گندم دارای برگ، ساقه بلند و باریک می باشد و در مناطق معتدل با بارندگی بین 30 تا 90 سانتی متر سازگار است. گندم زمستانی و بهاری دو نوع مهم از گندم می باشند. گندم زمستانه در پاییز کاشت می شود و گندم های بهاره در بهار کاشت می شود.
کاشت گندم از نظر تولید و سطح زیر کشت هر ساله در ایران و جهان اهمیت زیادی دارد. در ایران گندم بیشترین سطح زیر کشت را دارد و این مساحت تقریبا 4 میلیون هکتار می باشد. گندم به شکل های مختلف مانند آرد، نان، ماکارانی و … مورد مصرف قرار می گیرد.
تولید موفق کاشت گندم به آب و هوا، بارندگی و میزان مناسب کود بستگی دارد. اگر از کودهای شیمیایی به اندازه تعادل استفاده کنید، باعث می شود که با این کودها هم خاک را اصلاح می کنید و هم مواد مغذی خاک را حفظ می کنید.
استفاده از بهترین کودها برای گندم:
برای کاشت گندم باید به کم آبی و پر آبی زمین زیر کاشت توجه داشته باشید، زیرا اگر زمین زیر کشت دارای زهکشی کافی نباشد، کوددهی تاثیرگذار نمی باشد.
اگر خاک زهکشی کافی نداشته باشد و آبیاری به صورت غرقابی و ایستا باشد، گندم ها دچار آسیب جدی می شوند.
از میان کودهای پر مصرف ازت، فسفر و پتاسیم جزء پرمصرف ترین آن ها می باشد. میزان موجود و یا نبودن این عناصر در خاک کشت گندم و رشد آن ها تاثیر به سزایی دارد.
ازت: ازت اولین عنصر مورد نیاز برای گندم می باشد با توجه به شرایط آب و هوایی و پایین بودن مواد آلی، کمبود این عنصر در بیشتر مناطق دیده می شود. میزان مصرف کودهای ازته باید با توجه به آب و هوا و میزان بارندگی باشد. با توجه به تحقیقات به عمل آمده این کود به تنهایی تاثیری در افزایش عملکرد کشت گندم دارد. برای داشتن گندم نرم و سفید بهاره از کود ازت استفاده کنید. به طور کلی استفاده از کود ازت باعث: رشد و نمو ریشه، افزایش تعداد خوشه ها، رشد خوب دانه ها و افزایش پروتئین موجود در دانه ها می شود.
کمبود ازت در کود گندم باعث می شود که برگ ها رنگ پریده و زرد بشوند، و در زمان تقریبا کوتاهی کل مزرعه گندم زرد بشود.
پتاسیم: با دقت به شرایط خاک های مناطق زیر کشت گندم و تجزیه خاک متوجه پتاسیم موجود در خاک می شوید. حال برای بهتر شدن روش کاشت و تولید محصول بیشتر، باید پتاسیم را برای خاک در نظر بگیرید. نیاز این عنصر تقریبا با نیتروژن برابر است. این عنصر بر روی باروری متعادل و بازده بالا تاثیر دارد. پتاسیم باعث بهتر شدن کارکرد فتوسنتز، افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری ها، کارایی استفاده بیشتر از آب، افزایش قدرت ساقه، پر شدن دانه ها و افزایش تعداد خوشه ها می شود.
گندم ها زمانی که به مرحله ساقه رسیدن به پتاسیم احتیاج دارند. کمبود پتاسیم درگندم باعث ایجاد خال هایی در برگ ها می شود. اگر شدیدا به کمبود این عنصر دچار شوند، گندم دچار خشکی می شود.
فسفر: این کود دومین عنصر پر مصرف برای کشت گندم می باشد. میزان فسفر در خاک های زیر کشت متفاوت می باشد. به دلیل خاصیت حلال بودن کم آن در خاک و شسته شدن آن توسط بارندگی از این کود کمتر از ازت و پتاسیم استفاده می کنند. کود فسفر باعث تحریک رشد ریشه ها، زود رسیدن محصول، افزایش پنجه زنی گندم ها، افزایش تعداد ریشه ها و رشد خوب دانه ها می شود. کمبود آن هم باعث کاهش رشد و توانایی گیاه می شود. کمبود فسفر باعث می شود که برگ ها به رنگ سبز تیره تبدیل بشوند و نقاط تیره و روشنی در روی برگ ها به وجود بیاید.
