معرفی گیاه زردچوبه
زردچوبه یا زرچوبه با نام علمی Curcuma longa گیاهی است که ادویه ای با همین نام از آن تهیه می شود. زردچوبه در رده زنجبیل وارها (Liliopsida)، راسته زنجبیل ها (Zingiberales)، تیره زنجبیلیان (Zingiberaceae) و گونه زردچوبه ای ها (Curcuma) جای می گیرد. نام انگلیسی زردچوبه Turmeric می باشد.
پودر حاصل از گیاه زردچوبه دارای رنگ زرد تیره است که در زمره یکی از ادویه های پرکاربرد قرار می گیرد. هند خاستگاه اصلی این گیاه می باشد و زردچوبه تشکیل دهنده قسمت اصلی ادویه کاری معروف است که در بسیاری از غذاهای هندی کاربرد دارد. از این ادویه پر خاصیت به نام زعفران هندی و ادویه طلایی نیز یاد می شود. این گیاه اغلب در آسیا و آمریکای مرکزی رشد و پرورش می یابد.
زرد چوبه به عنوان یکی از گیاهان دارویی قدیمی شناخته می شود. این گیاه از صدها سال پیش در هندوستان کاشت می شده است. از ریزوم پودر شده زردچوبه برای طعم دهی به مواد غذایی مختلف استفاده می شود. زردچوبه همچنین در رنگ کردن انواع پارچه ها به خصوص پارچه های پنبه ای، ابریشمی و پشمی کاربرد دارد.
اسانس ریزوم گیاه زردچوبه مصارف زیادی در صنایعی همچون داروسازی، عطرسازی و صنایع غذایی دارد. هندوستان یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده زردچوبه محسوب می شود، به طوری که سالانه در حدود 224600 تن زردچوبه در این کشور تولید می گردد. این کشور به تنهایی 94 درصد از زردچوبه جهان را تامین می کند. بخش بزرگی از زردچوبه تولید شده در هند به کشورهای خاورمیانه، کشورهای اروپایی و آمریکا صادر می شود. سطح وسیعی از زمین های زراعی در کشورهای هندوستان، مالزی، اندونزی و برخی از نقاط چین به کاشت گیاه زردچوبه اختصاص یافته است.
پودر زرد چوبه که ما در خانه به عنوان ادویه غذا استفاده می کنیم پودری است که از آسیاب کردن ریشه این گیاه به دست می آید و همچنین زردچوبه باعث شده، در خیلی از فرهنگها از آن به عنوان رنگ استفاده می کنند و در نواحی مختلف به شکل های مختلف، مثل پودر زردچوبه، چای زردچوبه، عصاره زردچوبه، کپسول مکمل غذایی تی صابون زردچوبه استفاده می کنند.
اخیرا دانشمندان درباره زردچوبه که هندیان تا این اندازه به آن اعتقاد دارند، پژوهش کردند، به این نتیجه رسیدند که زردچوبه واقعا دارای خواص درمانی قدرتمندی است. ماده فعال کورکومین در زردچوبه یک ضد التهاب و آنتی اکسیدان موثری است که 3% از وزن زردچوبه را تشکیل می دهد، و برای مصرف روزانه از این ماده موثر را روزی یک گرم توصیه کرده اند.
کورکومین موثر در زردچوبه به سختی در خون جذب می شود، برای همین بهتر است همراه با زردچوبه، فلفل سیاه استفاده کنید تا به جذب آن کمک کنید. پیپرین موجود در فلفل سیاه، جذب مورکومین در بدن را افزایش می دهد. و بهترین مدل جذب زرد چوبه همراه با پیپرین است. کورکومین در چربی هم حل می شود، پس ایده خوبی است که بیشتر همراه با غذاهای چرب مصرف شود.
گل های گیاه زردچوبه در مزرعه
زردچوبه یک گیاه علفی و چند ساله می باشد که به تیره زنجبیلیان تعلق دارد. طبق برخی گزارشات، جنوب هندوستان منشاء زردچوبه دانسته می شود. ریزوم های زردچوبه کوتاه و ضخیم بوده و و در دو نوع ریزوم های مادری و ریزوم های فرعی (ثانیه) موجود می باشند. گیاه زردچوبه ارتفاعی در حدود 60 الی 90 سانتی متر دارد. برگ های این گیاه به رنگ سبز بوده، طویل و به صورت دسته ای بر روی ساقه آن مستقر شده اند.
مقدار اسانس موجود در ریزوم های زرد چوبه متفاوت بوده و به نسبت گونه گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش آن متغییر می باشد. مقدار اسانس برخی گونه های گیاه زرد چوبه به این شرح است گونه آمادا 1/1%، گونه آروماتیکا 6%، گونه لانگا بین 5 الی 6 درصد. مسئول رنگ زرد زرد چوبه وجود ماده ای کریستالی به نام کورکومین است.
ترکیبات شیمیایی گیاه زردچوبه:
ترکیبات شیمایی موجود در گیاه زردچوبه عبارتند از: کورکومین، تورمرون، زینجی برون، فلاندرون، کارون، کامفور، کوکومون، چربی نشاسته، اسانس روغنی فرار و تورمرول و …
در ریشه خشک زرد چوبه حدود 8.5 درصد اسانس که شامل یک کتون و الکل می شود، موجود است و حدود 24 درصد اسانس حاوی ماده زینجی برین در ریشه تازه آن وجود دارد.
برخی از الزامات مهم و موثر در رشد گیاه زردچوبه:
برگ های گیاه زردچوبه
نیازهای اکولوژیکی گیاه زردچوبه:
گیاه زردچوبه در خاک های حاصلخیز و غنی می روید. خاکی که این گیاه در آن کاشته می شود باید دارای زهکشی مناسبی باشد. یکی از مولفه های تاثیر گذار در افزایش میزان عملکرد ریزوم ها در این گیاه آبیاری مناسب آن است.
مواد و عناصر مورد نیاز گیاه زردچوبه:
رویش مناسب این گیاه و بهبود عملکرد ریشه آن رابطه ای تنگاتنگ و مستقیم با حاصلخیزی خاک دارد. برای این منظور بهتر است هنگام آماده سازی زمین در فصل پاییز برای کاشت زردچوبه، 20 الی 25 تن در هکتار کود حیوانی به زمین اضافه نمایید. در صورتی که زمین زراعی فاقد مواد و عناصر غذایی غنی باشد، باید مقدار ذکر شده را به 75 الی 100 تن در هر هکتار افزایش دهید. افزودن میزان فسفر، ازت و پتاس نیز وابسته به وضعیت خاک می تواند متفاوت باشد.
طبق توصیه ها بهتر است برای هر هکتار 100 کیلوگرم ازت، 100 کیلوگرم اکسید فسفر و 200 کیلوگرم اکسید پتاس به خاک زمین افزوده شود. میزان و زمان افزودن مواد فوق هم به این ترتیب است که تمام فسفر و 1/3 پتاس را در زمان کاشت، 1/3 ازت را بعد از گذشت 30 روز از کاشت و مقدار باقی مانده از ازت و پتاس را بعد از سپری شدن 60 روز از کاشت گیاه باید به خاک اضافه نمود. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان دهنده نقش قابل توجه استفاده از کودهای حیوانی و شیمیایی در بهبود و افزایش عملکرد ریشه گیاه است.
ریزوم زردچوبه
فرایند تکثیر گیاه زردچوبه از طریق ریزوم های آن انجام می گیرد. در کاشت زردچوبه از ریزوم های مادری و فرعی استفاده می شود. استفاده از ریزوم های مادری برای کاشت می تواند روند رشد گیاه را سرعت ببخشد و منجر به افزایش عملکرد ریزوم ها شود. در صورتی که از هر دوی ریزوم های مادری و ریزوم های فرعی برای کاشت گیاه استفاده کنید، شاهد ایجاد اختلاف زیادی در روند رشد و نمو گیاهان خواهید بود. از این رو توصیه می شود ابتدا رویزوم های مادری را با برش طولی به دو نیم کرده و سپس بکارید.
زمان کاشت گیاه زردچوبه با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش می تواند متفاوت باشد. در هندوستان اواخر فروردین تا اوایل تیرماه اقدام به کاشت این گیاه می کنند. از دو روش کرتی و جوی پشته برای کاشت گیاه زردچوبه استفاده می شود. در روش کاشت کرتی عملکرد ریشه گیاه حدود 80% بیشتر از روش جوی پشته است که دلیل آن وجود تراکم بیشتر در روش کاشت کرتی بیان شده است.
