکا کشت می کنند. رشد مناسبی دارد و تا حدود زیادی در برابر آفات و بیماری ها مقاوم است.

کاکائو Forastero:

کاکائو Forastero را بیشتر در مناطقی از آفریقا کشت می کنند که البته در مناطقی از آمریکای مرکزی و جنوبی نیز یافت می شود، نسبت به سایر واریته ها از رشد سریعی برخوردار است و از سوی دیگر محصول بیشتری را نیز تولید می کند.

کاکائو Trinitario:

کاکائو Trinitario در بیشتر مناطق به خصوص آمریکای مرکزی، جنوبی و آسیا مشاهده می شود. در برابر بیماری ها مقاوم است و طعم دلچسبی دارد. خواص بسیاری دارد و از گونه های کمیاب به شمار می رود.

کاکائو Nacional:

کاکائو Nacional در مناطقی از غرب سلسله جبال آند و همچنین آمریکای جنوبی دیده می شود. نسبت به شرایط محیطی آسیب پذیر است و عطر فوق العاده دلچسبی دارد.

روشهای تکثیر درخت کاکائو:

درخت کاکائو از طریق بذر، قلمه، و مارکوتینگ (خواباندن هوایی) تکثیر می شود.

کاشت بذر درخت کاکائو:

در کشت بذری ابتدا دانه یا بذر کاکائو را از غلاف خارج کنید برای این منظور با استفاده از یک چاقو تیز غلاف را برش و دانه ها را برداشت کنید و توجه داشته باشید دانه ها آسیبی نبینند، سپس دانه ها را از قسمت گوشتی جدا کنید و با استفاده از آب بشویید تا بذرها تمیز شوند، توجه داشته باشید که قبل از کاشت بذر باید جوانه تشکیل شود، برای این منظور بهترین روش این است که یک دستمال مرطوب تهیه و بذرها را در داخل آن قرار و در داخل یک بطری یا شاسی گرم برای جوانه زنی بهتر قرار دهید، اگر شرایط رشد ایده آل باشد گیاه پس از 5 تا 7 روز جوانه می زند؛ زمانی که بذر ریشه دار شد بذر گیاه را در داخل خزانه یا گلدان و در خاک مناسب بکارید، با گذشت زمان جوانه رشد می کند و بزرگتر می شود زمانیکه گیاه رشد کرد و به حد معینی از رشد رسید می توانید طی مراحلی نهال به دست آمده حاصل از کاشت بذر را به گلدان بزرگتر یا زمین اصلی برای ادامه رشد منتقل کنید. توجه داشته باشید که دمای مناسب در طول دوره رشد این گیاه 18 تا 24 درجه سانتی گراد است.

کاشت قلمه درخت کاکائو:

برای تهیه قلمه شاخه ای جوان و پربار را انتخاب و به ارتفاع 20 تا 30 سانتیمتر از درخت جدا کنید و توجه داشته باشید که قلمه ساقه بیش از 2 تا 5 برگ داشته باشد، تعدادی از این برگ ها را قطع و در نهایت برای تسریع در رشد و ریشه زایی از هورمون ریشه زایی استفاده و در نهایت قلمه را در زمین یا گلدان بکارید به گونه ای که درصد بالایی از قلمه در زیر خاک قرار بگیرد، گیاه را آبیاری کنید و تا زمان ریشه زایی نگذارید بستر خاک خشک شود، پس از گذشت مدتی قلمه ریشه دار می شود و شروع به رشد می کند.

مارکوتینگ یا خواباندن هوایی:

در روش کاشت مارکوتینگ یا خواباندن هوایی ابتدا لازم است اقدام به حذف نواری باریک از پوسته شاخه را انجام دهید و سپس محل مورد نظر را با استفاده از خزه و خاک اره مرطوب نمایید و با استفاده از صفحات مربوط به پلی اتیلین ببندید، پس از گذشت مدتی ریشه از محلی که برش را انجام داده اید رشد می کند که در این زمان بلافاصله باید شاخه را از زیر محل برش خود قطع کنید و آن را خزانه، گلدان یا زمین اصلی برای رشد بکارید.

روشهای هرس درخت کاکائو:

هرس درخت کاکائو یک یا دوبار در سال انجام می شود تا به فرم طبیعی خود برسد، بهترین زمان برای هرس درخت کاکائو پس از برداشت غلاف دانه است که به هنگام هرس می بایست شاخه های خشک شده و دارای علائم بیماری را قطع کنید و شاخه های بیمار و اضافه را به گونه ای قطع کنید تا نور خورشید به تمام بخش های درخت برسد.

