معرفی گیاه نخل ماداگاسکار

نخل ماداگاسکار یک گیاه دوست داشتنی و کم توقع است که به راحتی می توانید با مهیا کردن شرایط نگهداری آن را در منزلتان پرورش دهید. این گیاه در واقعیت گونه ای از ساکولنت ها محسوب می شود و نخل نیست. ولی به دلیل شبیه بودنش به نخل، به آن نخل ماداگاسکار می گویند. در ابتدای مطلب ذکر این نکته را لازم می دانم که تمامی قسمت های این گیاه سمی بوده و نباید به هیچ عنوان مصرف خوراکی داشته باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا توضیحات جامع و کاملی را در رابطه با گیاه نخل ماداگاسکار ارائه نماییم.

معرفی گیاه نخل ماداگاسکار:

همانطور که اشاره شد این گیاه نخل نبوده و دلیل نامگذاری آن به نخل شباهت آن به گونه های نخل است. نام علمی این گیاه Pachypodium بوده و از تیره Apocynaceae می باشد. همانطور که از نامش مشخص است خاستگاه اصلی آن ماداگاسکار و جنوب آفریقا است. از این گیاه زیبا دو گونه به نام های (Pachypodium lamerei) و (Pachypodium geayi) وجود دارد. نخل ماداگاسکار ساقه هایی با تیغ های بلند و تیز دارد که در دسته بندی سه تایی از ساقه آن جدا شده اند. طول تیغ های ماداگاسکار در ابعاد بزرگتر می تواند تا حدود 6 سانتی متر برسد. به طور معمول این گیاه می تواند در حدود 1.5 تا 6 متر هم رشد کند. در ضمن این گیاه قابلیت ذخیره کردن آب در درون خود را دارد. به همین خاطر بایستی در آبیاری آن دقت کنید.

برگ های نخل ماداگاسکار عمدتا در اواخر پاییز و اوایل زمستان شروع به زرد شدن می کنند. در این مواقع نباید نگران شد، زیرا طی پروسه ای کاملا عادی و به منظور خواب و استراحت زمستانی شروع به ریختن برگهایش می کند. تنها مشکلی که ممکن است در این صورت پیش بیاید، مساعد شدن شرایط گیاه برای بروز بیماریهای قارچی است که باید در آبیاری آن دقت زیادی به خرج دهید.

شرایط نگهداری نخل ماداگاسکار:

داشتن ظاهر زیبا و جذاب و نگهداری آسان باعث شده که این گیاه در کل دنیا طرفداران زیادی داشته و به راحتی پرورش داده شود. به طور خلاصه می توان گفت که این گیاه نیازمند نور زیاد و فیلتر شده، آبیاری کم، خاکی سبک با زهکشی بالا و میزان اندکی رطوبت است. در صورت وجود شرایط مساعد این گیاه می تواند سالانه در حدود 30 سانتی متر رشد داشته باشد. در ادامه هر کدام از موارد مورد نیاز برای نگهداری نخل ماداگاسکار به تفکیک توضیح داده می شود.

نور مناسب:

این گیاه همانند سایر هم خانواده های خود یعنی ساکولنت ها نیازمند قرار گیری در مکانی با نور زیاد ولی فیلتر شده است و در صورت فراهم شدن نور مناسب روند رشدی بسیار مطلوب خواهد داشت. البته به شرطی که گیاه از همان اوایل بهار در مقابل نور مستقیم قرر بگیرد، توان تحمل نور مستقیم را خواهد داشت. نخل ماداگاسکار در روز بطور متوسط نیاز به 6 ساعت نور کامل و مستقیم دارد. بنابراین بهتر است مکانی با نورگیری خوب و روشن را برای نگهداری از این گیاه انتخاب نمایید تا روند رشد آن تسریع یابد.

مشکلات کمبود نور:

در صورتی که مشاهده کردید گیاه شما نه تنها برگ های جدیدی در نمی آورد بلکه برگهای قدیمی آن نیز در حال ریختن و افتادن هستند، بایستی بدانید که نور محیط برای رشد گیاه مناسب نبوده و ناکافی است. پس باید گیاه را به محل مناسب با نور زیاد انتقال دهید.

بذر نخل ماداگاسکار لامری

آبیاری مناسب:

همانگونه که قبلا نیز ذکر کردیم این گیاه به شرایط کم آبی مقاوم است و آن هم به دلیل ذخیره کردن آب در ساقه آن است. ولی کم آبی زیاد نیز آسیب زننده خواهد بود. پس بهتر است قبل از آبیاری ابتدا تا عمق 3 الی 4 متری خاک را بررسی کرده و در صورت خشک بودن گیاه را آبیاری کنید. میزان آبیاری نخل ماداگاسکار در فصل زمستان نسبت به فصول گرم سال باید خیلی کمتر باشد. سعی کنید برای آبیاری این گیاه از آب بدون املاح یعنی آبی که برای مدت 24 ساعت در دمای محیط بوده تا کلر آن خارج شود و یا آب مقطر استفاده نمایید.

