بیماری آتشک

بیماری آتشک یا بادزدگی یکی از بیماریهای بسیار مهم درختان میوه دانه دار به ویژه گلابی، به، ازگیل، زالزالک، گلسرخ است. عامل این بیماری باکتری Erwinia amylovora از خانواده‌ Entrobacteriaceae است. جنس های مهمی از باکتری‌ها از جمله جنس مشهور سالمونلا که از باکتری‌های بیماری‌زای انسانی و جانوری است در این خانواده جای می‌گیرند.

در فصل بهار شیوع این بیماری بیشتر به چشم می خورد. در بیماری آتشک گل ها دچار علائم آبسوختگی می شنود و بعد از پژمرده شدن، به رنگ قهوه ای درمی آیند. سپس نشانه های بیماری روی برگ های اطراف گل آذین و نوک شاخه های جوان ظاهر می شود. بیماری به سرعت از محل آلودگی گل ها توسعه پیدا کرده و موجب مرگ سرشاخه های جوان می گردد.

روی برگ ها لکه های سیاه درطول رگبرگ اصلی و رگبرگهای جانبی دیده می شود. برگها به مرور قهوه ای و چروکیده شده و مدتها روی شاخه آلوده باقی می مانند. دراین زمان باغ حالت آتش گرفتگی به خود می گیرد. انتخاب نام آتشک یا سوختگی آتشین برای این بیماری ظاهرا به جهت توصیف وضعیت درختان مبتلا بهترین انتخاب بوده است چراکه با داشتن شاخه ها و برگهای سیاه شده، ظاهری کاملاً مشابه به یک درخت آتش گرفته می شود.

تاریخچه بیماری آتشک:

این بیماری برای اولین بار در دره رودخانه هودسن در ایالات متحده آمریکا روی درختان سیب، گلابی و به مشاهده شد و تا ۲۰۰ سال محدود به آمریکای شمالی بود. احتمالاً سیب های وحشی بومی این قاره میزبان های اولیه این بیماری بوده اند. بیماری همراه با توسعه باغ های سیب و گلابی، به تدریج در تمامی آمریکا و بخشی از کانادا پراکنده شده و سپس همراه با میوه‌های آلوده صادراتی از آمریکا به انگلستان منتقل شد. در خارج از ایالات متحده، بیماری اولین بار در سال ۱۹۱۹ از کشور نیوزلند گزارش شد و بعد از آن در اواخر دهه ۱۹۵۰ در انگلستان شیوع پیدا کرد. انتقال بیماری به این کشور موجب انتشار آن در سرتاسر اروپا، ترکیه، مصر، لبنان و سپس ایران شد. این بیماری برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ در ناحیه برغان کرج در استان تهران مشاهده شد.

علائم بیماری آتشک:

درختان مبتلا به آتشک مجموعه ای از علائم را نشان می دهند. به طور کلی سه نوع علائم قابل تشخیص است و زمان آلوده شدن درخت و اندامی که آلوده شده تعیین کننده نوع نشانه بیماری است. اولین نشانه ای که آشکار می شود، سوختگی شکوفه هاست که بلافاصله پس از باز شدن گل ها صورت می‌گیرد.

در مراحل اولیه آلودگی، گل‌ها ظاهری آبسوخته پیدا کرده و به سرعت سیاه می شوند. عموما کل شکوفه های یک خوشه دچار سوختگی شده و می میرند.

سوختگی شاخه‌ها بارزترین نشانه این بیماری است که یک تا چند هفته بعد از ریختن گلبرگ ها قابل مشاهده است. در این مرحله برگ ها و شاخه های آب دار نیز به‌ قهوه ای تا سیاه تغییر رنگ داده و سر‌شاخه ها به سمت عقب خم شده، حالت سر عصایی به خود می گیرند.

خرید کود

در ادامه فصل با گرم شدن هوا، روی همین شاخه ها می‌توان تراوشات باکتریایی (Ooz) را دید که به صورت قطرات ریز چسبناکی ترشح می شوند. در شرایط مساعد، آلودگی به شکل شانکر به سمت پایین (تنه درخت) توسعه یافته و در کل، درخت ظاهری سوخته در آتش پیدا می کند.

نشانه ها روی میوه هم قابل مشاهده است به‌ طوری که میوه های درختان بیمار اگر در مراحل اولیه آلوده شوند، کوچک، تیره رنگ و چروکیده می مانند و اگر دیرتر آلوده شوند زخم های قرمز قهوه ای تا سیاه رنگ را روی سطح آن می توان دید.

روی این میوه‌ها هم می توان تراوشات باکتری را دید؛ به‌خصوص اگر هوا گرم و مرطوب باشد. اگر پایه درخت به بیماری حساس باشد (مانند درخت به)، کل درخت پژمرده شده و خواهد مرد. نشانه های بیماری را حتی در زمستان به صورت برگ های خشکیده روی درخت می توان دید.

پیشگیری از بیماری آتشک:

امروزه کارآمدترین شیوه های کنترل، آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که استفاده از آن‌ها تأثیر نامطلوبی بر محیط‌ زیست دارد. با توجه به اینکه درمانی برای بیماری آتشک وجود ندارد، پیشگیری از وقوع آن بهترین راه حل مدیریت بیماری آتشک می باشد.

برای پیشگیری از شیوع بیماری آتشک به خاطر داشته باشید که درختان میوه ای نظیر گلابی و به که بیشتر از درختان دیگر در معرض ابتلا به این بیماری هستند را در یک باغ به صورت توام و همزمان با هم نکارید.

همچنین از کاشت درختان زالزالک، گلابی، سیب و به به عنوان درخت بادشکن جلوگیری کنید تا انتشار باکتری بیماری توسط باد در باغ انجام نشود.

مصرف کودهای ازته را کاهش دهید و PH خاک را کنترل کنید تا به سمت اسیدی شدن نرود زیرا خاک های اسیدی احتمال بروز و ابتلا به بیماری آتشک را افزایش می دهد.

برای تنظیم PH خاک از کود آنتی استرس آذر سرو بامداد استفاده نمایید

نکته: اگر دمای محیط بیش از 15 درجه و رطوبت بیش از 60 درصد باشد بیماری شدت می‌یابد.