شرایط اکولوژیک رشد درخت کاکائو:

درخت کاکائو برای رشد و باردهی نیاز به شرایط محیطی مناسب دارد.

ارتفاع:

ارتفاع این گیاه متغیر و بین 4 تا 10 متر است.

نور:

درست است که درخت کاکائو خاص مناطق گرمسیری است ولی نکته ای که وجود دارد این است که باید از تابش مستقیم نور خورشید در امان باشید به همین دلیل در مزارع کاکائو ردیف هایی از درختان بلند را برای محافظت از این درخت کشت می کنند که علاوه بر ایجاد مانع برای عدم تابش نور مستقیم خورشید درخت را از وزش بادهای شدید حفظ می کند.

دما:

دمای مناطق گرمسیری را برای رشد و نمو می پسندد که متوسط دمای سالانه آن بین 30 تا 32 درجه سانتی گراد است و متوسط حداقل دمای سالانه 18 تا 21 درجه سانتی گراد است.

خاک:

برای رشد درخت کاکائو باید خاکی را انتخاب کنید که علاوه بر غنی و سبک بودن از زهکشی خوبی برخوردار باشد چرا که بالا بودن رطوبت خاک مانع از رشد گیاه می شود.

آبیاری:

به آبیاری متوسط و منظمی برای رشد نیاز دارد.

فاصله کاشت:

فاصله کاشت درختان کاکائو از یکدیگر 5 تا 7 متر و فاصله بین ردیف ها 6 متر است.

زمان و مقدار کود دهی به درخت کاکائو:

درخت کاکائو برای رشد و نمو نیاز به کود دهی دارد که برای این منظور در طول دوره رشد گیاه اعم از تشکیل گل و میوه می توانید از سموم مختلفی استفاده کنید که البته بهتر است زمان استفاده از کود در فصل بهار و زمانیکه گیاه در حال رشد است باشد تا گیاه بتواند از این مواد آلی تغذیه کند.

بذر درخت کاکائو

آفات و بیماری های درخت کاکائو:

از آفات و بیماری رایج درخت کاکائو می توان به موارد زیر اشاره نمود.

حشرات برگخوار:

حشرات برگخوار مهمترین آفت درخت کاکائو به شمار می رود که همانطور که از نامش پیداست از برگ گیاه تغذیه و خسارات زیادی را به بار می آورد. برای کنترل این بیماری می توانید از سموم شیمیایی استفاده کنید.

 حشره conopomorpha cramerella:

حشره conopomorpha cramerella به میوه گیاه خسارت وارد می کند، این حشره غلاف میوه را سوراخ و به بافت میوه و دانه آن آسیب وارد می کند که برای کنترل آن می توانید از سموم مختلفی استفاده کنید.

موش و بندپایان:

موش و سایر بندپایان نیز به گونه های مختلف به درخت کاکائو خسارت وارد می کنند.

بیماری های قارچی:

بیماری های قارچی از آفات مهم و رایج درختان مثمر به شمار می روند که وجود آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، برای کنترل این بیماری می توانید بسته به نوع بیماری از سموم مختلف و همچنین روش های فیزیکی استفاده کنید.

نحوه برداشت میوه درخت کاکائو:

برداشت میوه کاکائو کار سختی نیست چرا که باید به هنگام برداشت با استفاده از قیچی یا اره باغبانی غلاف کاکائو را به آرامی از درخت جدا و در داخل سبد یا جعبه بگذارید و پس از برداشت میوه غلاف را با استفاده از چاقو برش داده و محتویات داخل آن را که در واقع کاکائو است را جدا کنید که این محتویات را پس از فرآوری مورد استفاده قرار می دهند.

خواص درخت کاکائو:

خواص کاکائو عبارت اند از:

• از ابتلا به سرطان جلوگیری می کند.
• قلب را تقویت و به عنوان دارویی انرژی بخش قابل استفاده است.
• خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد و انگل را از بین می برد.
• سرشار از آنتی اکسیدان است.
• باعث کاهش استرس می شود.
• آرامش بخش است.

کاربرد درخت کاکائو:

از کاکائو استفاده های مختلفی به قرار زیر می کنند.

• پس از فرآوری به صورت تازه قابل استفاده است.
• در صنایع مختلف شکلات و کاکائو از آن استفاده می کنند.
• برای تهیه کیک از آن استفاده می کنند.
• در تهیه نوشیدنی با طعم کاکائو کاربرد دارد.
• خواص دارویی و درمانی دارد و در طب سنتی کاربرد دارد.

