آشنایی با گل یاس

یاسمین یا مخفف آن یاس، گل معطر با بوی خوش و به رنگ های سفید و زرد و یا قرمز و کبود است. این درختچه از سلسه زیتونیان می باشد. این گیاه ارتفاعی بین 2 الی 3 متر دارد که البته ارتفاع انواع گوناگون این گیاه متفاوت است.گفته شده که یاس سفید در اصل، در ایران رشد و پرورش یافته و بعد از آن به دیگر نقاط ارسال شده است. نژاد و اصل هر کدام از انواع این گل نیز، مختلف است. یاس از جمله گل هایی است که از آن، در زمینه های مختلف استفاده های زیادی شده است و خواص گوناگونی دارد.

در عطر سازی، از گل های خوش بو و برای ساخت فلوت از شاخه های نرم و جوان این گل استفاده می شود. همچنین درعرصه منبت کاری شاخه های سخت که عمر بیشتری دارند کاربرد دارند. از جهتی هم در نتیجه تحقیقات زیادی، مشخص شده که بوی خوش این گل بسیار آرامش بخش بوده و باعث التیام اعصاب می شود. نام های دیگری که برای گل یاس بکار گرفته می شود: گل هاشم، سمن، گل لیلی، شرخات و…

چند نکته جهت مراقبت و پرورش این نوع از گل ها:

1. هرگز برای براق کردن گل ها و برگ هایشان از مواد شیمیایی استفاده نشود.
2. در صورتی که رشد گیاه کم شد، حتما به فکر عوض کردن گلدان آن باشید.
3. اگر حشره های سبز رنگی را روی گیاه دیدید جهت نابودیشان از حشره کش های نفوذی کمک بگیرید.
4. علائمی مثل رنگ پریدگی و کم رنگی برگ ها یا ریختنشان، نشانه آبیاری زیاد از حد می باشد.
5. اگر گل های گیاه، غنچه اند و باز نمی شوند یعنی نور لازم به آنها نرسیده است.
6. برگ های چروکیده و تیره رنگ می تواند نشانه خاک خشک یا صاف قرار گرفتن زیر اشعه خورشید باشد.
7. قهوه ای شدن برگ ها و غنچه هایی که هنوز باز نشده اند نیز، از نشانه های دمای بالا و هوای خشک است.

انواع مختلف گل یاس:

در ادامه مقاله انواع گل یاس را معرفی می کنیم و ویژگی های هر کدام را برایتان شرح می دهیم.

گل یاس چمپا:

این گونه، گل محلی هندوستان است و برگ هایی دارد به رنگ سبز تاریک و درخشان و گل های سفید که ته مایه رنگ بنفش را دارند و بسیار خوش بو اند، و در گستره تحتانی و زیرین قرار دارند. زمان ظاهر شدن این گل ها از فصل بهار الی پاییز می باشد. برای آبیاری این گل معمولا هر یک هفته 2 مرتبه کافی است. این گل ها به آسانی توسط خوابانیدن و قلمه ساقه زیاد می شوند و تقریبا همیشه سبز می باشند. هرس این گل بهتر است در آخر فصل تابستان صورت پذیرد و با انجام عمل هرس می شود ارتفاع این گل را کم کرد. کاربرد زیادی این نوع گل، در عطر سازی دارد.

یاس رزاقی:

گیاه محلی هندوستان که نماد فیلیپین است. این گیاه خیلی خوش بو است و دارای گل های سفید و ریز است. یاس رزاقی  که به آن یاس عربی نیز گفته می شود، این قابلیت را دارد که هم در باغچه و هم در گلدان کاشته شود. برای آبیاری این گیاه، باید با توجه به درجه حرارت و فصل سال عمل کرد ولی در فصل تابستان، لازم است که روزی یک مرتبه آبیاری شود. خاک مناسب جهت رشد عالی این گیاه، مخلوطی از خاک های عادی باغچه وخاک برگ و شنی که شسته می باشد. این گیاه به خاک غنی احتیاج دارد و می توان در این راستا از خاک  کمپوست استفاده کرد.  برای این گیاه خاک باید عاری از آهک باشد. از گل های این گیاه برای تحریک جنسی نیز استفاده می شود و بیشتر برای تزئین بالکن‌ها و راه پله کابرد دارد. گونه های متفاوت شته های بزرگ، از جمله مهم ترین آفت این گیاه می باشند. برای تکثیر این گل ها می توان از روش هایی نظیر؛ قلمه زدن گیاه، خوابانیدن شاخه، و حتی پیوند استفاده کرد که در زیر به شرح هر یک از این روش ها می پردازیم:

روش تکثیر با قلمه گل یاس:

این عمل را در فصل بهار و قبل از روییدن جوانه انجام دهید، و برای این کارشاخه هایی که عمری بین یک الی دو سال دارند را به اصطلاح گلچین کنید و تقریبا به مدت زمان یک هفته آنها را داخل گونی یا پارچه کنفی مرطوبی قرار دهید (برای مرطوب نگه داشتن پارچه کافی است روی آن  آب بپاشانید) بعد از گذشت هفت روز، هر یک از ساقه ها را به قطعه های 10 الی 20 سانتیمتری قسمت کنید و بعد قلمه هایی را که در آن 3 الی 4 جوانه دیده می شود را گلچین کنید و آنها را 6 هفته یا بیشتر داخل ماسه بکارید. این قلمه ها هر روز باید آب داده شوند و در سایه قرار گیرند و پس از گذشت 2 ماه، قلمه ها را به گلدان مورد نظر انتقال دهید.

روش خوابانیدن شاخه گل یاس:

برای این کار لازم است شاخه های بلندی که چند (2 یا 3) جوانه دارند و عمرشان به یک الی دو سال می رسد و در زیر بوته گل هستند را انتخاب کنید. هر یک از شاخه ها را در یک گلدان که حاوی ماسه نرم باشد، بگذارید.  برای کاشت در گلدان بخش میانی شاخه، باید انتخاب شود. شاخه های خوابانیده شده  به طور معمول یک و نیم ماه بعد ریشه می زنند. جهت تسریع این روند می توانید قبل از اینکه شاخه ها را در ماسه بگذارید، با تیغ یا چاقو آن بخشی را که داخل ماسه قرار می گیرد خراش دهید. بعد از ریشه زدن شاخه ها، هر شاخه جوان را جدا کرده و داخل گلدان هایی می کاریم که خاکشان مناسب است.

روش پیوند زدن گل یاس:

گال رزاقی را از طریق پیوند زدن بر روی یاس سفید می توان تکثیر کرد. برای این کار بهتر است در فصل بهار از پیوند مجاورتی و در فصل پاییز از پیوند شکافی استفاده کنید. یاس سفید نسبت به یاس رازقی سازگاری بیشتری دارد و درانواع شرایط آب و هوایی و انواع زیادی از خاک ها ، پرورش می یابد. در حالی که گل رزاقی برای رشد به خاک هوموسی زمین های جنگلی نیاز دارد، پس با ایجاد پیوند این امر تسهیل می شود و می توان با هر نوع خاکی این گل را کاشت و حتما نیازی به خاک هوموسی نیست.

موارد استفاده از گل رازقی :

1. گل رازقی برای تهیه انواع عطر و چای معطر کاربرد دارد. گفته می شود عطر این گل از گران قیمت ترین عطر هایی است که به صورت طبیعی بدست می آید و همچنین بدست آوردن این عطر به روش های صنعتی ممکن نیست.
2. در چین این گل به صورت وسیعی کاشت می شود و از آن در تهیه عطر و چای با عطر گل یاس استفاده می کنند.
3. در کشور هند جهت بدست آوردن عطر این گل، گلبرگ هایش را پرپر و آنها را روی کنجد می ریزند و از طریق روغن معطری که از این کنجد ها می گیرند، عطر موردنظر نیز بدست می آید.
4. دیگر شیوه ای که امروزه برای بدست آوردن این عطر بکار می برند، خواباندن گلبرگ های گل رازقی در بنزین و نفت و بدست آوردن عطرش از این راه است.

گل یاس صورتی:

که به آن یاس چینی نیز، گفته می شود. این گیاه دارای تعداد زیادی  گل صورتی است که ته رنگ قرمز دارند و خیلی خوش بو هستند. این گل ها در آخرین روز های زمستان واولین روز های بهار ظاهر می شوند و ارتفاع آن با توجه به شرایط آب و هوایی گاهی اوقات به 6 متر نیز می رسد. این گل به نور کافی نیاز دارد اما صاف تابیدن اشعه آفتاب  در فصل تابستان باعث آسیب دیدن گل های آن می شود. برای آبیاری در زمانی که این گیاه گل های زیادی داده است یک مرتبه در طی 4 ، 5 روز کافی است ولی درفصول گرم ماه های تابستان ، دادن آب هر هفته 3 مرتبه لازم است تا خاک همیشه مرطوب بماند. این گل هر سال نیاز به هرس دارد و باید تقریبا یک سوم از شاخه های آن را کم کنیم. از این گل بالا رونده بوده واز آن برای تزئین دیوارهایی که نمای زیبایی ندارند استفاده می کنند.

یاسمن پاکوتاه:

نام دیگر آن رازقی پاکوتاه است. یکی از خارق العاده ترین انواع یاس می باشد.

یاسمن نارنجی:

در فصول بهار و تابستان گل هایش ظاهر می شوند و در 10 سالگی به رشد کامل و بلوغ می رسد اما از همان اولین روز ها گل دهی را شرع می کند. رشد این درختچه زیاد است و می تواند تا ارتفاع دیوار خانه رشد کند و به همین جهت از آن برای ایجاد حریم استفاده می کنند.

یاسمن زمستانه:

این گیاه از تیره زیتون است و اولین بار در چین رشد یافته است. امروزه، پرورش آن در فرانسه نیز زیاد شده است. این گیاه در زمستان هم پر از گل است و شرایط نگه داری آسانی دارد. در مقابل گرمای هوا و ناپاکی های جوی مقاوم است و به آبیاری متوسط نیاز دارد. زمان هرس این گیاه بهتر است در فصل بهار باشد و برای زیاد شدن این گیاه رونده، می توان آن را در ماه آبان قلمه زد.

گل یاس زیبا

یاس سفید:

از محبوب تری گل ها در مناطقی است که آب و هوای گرم دارند و بسیاری از شاعران  در اشعار خود از این گل نام برده اند. در انگلیسی کلمه ای به این گل اختصاص دارد که، معنی آن “یاس شاعران” می باشد. این گل که محلی پاکستان است، مرض یا آفت بسزایی ندارد و به کود زیادی نیاز دارد، به طوری که مرتب کود دادن به این گیاه به بصورت مستقیم با تعداد گل هایی که می دهد مرتبط است و می توانید این عمل را هر ماه دو دفعه (15 روز یک مرتبه) انجام دهید. اسانس گل یاس سفید در عطر سازی کاربرد فراوانی دارد.عطر این گل، زمان غروب بیشتر از همیشه احساس می شود. برای معطر کردن فضای خانه، کافی است گل های این گیاه را که به واسطه نور خشک شده اند را درون ظرفی از جنس شیشه ریخته و به آن عطر گل یاس اضافه نمایید. این گیاه مثل هر گیاه دیگری همانطور که به نور نیاز دارد، به ساعاتی برای  تاریکی هم نیازمند است. شما می توانید در فصل زمستان که نور کم است با استفاده از لامپ مهتابی، نور کافی را برای گل فراهم کنید. یاس سفید رونده است و آن را می توان کنار دیوار کاشت تا از دیوار بالا برود.اگر تمایل به کاشت این گیاه در حیاط خانه را داشتید، از چوبی برای سرپا نگه داشتن این گیاه استفاده کنید. کود شیمیایی روی یاس سفید اثر بهتری دارد و مدت زمان بیشتری اثرگذاری اش باقی می ماند.

امراض و آفات یاس سفید:

آفات این گیاه بیشتر از نوع  قارچی است. کنه ها و شته های گیاهی و مخصوصا کنه های تارعنکبوتی از جمله آفت های این گیاه می باشند. لازم است که به طور مداوم ساقه های گیاه که در حال رشد است را کنترل کنید، مخصوصا ساقه هایی که سن کمی دارند و جوان هستند و در صورت لزوم از سم استفاده کنید. برای پیشگیری از بروز این بیماری ها باید مراقب باشیم برگ ها در حین آبیاری تر نشوند و هوا به صورت مناسبی در بین برگ ها در جریان باشد و همچنین نور کافی به گیاه بتابد.

