روش‌های مختلف آبیاری یونجه

یونجه گیاهی است که در برابر خشکی مقاومت نسبی دارد. با این حال محصول خوب در اراضی با خاک‌های مناسب و عمیق و آب فراوان تولید می‌شود. یعنی با توجه به میزان آبی که دریافت می‌کند محصول تولید می‌نماید. چنانچه در قسمت گیاه شناسی یونجه اشاره شد، یونجه دارای ریشه‌های عمیقی است به طوری که در شرایط مطلوب خاک و رطوبت، ریشه‌هایش تا بیش از ده متر نفوذ می‌کند. بایستی توجه داشت که ریشه‌های فعال یونجه تا عمق یک تا سه متر نفوذ می‌کند. با این همه یونجه توان جذب رطوبت از منابع سطحی و عمیق خاک را دارد

آب مورد نیاز یونجه بستگی به عوامل مختلفی مانند میزان تبخیر و تعریق، ارقام مختلف یونجه، حاصلخیزی خاک، قابل دسترس بودن آب و اثرات متقابل این عوامل عمده دارد.

به طور کلی برای تولید یک تن ماده خشک، یونجه نیاز به ۱۵ سانتی متر آب دارد. از این رو حداقل بارش پنج سانتی متر در هفته تا زمان برداشت برای تولید یونجه مورد نیاز است. بسیاری از خاک‌های یونجه کاری ظرفیت نگهداری آب بیش از 4/۱۶ سانتی متر عمق می‌باشد. خاک با ناحیه ریشه‌ای ۸/1 متر عمق می‌تواند ۳۰ سانتی متر آب ذخیره نماید. اگر محصول میزان آب در دسترس را خالی کند تحت استرس قرار گرفته و تا حدودی رشدش متوقف می‌شود.

به طور کلی، زمانی که بیش از ۶۰ درصد آب در دسترس خاک از ناحیه موثر ریشه خالی نشده بایستی مزرعه آبیاری شود. این بدان معناست که می‌بایستی محصول را بعد از این که 12.5 تا 15 سانتی متر آب استفاده شد، آبیاری گردد. مقدار خالص آب جایگزین شده در هر بار آبیاری می‌بایستی برابر مقدار آب استفاده شده باشد و دوره زمانی سپری شده قبل از این مقدار آب استفاده شده با توجه به فصل و شرایط آب و هوایی متغیر است.

الف) کیفیت آب آبیاری

مانند اکثر محصولات، افزایش عملکرد یونجه می‌تواند به طور معنی داری با کیفیت آب آبیاری تحت تاثیر قرار گیرد. وجود نمکهای معدنی قابل حل در آب می‌تواند میزان انرژی لازم برای گیاه را با برداشت آب از خلل و فرج خاک افزایش دهد. بعضی از محصولات تحت تاثیر شوری آب قرار می‌گیرند. در این میان یونجه حساسیت متوسطی به شوری دارد.

زمانی که خاک‌های اشباع شده هدایت الکتریکی شان ۲ میلی موس بر سانتیمتر باشد کاهش محصول بروز خواهد کرد. با توجه به‌این ارقام، عملکرد نسبی تقریبا به ازای هر میلی موس بر سانتیمتر افزایش در هدایت الکتریکی کاهش خواهد یافت و زمانی که هدایت الکتریکی به ۱۶ برسد، میزان عملکرد به صفر خواهد رسید. بعضی از عناصر معدنی اثرات سمی‌بر روی یونجه دارند. یونجه به اثرات سمی‌سدیم در خاک و آب متحمل است. در شرایط غیر شوری، یونجه اثرات سوئی از سدیم دریافت نمی‌کند. سدیم قابل تبادل بیش از 15 درصد سبب خراب شدن شرایط فیزیکی خاک می‌شود.

همچنین یونجه به میزان عنصر بر B در آب آبیاری متحمل است. هیچ اثر سمی ‌قابل مشاهده با سه میلی گرم در لیتر بر در آب آبیاری تاکنون مشاهده نشده است.
به طور کلی آب با کمی شوری بدون این که اثرات مضری روی یونجه داشته باشد، می‌تواند برای آبیاری یونجه استفاده شود زیرا مقادیر زیاد آب استفاده شده سبب شسته شدن نمک به لایه‌های پائینی خاک می‌شود. کیفیت آب آبیاری نقش مهمی‌ در تثبیت و استقرار محصول دارد. اگر به یونجه تازه کاشت شده آب شور داده شود مشکلات جدی ایجاد می‌نماید.

