گل های شمعدانی را بشناسیم

گل شمعدانی که با نام علمی pelargonium شناخته می شود، از رده گیاهان گل دار بوده و خاستگاه اصلی آن آفریقا و استرالیا است. در حدود 200 گونه از این نوع گل وجود دارد. گل شمعدانی از نظر محبوبیت جز گیاهان پر طرفدار محسوب می شود. پرورش و تکثیر آن بسیار آسان است و با رنگ های متنوع و بوی بسیار مطبوع در بسیاری از مکان ها یافت می گردد.

علت نام گل شعمدانی:

در بیشتر نقاط ایران مردم این نوع گیاه را به عنوان یک گیاه زینتی شناخته و از آن نگهداری می کنند. این گیاه دارای رنگ های مختلف با واریته های گوناگون است و به دلیل این که میوه گیاه داخل کاسبرگ های پایا، روی دمگل های بلند و در انتهای دمگل مشترک به صورت شمعدان چند شاخه ای قرار گرفته است نام شمعدانی را بر آن نهاده اند.

انواع شمعدانی:

گل های شمعدانی انواع مختلفی دارند که به صورت کامل با نام انگلیسی ان برایتان شرح می دهیم.

برگهای عطری (Scented-leaved):

این گیاه دارای برگ های خوش عطر و بوته های همیشه سبز است. برگهای این گیاه، حاشیه های دندانه دار یا بریدگی دارند یا برخی دیگر نیز از برگهای ابلق برخوردار هستند و بیشتر برای استفاده در صنایع غذایی یا عطر سازی کاشته می شوند و یا در برخی موارد به دلیل استفاده از برگ های آن به عنوان طعم دهنده چای، گیاه عطر چای نام گرفته است.

انواع مختلف شمعدانی دارای عطرهای متفاوتی هستند مانند عطر نارگیل(p.grossalarioides)، عطر سیب(Odoralarioides)، عطر بادام(P.quercifolium)، عطر لیمو(P.crispum)، عطر گل رز (P.radens).

زونال (Zonal):

این نوع از شمعدانی های چند ساله، شاخسار علفی و آبدار داشته و دارای 5 عدد گلبرگ با برگ هایی زیبا و جذاب هستند. این نوع از شمعدانی ها از گونه های P.inquinans و P.zonale محسوب می شوند.

برای مطالعه مقاله پرورش گل شمعدانی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

رگال (Regal):

شمعدانی رگال گلی همیشه سبز، دارای گلهایی با 5 عدد گلبرگ، برگ هایی دایره ای شکل و با حاشیه های دندانه دار است که به رنگ های صورتی، بنفش، ارغوانی و یا سفید وجود دارد. این گل قابلیت کشت در گلدان و فضاهای باز را دارد. شمعدانی گل درشت، شمعدانی گل آلمانی و شمعدانی اژدری به دلیل شباهت های ظاهری به این گل در همین مجموعه جای می گیرند.

آنجل (Angel):

این گیاه نیز مشابه گروه رگال می باشد، با این تفاوت که از شاخساری متراکم تر برخوردار است و اغلب مشتق شده از نوع P.crispum می باشد.

برگ عشقه ای (lvy-leaf):

این گروه از شمعدانی های چندساله دارای شاخه هایی خزنده با گل هایی به صورت ساده (با 5 عدد گلبرگ) و یا دارای گلبرگ های زیاد بوده و در تمام فصول سال سبز هستند. این گیاه عمدتا در گلدان ها و یا سبدهای آویخته کاشته می شود.

یونیک (Unique):

گونه یونیک از انواع گل های شمعدانی بسیار زیبا و منحصر به فرد بوده و دارای بوته های همیشه سبز است و در هیچ یک از گروهای ذکر شده در بالا جای نمی گیرد.

روش تکثیر گل شمعدانی:

در وهله اول باید بدانیم که بهترین زمان برای تکثیر گل شمعدانی فصل بهار و پاییز است و به دو روش کاشت بذر و قلمه زنی می توان گل شمعدانی را تکثیر کرد که ساده ترین روش قلمه زنی است.

