مرزه «Summer savoury» گیاهی از خانواده نعناع، چند ساله و بومی مدیترانه شرقی و جنوب غربی آسیاست. سبزی مرزه گیاهی معطر و خوش طعم است. برگ های مرزه نرم و متقابل، بدون دمبرگ، باریک و نوک تیز هستند. برگها از کرک و تارهای غده ای فراوان و اسانس دار پوشیده شده اند. فصل گلدهی مرزه از تیر ماه تا شهویور است.برگهای مرزه و بخش های فوقانی آن که گل داده اند را جدا کرده و بر روی سطحی چوبی در دمای 40 درجه سانتی گراد خشک می کنند.
ترکیبات و طبع مرزه:
سبزی مرزه به جهت داشتن عطر و طعم خوش و ریز مغذیهای فراوان در سراسر دنیا طرفداران زیادی دارد. گیاه مرزه داراری طبعی گرم و خشک است.این گیاه منبع غنی از ویتامین های مهمی چون ویتامین B کمپلکس، ویتامین C، ویتامین A، تیامین، نیاسین و پیرودوکسین و مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، روی، منگنز و سلنیوم است. پیرودوکسین موجود در مرزه با افزایش سطح GABA (انتقال دهنده عصبی مهار کننده ) در مغز موجب کاهش استرس می شود.
برای مطالعه مقاله معرفی گیاه مرزه می توانید از این لینک استفاده نمایید.
ویتامین A ویتامینی محلول در چربی است. همچنین یک آنتی اکسیدان است که موجب حفظ سلامتی پوست و غشاهای مخاطی شده و برای بینایی ضروری است. موجب مراقبت از ریه ها و جلوگیری از ابتلا به سرطان مجاری تنفسی می شود. ویتامین C موجب کاهش رادیکالهای آزاد در بدن می شود و در برابر عوامل عفونی مبارزه می کند. فیبر موجود در مرزه موجب کاهش کلسترول بد خون (LDL) شده و کلسترول خوب (HDL) را افزایش می دهد.
برگ های مرزه حاوی فنول های روغنی فراری مثل تیمول و کارواکرول هستند. تیمول موجود در مرزه دارای خاصیت ضد قارچی و ضد عفونی است. کارواکرول موجود در مرزه که طعم تندی به مرزه می دهد دارای خواص آنتی باکتریال می باشد. پتاسیم موجود در مرزه به کنترل ضربان قلب و فشار خون و آهن موجود در آن به تولید گلبولهای قرمز کمک می کند. منگنز به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم های آنتی اکسیدان عمل می کند.
خواص مرزه:
بهبود سلامتی پوست:
خاصیت قابض مرزه موجب سفت شدن و جمع شدن منافذ پوستی شود. این گیاه می تواند به بهبود زخم ها، درمان آکنه، مبارزه با باکتری ها، تنظیم pH پوست کمک کند. استفاده مکرر از آن ممکن است موجب خشکی پوست شود، بهتر است مرزه به بخور اضافه شود تا از مزایای موضعی آن استفاده شود.
برای مطالعه مقاله با انواع لوبیا آشنا شویم می توانید از این لینک استفاده نمایید.
خاصیت ضد عفونی کنندگی مرزه:
مرزه دارای مواد ضد عفونی کننده و ضد قارچ و ضد باکتری در ترکیبات خود است. از این رو برای درمان گلودردهای عفونی، عفونت های برنش و پاک کردن عفونت از مخاط موثر است.
منبع غنی آنتی اکسیدان:
مرزه سرشار از آنتی اکسیدانهایی است که سلولها را از آسیب رادیکالهای آزاد محافظت می کنند. از پیری زودرس جلوگیری می کنند. موجب سلامت قلب و کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان ها می شوند.
درمان بیماریهای مفصلی و آرتروز:
خواص ضد التهابی مرزه موجب کاهش درد مفاصل و آرتروز شود. برای درمان سردرد و نقرس مفید است. قرار دادن یک شاخه مرزه بر روی مفاصل دردناک موجب کاهش درد آن می شود.
