روش­های عمومی برداشت کرم از ورمی کمپوست

به­ طور­کلی، سه روش عمومی برای برداشت کرم­ها شامل روش دستی، مهاجرت و مکانیکی وجود دارد.

الف. روش دستی:

این روش مورد استفاده علاقه­ مندان و تولیدکنندگان مقیاس کوچک کرم است.

کرم­ها با دست طبقه­ بندی، و به­ طور مستقیم از کمپوست آن جداسازی می­شوند.

برای تسهیل این کار با بهره ­گیری از این واقعیت که کرم­ها نورگریز هستند، چنانچه بستر حاوی کرم­ها در یک سطح صاف مقابل نور آفتاب یا تابش نور از بالا پهن شود، کرم­ها به ­سرعت به زیر سطح فرو می­روند.

معمولاً پس از حدود نیم­ ساعت تابش نور می­توان حدود 5 تا 10 سانتی­متر از سطح کمپوست را برداشت و مجدداً اجازه داد تا کرم­ها به لایه پایین­تر حرکت کنند.

سپس لایه کمپوست باقیمانده رویی را تا رسیدن به کرم­ها برمی­دارند. این عمل تا زمانی که هیچ چیز جز توده ­ای از کرم باقی نماند ادامه می­یابد.

این روش فقط در سطوح کوچک و زمانی که ارزش کرم­ها بالاست مورد استفاده قرار می­گیرد.

ب. روش­های خود برداشت (مهاجرت):

این روش مانند برخی از روش­های مورد استفاده برای تولید ورمی­ کمپوست، بر اساس تمایل کرم­ها به مهاجرت به مناطق جدید (برای پیدا کردن مواد غذایی جدید و یا فرار از شرایط نامطلوب، مانند خشکی یا نور) است.

برخلاف روش دستی اغلب از مکانیسم­های ساده ­ای مانند غربال و یا کیسه­ های پیاز استفاده می­شود.

در روش غربالی از غربال­هایی با اندازه مش یک­ چهارم تا یک­ هشتم اینچ استفاده می­شود.

برای این منظور، دو روش مختلف وجود دارد.

1. سیستم مهاجرت رو به پایین که در آن کرم­ها با نور قوی مجبور به حرکت رو به پایین می­شوند. در زیر غربال ظرفی پر شده با پیت­ماس مرطوب قرار داده می­شود که کرم­ها در آن بیفتند.
2. اما در سیستم مهاجرت رو­ به­ بالا تفاوت در این است که جعبه ­ای که ته آن توری نصب شده به­ طور مستقیم روی بستر کرم قرار می­گیرد و با چند سانتی­متر پیت­ماس مرطوب همراه با مواد غذایی جذاب برای کرم­ها (مانند خمیر مرغ، تفاله قهوه، یا کود تازه گاوی) پر می­شود.

در این حالت کرم­ها به سمت بالا مهاجرت می­کنند. از این سیستم به­ طور گسترده­ ای در کوبا استفاده می­شود، با این تفاوت که به جای جعبه­ های مورد بحث از کیسه­ های بزرگ پیاز استفاده می­ شود.

مزیت این سیستم، به­ هم نخوردن بستر کرم­هاست و نقطه­ ضعف آن قرار گرفتن کرم­های برداشت­ شده در مواد کمپوست نشده است که باعث کثیفی و حتی گرم شدن ناشی از فرایند کمپوست می­ شود.

برای اجتناب از این می­توان مواد غذایی را برداشت و به کرم­ها اجازه داد تا مواد باقیمانده را مصرف نمایند.

ج. روش­های مکانیکی:

در این روش از برداشت­ کننده ­های مکانیکی استفاده می­شود. از مثال­های این می­توان به استوانه­ های دوّاری اشاره نمود که 3-2.5 متر طول و 90-60 سانتی­متر قطر دارند و با زاویه­ ای ملایم نسبت به سطح افقی قرار می­گیرند.

استوانه از توری­هایی با اندازه مش­های مختلف ساخته شده است مانند شکل  چرخش استوانه (توسط یک موتور الکتریکی) و تغذیه تدریجی استوانه از بالا با توده حاوی کرم، باعث ریزش مواد بستر از سوراخ­ها می­شود.

در انتهای استوانه نیز کرم­ها باقی می­مانند که درون سطل ریخته می­شوند.

برای مطالعه مقاله مزیت­های استفاده از کمپوست کلیک کنید .

سایر روش­های جداسازی کرم­ها از ورمی­ کمپوست:

در ادامه به سایر روشهای جدا سازی کرم از ورمی کمپوست می پردازیم.

الف. کاهش رطوبت:

در این روش 3-2 روز آبیاری توده را متوقف می­کنند. سپس به­ صورت لایه­ به­ لایه کود را از بالا برداشت کرده تا جایی که لایه ­ای 15 سانتی­متری از ورمی­ کمپوست و کرم باقی بماند.

سپس تمام کود را جمع کرده و به ­صورت یک کپه در مقابل آفتاب تل می­کنند.

پس از 2-1 روز دوباره از روی آن لایه لایه برداشت می­کنند تا مجدداً لایه ­ای 10 سانتی­متری از کود باقی بماند. این لایه حاوی حداکثر میزان کرم است، اما معمولاً تنش اندکی به کرم­ها وارد می­شود.