فواصل ایجاد شده بین ردیف های کاشت نیز بسته به نوع خاک، حاصلخیزی آن و شرایط اقلیمی محل متفاوت است که اغلب این فاصله را در حدود 30 الی 90 سانتی متر در نظر می گیرند. فاصله مناسب برای دو بوته نیز در طول ردیف ها باید بین 20 الی 25 سانتی متر باشد. بسته به فواصل در نظر گرفته شده برای کاشت، مقدار ریزوم مورد نیاز نیز می تواند متفاوت باشد. در صورتی که فاصله برای کاشت در حدود 20*30 در نظر گرفته شود، برای هر هکتار نیاز به 1800 کیلوگرم ریزوم مادری و 1200 کیلوگرم ریزوم فرعی خواهید داشت.
ارتفاع این گیاه بین 60 تا 90 سانتی متر است و برگهای آن سبز رنگ و به صورت دسته ای بر روی است. این گیاه در خاک های حاصل خیز رشد می کند و خاکی که زردچوبه در آن می روید، باید زه کشی مناسب داشته باشد و همچنین آبیاری مناسب، نقش عمده ای در ریزوم این گیاه مفید دارد و استفاده از کودهای حیوانی و شیمیایی نقش عمده ای در افزایش عملکرد ریشه دارد.
زمان کاشت زردچوبه با توجه به شرایط اقلیمی و محل رویش آن متفاوت است. در هندوستان کاشت زردچوبه در اواخر فروردین تا اوایل تیر صورت می پذیرد، این گیاه کم و بیش مقاوم به آفتها و بیماریهاست، زمان برداشت گونه های مختلف زردچوبه متفاوت است. معمولا هفت تا نه ماه بعد از سبز شدن ریزوم می توان اندامهای زیرزمینی زردچوبه را برداشت کرد، این زمان تقریبا اواسط پاییز تا اواخر زمستان است.
قبل از برداشت باید اندامهای رویشی گیاه (ساقه و برگها) را از ناحیه نزدیک به زمین قطع کرد و برای ساده شدن برداشت باید زمین را آبیاری کرد و بعد از برداشت ریزومها باید آنها را خشک کرد. فروشگاه اینترنتی پوپونیک میفیت این محصول را برای رسیدن به تمامی فواید و خاصیت آن برای شما تضمین می کند.
گیاه زردچوبه در گلدان
زمان برداشت گونه های مختلف زردچوبه با توجه به زمان کاشت آنها متفاوت می باشد. به طور معمول بعد از گذشت 9 ماه از سبز شدن ریزوم ها، اندام های زیرزمینی زردچوبه قابل برداشت می شوند. بهترین زمان برای برداشت ریزوم ها اواسط پاییز تا اواخر زمستان است. قبل از اقدام به برداشت ریزوم ها بایستی اندام های رویشی گیاه (ساقه و برگها) را از نقطه نزدیک زمین قطع نمود. بهتر است برای سریع و آسان شدن پروسه برداشت، زمین را آبیاری کنید و سپس اقدام به برداشت کرده و بعد از اینکه اندام های زیرزمینی را خارج کردید ریزوم های فرعی را از ریزوم های مادری جدا کرده و تمیز نمایید.
ریزوم های انتخاب شده به عنوان بذر، علاوه بر اینکه باید کاملا سالم بوده و فاقد هر گونه عوامل بیماری زا باشند، بایستی رسیده و کامل نیز باشند. باید برای نگهداری از بذرها، یک گودال در یک مکان خشک و خنک به عمق 60 سانتی متر حفر کرده و بذرها را در آنجا نگهداری کنید.
ریزوم ها بعد از برداشت باید خشک شوند. میزان رطوبت مجاز در اندام های خشک شده گیاه زردچوبه باید در حدود 8 الی 10 درصد باشد. همانطور که قبلا نیز اشاره شد عملکرد ریشه بسته به روش کاشت، رقم مورد استفاده و میزان حاصلخیزی زمین زراعی متفاوت بوده و مابین 20 الی 40 تن در هر هکتار ریزوم تازه می توان برداشت نمود.