یاس خوشه ای:

گیاه محلی جزیره بالکان که در فضای ن باز کاشته می شود. درختچه ای است که ارتفاع آن تا 6 الی 7 متر نیز می رسد. این گیاه حاوی حجم زیادی از گل های زیبا است که دریک محدوده 8 الی 18 سانتی قرار دارند. نام های دیگری که در فارسی براین گیاه رایج است عبارت اند از: خوشه ای بنفش، کبود شیروانی، یاس بنفش و…

زمان گل دهی این گیاه در فصل بهار می باشد و برای کاشت در مناطق خنک و مرطوب سازگار است. لازم است گفته شود که این گیاه به سطح متوسطی از آبیاری نیازمند است و بهتر است خاک آن در زمان میان دو آبیاری خشک شود. البته گیاهانی که رشد بیشتری دارند و بالغ اند، مقاومت بیشتری دارند و بهتر است مانع خشکی در خاک گیاهان جوان شویم. باید توجه داشت که آبیاری زیاد از حد ، تنها باعث گل دهی کم گیاه و پوسیدن و خشک شدن گیاه خواهد شد ولی در ماه های تابستان که هوا گرم است نباید بگذاریم این گیاهان با کم آبی رو به رو شوند و در همین راستا باید اقدام به آب دادن به صورت مرتب و کامل کنید. بهتر است آبیاری کامل زمانی آغاز شود که جوانه های آن در فصل بهار به اصطلاح آماس یا برآمده شده باشند.

نور، دما و خاک مناسب برای رشد یاس خوشه ای:

• کم بودن نور در رشد یاس خوشه ای تاثیر بسزایی دارد و کم بودن نور باعث می شود ساقه های این گیاه بلند شوند و از طرفی، بین برگ های آن فاصله زیادی ایجاد می شود و همچنین از دیگر تاثیراتش می توان به رنگ پریده شدن برگ ها و کاهش میزان گل دهی و افزایش فاصله گل ها از یک دیگر اشاره کرد.
• این گیاه به نور کامل نیاز دارد و نور زیاد به صورت معمول به این گیاه صدمه ای نمی زند مگر در شرایط خاصی که گیاه، هنوز به صورت کامل در خاک قرار نگرفته باشد یا عمر کمی داشته باشد.
• یاس خوشه ای در برابر هوای سرد مقاوم است، زمانی که هوا رو به گرمی می رود ممکن است از حجم گل دهی خوشه ها کاسته شود. این گیاه جهت گل دهی خوب احتیاج به سرمای زمستان دارد و به همین دلیل در نواحی که زمستان های معتدلی داررند، گل دهی مناسبی ندارد.
• در مورد خاک یاس خوشه ای خیلی حساس نیست ولی بهتر است از خاکی که به صورت مناسب زهکشی شده استفاده شود. همچنین لازم است که خاک سنگین نباشد تا گیاه بیشتر بتواند رشد کند. بهتر است قبل از کاشت مقادیری مواد آلی به خاک بیفزاییم.
• دادن کود بیشتر از اندازه مورد نیاز گیاه می تواند باعث کاهش گل دهی مناسب شود.
• کود حیوانی که به یاس خوشه ای داده می شود باید پوسیده باشد اگر چنین نباشد، ممکن است ریشه های گیاه سوزانده شود و در نهایت منجربه رنگ پریدگی برگ ها و کم شدن رشد گیاه شود.

امراض و بیمار های یاس خوشه ای:

• از جمله بیماری های شایع برای این گیاه، سفیدک پودری است که در ماه های پایانی تابستان مشاهده می شود.
• آفت لکه برگی نوعی دیگر از این آفت ها است که در فصل های مرطوب باعث ایجاد مشکل می شود.
• برخی زنبور ها نیز هستند که با بریدن برگ ها به شکل هلالی، باعث آسیب دیدن این گیاه می شوند.
• تکثیر یاس خوشه ای به وسیله روش هایی نظیر؛ پیوند، خوابانیدن و قلمه و کاشتن بذر زیاد کردن پاجوش انجام می پذیرد.

گل یاس

روش تکثیر پاجوش:

از راه پاجوش هایی که در ریشه این گیاهان برجسته شده اند، می توانیم از این گیاه مادریان را بدست آوریم و به صورت گیاه جداگانه و مستقلی آن را بکاریم. در این روش، گیاه بعد از مدت زمانی 3 سال به رشد کامل و بلوغ می رسد و گل دهی آن به اوج می رسد.

روش کاشتن بذر یا دانه:

دانه های یاس خوشه ای را باید حدودا دو الی سه ماه درون یک ظرف و داخل یخچال قرار داد. این دانه ها برای جوانه  زدن، نیاز به سرما و رطوبت دارند. می توانیم این بذر ها را در فصل پاییز در خاک باغچه و در عمق پنج سانتیمتری بکارید. گیاهی که با استفاده از روش کاشت دانه پررورش می یابد بعد از سه، چهار سال شروع به گل دهی می کند. از این روش عموما برای تولید پایه  استفاده می کنند. گیاهانی که با استفاده از این روش تولید می شوند، ریشه قوی تری دارند در مقابل گیاهانی که از طریق قلمه زدن تولید شده اند.

روش تکثیر خوابانیدن:

این روش در بهار صورت می گیرد و باید بخشی از شاخه را خم گردانید تا زیر خاک مدفون شود. در فصل پاییز آن قسمتی که زیر خاک است، ریشه دار می شود و می توانید آن را به صورت یک گیاه جداگانه از گیاه مادری جدا کرده و بکارید.

گل یاس زرد:

یاسمین زرد درختچه ای است که شامل پوستی قهوه ای با ته رنگ خاکستری و دارای برگ های ساده و گل های زرد رنگ است.

خواص و فواید گل یاس:

این گیاه تزئینی و زیبا مانند یک مسکن، بر روی ذهن و بدن شما تاثیر گذار است و از جوهر این گیاه در طب سنتی استفاده می شود.

مطالعات فراوانی اثر این گیاه بر کاهش میزان اضطراب و بهبود وضعیت خواب را نشان داده اند. این گیاه هوش و عملکرد انسان را در طول روز به مقدار زیادی افزایش می دهد.

علاوه بر اینها چینی ها از این گیاه جهت درمان بیماری هیپاتیت بهره می برند.

فواید دمنوش های گل یاس:

از گل یاس دمنوش نیز تولید می شود که می توان گفت این دمنوش ها خاصیت های زیادی دارند که این خاصیت ها عبارت اند از؛

1. کاهش وزن و کمک به لاغری
2. کلسترول را کنترل می کند
3. باعث کاهش امراض قلبی می شود
4. با تنظیم میزان گلوکز در خون فرد
5. باعث کاهش ابتلا به دیابت می شود
6. با حفاظت از پوست، سرعت روند پیری پوست را کاهش می دهد
7. در نهایت استفاده ازین دمنوش ها در شخص ایجاد آرامش می کند، و مقابله با استرس و اضطراب آسان تر می شود.

فواید استفاده از روغن گرفته شده از گل یاس:

1. این روغن فواید بسیاری دارد که به شرح مختصری از آن می پردازیم:
2. تاثیر مثبت روی ذهن و ایجاد آرامش در فرد مصرف کننده.
3. درمان برخی از عفونت ها و بیماری های قارچی
4. درمان برخی از مشکلات پوستی مثل لکه آکنه و…
5. تقویت کننده پوست و کمک کننده به افزایش انعطاف پذیری و شادابی پوست
6. این روغن خوش بو باعث تغییر در خلق افراد شده و سبب طراوت می شود

چای گل یاس

فواید استفاده از چای گل یاس:

1. از جایی که گل یاس دارای ساختاری است که باعث آرامش می شود، استفاده از چای گل یاس می تواند کمک کند که افراد با آرامش بیشتری بخواب بروند.
2. این چای برای سلامت روان مفید می باشد.
3. باعث نیرومندی سیستم ایمنی خواهد شد و برای سلامت قلب مفید است
4. در جهت کم کردن وزن و لاغری کمک رسان است
5. کاهش بروز سرماخوردگی
6. کمک به روند درمان برای درمان بی خوابی
7. جوان سازی و شادابی پوست
8. همچنین چای یاس باعث نابودی سلولهای سرطان می شود، زیرا این چای دارای  پلی فنون است.