آموزش باغبانی

حاصلخیزی خاک و اجزای آن

حاصلخیزی خاک و اجزای آن

حاصلخیزی، ساده ترین و در عین حال پیچیده ترین واژه برای توصیف یک خاک خوب زراعی است. ساده از این رو که می تواند به طور عام، تولید بیشینه ی محصول را برای همگان تداعی کند و پیچیده به این دلیل که هنوز بسیاری از جنبه های مرتبط با مدیریت آن، حتی برای خبرگان این رشته، ناشناخته مانده است.

در واقع، حاصلخیزی انعکاسی از پیچیدگی های ذاتی ساختار اکوسیستم خاک – گیاه است، زیرا از یکایک ویژگی های اجزای گوناگون این سیستم حیاتی و نیز از برهمکنش های بی شمار بین این اجزاء تأثیر می پذیرد و برآیند مجموع اثرات آنها را به صورت توان تأمین رشد گیاه و تولید محصول، عرضه می دارد.

بنابراین، حفظ این توان در سطح تولید بهینه ی محصول به حالت پایدار، به مدیریتی جامع نگر و آگاه به تمامی جنبه های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک تأثیر گذار نه تنها بر کمیت تولید که بر کیفیت و سلامت منابع خاک و محیط زیست نیازمند است. متأسفانه، طی سالهای متمادی پس از ظهور کودها و سموم شیمیایی، این فرضیه که کاربرد انواع این کودها و سموم، بهترین وسیله برای دستیابی به بالاترین سطح تولید محصول و حفظ سلامت گیاه است، بر برنامه های کشاورزی به اصطلاح مدرن، حاکم بوده است .

بسیاری از کشاورزان فکر می کنند که عملکرد بالا نشان دهنده ی یک خاک بارور است، اما از نظر اکولوژی کشاورزی که در آن هدف حفظ و افزایش تشکیل خاک و فرآیندهای حفاظتی شامل مواد آلی است، یک خاک بارور لزوما یک خاک حاصلخیز نیست. در کشاورزی پایدار، فرآیندهای خاک که امکان تولید را فراهم می سازند از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. افزودن کودها، تنها از طریق شناخت چرخه ی مواد و فرآیندهای اکولوژیکی خاک به خصوص پویایی مواد آلی و حفظ حاصلخیزی خاک، می توانند باعث افزایش تولید شوند

برای خرید انواع خاک و کود و گلدان کلیک کنید .

جدول حاصلخیزی خاک و اجزای آن:

تعاریف پیشنهاد شده و مورد استفاده از حاصلخیزی خاک و اجزای آن حاصلخیزی بیولوژیک خاک، حاصلخیزی شیمیایی خاک و حاصلخیزی فیزیکی خاک. این واژه ها فقط دارای اهمیت مفهومی هستند زیرا به طور دقیق قابل کمّی شدن و یا توصیف با واحدهای مشخص نمی باشند. برای هر نقطه ی مشخص درجه ی حاصلخیزی خاک (و اجزای حاصلخیزی خاک) بستگی به خصوصیات ذاتی آن خاک دارد که با توجه به منشاء خاک و عملیات مدیریتی اراضی متفاوت می باشد

حاصلخیزی خاک و اجزای آن

تعریف

حاصلخیزی خاک

ظرفیت خاک برای تأمین نیازهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک مورد نیاز برای رشده باروری، تولید مثل و کیفیت گیاهان (کیفیت گیاه برای غذای انسانها و تعلیف دام) که این مفاهیم بستگی به نوع گیاه، خاک، استفاده از اراضی و شرایط آب و هوایی دارد.

حاصلخیزی بیولوژیک خاک

توان موجودات خاکزی (ریز جانداران، جانوران خاک و ریشه ها) برای تأمین نیازهای غذایی گیاهان، تعلیف دام، تولید مثل و کیفیت (از دیدگاه انسان و دام) در عین حفظ فرآیندهای بیولوژیک که تأثیر مثبتی بر وضعیت فیزیکی و شیمیایی خاک دارند.

حاصلخیزی شیمیایی خاک

ظرفیت خاک برای تامین محیط شیمیایی مناسب و وضعیت تغذیه ای خوب برای گیاهان و تعلیف دام، تولید مثل و کیفیت از دیدگاه انسان و دام) به نحوی که به فرآیندهای مفید فیزیکی و بیولوژیک که در چرخه ی عناصر غذایی نقش دارند، آسیبی وارد نشود

حاصلخیزی فیزیکی خاک

ظرفیت خاک برای ایجاد شرایط فیزیکی مناسب که سبب بهبود تولید گیاه، تولید مثل و کیفیت شود( از دیدگاه انسان و دام) بدون این که به تخریب ساختمان خاک و با فرسایش خاک منجر شود و بر فرایندهای شیمیایی و بیولوژیک خاک تأثیر مثبتی داشته باشند.