بهبود عملکرد دستگاه گوارشی:
فیبر موجود در مرزه موجب هضم بهتر غذا می شود. خاصیت ضد اسپاسم مرزه از تحریکات دستگاه گوارش می کاهد. مشکلات نفخ و سوء هاضمه را درمان می کند. مزه سرشار از پروبیوتیک است، پروبیوتیک ها به رشد باکتریهای خوب روده کمک می کند. موجب هضم بهتر غذا می شود. سیستم ایمنی را تقویت می کند. موجب کاهش کلسترون بد خون شده و به سلامت قلب کمک می کند.
بهبود مشکلات قاعدگی:
اثرات ضد اسپاسمی مرزه باعث بهبود گرفتگی قاعدگی می شود. دوره های قاعدگی را تنظیم می کند. به کاهش دردهای قاعدگی کمک می کند. مرزه سرشار از منیزم است که موجب بهبود اضطراب، تحریک پذیری و درد و نوسانات خلق و خو در دوران قاعدگی می شود.
کمک به کاهش وزن:
مرزه سرشار از مواد معدنی، ویتامینها، پروتئین ها و ویتامین است. افرادی که از رژیم های کم کالری استفاده می کنند با استفاده از مرزه در رژیم غذایی خود انواع ریز مغذی ها را بدون کالری اضافه دریافت می کنند، بنابراین کاهش وزن بهتری خواهند داشت.
افزایش دهنده میل جنسی:
رایحه مرزه و ترکیبات موجود در آن موجب افزایش میل جنسی می شود. راهبان قرون وسطایی به دلیل توانایی رایحه مرزه در افزایش میل جنسی از کاشت این گیاه منع شده بودند.
تسکین نیش و گزیدگی حشرات:
با استفاده از برگ های مرزه به صورت ضماد می توانید از تحریکات پوستی بعد از گزش حشرات و پشه رهایی یابید. خاصیت ضد التهابی و قابض مرزه محل نیش حشرات را تسکین می دهد.خاصیت ضد باکتر ی محل نیش را ضد عفونی کرده و به بهبود محل نیش کمک می کند.
برای مطالعه مقاله فواید اسفناج می توانید از این لینک استفاده نمایید.
تقویت ایمنی بدن:
به دلیل داشتن مواد مغذی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
دفع انگل های روده ای:
استفاده مرتب از چای مرزه موجب از بین رفتن کرم های روده ای می شود.
بهبود سرماخوردگی و سرفه:
مرزه برای سرفه، سرماخوردگی، گلودرد خفیف مفید است. مرزه با بیرون کشیدن خلط از مجاری تنفسی موجب تسکین سر دردهای ناشی از احتقان بینی می شود.
رفع آلرژی:
خواص ضد التهابی و ضد عفونی مرزه جهت درمان آلرژی و حساسیت های پوست مناسب است.
بهبود اسهال:
خواص ضد عفونی کننده مرزه موجب بهبود اسهال می شود.
مضرت استفاده از مرزه:
- استفاده بیش از اندازه از آن ممکن است به جهت طعم تندش موجب التهاب مخاط دهان، روده و معده شود.
- در دوران بارداری و شیردهی در حد سبزی خوردن مورد استفاده قرار گیرد.
- در برخی موارد موجب ایجاد عوارضی در ریه می شود. برای رفع این عوارض کمی سرکه بخورید.
نحوه مصرف مرزه:
- برای استفاده از مرزه می توانید آن را به صورت تازه و یا خشک شده مصرف کنید.
- از مرزه در پخت و پز بعنوان ادویه در تهیه کالباس، مرغ، انواع کوفته، برای از بین بردن نفخ لوبیا و سالاد ها استفاده می شود.
- از عرق مرزه جهت درمانهای دارویی استفاده می شود.
- میتوان مقداری از مرزه خشک یا تزه را به آب جوش اضافه کرد و بعد از 10 الی 15 دقیقه آن را صاف کرده و به صورت دمنوش استفاده کرد.