نیتروژن: کمبود این عنصر ممکن است باعث کاهش در اندازه گندم و وضعیف پر شدن دانه ها بشود، زیرا گندم به نیتروژن کم بسیار حساس است. مهمترین نقش نیتروژن در گیاهان برای ساختن پروتئین می باشد. علاوه بر آن این عنصر تولید کلروفیل که ماده سبز رنگ گیاهان می باشد تاثیرگذار است. کلروفیل باعث می شود که گیاهان انرژی را از نور خورشید دریافت نمایند و این بر اندازه سلول، سطح برگ و فعالیت فتوسنتزی موثر است. گیاهانی که با نیتروژن کافی رشد می کنند، رشد سریعی دارند و سر حال تر و سبزتر هستند.
حال اگر نیتروژن در گیاهان کم شود، برگ ها زرد می شوند و برگ های قدیمی پژمرده تر می شوند و در نهایت رشد متوقف می شود و میزان عملکرد پروتئین کم می شود. شرایط نیتروژن موجود در خاک را می توان از برداشت قبلی محصول تخمین زده شود. خاک هایی که ازت در آن کمتر است به نیتروژن بیشتری نیاز دارند.
گوگرد: کمبود گوگرد در برخی از مناطق باعث بروز مشکلاتی می شود. یکی از عناصر مورد نیاز گندم می باشد د تشکیل اسید های آمینه نقش مهمی دارد و در نهایت در سنتز پروتئین تاثیر گذار است و باعث ایجاد افزایش پروتئین دانه های گندم می باشد. دیگر اینکه در ساختن کلروفیل نقش دارد و در صورت کمبود آن برگ ها زرد می شوند. گوگرد با بالا بردن قدرت گیاه زیاد کردن فعالیت آنزیم های اکسید کننده و اسمولیت ها نقش مهمی در بالا بردن تحمل گیاه در برابر کم آبی دارد.
برای مطالعه مقاله معرفی کودهای سبز می توانید از این لینک استفاده نمایید.
بهترین کود برای گندم
عوارض وجود علف هرز برای گندم:
علف های هرز رطوبت، مواد مغذی را از بین می برند و نور لازم برای گندم را کم می کند. بنابراین باید علف های هرز در اطراف گندم را کنترل کرد.
علف های هرز مانع از رسیدن مواد غذایی به گندم ها می شود و زمانی که به گندم ها مواد مغذی کافی نرسد، آن ها مستعد ابتلا به بیماری می شوند.
حال برای استفاده از این کودها برای رسیدن به محصولاب با کیفیت بهتر باید به میزان استفاده از این کودها هم توجه داشته باشید، زیرا عدم رعایت در اندازه مقدار مصرف کود باعث ایجاد خسارت به محصول و در نهایت انسان می شود.
زمان استفاده از کود برای گندم:
قبل از کاشت گندم به صورت نواری از کود فسفر و پتاسه استفاده کنید و کودهای حاوی ریزمغذی ها، کود زیستی و اسید هیومیک را به صورت بذر مال در روی خاک استفاده کنید، دیگر اینکه کودهای آلی را توسط دیسک با خاک مخلوط کنید.
- مرحله اول کوددهی گندم: در این مرحله کود ازته، کودهای قابل حل با فسفر و اسید هیومیک ها را به صورت آبیاری استفاده کنید.
- مرحله دوم کوددهی گندم: در شروع پنجه زنی گندم محرک های رشد گیاهی را به صورت محلول پاشی استفاده کنید.
- مرحله سوم کوددهی: این مرحله کامل شدن پنجه زنی گندم می باشد. در این مرحله کود ازته را به صورت خالص و کودهای حاوی ریز مغذی و محرک های رشد گیاهی را به صورت محلول پاشی و در نهایت کودهای قابل حل با پتاسیم زیاد را به صورت آبیاری استفاده کنید.
- مرحله چهارم کوددهی: این مرحله ساقه دهی و قبل از ظاهر شدن خوشه ها می باشد. در این مرحله کود ازته به صورت خالص، کودهای شامل ریز مغذی و اسید هیومیک را به صورت محلول پاشی و در نهایت کودهای قابل حل با پتاسیم زیاد را به صورت آبیاری استفاده کنید.
- مرحله پنجم کودهی: این مرحله برای دانه بندی گندم می باشد. در این حالت کود ازته را به صورت محلول پاشی استفاده کنید.
- مرحله ششم کوددهی: در این مرحله دانه ها شیری و خمیری می شوند. حالا باید در این مرحله کود ازته و کودهای قابل حل با پتاسیم زیاد را به صورت محلول پاشی استفاده کنید.
اگر تمام مراحل کاش، داشت، برداشت و کوددهی گندم را به درستی رعایت کنید، در تهایت دارای محصولات زیاد و با کیفیت بالا می شوید.