طی جوانه زنی و سبز شدن، بذرها حجم زیادی آب جذب خواهند کرد، با استفاده مکرر آب شور که بعداً تبخیر خواهد شد غلظت بالایی از نمک به بذر جوانه زده نفوذ کرده و در اطراف آنها باقی خواهد ماند. وجود غلظت بالای نمک در ناحیه جوانه زده بذر سبب می‌شود که انرژی بیشتری برای جذب آب به وسیله دانه‌ها مصرف شود و همچنین ممکن است نمک‌ها برای ریشه‌های جدید می‌باشد.

قبل از اینکه تولید یک سیستم آبیاری لحاظ شود یا آب آبیاری با شوری نامعلوم استفاده شود، توصیه می‌شود آب مورد استفاده برای تعیین مناسب بودن آن برای آبیاری یونجه آزمایش گردد. آب آبیاری را می‌توان با آزمایش خاک، آب و علوفه برداشت شده در آزمایشگاه‌های خاک شناسی بررسی نمود.

برای خرید و مطالعه نحوه کاشت انواع بذر یونجه کلیک کنید .

آبیاری یونجه

ب) روش‌های مختلف آبیاری یونجه

روش‌های متعدد و مختلفی برای آبیاری مزارع یونجه وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: آبیاری غرقابی، آبیاری ردیفی، آبیاری بارانی و آبیاری زیر زمینی. لازم به ذکر است که هیچ کدام از این روش‌ها را نمی‌توان برای تمام شرایط کاشت به کار برد.
نوع خاک، روش آبیاری مورد استفاده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نفوذپذیری خاک مقدار آب مورد استفاده را تعیین می‌کند که تا حد زیادی با بافت خاک مشخص می‌شود. در جدول زیر میزان نفوذپذیری برای خاک۔‌های با بافت‌های مختلف نشان داده شده است.
خصوصیات آبیاری برای بافت‌های مختلف
بافت خاک میزان جذب (ساعت) آب قابل دسترس/ ذخیره آن (به cmخاک)

رسی 0.1 60.96

لوم رسی سیلتی 0.3 67.056

لوم سیلتی 0.5 76.2

لوم 0.7 60.96

لوم شنی ریز 1 45.72

لومی ریز شن 1.5 33.528

شنی ریز 3 24.3

برای مطالعه فوت و فن کاشت یونجه کلیک کنید .

آبیاری یونجه

۱- آبیاری غرقابی

روش متداولی است که کشاورزان به خوبی با آن آشنا هستند. بعد از تثبیت بوته‌های یونجه ابیاری وی یکی از بهترین روش‌های آبیاری یونجه است و کشاورزان از آن استقبال می‌کنند. علت پذیرش آن از زمین وجود شیب‌های غیریکنواخت و کم و بیش زیاد در اراضی کشاورزی است که در چنین شرایطی با کرت بندی یونجه آب از کرتی به کرت دیگر هدایت می‌شود. نکته مهم در این نوع آبیاری این است که نبایستی آب به مدت طولانی راکد بماند زیرا سبب خفگی بوته‌های یونجه می‌شود. عیب عمده آبیاری غرقابی در اوایل کاشت یونجه است به خاطر اینکه در این زمان به علت سله بستن، بذرها جوانه زده نمی‌توانند از سطح خاک بیرون آیند. باید توجه داشت در چنین شرایطی بعد از گاورو شدن زمین حتماً آبیاری دوم انجام شود تا سله بستن مشکلی را برای یونجه بوجود نیاورد.

برای مطالعه عرق یونجه چیست کلیک کنید .

۲- آبیاری ردیفی

به منظور جلوگیری از سله بستن هنگام جوانه زدن و سبز شدن دانه‌های یونجه امروزه ‌این روش آبیاری انجام می‌شود. (شکل ۱۶-۳) برای این منظور آب در ردیف‌های ایجاد شده جریان یافته به طوری که روی پشته‌ها سوار نمی‌شود. در این روش به تدریج آب از ردیف‌ها به پشته‌ها نشت کرده و سبب خیس شدن کامل پشته می‌شود که اصطلاحاً به آن سیاه شدن می‌گویند.
آبیاری ردیفی یا نشتی در مزارعی انجام می‌گیرد که زمین تخت و مسطح باشد. در این حالت به علت مسطح بودن زمین و نیز شیب مناسب آبیاری، دیگر نیازی به کرت بندی نیست در این حالت قطعات کاشت شده ردیفی است و انتخاب طول آن بستگی به ساختمان خاک دارد. به طور کلی طول آن از پنجاه تا ۱۵۰ متر متغیر است. این روش آبیاری در سبز شدن یکنواخت و صرفه جویی آب بسیار موثر بوده و با توجه به ‌اینکه یونجه، زراعتی چندساله است بعدا به علت حرکت ماشین آلات برداشت، ردیف‌ها پر شده و به آبیاری غرقابی تبدیل می‌شود.

۳- آبیاری بارانی

این روش در اراضی شیب دار که امکان آبیاری غرقابی یا ردیفی نیست روش کارآمدی است و تنها روش آبیاری می‌تواند باشد. آبیاری بارانی با حفظ رطوبت خاک در سبز شدن بذور یونجه بیش از دو روش قبلی موثر است. از طرف دیگر در این روش آب بیشتر صرفه جویی شده و با توجه به‌اینکه‌ایران در منطقه خشکی از دنیا واقع شده است لذا صرفه جویی بیشتر جز اولویت‌های بخش آب کشور به شمار می‌رود. به طور کلی آبیاری بارانی در اراضی شیب دار ونیز در خاک‌های سبک که ضریب نفوذپذیری خاک بالاست کارایی زیادی می‌تواند داشته باشد. اما عیب عمده آبیاری بارانی عدم نفوذ به اعماق خاک است که در نهایت باعث به عمل آمدن بوته‌های ضعیف می‌شود. چنین بوته‌هایی در برابر عوامل زیان آور مانند علفهای هرز، آفات و بیماری‌ها کمترین مقاومت را خواهند داشت. لذا توصیه می‌شود این روش در تلفیق با روش‌های دیگر با فراهم آوردن شرایط آبیاری انجام گیرد.

4- آبیاری زیرزمینی

در بعضی از کشورهای جهان با ایجاد کانال زیرزمینی و نصب لوله‌هایی در عمق ۳۰- 5/۳۷ سانتی متر زیر خاک، سطح خاک مرطوب نمی‌شود و در نتیجه به طور قابل توجهی تبخیر آب کاهش و کارایی آبیاری بهبود می‌یابد. فاصله لوله‌ها بستگی به بافت خاک داشته ولی معمولاً ۱۵۰ تا ۲۴۰ سانتی متر است. تهویه کافی و استفاده از جریان تند آب برای جلوگیری از گرفتگی لوله‌ها ضروری است. ضدعفونی دوره‌ای با اسید برای جلوگیری از رسوب گرفتگی و نیز ضدعفونی با کلر (برای حذف گرفتگی به علت رشد مواد بیولوژیک مانند باکتری‌های لزج و جلبک‌ها) لازم است. با نگهداری مناسب لوله‌ها، چنین لوله‌هایی می‌تواند با کارایی بالا به مدت ده تا بیست سال استفاده شود. در این روش کنترل دقیق زمان و مقدار آبیاری، کارایی استفاده آب را بهبود بخشیده و به علت نیاز به کارگر کم به رغم هزینه اولیه بالای آبیاری یونجه، مورد توجه قرار گرفته است.
کارائی بالای این سیستم‌ها آن را مخصوصاً در نواحی که آب آبیاری محدود است یا جاهایی که آب و انرژی جهت پمپ نمودن خیلی گران است، قابل استفاده نموده است.

برای مطالعه تولید یونجه مناسب برای اسب کلیک کنید .

آبیاری یونجه

برای خرید بذر و فروش بذر می توانید از این لینک استفاده کنید.

در صورت داشتن هر گونه پرسش و مشاوره در زمینه خرید بذر میتوانید با شماره 09358504040 تماس بگیرید.