از دیدگاه کشاورزی، واژه ی قدیمی «حاصلخیزی خاک» در واقع توان تأمین کلیه ی کیفیت های مورد نیاز برای تولید محصولات گیاهی و دامی می باشد. در مطالعات اولیه، عموما ویژگی های مربوط به شناسایی و طبقه بندی خاک ها، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و هیدرولوژیک خاک مورد مطالعه قرار گرفته است.

نکته ی قابل توجه این است که موجودات زنده ی خاک نقش واسطه ای عمده ای در برخی از فرآیندهای مهم پدولوژی، فیزیکی و شیمیایی خاک دارند . عموما مفهوم حاصلخیزی خاک مرتبط با حاصلخیزی شیمیایی خاک و توانایی آن در تأمین نیازهای غذایی گیاهان تلقی شده است.

برای  سیستم های زراعی متکی بر نهاده های شیمیایی، می توان نیازهای کودی را براساسی شرایط گیاه، خاک و آب و هوا تعیین کرد و تحقیقات زیادی نیز برای تعیین این نیازها در بسیاری از مناطق زراعی انجام شده است. محدودیت های فیزیکی حاصلخیزی خاک نیز به خوبی شناخته شده اند و تلاش های زیادی صرف شناخت عملیات زراعی شده است تا از توسعه ی محدودیت های ساختاری مضر برای رشد گیاه جلوگیری به عمل آید و یا آنها را به حداقل رسانند. در این راستا تلاش شده است تا تلفات ناشی از فرسایش آبی و بادی نیز کاهش یابد. در مقابل اطلاعات ناچیزی در موارد زیر وجود دارد:

  • چگونه فواید ناشی از فرآیندهای بیولوژیک خاک (به استثنای تثبیت نیتروژن به روش همزیستی و کنترل بیولوژیک بیماری های گیاهی) را می توان افزایش داد.
  • آیا بهره برداری از سایر فرآیندهای بیولوژیک خاک از نظر اقتصادی و زیست محیطی می تواند پایدار باشد .

برای مطالعه مقاله حفاظت از خاک با استفاده از گیاهان پوششی کلیک کنید .

حاصلخیزی خاک

حاصلخیزی خاک

به طور کلی کشاورزی مدرن با تکیه بر استفاده ی وسیع از کودهای شیمیایی، توان بالقوه بعضی از موجودات زنده خاک را نادیده گرفته است. این امر سبب آلوده شدن جدی برخی از مناطق با آفت کش ها و یا عناصر غذایی چون نیتروژن، فسفور و یا حتی عناصر کم مصرفی مانند مس شده است.

افزون بر این، ارقام جدید گیاهی اغلب تحت شرایطی انتخاب میشوند که این شرایط برای بعضی از فرآیندهای مفید بیولوژیک (مثل فعالیت قارچ های میکوریزا) مطلوب نیست . این موضوع ممکن است منجر به پیدایش مناطقی شود که برخی از فرآیندهای مثبت حاصلخیزی بیولوژیک خاک به صورت زیان آور جلوه نمایند (رایان و گراهام، ۲۰۰۲).

از سوی دیگر، اثرات فرآیندهای بیولوژیک بر رشد گیاه، اغلب به صورت غیر مستقیم است (برای مثال، از طریق فراهم ساختن عناصر غذایی و یا تأثیر بر ساختمان خاک) و همین موضوع سبب دشواری نشان دادن فواید آن در رشد گیاه می شود. پیشرفت های اخیر امکان ارزیابی تأثیر فرآیندهای بیولوژیک بر کارکردهای مفید خاک را فراهم ساخته اند که این خود نسبت به روش های سنتی مبتنی بر تعیین نوع ریز جانداران خاک، پیشرفت قابل توجهی محسوب می شود .

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.

هومن انگورانی

درباره هومن انگورانی

سلام! من هومن انگورانی هستم و از اینکه با شما در این فضای دیجیتال ارتباط برقرار کنم، خوشحالم. به عنوان یک نویسنده و علاقه‌مند به موضوعات مختلف، نوشته هایم را به اشتراک می‌گذارم. به نظر من نوشتن یک ارتباط قوی و شگفت‌انگیز است. علاقه مند به یادگیری عمیق هستم و دوستم دارم هر انچه را که آموختم تا حدی که میتوانم به دیگران انتقال دهم.

مقاله های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *