جانوران خاک از طریق فعالیتهای زیر تأثیر قابل ملاحظه ای بر ساختمان خاک از خود باقی می گذارند :
- ایجاد سوراخ و حفر کانال در جستجوی غذا و یا ساخت فضاهای زیست با محفظه های ذخیره در داخل یا سطح خاک (مانند کرمهای خاکی، موریانه ها و مورچه ها)
- انتقال فعال خاک حفاری شده یا بلعیده شده ای که در جای دیگری انباشته شده است (مثال مورچه ها، کرمهای خاکی)
- بلع مواد خاکی (مانند کرمهای خاکی، موریانه ها)
- تولید فشله بذر ها مانند بند پایان کوچک)
- استفاده از فضولات، مواد لزج، با ترشحات براقی برای علامتگذاری راهروها و دالانهای حفر شده با چسباندن مواد (مانند موریانه ها، کرم های خاکی)
- جمع آوری بقایای گیاهی، فضولات حیوانی و اجساد از سطح خاک و مخلوط کردن توام با هضم و یا بدون هضم آنها با خاک (مثال کرمهای خاکی و سوسکهای فضله جمع کن)
تاثیر روی خصوصیات فیزیکی خاک:
هر یک از این فعالیت ها دارای تاثیرات متفاوتی بر خصوصیات فیزیکی خاک می باشند. برداشت بقایای گیاهی از سطح خاک سبب افزایش شیب حرارتی خاک سطحی، افزایش تبخیرآب خاک ، افزایش احتمال تشکیل سله و رواناب شده و نفوذپذیری را کاهش می دهد برای مثال از بین رفتن پوشش گیاهی توسط موریانه های علف خوار در استرالیا، سبب افزایش فرسایش ورقه ای شده است.
خردشدن بقایا سبب افزایش سطح فعال مواد آلی در داخل یا سطح خاک شده و بدین ترتیب ظرفیت جذب و نگهداری آب در خاک را تحت تأثیر قرار می دهد. حفاری در خاک باعث افزایش تخلخل خاک شده که این امر می تواند اثرات مثبتی روی نفوذپذیری آب در خاک، تهویه و عمق توسعه ریشه ها در خاک داشته باشد.
بعضی از جانوران مانند کرمهای خاکی در حین حفاری در خاک، مواد آلی را با خاک مخلوط کرده و بدین ترتیب ظرفیت نگهداری آب و استحکام خاکدانه را افزایش می دهند. برخی جانوران فضلات خود را در جای دیگری از خاکرخ انباشته می کنند و بدین ترتیب سبب آمیختگی افقهای خاک می شوند.
فضولات جمع شده در سطح خاک، سبب ایجاد لایه غیر همگنی می شود که رواناب را محدود کرده و اثر مثبتی روی نفوذ آب در خاک دارد. با اینحال فضولات می توانند استحکام کمتری نسبت به سایر خاکدانه ها داشته باشند و همچنین قادرند فرسایش رسوبی را افزایش دهند . تأثیرات جانوران خاک بر یکدیگر و بر ساختمان خاک در اکوسیستم های خاکی در شکل خلاصه شده است.
ریز گیاگان (باکتریها و قارچها) با تولید ترکیبات آلی، خاکدانه ها را بهم پیوند می دهند و هیفهای قارچی نیز با اتصال ذرات بهم خاکدانه ها را ایجاد می کنند. ریز جانورگان (پروتوزئرها و نماتدها) دارای تأثیر مستقیمی بر ساختمان خاک نیستند و از طریق تنظیم جوامع باکتریایی و قارچی، بر ساختمان خاکدانه ها تاثیر می گذارند.
میان جانورگان (بندپایان کوچک و انکی ترائیدها) از طریق تولید فضله دانه ها و حفرات زیستی بر ساختمان خاک اثر می گذارند. برخی جانوران این گروه، تأثیر زیادی بر خرد کردن لائبرگها دارند. این امر تأثیر زیادی بر پایداری ساختمان خاک و ظرفیت نگهداری آب آن دارد. درشت جانورگان (کرمهای خاکی، موریانه ها و مورچه ها) بیشترین تأثیر را بر فرآیندهای ساختمان خاک دارند. آنها با ایجاد حفره و مخلوط کردن مواد آلی و معدنی سبب بهبود تهویه و نفوذ آب در خاک و تهویه می شوند.
برای مطالعه مقاله کرم های خاکی به عنوان شاخص های سلامت خاک کلیک کنید .
تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم ریز کیاگان
شکل – تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم ریز کیاگان، ریز جانورگان، میان جانورگان و درشت جانورگان برساختمان خاک. مقدار تاثیر با ضخامت پیکانهای بین مستطیل ها نشان داده شده است.
تاثیر نهایی جانوران خاک بر خصوصیات فیزیکی خاک اغلب نتیجه توازن بین فرآیندهای تراکم زا وتراکم دار است . برخی از بی مهره گان، خاکدانه های بزرگی را تولید می کنند که می تواند منجر به تراکم خاک شود. بی مهره های دیگر با تغذیه از این خاکدانه ها و رهاسازی فضله دانه های کوچکتر یا بطور ساده تر از طریق حفر راه خود از میان این ساختمان ها، سبب شکستن آنها به انواع ریزتر می شوند؛ که این پدیده می تواند به عنوان یک فرآیند تراکم زدا توصیف گردد.
بذر گوجه فرنگی
بذر میوه
نوشیدنی ها