استفاده از این روش در تلفیق با نوردهی بهترین نتیجه را به­ دنبال خواهد داشت.

ب. استفاده از الک:

در این روش از انواع سرندهای دوّار، مکانیکی، صنعتی، الکتریکی و … برای جداسازی کرم به­ ویژه در واحدهای تولیدی بزرگ و تجاری استفاده می­شود.

سوراخ­های صفحات غربال از 3 تا 10 میلی­متر متفاوت است. بعضاً طول غربال به دو قسمت سرندهای 3 و 6 میلی­متری مجزا شده است.

با اینکه غربال 3 میلی­متری بسیار مطلوب است، اما با توجه به اینکه عموماً توده در هنگام جداسازی دارای رطوبت بالایی است توصیه می­گردد از غربال 6 میلی­متری استفاده شود .

ج. استفاده از جریان الکتریکی:

در این روش (روش دویکسن) دو الکترود با فاصله و جدا از یکدیگر در خاک گذاشته می­شود و در زمان­های پی­ در­پی به خاک شوک الکتریکی داده می­شود.

در این هنگام کرم­های خاکی برانگیخته شده و از خاک بیرون می­آیند، پذیرفتن این روش از سوی پژوهشگران در آغاز چشمگیر بود، ولی از یک­سو رسانایی خاک­ها یکسان نیست و از سوی دیگر در این روش کرم­هایی که نزدیک الکترود هستند بسیار برانگیخته می­شوند و بیشتر آنها فلج یا کشته می­شوند، بنابراین کرم­هایی که دورتر از الکترود هستند بیرون می ­آیند.

برخی از کرم­ها به عمق خاک پناه می­برند، گاهی انتقال شوک به جاهای دورتر به اندازه­ای نیست که کرم­ها را وادار به بیرون آمدن از خاک کند.

د. استفاده از مواد شیمیایی:

محلول­هایی با غلظت ویژه از مواد براگیزاننده کرم­ها آماده می­شود و حجم ویژه­ای از آن را روی خاک می­ریزند و زمان می­دهند تا کرم­ها به سطح خاک بیایند.

برای مثال، کاربرد محلول فرمالین در سطح یک مترمربع، برای سه­ بار و هر بار 15 لیتر (در کل 45 لیتر) از محلول 0.1 تا 0.5% فرمالدهید می­ریزند، تا کرم­های خاکی از لایه­ های زیرین بالا بیایند.

این روش برای گونه لومبرگبرس ترستریس به­ ویژه در زمین­های کشاورزی سودمند است ولی در چمنزارها کارایی چندانی ندارد.

در این روش گونه­ های بزرگ و قوی به روی خاک می­ آیند ولی گونه­ های کوچکتر یا کرم­های جوان نمی­توانند خود را بالا بکشند و می­میرند.

کاستی دیگر این روش عدم نفوذ فرمالدهید به لایه­ های زیرین خاک یا بستر است زیرا فرو رفتن محلول افزوده شده در خاک بستگی به ویژگی­های خاک دارد.

از محلول پرمنگنات پتاسیم 5% نیز به­جای فرمالدهید می­توان استفاده نمود.

ه. اضافه کردن بستر غذایی جدید به بستر قبلی:

در این روش بستر غذایی تازه به محیط کاشت اضافه می­شود. کرم­ها به­ سمت بستر جدید رفته و می­توان بستر قدیمی را برداشت.

در این روش بیشتر، کرم­های نوزاد جدا می­شوند و کرم­های بالغ در بستر قدیمی می­مانند که آن­هم به­ دلیل بزرگ بودن کرم­های بالغ است که بعداً می­توان آنها را با سرند به ­راحتی جدا کرد.

می­توان بستر جدید را درون سبد روی بستر قبلی قرار داد تا کرم­ها به بستر جدید مهاجرت کنند.

در حال حاضر این روش از بهترین روش­ها برای جدا کردن کرم در مکان­های بزرگ تولید ورمی­کمپوست می­باشد.

برای مطالعه مقاله مزایا و مشکلات تولید کمپوست در مزرعه کلیک کنید .

و. روش­های تلفیقی

راندمان و سرعت جداسازی کرم­ها با استفاده از روش­های تلفیقی بالا می­رود. برای مثال، زمانی­که بستر آماده ­ی برداشت شد، ابتدا با کاهش رطوبت به مدت 3-2 روز اجازه می­دهند سطح بستر خشک شود و در لایه بالایی میزان رطوبت کاهش یابد.

با توجه به ترجیح کرم­ها به حضور در محیط مرطوب، به­ سمت پایین­تر بستر حرکت می­کنند. برای تسریع در حرکت کرم­ها می­توان با روشن کردن لامپ روی توده موجب شد تا کرم­ها سریع­تر به­ طرف پایین حرکت کنند.

بنابراین می­توان لایه بالای بستر را برداشت و مجدداً در لایه بعدی با کاهش رطوبت و تاباندن نور کرم­ها را مجبور به حرکت به­ سمت پایین­تر نمود و این کار را تا رسیدن به لایه زیرین ادامه داد.

سپس بستر پایینی را روی بستر تازه­ای که قبلاً آماده شده و روی آن یک توری پلاستیک مشبک قرار دارد می­ریزند تا کرم­ها از این قسمت به قسمت زیرین که بستر تازه است حرکت کنند.

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.