بایستی در فاصله 2 الی 3 روزه پس از برداشت، ریزوم های زردچوبه پردازش شده و انگشتان از ریزوم مادر جدا شوند. از ریزوم های مادر می توان به عنوان دانه در کاشت های بعدی استفاده کرد. می توانید برای نگهداری بهتر آنها را در جعبه ها یا تکه های چوب حاوی خاک اره گذاشته و با استفاده از تخته های چوبی بپوشانید.
ریزوم های باقی مانده را برای آماده سازی در درون آب قرار داده و به اندازه ای که بتوان با استفاده از چنگال به راحتی آنها را سوراخ کرد بجوشانید. این مرحله می تواند بسته به اندازه ریزوم ها 45 الی 60 دقیقه به طول بیانجامد. بعد از این مرحله به دلخواه می توانید برای جدا کردن پوسته زردچوبه آب را خالی کنید.
برای جلوگیری از شکنندگی ریزوم ها، آنها را بعد از پخته شدن در دمای 60 درجه سانتیگراد خشک کنید. در نظر داشته باشید که ریزوم ها باید به راحتی موقع خم کردن بشکنند. از آسیاب ادویه یا قهوه برای پودر کردن زردچوبه استفاده نمایید. از هاون چینی نیز برای پودر کردن زردچوبه خشک می توان استفاده کرد، اما نیاز به کار بیشتری خواهد داشت.
پودر زردچوبه
بیماری ها و آفات:
در مورد گیاه زردچوبه و درگیر شدن آن با بیماری ها و آفات جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. زیرا بیماری ها و آفات به ندرت می توانند در گیاه زردچوبه تاثیرگذار باشند. در زیر به مواردی که ممکن است این گیاه را تهدید کنند اشاره خواهیم کرد:
کپسول های زردچوبه
از زمان های قدیم از زردچوبه به عنوان یک ماده موثر در جریان هضم غذا و صفرا آور استفاده می شده است. داروهای زیادی به اشکال مختلف از جمله خوراکی و موضعی از این گیاه تولید می شود، که اشکال خوراکی آن شامل قرص، شربت و آمپول می شود و فرآورده های موضعی آن همانند پماد، روغن، کرم و لوسیون برای درمان انواع زخم ها و اگزما کاربرد دارد.
از زمان های دور در طب سنتی آیورودا زردچوبه به عنوان یک ماده ضد ورم مورد استفاده قرار می گرفته است. تحریک ترشحات پانکراس از مهمترین خواص دارویی زردچوبه محسوب می شود. طبق تحقیقات صورت گرفته روی اسانس زردچوبه دریافته اند که این ماده صفرا آور بوده و اثرات مفیدی روی حل و دفع سنگ مثانه دارد.
کورکورمین به عنوان یکی از مهمترین مواد موثر در ترکیبات زردچوبه از خواص ضد سموم کبد، ضد ورم و ضد عفونت برخوردار است. ضد موتاژن، ضد ایدز و ضد اکسیدان بودن نیز از دیگر خواص مفید زردچوبه هستند که به تازگی تایید شده اند.
ماده Turmeronear یکی از ترکیبات موجود در زردچوبه است که دارای خاصیت ضد سم مار است و می تواند بسیاری از سموم مارها را خنثی نماید. با وجود اینکه تاکنون هیچ موردی مبنی بر وجود اثرات جانبی در زرد چوبه گزارش نشده است، ولی بهتر است در مواردی مانند دوران بارداری، همچنین در افرادی که دچار بسته شدن مجرای کیسه صفرا هستند و یا مبتلا به سنگ کیسه صفرا می باشند زردچوبه با احتیاط بیشتری استفاده شود.
استفاده از زردچوبه همراه با غذاها و داروها مانعی نداشته و باعث ایجاد تداخل نمی شود. میزان مصرف روزانه زردچوبه 3-1/5 گرم در روز می باشد. با اینکه بخش عمده ای از زردچوبه در دنیا مصرف تغذیه ای داشته و به صورت پودر استفاده می شود، اما می توان در داروخانه های گیاهی اغلب کشورها اشکال مختلف دارویی آن را پیدا کرد. طبع زردچوبه طبق نظر بسیاری از حکمای طب سنتی گرم بوده و باعث باز شدن گرفتگی و انسداد کبد می شود و مخلوط 4 گرم از آن با سرکه رقیق شده می تواند در درمان یرقان مفید باشد.