بذر گل شمعدانی صورتی

عوامل مهم در رشد گل شمعدانی:

نور: یکی از عوامل تاثیر گذار در رشد گیاه نور مستقیم آفتاب است. نور آفتاب میزان گلدهی را افزایش می دهد اما باید در نظر داشت که آفتاب شدید باعث سوختن گلبرگهای آن می شود پس باید گل در هاله ای از سایه قرار بگیرد در فصول سرد سال میزان گلدهی کم میشود اما می توان با نور مصنوعی گلدهی را افزایش داد.

رطوبت و آب: گل شمعدانی نسبت به محیط خشک بیشتر سازگارتر است و باید زمانی اقدام به آبیاری کرد که خاک سطح گلدان کمی خشک شده باشد. باید به این امر توجه داشت که شمعدانی پیچ و شمعدانی عطر به محیط مرطوب نیاز دارند و باید بیشتر آبیاری شوند.

دما: مناسب ترین دما برای گل های شمعدانی مابین 10 الی 25 درجه هست و بسته به نوع شمعدانی و نوع تکثیر آن این دما نیز متغییر می باشد به طوری که شمعدانی عطری در دمای 5 الی 10 درجه گلدهی و رشد بیشتری دارد در صورتی که بخواهید رشد گل را کنترل کنید دما را به 17 الی 20 درجه برسانید تا مانع از رشد طولی آن شوید.

خاک: به دلیل مقاوم بودن گل شمعدانی می توان آن را درانواع خاک پرورش داد. اگر خاک مورد استفاده شما مناسب و غنی باشد باعث افزایش عمر گل شمعدانی و خوب گل دادن آن می شود پس در انتخاب و تهیه خاک گلدان هایتان نهایت دقت را داشته باشید.

خاک مناسب برای گل شمعدانی باید کمی سنگین باشد. اگر خاکی را که به پرورش گل شمعدانی اختصاص داده ایم به ده قسمت مساوی تقسیم کنیم باید شامل دو قسمت کود گاوی پوسیده، دو قسمت ماسه، دو قسمت خاک برگ و چهار قسمت خاک باغچه باشد.

در بعضی از مناطق گرمسیری که هوای خیلی گرمی دارند توصیه می شود نیمی از خاک گلدان را با تورب بپوشانید تا رطوبت خاک حفظ شود. PH مناسب خاک برای رشد گیاه در حدود 6.5 است اگر از خاک برگ یا تورب زیاد استفاده شده باشد باعث اسیدی شدن خاک می گردد و این امر به نوبه خود رشد گل شمعدانی را می کاهد.

چگونگی قلمه زنی شمعدانی:

مراحل قلمه زنی شمعدانی در خانه یا گلخانه را می توانید به شرح زیر انجام دهید:

قبل از قلمه زدن یک قلمه از شاخه ی جدید که ساقه سالم و بدون آفات دارد را انتخاب کرده و آن ساقه را از گیاه جدا کنید توجه داشته باشید که ساقه مورد نظر از زیر یک گره جدا شود همچنین بهتر است که قلمه مورد نظر 3 تا 4 گره و دارای طولی 8 الی 12 سانتی متری باشد.

بعد از قلمه زدن، برگ ها و گل های پایینی را بچینید و دو الی سه برگ بالایی ساقه باقی بماند سپس آن را می توانید به صورت مستقیم در خاک قرار داده تا ریشه کند و یا اینکه قلمه را در آب ریشه دار کرده و سپس آن را در گلدان بکارید.

خاک مناسب برای کاشت قلمه، خاک ماسه ای است تا آب به راحتی در آن عبور کند. به یاد داشته باشید که در هنگام کاشت قلمه برگ های آن را در خاک قرار ندهید.

برای رشد سریع و ریشه دار شدن قلمه آن را به طور منظم آبیاری کرده و در یک محیط مرطوب و گرم قرار دهید و یا از یک پوشش پلاستیکی بر روی گلدان استفاده نمایید. همچنین می توانید پس از جدا کردن قلمه و چیدن برگ های پایینی، آن را در یک پودر هورمونی ریشه زا قرار دهید.

ریشه دار شدن قلمه در حدود یک ماه زمان می برد. در این مدت دمای محیط را درحدود 18 درجه سانتیگراد تنظیم نمایید و در یک محیط روشن و به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. آبیاری باید به صورت تدریجی و منظم صورت گیرد این عمل باید تا زمانی انجام بپذیرد که شاخه های جدید در روی گیاه نمایان شود. پس از گذشت یک ماه از کاشت قلمه در گلدان آن را در مقابل نور مستقیم خورشید قرار داده و میزان آبیاری را افزایش دهید.