سخن پایانی در مورد درخت کاکائو:

درخت کاکائو بومی مناطق گرمسیری است که برای رشد باید در سایه قرار بگیرد به همین دلیل آن را در کنار سایر درختان کشت می کنند، بین 4 تا 10 متر طول دارد، میزان میوه این محصول به دلیل عدم گرده افشانی مناسب توسط حشرات زیاد نیست. میوه کاکائو را پس از فرآوری مورد استفاده قرار می دهند که خواص بسیاری دارد که از آن استفاده های مختلفی می کنند، برای رشد نیاز به هرس سالیانه به همراه کود مناسب دارد. اگر چنانچه شما نیز تجربه کاشت، داشت تا برداشت درخت کاکائو را دارید نظرات و دیدگاه های خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول در مورد درخت کاکائو:

1. آیا واقعاً کاکائو برای شما مفید است؟

   پودر کاکائو مملو از فلاونوئیدها است. این مواد مغذی که نشان داده شده است به کاهش فشار خون کمک می کنند، جریان خون را در مغز و قلب بهبود می بخشند و به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می کنند. فلاونوئیدهای موجود در پودر کاکائو ممکن است به افزایش حساسیت به انسولین کمک کرده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

2. آیا کاکائو روانگردان است؟

   تحقیقات علمی کمی وجود دارد که نشان دهد نوشیدنی کاکائو می تواند تأثیرات روانگردان داشته باشد ، اگرچه دوز تشریفاتی اکسیر برای تحریک احساسات گرم و مبهم کافی است. کاکائو همچنین حاوی تریپتوفان است که باعث می شود افراد در هنگام بلع زیاد احساس آرامش و آرامش کنند.

3. آیا کاکائو محرک است؟

   دقیقاً مانند قهوه، کاکائو خام حاوی کافئین است که به عنوان یک محرک عمل می کند. کاکائو همچنین حاوی تئوبرومین است که محرک دیگری است. همراه با کافئین ، این ترکیب می تواند باعث بی خوابی، اضطراب، ریتم غیر طبیعی قلب و سوزش معده شود.

4. آیا می توانم یک درخت کاکائو پرورش دهم؟

   درختان کاکائو کاملاً ظریف هستند. آنها به محافظت در برابر آفتاب و باد نیاز دارند ، به همین دلیل در زیر جنگل های گرم بارانی رشد می کنند.

5. چه مدت طول می کشد تا درخت کاکائو میوه تولید کند؟

   پرورش یک درخت کاکائو – گیاهی که از غلاف آن شکلات ساخته می شود – صبر و بردباری می طلبد. سه تا پنج سال طول می کشد تا یک دانه کاکائو به یک درخت بارده تبدیل شود.

6. درختان کاکائو چقدر بلند می شوند؟

   هر غلاف حاوی 20 تا 40 لوبیا است. برای تهیه یک پوند شکلات تقریباً 400 لوبیا لازم است.

7. یک درخت کاکائو چند دانه تولید می کند؟

   هر درخت حدود 20 غلاف تولید می کند و هر غلاف حاوی بین 20 تا 60 بذر یا لوبیا است. برای تولید یک کیلوگرم خمیر کاکائو حدود 10 غلاف مورد نیاز است.

8. سالانه چند بار غلاف کاکائو برداشت می شود؟

   غلافهای یک درخت با هم نمی رسند. برداشت باید به طور دوره ای در طول سال انجام شود. برداشت در فصل برداشت بین سه تا چهار بار در هفته اتفاق می افتد.

9. درختان کاکائو از کجا بیشتر رشد می کنند؟

   بیشتر کاکائو در آفریقا کشت می شود اما اکنون کاکائو نیز در سراسر جهان در کمربند گرمسیری کشت می شود. ساحل عاج و غنا دو تولید کننده برتر جهان هستند و اندونزی ، نیجریه و کامرون پس از آنها قرار دارند.

10. بهترین کاکائو در جهان کجاست؟

    اکوادور محل زندگی بهترین دانه های کاکائو در جهان است. فقط تقریباً 5٪ از کاکائو در جهان با عنوان “Fine Aroma” برچسب گذاری شده است و اکوادور تقریبا 63٪ آن را تولید می کند.

11. درخت کاکائو به چه میزان فضای لازم برای رشد نیاز دارد؟

    درختان کاکائو 15 تا 25 فوت (4.5 – 6 متر) رشد می کنند و به مساحت حدود 15 فوت مربع (1.4 متر مربع) نیاز دارند.