جویدن زردچوبه تسکین دهنده درد دندان است. زیاده روی در استفاده از زردچوبه می تواند برای قلب مضر باشد. می توان جهت برطرف کردن عوارض ناشی از مصرف زیاد آن از آبلیمو استفاده نمود. از زردچوبه همچنین به عنوان بادشکن، تصفیه کننده خون و عامل تب بر استفاده می کنند. زردچوبه خون را بند می آورد، جوشانده زردچوبه برای برطرف کردن سوزش چشم مفید است و مصرف آن در بهبود درد رماتیسم، سرفه و سل موثر است. مخلوطی از ساقه زیرزمینی گیاه زردچوبه که به رنگ لیمویی است با برگ های این گیاه می تواند در درمان اضافه وزن و چربی های زاید بدن استفاده شود. از شیره رقیق آن نیز به عنوان ماده ضد انگل استفاده می کنند.
با توجه به خواص ضد التهابی و ضد باکتری می توان از زردچوبه برای درمان جوش و آکنه استفاده کرد. به گفته محققان زردچوبه می تواند آنزیمهای التهابی مرتبط با پسوریازیس را مختل کند. طبق مطالعات دانشمندان ژاپنی زردچوبه از ایجاد چروک دور چشم و چروک پوست صورت جلوگیری می کند و باعث جوان سازی پوست صورت می شود، همچنین با توجه به خواص آبرسانی زردچوبه می توان از آن برای درمان ترک کف پا به همراه روغن کرچک و نارگیل استفاده شود. برای از بین بردن سیاهی دور چشم می توان از زردچوبه استفاده کرد و با توجه به کورکومین موجود در زردچوبه از ریزش مو جلوگیری می کند و با ترکیب روغن زیتون می تواند شوره سر را از بین ببرد.
توجه: قبل از مصرف هرگونه ماسک زردچوبه مقداری از آن را روی نواحی حساس پوست حداقل 20 دقیقه امتحان کنید، تا از نداشتن حساسیت به آن اطمینان حاصل فرمایید و همچنین اگر بر اثر استفاده از ماسک زردچوبه پوست شما زرد شد، می توانید مقداری روغن زیتون یا نارگیل را بر روی پوست بمالید و خوب ماساژ دهید و با آب ولرم بشوئید.
خواص زردچوبه
توجه: قبل از مصرف زردچوبه در دوران بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنید.
از دیگر خواص زردچوبه این است که به درمان مشکلات شدید دوران قاعدگی و سندروم پیش از قاعدگی کمک می کند. در کاهش کلسترول و ترگلیسیرید بالای خون تاثیر بسیاری دارد و همچنین برای درمان معده، زخم معده، یبوست و سندروم روده تحریک پذیر است. زیزرا زردچوبه به هضم غذا کمک می کند. این ماده اعجاب انگیز یک ماده ضد التهابی قوی برای التهاب مفاصل است و برای درمان پوکی استخوان و آرتروز مفید است.
روغن زردچوبه برای درمان سرطان خون، پستان و کولون مفید است و همچنین برای درمان گرفتگی بینی در سرماخوردگی، درمان صرع، سلامت کبد، درمان کبد چرب مفید است و از آرتروز و افسردگی و اضطراب جلوگیری می کند.
توجه داشته باشید که زردچوبه ممکن است با داروهای ضد انعقادی چون آسپرین، کلوپیروگرل و وارفارین تداخل پیدا کند و باعث آلرژیک شود. برخی افرادی که به این گیاه واکنش نشان می دهند علائمی چون حالت تهوع، اسهال و فشار خون بالا از خود نشان می دهند و ممکن است باعث انقباضات رحم در زنان باردار شود.
آرایش سنگین و غلیظ یا به اصطلاح آرایش مجلسی، به دلایل مختلفی در میان بسیاری…
انتخاب پرایمر مناسب بر اساس نوع پوست یکی از عوامل کلیدی در دستیابی به ظاهری…
میکاپ یکی از جوانب مهم زیبایی و مراقبت از پوست است که به هنر آرایشگران…
در دنیای امروز، توجه به مراقبت از پوست به یکی از ضروریات زندگی تبدیل شده…
در فصل تابستان، با افزایش دما و رطوبت، افراد بیشتر از هر زمان دیگری نیاز…
پیری طبیعی یکی از فرآیندهای اجتناب ناپذیر زندگی است، اما با توجه به پیشرفت های…