پودر زردچوبه

زردچوبه گیاهی است از خانواده زنجبیل به ارتفاع حدود یک متر و نیم که دارای ساقه متورمی است. گلهای زردچوبه به صورت سنبله و به رنگ سبز مایل به زرد می‌باشد. زردچوبه در هندوستان و چین و نقاط حاره زمین می‌روید. از کنار برگهای غلاف در قاعده ساقه، شاخه‌ های کوچک و استوانه‌ ای شکل ضخیمی خارج می‌شود که به صورت مورب در زمین فرو رفته و هر یک ایجاد ریشه می‌کنند و مرتبا پایه‌ های جدیدی بوجود می‌آورند. برای رویش نیز به محیط و آب و هوای مرطوب بارانی و دمای در حدود بیست _سی درجه سانتیگراد نیازمند است البته این گیاه در برخی مناطق بصورت خودرو وجود دارد.

نحوه تهیه پودر زردچوبه:

قسمت مورد استفاده این گیاه، ساقه زیرزمینی آن است که پس از خارج کردن از زمین تمیز کرده و ریشه‌ های آنرا جدا می‌کنند و در آب جوش قرار می‌دهند و پس از تمیز کردن به مدت چند روز آنرا خشک می‌کنند. زردچوبه رنگ زرد یا خاکستری مایل به قهوه‌ای دارد بوی آن معطر و طعم آن تلخ است. پودر زردچوبه دارای عطر و طعم گرم و تلخ مانند فلفل سیاه است.

زردچوبه گیاهی با نام علمی Curcuma longa از گیاهان رده زنجبیل وارها «Liliopsida» است که آن را اغلب در دسته راسته زنجبیل ها « Zingiberales »  و همینطور تیره زنجبیلیان  « Zingiberaceae» و گونه زردچوبه ای ها «Curcuma» نیز جای می‌دهند.

زردچوبه گیاهی چند ساله و بومی هندوستان است. این گیاه در دمای 20 تا 30 درجه سانتی گراد در محیطی مرطوب و پر باران رشد میکند. ساقه های زیر زمینی (ریزوم ها) پس از جمع آوری در آب جوش، جوشانده می شود. پس از خشک کردن، پودر شده و به عنوان ادویه پرکاربرد وارد بازار مصرف می شود.

این فراورده گیاهی حاوی ترکیباتی کورکومینوئید می باشد که فعال ترین ترکیب آن کورکومین است که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدان بسیار قوی  دارد. این گیاه در کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز رشد می کند. گیاه زردچوبه را میتوان به صورت گیاه تازه و یا پودر شده مصرف کرد.

رنگ نوع مرغوب زردچوبه زرد مایل به نارنجی است. از این ادویه برای معطر و خوش رنگ کردن غذا استفاده می شود.

قیمت پودر زردچوبه:

قیمت زردچوبه بستگی به میزان مرغوبیت و کیفیت این محصول دارد . هر چه عیار مرغوبیت زردچوبه بیشتر باشد، قیمت آن در بازار بالاتر است. زردچوبه بخش عمده پودر کاری را تشکیل می دهد. بنابر این اهمیت این ادویه در سفره ایرانی خیلی زیاد است. خرید و فروش زردچوبه در بازارهای ایران رواج زیادی دارد و معمولاً به صورت فروش عمده ادویه جات خریداری می شود.

برخی انواع ارزان پودر زردچوبه ممکن است حاوی افزودنی های غیر قانونی مانند نشاسته گندم باشند که مصرف آنها موجب شکل گیری نشانه هایی نامطلوب در افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن خواهد شد نیز باشند که در برچسب مواد تشکیل دهنده به آنها اشاره ای نشده است.

زردچوبه ادویه‌ای است که شکل طبیعی آن تا حدودی شبیه زنجبیل است ولی وقتی به صورت پودر درمی آید، رنگ مشخصی که مخلوطی از زرد و نارنجی است پیدا می کند.

موارد مصرف پودر زردچوبه:

گرد زردچوبه در آشپزی کشورهای جنوب آسیا نقش مهمی دارد. تا این اواخر در بریتانیا از زردچوبه تنها در یکی از غذاهای هندی که با گوشت مرغ تهیه می شود ( تیکا ماسالا) و بریتانیایی ها به آن علاقه فراوانی دارند استفاده می‌شد.