در فصل زمستان گل شمعدانی نیاز به کود دهی ندارد اما در بقیه ماه های سال به یک کود کامل با غلظت نسبتا پایین نیاز دارد باید یاد آور شد که کود دهی زیاد باعث رشد بیش از حد گیاه و کاهش گل دهی آن می شود.

بذر گل شمعدانی قرمز پر رنگ

آفات وبیماری های گل شمعدانی:

• مگس سفید: باعث ریزش برگ ها، تضعیف گیاه و زرد شدن برگ های آن می شود.
• کرم غنچه: باعث سوراخ شدن برگ ها و غنچه های گیاه شده و ریزش غنچه ها را در پی دارد.
• معدنچی برگ: زمانی که لارو و حشرات مختلف در سطح تحتانی و فوقانی برگ تونل هایی را ایجاد می کنند باعث بروز خطوطی کم رنگ بر روی پهنای برگ می گردند. بروز این حالت خطری برای رشد گیاه در پی ندارد اما در صورت تداوم می تواند بر روی ظاهر گیاه تاثیرات منفی به همراه داشته باشد.
• شته: این حشرات به دلیل استفاده از شیره گیاه موجب تضعیف و کاهش رشد گیاه می گردند و امکان انتقال بیماری های ویروسی به گیاه را نیز در پی دارند. در اثر این تغذیه رنگ برگ ها به سبز کمرنگ و زرد متمایل می شود و تاثیر منفی بر روی ظاهر گیاه می گذارد همچنین به علت تولید عسلک توسط شته ها برگ ها به صورت چسبناک در می آیند.
• لکه برگی قارچی: موجب ایجاد لکه های آبدار و برآمده در سطح زیرین برگ شده و این امر باعث ایجاد نواحی قهوه ای رنگ در آن سطوح می شود.
• بیماری ویروسی: باعث پدیدار شدن لکه های زرد رنگ بر روی برگ ها، بدشکلی و پیچش آنها، کم شدن فاصله بین گره ها و کوتاهی قامت گیاه می شود. بیشترین علایم در فصل زمستان مشاهده می گردد و با گرم شدن هوا از بین می رود اما گرمی هوا مانع از بین رفتن این بیماری نمیشود.
• ادمتورم: این نوع بیماری عامل بیرونی ندارد زمانی که دمای خاک نسبت به محیط اطراف بالا و خاک خیس باشد این نوع بیماری بروز می کند که در نتیجه آن لکه های زرد رنگ در سطح برگ به وجود می آید و به تدریج به نواحی زیرین برگ سرایت کرده و با مرور زمان رنگ برگ را به صورت قهوه ای رنگ پوسیده تبدیل می کند.

شایع ترین مشکلاتی که در نگهداری گل شمعدانی بروز می کند:

یکی از شایع ترین مشکلاتی که در نگهداری شمعدانی ممکن است بروز کند و باعث زرد شدن برگ های شمعدانی شود آب دهی بیش از حد است. آبیاری بیش از اندازه گل های شمعدانی باعث زرد شدن برگ های پایینی می شود. همچنین ممکن است در سطح برگها لکه هایی رنگ پریده (لک آب) ظاهر شود. در صورت مشاهده این حالت باید آب دهی را متوقف کرد و باید اجازه داد خاک خشک شود.

گلهای شمعدانی به طور کلی در برابر خشکی مقاوم هستند و نباید زیاد به آنها آب بدهید.

سردی آب یا هوا نیز تاثیر مستقیمی بر زرد شدن برگ های گل شمعدانی دارد. این گیاه نسبت به هوای گرم سازگارتر است و افت شدید دما را نمی تواند تحمل کند.

اگر زمانی مشاهده کردید که لبه و نوک برگ ها در حال زرد شدن است باید بدانید وقت آن است که آن را آبیاری کنید. قبل از آبیاری کردن با دست زدن به خاک میزان رطوبت خاک را بسنجید و در صورت خشکی آن را آبیاری کنید. همچنین هرس کردن برگ ها و جوانه های زرد نیز به رشد گیاه کمک می کند.