طبقه بندی گیاهان دارویی

قبل از کارل لینه، طبقه بندی گیاهان تنها بر پایه تجربی استوار بود و بیشتر بر حسب نوع استفاده از آنها صورت می گرفت. اما همچنان که تعداد گیاهان شناخته شده زیادتر گردید، به ذهن بسپارید و ذکر مشخصات آنها مشکل­تر شد و از اینجا ضرورت طبقه بندی احساس گردید. در ابتدا، تا مدتی گروه هایی چون: گیاهان زراعی، گیاهان دارویی، گیاهان سمی، گیاهان صنعتی و … به عنوان واحدهای عمده طبقه بندی گیاهان مطرح و ارائه می شوند.

گاهی اوقات، گیاهان دارویی و سمی در یک گروه قرار می‌گرفتند و یا تعدادی از گیاهان دارویی در گروه گیاهان غذایی یا در گروه گیاهان زینتی طبقه بندی می شدند. گیاهان دارویی را نیز بر حسب این نوع تاثیر و خواص دارویی شان، طبقه بندی می کردند. برای مثال، گروه گیاهان معرق و یا گروه گیاهان تمیز کننده خون و یا گروه گیاهان مدر عموم گیاهانی که در گروه گیاهان دارویی قرار می گرفتند، دارای صفات ظاهری متفاوتی بودند و یادگیری آنها مشکل می نمود. از این رو، ابداع روشهای طبقه بندی دیگر ضروری به نظر رسید. سرانجام، شکل ظاهری گیاهان اشکال مختلف گل، برگ، ساقه و ریشه آن ها مورد توجه قرار گرفت و به تدریج این روش نیز تکمیل گردید تا بلاخره وضعیت تولید مثلی و تکامل آنها مبنای طبقه بندی ها واقع گردید.

طبقه بندی مصنوعی

طبقه بندی مصنوعی گیاهان دارویی، توسط کارل لینه که به پدر طبقه بندی موسوم است، انجام گرفت. طبقه بندی لینه بر پایه تفاوت های ساختمانی ناف یا پرچم‌های گل قرار داشت.

طبقه بندی مصنوعی بعدها تکمیل تر شد و اساس طبقه‌بندی طبیعی را به وجود آورد. کوشش در این نوع طبقه بندی، قرار دادن گروه‌های مشترک مشابه گیاهی در کنار هم با توجه به اختلاف های جزئی، یعنی شباهت های عمیق به نزدیک بین آنهاست. در طبقه بندی طبیعی، صفاتی بیشتر مورد توجه است که ساختمان اندامهای گیاه بر پایه آنها استوار باشد.

طبقه بندی طبیعی

طبقه بندی طبیعی گیاهان دارویی در حقیقت یک رده بندی تحقیقی و استنتاجی است. واحدها این طبقه بندی عبارتند از: سلسله، (فرمانرو)، شاخه، رده، راسته، تیره، جنس، (سرده)، و گونه. هر یک از این واحدها می‌تواند تقسیمات جزئی‌تری نیز داشته باشد (مثلاً: زیر سلسله فوق راسته، و…)

افرادی متعلق به یک گونه در نظر گرفته می‌شوند که علاوه بر شباهت و نشانه های ریخت شناسی مشترک، بر اثر هم آوری باهم، دانه هایی زایای مولد افراد تازه با همان اختصاصات و صفات والدین تولید می کنند.

در طبقه بندی طبیعی، گونه های مشابه در گروه بالاتری به نام ((جنس)) قرار می‌گیرند. جنس در واقع عبارت است از، مجموعه­ ای از گونه های مشابه و نزدیک به هم. مثلاً گل های دوجنسی با دو کاسبرگ و چهار گلبرگ به تعداد زیادی پرچم است، شامل می‌گردد. خانواده یا تیرهای دارای صفات مشابه و مشترک، گروه بزرگتری به نام (راسته) را تشکیل می‌دهند. مثلاً تیرهای شب بو، کور، که همگی دارای گل با کاسبرگ و گلبرگ و پرچم‌های آزاد و تخمدان 2 تا 4 خانه ای هستند را در یک راسته به نام رودال ها قرار می دهند. راسته هایی هم که با یکدیگر وجه تشابه دارند، در یک رده قرار می‌گیرند. مثلاً راسته‌های رودال، رانال و مالوال و…، همگی در رده گیاهان جدا گلبرگ هستند که در آنها گلبرگ و کاسبرگ به تعداد مشخص و کاملاً جدا از هم در گل جای می گیرند. کلیه رده هایی که با یکدیگر وجه اشتراک دارند در یک شاخه جای دارند؛ مثلاً شاخه نهاندانگان که شامل رده­ های گیاهان جدا گلبرگ، پیوسته گلبرگ و بی گلبرگ است.