کمپوست نوعی کود آلی مخلوط از مواد طبیعی حاصل از یک فرایند زیستی است. تلنبار مواد آلی در یک مکان به منظور تجزیه و استفاده بعدی آن در کشاورزی قرنهاست که توسط زارعین با فرهنگهای مختلف انجام میگیرد. در چین بیش از دو هزار سال است که بقایای گیاهی را از طریق مخلوطکردن با فضولات انسانی و حیوانی مورد استفاده قرار میدهند. در اروپا استفاده از کمپوست ضایعات به منظور افزایش حاصلخیزی خاک به زمان رومیها برمیگردد و این امر در بین زارعین رواج زیادی داشت.
در این فرایند زیستی، زبالههای جامد خانگی با منشأ آلی مانند پسماندهای غذایی و بقایای گیاهی تجزیه میشوند و به حالت ثابتی درمیآیند. این نوع کود ، علاوه بر داشتن مواد غذایی برای رشد و نمو گیاهان میتوان با جذب میزان قابل توجهی آب، در مواقع لزوم آب مورد نیاز گیاه را تأمین نماید.
فرآوری کمپوست:
کمپوست در مقایسه با کودهای آلی حیوانی به علت بالارفتن دما در طور دوره فراوری آن، عاری از ریزجانداران زیانبار و بذر علفهای هرز میباشد. از دیگر ویژگیهای کمپوست، ایجاد تخلخل در خاک و اصطلاح همزمان بافت فیزیوکوشیمیایی خاک است که ریشهدوانی و ریشهزایی مطلوبتر گیاه را سبب میگردد.
همچنین کمپوست به علت برخورداری از هوموس، وفور مواد غذایی آلی و حضور ریزمغذیها باعث افزایش کمی و کیفی محصول میشود. کمپوست میتواند علاوه بر استفاده مستقیم، به صورت ماده پایه در تولید بسیاری از کودهای آلی گرانوله نیز مورد استفاده قرار گیرد.
موارد استفاده کمپوست:
باغبانی و زراعت، چمنکاری، فضای سبز شهرها، اصلاح اراضی جنگلکاری مالچ و جلوگیری از فرسایش است.
مزایای کمپوست:
اصلاح فیزیکی خاک و کاهش فشردگی و جلوگیری از فرسایش افزایش ریشهزایی و ریشهدوانی، تسهیل در تنفس ریشه و افزایش نفوذ هوا، مرطوب نگهداشتن زمین و افزایش درجه اشباعی قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی تأمین نیاز غذایی گیاه و حاصلخیزکنندگی خاک افزایش مقاومت گیاه و افزایش جذب خنثیسازی و اصلاح شیمیایی پیشرفت بیولوژیک خاک عاری از تخم علفهای هرز حاوری میکروارگانیسمهای هوازی مفید مانند ازتوباکتریه.
کمپوست چیست و چگونه عمل میکند؟
کمپوست تشکیل شده از مواد ارگانیکی که در خاک تجزیه شده و از طریق اضافهکردن مواد مغذی و بهبود ساختار خاک باعث حاصلخیزی آن میگردد. صرفنظر از شرایط فعلی خاک شما، افزودن کمپوست میتواند آن را به محیطی سالم و پویا برای گیاهان تبدیل کند. کمپوست را میتوان با دست یا از طریق عملیات خاکورزی به خاک اضافه کرد. همچنین به عنوان مالچ قابل مصرف میباشد.
مواد اولیه رایج و مضر برای کمپوست سازی:
در اصطلاح به مواد مورد استفاده برای تغذیه میکروارگانیزم ها، مواد اولیه کمپوست سازی (Compost Feedstock) اطلاق میگردد که تقریبا لیست بی انتهایی را شامل میشود. در جداول ذیل به ترتیب، لیست موادی که به راحتی در دسترس قرار دارند و لیست موادی که به دلایل مختلف نمیتوان از آنها استفاده نمود، نام برده شده است.
جدول لیست مواد رایج در کمپوست سازی:
پوست درخت | کمپوست بالغ |
کود گاوی / ماکیان / اسب | جلبک دریایی و دیگر گیاهان آبی |
مقوا / روزنامه | پوست تخم مرغ |
لجن کاغذسازی | آهک |
یونجه تازه و خشک | پسماندهای میوه و سبزیجات |
برگها | خاکستر چوب |
باقی مانده محصولات کشاورزی | چمن های کوتاه شده |
خاک اره | تکه های کوچک چوب |
مو انسان و حیوان | ساقه گندم و جو |
جدول لیست مواد مضر در کمپوست سازی:
ماده | دلیل |
محصولات گوشتی یا حیوانی، هر نوع ماده لبنی | امکان جذب آفت، ایجاد بو |
چربیها، روغنها یا هر غذای پخته شده با روغن، تکههای ماهی | امکان جذب آفت |
مدفوع گربه و سگ | امکان آلوده بودن به بیماری یا انگل های مضر برای انسان |
کاغذهای رنگی براق | امکان حاوی بودن به رنگ های سمی |
خاکستر ذغال چوب یا سنگ | شامل اکسید سولفور و اجزا سمی برای خاک |
گیاهانی که اخیرا تحت اثر آفتکشها بوده اند | امکان اضافه شدن مواد سمی به پشته یا کمپوست بالغ |
گیاهان بیمار | امکان گسترش یافتن بیماری به گیاهانی که کمپوست به آنها داده میشود |