مشکلات آبیاری زیاد:

اگر که میزان آبیاری این گیاه زیاده از حد باشد و یا خاک گلدان دارای زهکشی مناسبی نباشد، ساقه گیاه پوسیده شده و نهایتا گیاه از بین خواهد رفت. آبیاری زیاد همچنین منجر به بروز بیماری قارچی در گیاه می گردد.

مشکلات آبیاری کم:

در شرایط کم آبی نیز به این دلیل که گیاه مجبور می شود از ذخیره موجود در ساقه خود استفاده نماید، ساقه چروکیده شده و در نتیجه برگ ها شروع به ریزش می کنند.

رطوبت مورد نیاز:

نخل ماداگاسکار دوستدار رطوبت بوده و در فصول گرم سال در روز دو نوبت، یکبار در صبح و یکبار در بعد از ظهر می توانید آن را غبار پاشی کنید. غبار پاشی گیاه نباید در هنگام ظهر و در نور مستقیم خورشید انجام شود، چون منجر به ایجاد لک در برگ ها می گردد.

دمای مناسب:

محدوده دمای بین 10 الی 50 درجه سانتی گراد برای این گیاه مناسب می باشد. به این معنی که نخل ماداگاسکار توانایی تحمل دما در این محدوده را دارد. ولی دمای مناسب برای نگهداری این گیاه همان دمای معمولی اتاق یعنی 20 الی 24 درجه سانتی گراد می باشد.

مشکلات در دمای پایین:

پژمردگی و ریزش برگ های گیاه ماداگاسکار حاصل نگهداری در دمای پایین است که نهایتا به پوسیدگی ساقه گیاه خواهد انجامید. با اینکه این گیاه توان تحمل دمای پایین را دارد ولی بهتر است در شرایطی نرمال از آن نگهداری کنید.

مشکلات در دمای بالا:

اگر دمای محیط نگهداری این گیاه بالا باشد، بایستی عمل آبیاری و غبار پاشی آن را در فواصل زمانی کمتری انجام دهید. چون در غیر اینصورت نوک و حاشیه برگ ها دچار سوختگی خواهند شد.

خاک مناسب:

تهیه خاک مناسب با زهکشی بالا، مهم ترین و اساسی ترین نیاز در نگهداری از نخل ماداگاسکار محسوب می شود. خاک باید به گونه ای باشد که بلافاصله بعد از آبیاری، آب اضافی از زیر گلدان تخلیه شود. همان اتفاقاتی که در صورت آبیاری بیش از حد در گیاه ممکن است پیش بیاید، با مناسب نبودن زهکشی خاک نیز می تواند برای گیاه رخ دهد.

جهت تهیه خاک مناسب برای رشد گیاه نخل ماداگاسکار ابتدا بهتر است کف گلدان را پر از سنگریزه کنید. این کار به بالا رفتن زهکشی خاک کمک می کند. همچنین چک کنید که سوراخ های ته گلدان باز باشند. سپس از ترکیب 60% ماسه، 30% پیت ماس و %10 ورمی کمپوست برای خاک این گیاه استفاده نمایید. می توانید خاک مخصوص کاکتوس را از گلفروشی ها تهیه کرده و برای کاشت این گیاه استفاده کنید.

خاک مناسب کاکتوس و ساکولنت

کوددهی و تغذیه:

این گیاه نیز مشابه سایر گیاهان آپارتمانی نیازمند کود بوده، اما نباید در کوددهی به آن زیاده روی کنید. دو بار کوددهی در سال آن هم یکبار اوایل بهار و یکبار اوایل تابستان برای این گیاه کافی است. برای این کار از کود کامل گیاهان آپارتمانی استفاده کنید که مقدار آن یک قاشق غذاخوری در یک لیتر آب است.

مشکلات کوددهی زیاد:

چنانچه در کوددهی به گیاه زیاده روی شود سوختگی در ناحیه نوک و حاشیه برگها ایجاد خواهد شد و در صورت ادامه این روند باعث مرگ گیاه می شود.

تعویض گلدان:

برای تعویض گلدان هر دوسال یکبار، آن هم متناسب با رشد گیاه مناسب می باشد. اگر هم که گیاه شما از رشد خوبی برخوردار است می توانید هر سال یکبار گلدان آن را تعویض کنید. ولی چنانچه گیاهتان از رشد قابل توجهی برخوردار نیست می توانید تعویض گلدان آن را تا سه سال نیز به تعویق بیاندازید. مناسب ترین زمان جهت تعویض گلدان اوایل بهار و اواخر تابستان است. فقط توجه کنید هنگام تعویض گلدان به ریشه گیاه آسیب نرسانید.

