دورنمای کود سبز

در قرن حاضر که افزایش جمعیت یکی از عمده‌ترین مشکلات جامعه بشری است، کشاورزی مدرن جهت تأمین نیاز غذایی این جمعیت رو به افزایش، به نهاده‌های شیمیایی از جمله کودهای تجارتی وابسته‌تر می‌گردد. استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی و عدم توجه به حاصل‌خیزی خاک که از طریق تأمین ماده آلی مورد نیاز آن صورت می‌گیرد، موجب کاهش شدید و محسوس بهره‌وری زمین‌های زراعی گردیده است. بنابراین برای تأمین نیاز غذایی همه مردم جهان و جلوگیری از بروز مشکل گرسنگی در آینده، دو راه پیش روی ماست:

• کاهش و توقف رشد جمعیت.
• تقویت زمین‌های کشاورزی توسط کودهای بیولوژیک و شیمیایی.

کاربرد کود سبز به عنوان یک کود بیولوژیک جهت افزایش حاصل‌خیزی خاک و به عنوان راه‌کاری که در کشورهای توسعه یافته مجددا مورد توجه قرار گرفته است، با چالش‌های عظیمی مواجه است.

شاید مهمترین این چالش‌ها بدین ترتیب باشد که:

اولاً در مناطق با بارندگی کم، گیاهان کود سبز ممکن است رطوبت خاک را تا آن اندازه کاهش دهند که گیاه زراعی اصلی که به دنبال کود سبز و در سال زراعی بعد کاشت می‌شود، به دلیل خشکی صدمه ببیند. دوم اینکه بسته به شرایط خاک، گیاه زراعی بعدی ممکن است از هزینه، زمان و انرژی صرف شده برای کود سبز سودی نبرد. و در نهایت اینکه در زمین‌های با ارزش تجارتی بالا، اختصاص تمام فصل زراعی به کود سبز، هرگز سودمند نخواهد بود (گرچه کشت کود سبز در این مناطق، هنگامی که گیاه زراعی بعدی، پایدار و بادوام بوده و استقرار و رشد خوب گیاهچه‌ها یا گیاهان جوان دارای اهمیت فوق‌العاده باشد مثل باغات، جبران و توصیه می‌گردد.) اما از سوی دیگر افزاش سالانه هزینه تولید کودهای شیمیایی، بحران انرژی که هر لحظه ممکن است جهان با آن مواجه گردد و کاهش شدید کیفیت خاک‌های زراعی، متخصصان زراعی را چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی بر آن داشته است که راهبردهایی را برای حل چالش‌هایی که کود سبز با آن مواجه است، ارائه کنند.

انتخاب گیاه مناسب به عنوان کود سبز، شیوه صحیح کاشت، استفاده از تناوب‌های زراعی چند منظوره و سایر تدابیری که باید برای حل مشکلات موجود اندیشیده شود، همگی سازنده آینده‌ای مطمئن برای نسل بشری خواهد بود.

تاکنون و در مطالعات متعدد انجام یافته بر روی کود سبز اثر کود سبز فقط بر روی نخستین گیاه زراعی (عمدتا غله) مورد مطالعه قرار گرفته است. در حالی که تأثیرات طولانی مدت آن در تمام طول تناوب دارای اهمیت است.

اما کود سبز در داخل کشور با مشکلاتی علاوه بر چالش‌های یاد شده در سطح جهانی مواجه است:

تحقیقات بسیار کم در این زمینه یا به عبارت دقیق‌تر عدم وجود تحقیق در این زمینه، باعث شده است که مروجان بخش ترویج و آموزش کشاورزی، به دلیل عدم آگاهی از مزایای کود سبز و عدم آشنایی با جنبه‌های مختلف آن، تبلیغ کمتری در این زمینه انجام دهند. در مقابل تهیه و مصرف آسان و ارزان کودهای شیمیایی، ایران را به یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ کودهای شیمیایی (در واحد سطح) تبدیل کرده است.

عدم توجه کشاورزان به تعادل عناصر ماکرو و میکرو در خاک که به راحتی از طریق مصرف کودهای سبز و خصوصاً کودهای سبز لگومه تأمین می‌شود، موجب گسترش روزافزون علائم کمبود ریزمغذی‌ها در محصولات کشاورزی داخل گردیده است که در آینده‌ی نه چندان دور مشکلات تغذیه‌ای را نیز در پی خواهد داشت.

بنابراین لازم است که:

1. میزان ماده آلی خاک‌های زراعی کشور را از طریق مصرف انواع کودهای بیولوژیک افزایش داد.
2. از تناوب‌های زراعی استفاده گردد که حداقل هر 4 سال یکبار دارای کود سبز باشند.
3. حمایت وزارت جهاد کشاورزی از برنامه‌های توسعه و ترویج استفاده از کودهای آلی افزایش یابد.
4. برای حفظ محیط زیست، نیل به کشاورزی پایدار و امنیت غذایی، سوزاندان هر گونه بقایایی گیاهی و مواد آلی از جمله ملاس چغندرقند، باگاس نیشکر، تفاله سیب و …. ممنوع گشته و دلایل آن طی برنامه‌های توجیهی برای کشاورزان روشن گردد.

محدودیت‌های استفاده از کودهای سبز :

• نیروی انسانی مورد نیاز در استفاده از کود سبز زیاد بوده و همانند کودهای شیمیایی افزایش عملکرد آن محسوس نمی‌باشد و همیشه امکان ندارد که زمینی انحصاری به مدت 8-6 هفته برای رشد گونه‌های کود سبز در تمام مناطق زراعی در نظر گرفته شود.
• محدودیت در آب آبیاری، کاشت بذر و کارگر از مشکلات استفاده از کود سبز می‌باشند.
• تحقیقات بر روی گونه‌های کود سبز انفرادی و پراکنده بوده و فاقد انسجام خاص و فراگیر می‌باشد. با توجه به شناخت گونه‌های لگومینوز که در ساقه تولید گره می‌کنند، مانند Sesbania rostrate و Aeschynomene استفاده از آنها به مطالعه بیشتر نیاز دارد با مطالعه و استفاده از تکنولوژی کود سبز در کشت برنج، می‌توان هزینه‌های زیاد ناشی از مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد و در راستای کاهش آلودگی زیست‌محیطی و افزایش تولید گام برداشت.

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.