در بسیاری از محصولات مانند نوشیدنی های کنسرو شده، محصولات پخته شده، محصولات لبنی، بستنی، ماست، کیک زرد، آب پرتقال، بیسکویت، رنگ پاپ کورن، غلات، سس و ژلاتین از آن استفاده می شود. زردچوبه جزء اصلی پودر کاری است. معمولا در فرم خشک و پودری استفاده می شود، زردچوبه هم مانند زنجبیل به صورت تازه نیز استفاده می شود.

پودر زردچوبه ای خوب است که رنگ زرد یکنواخت داشته باشد و از الک به راحتی رد شود و بوی نم و کهنگی ندهد

خواص دارویی پودر زردچوبه:

زردچوبه غنی از ویتامین های نظیر  ویتامین c  ویتامین b6 و همچنین مملو از آهن و پتاسیم است.

• گرفتگی و انسداد صدا را باز می‌کند و برای تمیز کردن کبد بکار می‌رود.
• مخلوط یک قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق انیسون و سرکه برای درمان یرقان مفید است.
• برای رفع دندان درد آنرا در دهان انداخته و بجوید.
• زردچوبه بهترین داروی ضد تورم است و در اروپا و آمریکا از آن بدین منظور استفاده می‌کنند که می‌توان از سه فنجان دم کرده زردچوبه در روز و یا مقدار 2 کپسول سه بار در روز استفاده کرد.
• برای خشک کردن زخمها و رفع درد آنها می‌توان گرد خشک زردچوبه را روی آنها ریخت.
• زردچوبه بادشکن، تصفیه کننده خون، تب‌ بر، محرک و انرژی‌ زا می‌باشد.
• زردچوبه برای رساندن دمل نیز مفید است.
• خانم‌ هائی که عادت ماهیانه آنها نامنظم است برای تنظیم آن باید از زردچوبه استفاده کنند.
• از زردچوبه برای درمان کمر درد، پشت درد و سینه درد نیز استفاده می‌شود.
• برای درمان اسهال و اسهال خونی حتما از دم کرده زردچوبه استفاده کنید.
• زردچوبه در قدیم برای درمان رماتیسم و سل بکار می‌رفته است.
• برای درمان التهاب لثه، زردچوبه را دم کرده و آنرا قرقره کنید.
• زردچوبه از سرطان جلوگیری می‌کند بنابر این حتما سعی کنید که در غذاها از زردچوبه استفاده کنید.

عوارض جانبی پودر زردچوبه:

ممکن است برخی از افراد به زردچوبه حساسیت داشته باشند مخصوصا واکنش های آلرژیک به این ادویه زیاد گزارش شده است بویژه  هنگامی که در معرض تماس با پوست قرار می گیرد می تواند باعث خارش شود.

مصرف دوز بالای این گیاه می تواند باعث بروز موارد زیر شود  :

•    حالت تهوع
•    اسهال
•    افزایش خطر خونریزی
•    انقباضات هیپرآلژیک کیسه صفرا
•    فشار خون پایین
•    انقباضات رحم در زنان باردار
•    افزایش جریان قاعدگی

افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند، هنگام استفاده از زردچوبه در غذا یا مکمل آن باید مراقب باشند زیرا زردچوبه ممکن است با داروی های ضد انعقادی مانند آسپرین، کلوپیدوگرل و وارفارین تداخل داشته باشد ، همچنین می تواند با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز تداخل ایجاد نماید.

یک قاشق غذاخوری (هفت گرم) زردچوبه شامل:

• ۲۳٫۹ کالری
• ۴٫۴ گرم کربوهیدرات
• ۰٫۵ گرم پروتئین
• ۰٫۷ گرم چربی
• ۱٫۴ گرم فیبر
• ۰٫۵ میلی گرم منگنز
• ۲٫۸ میلی گرم آهن
• ۰٫۱ میلی گرم ویتامین  B
• ۱۷۰ میلی گرم پتاسیم
• ۱٫۷ میلی گرم ویتامین C
• ۱۳ میلیگرم منیزیم