نحوه تکثیر نخل ماداگاسکار:

نخل ماداگاسکار را به دو شیوه می توان تکثیر نمود: جدا کردن پاجوش و کاشت بذر

تکثیر نخل ماداگاسکار به روش پاجوش:

جهت تکثیر گیاه از این روش هنگام مشاهده پاجوش های گیاه می توانید آنها را از گیاه مادر جدا کرده و در دمایی مطابق با دمای اتاق برای مدت 24 ساعت قرار داده تا شیره داخلی آن خشک شده و یا اصطلاحا کالوس شود. سپس آن را در خاکی نرم و غنی و با زهکشی بالا بکارید. بایستی در نظر داشته باشید که تا زمان به ریشه زایی رسیدن گیاه، باید خاک آن را مرطوب نگه داشت. جهت انجام این کار گلدان را با یک پلاستیک روشن و شفاف کاور کنید. فقط باید در طول این مدت هر روز برای مدت 1 الی 2 ساعت اقدام به برداشتن کاور نمایید تا گیاه درگیر بیماری های قارچی نگردد.

نحوه تکثیر از طریق کاشت بذر:

جهت انجام این کار نخست خاکی با زهکشی مناسب که بهتر است از مخلوط پیت ماس باشد و قبلا نیز با سم مخصوص قارچ کشی ضدعفونی شده باشد، تهیه کنید. بعد از آن بذرها را به شکل عمودی و به نحوی که نوک باریک بذر به طرف بالا باشد در خاک فرو کرده و اجازه دهید نوک بذر حدود 1 الی 2 میلی متر از خاک پیت ماس بیرون بماند. در مرحله بعدی روی بذر آب اسپری کرده و در ظرف مورد نظر را بگذارید تا رطوبت مورد نیاز تامین گردد. سپس ظرف را در مکانی با نوردهی مناسب و دمایی ما بین 20 الی 30 درجه سانتی گراد قرار بدهید. همواره باید روی خاک را مرطوب نگه دارید و به محض کم شدن رطوبت روی بستر بذر کاشته شده آب اسپری نمایید. بستر مورد نظر را هر 10 الی 12 روز با قارچ کش سم پاشی کنید.

آفات و بیماری ها:

گیاه نخل ماداگاسکار یک گیاه با مقاومت بالا در مقابل آفات و بیماری ها محسوب می شود. ولی با این حال ممکن است آفاتی همچون شته، کنه تارعنکبوتی و شپشک زرد آلو آن را تهدید کنند. چون معمولا شیره این گیاه مورد حمله آفت های مذکور قرار می گیرد گیاه تضعیف شده و شکل بدی پیدا خواهد کرد و نهایتا منجر به ریزش برگهای گیاه خواهد شد. برای از بین بردن این آفات می توانید از سم های سیستماتیک استفاده کنید.

بیماری قارچی:

پژمردگی فوزاریومی (Fusarium oxysporum) یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند منجر به پوسیدگی بخش های مختلف این گیاه شود، که نخست برگ های مسن تر را مورد حمله قرار داده و سپس بقیه برگ های گیاه را درگیر می سازد. برگ ها ابتدا زرد شده و سپس متمایل به قهوه ای می شوند. اما همچنان نیافتاده و روی گیاه باقی می مانند. گاها قسمتی از برگ گیاه تغییر رنگ داده و قسمت دیگر رنگ سبز خود را حفظ می کند. همزمان با پیشروی بیماری، کل برگ ها و نهایتا تمام گیاه از بین رفته و می میرد.

هر قسمت پوسیده گیاه را حتما جدا کنید. زمانی که قسمت نزدیک به سطح خاک گیاه دچار پوسیدگی می گردد، متاسفانه نمی توان کاری برای نجات گیاه انجام داد. اما در صورت پوسیده شدن قسمت های بالاتر می توان از پیشروی بیماری جلوگیری کرد و نواحی آلوده شده را از گیاه جدا نمود. می توان با خریدن گیاه سالم، استفاده از بستر ضدعفونی شده برای کاشت گیاه، فراهم کردن هوای خشک و تهویه مناسب از شیوع بیماری جلوگیری کرد.

بیماری دیگری که ممکن است این گیاه را درگیر کند، بیماری قارچی لکه برگی است که باعث ایجاد لکه هایی بر روی برگ های این گیاه می شود. رنگ این لکه ها می تواند بسته به عامل قارچی یا باکتریایی که منشاء بیماری است دارای رنگ متفاوتی از زرد تا سیاه باشد. جمع کردن برگ های آلوده و جلوگیری کردن از خیسی و مرطوب شدگی برگسار گیاه و به کار بردن خاک هایی استریل و ضدعفونی شده جهت کاشت گیاه یا در زمان تعویض گلدان، بهترین راهکارهای موجود برای درمان و جلوگیری از بروز چنین بیماری هایی است. در موارد شدید بیماری نیز توصیه می شود از قارچ کش ها برای پیشگیری از پیشروی بیماری استفاده شود.