همانند دیگر محصولات کشاورزی، آفتها، بیماریها و علفهای هرز نقش مهمی در کاهش کمّیت و کیفیت گیاهان دارویی و ادویه ای دارند. با توجه به اهمیت مواد مؤثر چنانچه هر یک از این عوامل سبب افت این مواد به کمتر از حد استاندارد شوند، از نظر اقتصادی تأثیر به سزایی در تولید این گونه گیاهان خواهند گذاشت.
همان طور که اشاره شد، آلوده شدن ریحان به قارچ به شدت اجزای تشکیل ـدهنده اسانس آن را کم میکند. در بررسی گل محمدی کاشان مشخص شد که شایعترین و مهمترین بیماری، سفیدک حقیقی است که عامل آن قارچ Sphaerotheca pannosa var. rosa تعیین شده، که ادعا میشود تا ۵۰ درصد اسانس محمدی را کاهش میدهد.
انواع آفات و بیماری های گیاهان دارویی:
سفیدک حقیقی به کدوی کاغذی، سداب، رازیانه، شوید و شیرین بیان هم خسارت میزند. به طور کلی آفتها، بیماریها و علفهای هرز شایع در هر منطقه به کشتزارهای گیاهان دارویی نیز وارد میشوند، برای نمونه، در طرح بررسی آفتها، بیماریها و علفهای هرز گیاهان دارویی در استان اصفهان آفتهایی نظیر سرخرطومی (بر روی روناس و علف چای)، سن (در رازیانه)، زنجرک، انواع بال پولکداران و ملخها (بر روی زوفا)، شته، مینوز و بیماریهایی مانند پوسیدگی فوزاریومی، آلودگی باکتریایی، انواع نماتد، کنه های تار تن (بر روی نعناع) و علفهای هرزی مانند پیچک صحرایی، تلخه، کنگر وحشی، سوروف، تاج خروس و انگل سس در زراعت گیاهان کرچک، گاوزبان (بوراگو)، بادرنجبویه، زوفا، بومادران، اسطوخدوس رازیانه، نعناع، مرزه، ریحان، سداب، گل محمدی و گیاهان دارویی دیگر بسته به منطقه ای که گیاهان دارویی وجود دارند، جمع آوری و مورد شناسی قرار گرفته اند.
افزون بر بیماریهای برآمده از عوامل بیماریزا، برخی عوارض فیزیولوژیکی مانند کلروزه و نکروزه ناشی از کمبود آهن در گیاه بادرنجبویه گزارش شده است. اندام هوایی گیاه بادرنجبویه در صورت کاهش دما به زیر 10 درجه سانتی گراد، خسارت سرما به صورت آب کشیدگی اندام هوایی را پدیدار میکند.
برای مطالعه مقاله روشهای مقابله با آفات گلدان کلیک کنید.
در بررسی دقیق گیاهان دارویی، گاهی آفت یا بیماری ویژه ای برای اولین بار در سطح منطقه، استان و یا کشور گزارش میشود برای مثال، در گلستانهای منطقه کاشان، آفتها جوانه خوار گل محمدی که دو گونه Aclerisvariegana و Eucnamemidophorus rhododactylon بودند، شناسایی شده اند.
در کلکسیون درختان و درختچه های دارویی در جنت آباد اصفهان خسارت کنه بر روی زالزالک شدید و بر روی درخت به، خفیفتر است. هنگام رسیدن و پس از برداشت نیز گیاهان دارویی مورد حمله آفتهای مختلف قرار میگیرند. بذر گاوزبان (بوراگو) و مارتیغال به شدت مورد حمله مورچه، گنجشک و موش قرار میگیرد، شمعکهای کوچک به وسیله روباه، بذرحنا به وسیله مورچه، و میوه کدوی تخم کاغذی به شدت مورد حمله خارپشت (چوله) قرار میگیرد، این حیوان با سوراخ کردن میوه تمام بذرهای آن را میخورد، و ممکن است میوه را در معرض حمله سایر آفتهای ناشناخته قرار دهد.