شرایط کاشت و نگهداری از نهال پرتقال

پرتقال میوه ای است از خانواده مرکبات. دارای درختی همیشه سبز و پر برگ می باشد. ارتفاع درخت پرتقال معمولا تا 10 متر می رسد. ولی این ارتفاع به نوع درخت پرتقال هم بستگی دارد. پرتقال از جنوب شرقی آسیا (هند و چین) به ایران آمده است و یک میوه پیوندی بین نارنگی و دارابی است. نوع اولیه آن تلخ بوده است و بعد نژاد آنرا اصلاح کردند.

برای اولین بار تاجران کشور پرتقال، این میوه را از کشور پرتقال وارد کردند. برای همین الان در بسیاری از زبان های دنیا از جمله یونانی، ترکی، ایرانی، عربی، بلغاری، گرجی و زبان جنوب ایتالیا  امروزه هنوز لغت میوه پرتقال با کشور پرتغال تشابه اسمی دارد.

میوه پرتقال سرشار از ویتامین ث است. از معروف ترین گونه های پرتقال، تامسون ناول می باشد و بیروت پایتخت لبنان یکی از معروف ترین مکان های پرورش آن است. همچنین پرتقال شهسواری هم بسیار معروف است و طعم ملس و آبدار و خوشمزه ای دارد.

آماده سازی زمین کاشت و کاشت نهال پرتقال:

• برای کاشت درخت پرتقال، ابتدا باید حدود دو ماه قبل از کاشت نهال، خاک باغ و یا زمینی را که می خواهید در آن نهال ها را بکارید آماده کنید. آماده سازی بدین منظور است که خاک حاصلخیز باشد و زمین کاشت کاملا زهکشی شود. علت زهکشی زمین را هم درقسمتهای بعدی توضیح خواهیم داد.
• دلیل اینکه زهکشی و آماده سازی زمین زیر کشت در ماه قبل از کاشت باید آماده شود این است که با بارندگی های فصلی زمین زیر کاشت نشست کامل خود را پیدا کند، و هنگامی که نهال کاشته شد، خاک آن دیگر نشست نداشته باشد. زیرا با نشست زمین زیر کشت ریشه کاشته شده از زیر خاک بیرون می زند و دچار پوسیدگی می شود.
• حالا باید فاصله های معینی در زمین قرار دهید. این فاصله ها بدین صورت باید باشد که نهال کاشته شده را به صورت درختی بزرگ در نظر بگیرید، که شاخ و برگ درخت داخل هم نرود و مانع از نور آفتاب برای همدیگر نشوند.
• حالا باید داخل فاصله های مشخص شده را گودال هالی به طول، عرض و عمق 70 سانتی متر حفر کنید و داخل گودال های حفر شده را از خاک و کود غنی شده پر کنید. برای کود غنی شده بهتر است که از کود نیتروژنه دارای پتاسیم، فسفر و میکرو مواد مغذی استفاده کنید.
• بعد از آماده شدن زمین برای کاشت باید نهال ها را از محفظه خود در بیاورید و بعد از پاک سازی ریشه آن، نهال را بکارید. پاکسازی ریشه یعنی اینکه، ریشه های کنده شده و قطع شده را جدا کنید، زیرا این ریشه ها حاوی میکروب و باکتری هستند و بعد از کاشت نهال به ریشه های دیگر آسیب می رسانند.
• حالا باید نهال ها را در جای معین خود قرار بدهید و روی آن ها را خاک و کود غنی شده بریزید. به طوریکه تمام قسمت ریشه پوشیده شود و از خاک بیرون نماند.
• نهال ها را به صروتی باید بکارید که تقریبا مقداری از سطح زمین بالاتر باشد. این کار برای این است که ریشه ها جای مناسب برای نفس کشیدن را داشته باشند و دلیل دیگر برای آبیاری نهال است.
• بعد از کاشته شدن نهال پرتقال حالا نیاز است که نهال را آبیاری کنید. ولی باید توجه به شرایط آبیاری درخت پرتقال داشته باشید. یکی اینکه درخت پرتقال آبیاری به صورت ایستا را دوست ندارد و آبیاری باید به صورت رونده باشد یهنی ریشه نباید به صورت ساکن در آب قرار بگیرد زیرا باعث پوسیدگی ریشه درخت می شود. زمین زهکشی شده برای همین دلیل است. زیرا زمینی که زهکشی داشته باشد، آب در آن به صورت ایستا قرار نمیگیرد و در جریان قرار می گیرد. دیگر اینکه درخت پرتقال خشکی خاک ریشه اش را هم دوست ندارد. اگر نهال را می خواهید در گلدان بکارید توجه داشته باشید که قسمت انتهایی گلدان سوراخی ایجاد کنید که آب در جریان باشد.
• در واقع روش درست آبیاری درخت پرتقال به این صورت است که در فصل بهار و تابستان که فصل رشد و نمو درخت است نیاز به آبیاری به صورت غیر ایستا دارد و در فصل پاییز و زمستان به آبیاری نیاز نداردو ولی این به این معنا نیست که در فصل پاییز و زمستان اصلا به درخت آب ندهید، زیرا خشکی خاک ریشه را هم نمی پسندد. در وقع باید خاک ریشه ها همیشه به عمق 2 تا 4 سانتی متر مرطوب باشد.
• دقت داشته باشید که در تابستان هنگامی که هوا بسیار گرم است، به داغی آب داخل شیلنگ باغ توجه داشته باشید و برای آبیاری باید آب داغ کاملا تخلیه شود. و در زمستان هم مخصوصا برای آب دادن به نهال داخل گلدان، به سردی آب شیر توجه داشته باشید.  یا  حتی برای آبیاری درختان داخل باغ به سردی بی از حد آب داخل شیلنگ توجه داشته باشید. زیرا سردی و گرمی بیش از حد به ریشه درخت آسیب جدی می رساند و آسیب به ریشه باعث زردی برگ های درخت می شود.
• درختان پرتقال را باید در حدود دو تا سه بار در سال کود بدهید. کود دادن به دختان بهتر است که در فصل بهار و پاییز که فصل رشد درختان است باشد و برای کود دادن بهتر اشت که از کودهای غنی شده نیتروژنه دارای پتاسیم، فسفر و میکرو مواد مغذی استفاده کنید.
• درختان پرتقال سالانه نیاز به سم پاشی دارند. حتی زمانی که نهال را کاشتید و بعد از مدتی با دست زدن به طوقه نهال احساس سستی در ریشه آن کردید، باید نهال ها را سم پاشی کنید. سم پاشی برای درختان پرتقال بهتر است بین خرداد ماه تا مهر ماه به مدت 20 روز انجام شوند.
• یکی از مسائلی که در کاشت درخت پرتقال باید به آن توجه کرد نور کافی برای درخت است. زیرا درخت پرتقال نیاز به نور کافی و حداقل 6 تا 8 ساعت در طی روز را نیاز دارد. برای همین باید هنگام کاشت نهال به فاصله های آنها توجه داشته باشید که بعد از بزرگ شدن و شاخ و برگ پیدا کردن مانع نور خورشید برای همدیگر نشوند. دقت داشته باشید که اگر نهال را داخل گلدان می کارید به نور کافی مکانی که گلدان را می خواهید در آن قرار دهید توجه داشته باشید.
• توجه داشته باشید که دمای مبداء نهال با دمای مقصد نهال باید یکی باشد.
• هیچ وقت نهال را با محفظه و گلدان خودش کاشت نکنید و در هنگام خارج کردن نهال از محفظه مراقب ریشه ها باشیدکه آسیب نبیند. و بعد از کاشت نهال در گلدان توجه داشته باشید که خاک نهال و درخت همیشه مرطوب باشد.

برای مطالعه مقاله چگونه هسته پرتقال را بکاریم می توانید از این لینک استفاده نمایید.

دسته بندی پرتقال:

پرتقال به سه دسته زودرس، میانرس و دیررس تقسیم می شود.

• زودرس پرتقال هایی هستند که در اوایل آذر ماه قابل برداشت هستند. زمان رسیدن میوه بعد از شکوفایی گل بین 6 تا 9 ماه است.
• میان رس پرتقال هایی هستند که از آذر ماه تا بهمن ماه قابل برداشت هستند. زمان رسیدن میوه بعد از شکوفایی گل بین 9 تا 12 ماه است.
• دیررس پرتقال هایی هستند که از زمان گل دادن و تبدیل گل به میوه 12 ماه طول بکشد. این نوع دارای بهترین کیفیت در بین تمام پرتقال ها را دار است.

دسته بندی بعدی بر حسب شکل ظاهری میوه پرتقال است:

• پرتقال های گرد
• پرتقال های نافدار
• پرتقال های خونی که دارای رنگ دانه قرمز هستند.
• پرتقال های غیر اسیدی

تقسیم بیدی پرتقال بر حسب تعداد بذر:

• بدون بذر (کمتر از 8 بذر)
• متوسط بذر (بین 8 تا 15 بذر)
• پر بذر (بیشتر از 15 بذر)

تقسیم بندی پرتقال های موجود در ایران:

پتقسیم بندی پرتقال های موجود در ایران را برایتان شرح می دهیم.

پرتقال های گرد:

1. پرتقال هاملین
2. پرتقال والنسیا
3. پرتقال لبنانی (شاموتی یا یافا)
4. پرتقال پارسون بران
5. پرتقال سالوستیانا
6. پرتقال مارس

پرتقال های نافدار:

پرتقال واشنگتن ناول

پرتقال خونی:

1. پرتقال مورو
2. پرتقال گراس سانگوئی
3. پرتقال سانگونلا
4. پرتقال تاراکو

پرتقال های غیر اسیدی:

پرتقال لیما

طریقه کاشت نهال پرتقال:

کاشت نهال بسیار آسان است. کاشت نهال با توجه به گونه‌های مختلف متفاوت است که در زیر به آنها اشاره خواهیم نمود در ادامه نیز همراه ما باشید.

نهال ریشه لخت: در این نوع نهال ابتدای گودالی ایجاد کنید، سپس کمی خاک درون آن بریزید و  نهال را در درون آن قرار دهید و اطراف آن را با خاک نرم و مناسب پر کنید سپس گیاه را آبیاری کنید.

نهال گلدانی: در نهال گلدانی نیز ابتدا گودالی ایجاد نمایید سپس گلدان را شکسته و نهال را با خاک گلدان مستقیماً در گودال قرار دهید و اطراف آن را پر کنید. سپس گیاه را آبیاری کنید.

نهال گونی پیچ یا نایلون پیچ: در این نوع نهال نیز ابتدای در محل مورد نظر گودالی ایجاد کنید و سپس نهال را با نایلون و گونی در درون آن بگذارید همچنین می‌توانید پس از گذاشتن گلدان در درون گودال نایلون یا گونی را بردارید.

بذر درخت

بهترین زمان برای کاشت نهال پرتقال:

بهترین زمان برای کاشت نهال پرتقال هنگامی است که نهال خواب است. فصل پاییز زمانی است که نهال خواب است و این زمان بهترین موقع برای کاشت نهال پرتقال است. علت آن هم این است که وقتی نهال در حالت خواب کاشته شود، زمان مناسب برای خو گرفتن و تطبیق با شرایط جدید را دارد.

ولی این زمان برای کاشت نهال پرتقال به شرایط آب و هوایی منطقه، بستگی دارد. اگر منطقه ای که میخواهیم نهال را بکاریم دارای زمستان خیلی سرد و برفی و یخبندان است، بهتر است که نهال را در اسفند ماه بکاریم. زیرا بادهای سرد باعث می شود که نهال تکان های شدید داشته باشد، و برف و یخبندان هم باعث می شود که ریشه درخت در آب ایستا قرار بگیرد و این چیزی است که درخت پرتقال اصلا دوست ندارد.

اگر که منطقه ای که می خواهید در آن نهال را بکارید دارای زمستان ملایمی است، کاشت در فصل گرم را اصلا توصیه نمی شود. بهترین زمان همان فصل پاییز است.

حالا اگر منطقه کاشت دارای زمستان سرد و برفی بود. برای کاشت نهال می توانید از انواع پرتقال هایی که مقاوم به سرما هستند استفاده کنید.

در واقع بهترین زمان برای کاشت نهال در روزهای ابری است زیرا باران باعث می شود که ریشه نهال بعد از کاشت کاملا سیراب شود.

سوالات متداول در مورد نگهداری از نهال پرتقال:

1. چگونه از نهال پرتقال مراقبت کنیم؟

   گیاهان مرکبات به آبیاری کاملاً مشابه سایر گیاهان خانگی نیاز دارند. در زمستان اجازه دهید خاک بین آبیاری خشک شود، زیرا آبیاری بیش از حد را دوست ندارند. با این حال، در تابستان، آنها باید مرتباً آبیاری شوند، احتمالاً یک یا دو بار در هفته. در صورت موجود بودن در حالت ایده آل با آب باران آب دهید.

2. چگونه نهال پرتقال می کارید؟

   بذرها را یک شب در آب خیس کنید و آنها را به عمق ½ اینچ در خاک گلدان مرطوب بکارید. گلدان را با یک کیسه پلاستیکی یا بسته بندی بپوشانید و اجازه دهید چند هفته در یک مکان گرم و آفتابی بماند تا دانه ها شروع به رشد کنند. سپس، پلاستیک را بردارید اما گلدان را نزدیک یک پنجره گرم و آفتابی نگه دارید.

3. چند بار باید نهال پرتقال را آبیاری کنم؟

   درخت پرتقال باید طی چند هفته اول پس از کاشت هر چند روز یکبار آبیاری شود. پس از مشخص شدن، این آبیاری باید به تدریج و به فواصل 7 تا 28 روز بسته به زمان سال و نوع خاک کاهش یابد.

4. چند روز جوانه زدن بذر پرتقال طول می کشد؟

   10 روز، بیشتر دانه های پرتقال سالم وقتی گرم می شوند طی هفت تا 10 روز جوانه می زنند، اما ممکن است بعضی از آنها خیلی بیشتر طول بکشد. پس از بیرون آمدن جوانه ها، پلاستیک را برداشته و گلدان ها را نزدیک به پنجره ای رو به غرب یا جنوب با حداقل چهار ساعت آفتاب در روز حرکت دهید.

5. چه موقع می توانم نهال مرکبات را پیوند بزنم؟

   در سال اول، نهال مرکبات به اندازه کافی رشد می کند که باید به گلدان با قطر 20 الی 40 سانتی متر پیوند شود. پایین گلدان را بررسی کنید تا ببینید آیا ریشه ها از سوراخ های زهکشی رشد می کنند یا خیر. در این صورت، وقت آن است که آن را به گلدان بزرگتری پیوند بزنید.

6. چگونه می توانم نهال پرتقال را سریعتر رشد دهم؟

   یکی از مهمترین کارهایی که می توانید برای تشویق رشد درخت پرتقال انجام دهید این است که مطمئن شوید نور کافی برای درخت خود فراهم می کنید. نور به درخت کمک می کند انرژی مورد نیاز برای تولید میوه را تولید کند. به منظور اطمینان از نور کافی درخت، آن را در آفتاب کامل بکارید.

7. آیا محلول قهوه برای درختان مرکبات مفید است؟

   پودر قهوه حاوی مقدار زیادی نیتروژن، فسفر، منیزیم و مس است که همه آنها برای حفظ یک گیاه سالم مهم هستند. آنها همچنین اسیدیته خاک را افزایش می دهند، که برای درختان مرکبات مفید است زیرا آنها خاک اسیدی تر با pH 6.0-7.0 ترجیح می دهند.

8. درخت پرتقال به چه میزان آب نیاز دارد؟

   به درختان خود آب مورد نیاز خود را بدهید. با رشد، نهال پرتقال معمولاً هر هفته به طور متوسط 4 سانتی متر آب نیاز دارد.

9. نهال پرتقال با چه سرعتی رشد می کنند؟

   تولید میوه یک درخت پرتقال ممکن است سه تا پنج سال طول بکشد، این بستگی به درخت شما در هنگام خرید دارد. هنگامی که درخت سرانجام تولید میوه را آغاز کرد، رسیدن آنها به 7 تا 8 ماه زمان می برد.

10. چند سال طول می کشد تا یک درخت نارنج به ثمر بنشیند؟

    دو سه سال مرکبات پیوندی پس از دو سه سال شروع به تولید محصولات می کنند. میوه ها وقتی که آماده رنگ و طعم شوند آماده برداشت هستند. میوه می تواند برای مدتی روی درخت باقی بماند، اما اگر مدت زیادی بعد از اوج بماند، خراب می شود.

11. چرا گیاه پرتقال من رشد نمی کند؟

    دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است درخت پرتقال فاقد پرتقال باشد. در درختانی که گل می دهند اما میوه نمی دهند، ممکن است مشکل این باشد که گل ها گرده افشانی نکنند، به ویژه هنگامی که در یک منطقه محافظت شده مانند اتاق آفتاب یا گلخانه پرورش داده می شوند. میوه انتظار می رود سه تا پنج سال پس از کاشت درخت به ثمر بنشیند.